“Fuateni Mwendo wa Ukaribishaji-Wageni”

“Shirikini pamoja na watakatifu kulingana na mahitaji yao. Fuateni mwendo wa ukaribishaji-wageni.”—WARUMI 12:13, NW.

1. Uhitaji wa msingi wa kibinadamu ni nini, nao waonyeshwaje?

KUTEMBEA usiku sana katika barabara isiyo na watu katika ujirani wa kigeni kwaweza kuwa jambo lenye kufadhaisha siku hizi. Lakini kuwa katika umati bila kujua yeyote wala kutambuliwa kwaweza kuleta mkazo vilevile. Kwa kweli, sehemu muhimu ya asili ya kibinadamu ni ule uhitaji wa kushughulikiwa, wa kutakikana, na wa kupendwa. Hakuna atakaye kutendwa kama mgeni au mtu wa kutoka nje.

2. Yehova ameandaliaje uhitaji wetu wa uandamani?

² Yehova Mungu, Mfanyi na Muumba wa vitu vyote, ajua vema uhitaji wa kibinadamu wa kutaka uandamani. Akiwa Mbuni wa uumbaji wake wa kibinadamu, tangu mwanzo kabisa Mungu alijua kwamba haikuwa ‘vema mtu awe peke yake,’ naye akashughulikia hilo. (Mwanzo 2:18, 21, 22) Rekodi ya Biblia imejaa vielelezo vya matendo ya fadhili ya Yehova na ya watumishi wake kuelekea wanadamu. Hilo hutuwezesha kujifunza jinsi ya ‘kufuata mwendo wa ukaribishaji-wageni,’ kwa shangwe na furaha ya wengine na kwa uradhi wetu wenyewe.—Warumi 12:13, NW.

Kuwapenda Wageni

3. Eleza maana ya msingi ya ukaribishaji-wageni.

³ Neno “ukaribishaji-wageni” kama litumiwavyo katika Biblia limetafsiriwa kutoka neno la Kigiriki phi·lo·xe·niʹa, ambalo limefanyizwa kwa maneno mawili ya msingi yanayomaanisha “upendo” na “mgeni.” Hivyo, ukaribishaji-wageni humaanisha kwa msingi “kupenda wageni.” Hata hivyo, hilo si jambo rasmi tu au jambo la hisani. Huo huhusisha hisia na shauku za mtu. Kulingana na Exhaustive Concordance of the Bible ya James Strong, kitenzi phi·leʹo, humaanisha “kuwa rafiki ya (kupenda [mtu au kitu]), yaani, kuwa na shauku kwa ajili ya (ikidokeza ushikamano wa kibinafsi, likiwa jambo la maelekeo au hisia).” Basi, ukaribishaji-wageni hupita upendo unaotegemea kanuni, ambao huenda unatokana na wajibu au jukumu. Kwa kawaida huo ni wonyesho halisi wa upendo, shauku, na urafiki.

4. Ukaribishaji-wageni uonyeshwe nani?

⁴ Aonyeshwaye upendo na shauku hiyo ndiye “mgeni” (Kigiriki, xeʹnos). Huyo aweza kuwa nani? Tena, Concordance ya Strong yafasili neno xeʹnos kuwa ‘-a kigeni (kihalisi -a nchi nyingine, au kusema kitamathali -pya); kwa kudokeza mtu aliyealikwa au (vilevile) mgeni.’ Kwa hiyo ukaribishaji-wageni, kama uonyeshwavyo katika Biblia, waweza kuonyesha fadhili kumwelekea mtu fulani tumpendaye, au waweza kuonyeshwa hata kwa mtu aliye mgeni kabisa. Yesu alieleza hivi: “Maana mkiwapenda wanaowapenda ninyi, mwapata thawabu gani? Hata watoza ushuru, je! nao hawafanyi yayo hayo? Tena mkiwaamkia ndugu zenu tu, mnatenda tendo gani la ziada? Hata watu wa mataifa, je! nao hawafanyi kama hayo?” (Mathayo 5:46, 47) Ukaribishaji-wageni halisi hupita migawanyiko na upendeleo utokanao na ubaguzi na hofu.

Yehova, Mkaribishaji-Wageni Mkamilifu

5, 6. (a) Yesu alimaanisha nini aliposema, “Baba yenu wa mbinguni alivyo mkamilifu”? (b) Ukarimu wa Yehova huonekanaje?

⁵ Baada ya kuonyesha upungufu mbalimbali wa upendo ambao wanadamu huonyeshana, kama ilivyoonyeshwa juu, Yesu aliongeza maneno haya: “Basi ninyi mtakuwa wakamilifu, kama Baba yenu wa mbinguni alivyo mkamilifu.” (Mathayo 5:48) Bila shaka, Yehova ni mkamilifu kwa kila njia. (Kumbukumbu la Torati 32:4) Hata hivyo, Yesu alikuwa akikazia sehemu moja hasa ya ukamilifu wa Yehova, kama alivyosema mapema: “[Mungu] huwaangazia jua lake waovu na wema, huwanyeshea mvua wenye haki na wasio haki.” (Mathayo 5:45) Kuhusu jambo la kuonyesha fadhili, Yehova hana upendeleo.

⁶ Akiwa Muumba, Yehova ndiye mwenye kila kitu. “Maana kila hayawani ni wangu, na makundi juu ya milima elfu. Nawajua ndege wote wa milima, na wanyama wote wa mashamba ni wangu,” asema Yehova. (Zaburi 50:10, 11) Hata hivyo, yeye hajiwekei chochote kwa ubinafsi. Katika ukarimu wake, yeye huandalia viumbe vyake vyote. Mtunga-zaburi alisema hivi juu ya Yehova: “Waufumbua mkono wako, wakishibisha kila kilicho hai matakwa yake.”—Zaburi 145:16.

7. Twaweza kujifunza nini kutokana na njia ambayo Yehova huwatendea wageni na wale wenye uhitaji?

⁷ Yehova  huwapa  watu  wanachohitaji—hata watu wasiomjua, walio wageni kwake. Paulo na Barnaba waliwakumbusha waabudu-sanamu katika jiji la Listra kwamba Yehova “hakujiacha pasipo ushuhuda, kwa kuwa alitenda mema, akiwapeni mvua kutoka mbinguni, na nyakati za mavuno, akiwashibisha mioyo yenu chakula na furaha.” (Matendo 14:17) Yehova ni mwenye fadhili na mkarimu, hasa kuelekea wale wenye uhitaji. (Kumbukumbu la Torati 10:17, 18) Twaweza kujifunza mengi kutokana na Yehova katika kuonyesha fadhili na ukarimu—kuwa wakaribishaji-wageni—kwa wengine.

8. Yehova ameonyeshaje ukarimu wake katika kushughulikia mahitaji yetu ya kiroho?

⁸ Zaidi ya kuandaa mahitaji ya kimwili ya viumbe wake kwa wingi, Yehova hushughulikia mahitaji yao kwa njia ya kiroho. Yehova alitenda katika njia ya wema zaidi kwa ajili ya hali njema yetu ya kiroho, hata kabla ya yeyote wetu kutambua kwamba tulikuwa katika hali mbaya sana kiroho. Twasoma hivi kwenye Warumi 5:8, 10: “Mungu aonyesha pendo lake yeye mwenyewe kwetu sisi, kwa kuwa Kristo alikufa kwa ajili yetu, tulipokuwa tungali wenye dhambi. . . . Tulipokuwa adui tulipatanishwa na Mungu kwa mauti ya Mwana wake.” Uandalizi huo huwawezesha wanadamu wenye dhambi kuingia katika uhusiano wa kifamilia wenye furaha pamoja na Baba yetu wa kimbingu. (Warumi 8:20, 21) Yehova pia alihakikisha kwamba tunaandaliwa mwongozo na mwelekezo ufaao ili kwamba tuweze kufanya maisha yafanikiwe licha ya hali yetu yenye dhambi na ya kutokamilika.—Zaburi 119:105; 2 Timotheo 3:16.

9, 10. (a) Kwa nini twaweza kusema kwamba Yehova ndiye mkaribishaji-wageni mkamilifu? (b) Waabudu wa kweli wapaswa kumwigaje Yehova katika hilo?

⁹ Kwa kufikiria hilo, twaweza kusema kwamba Yehova kwa kweli ndiye mkaribishaji-wageni mkamilifu katika njia nyingi sana. Yeye hawapuuzi wale wenye uhitaji, wale wenye hali ya chini, na wanyonge. Yeye huonyesha upendezi na ufikirio halisi kwa ajili ya wageni, hata kwa ajili ya adui zake, naye hatafuti zawadi yoyote ya kimwili. Katika yote hayo, je, yeye siye kielelezo kikuu zaidi cha mkaribishaji-wageni mkamilifu?

¹⁰ Akiwa Mungu mwenye fadhili-upendo na mkarimu hivyo, Yehova hutaka waabudu wake wamwige yeye. Kotekote katika Biblia, twaona vielelezo vyenye kutokeza vya sifa hiyo yenye fadhili. Kichapo Encyclopaedia Judaica chaonelea kwamba “katika Israeli la kale, ukaribishaji-wageni haukuwa tu jambo la adabu njema, bali la sheria ya kiadili . . . Desturi za kibiblia za kumkaribisha msafiri mchovu na kumpokea mgeni kulikuwa chanzo ambacho kutoka hicho ukaribishaji-wageni na pande zao zote zilisitawi kuwa wema-adili uliostahiwa sana katika mapokeo ya Kiyahudi.” Zaidi ya kuwa alama ya kutambulisha taifa au kikundi cha kikabila chochote hususa, ukaribishaji-wageni wapaswa kuwa sifa ya kutambulisha waabudu wote wa kweli wa Yehova.

Akiwa Mkaribishaji-Wageni wa Malaika

11. Ni kielelezo gani chenye kutokeza kionyeshacho kwamba ukaribishaji-wageni ulileta baraka zisizotazamiwa? (Ona pia Mwanzo 19:1-3; Waamuzi 13:11-16.)

¹¹ Mojapo masimulizi yajulikanayo sana ya Biblia juu ya wonyesho wa ukaribishaji-wageni ni lile la Abrahamu na Sara walipokuwa wamepiga kambi kati ya miti mikubwa ya Mamre, karibu na Hebroni. (Mwanzo 18:1-10; 23:19) Bila shaka mtume Paulo alikuwa akifikiria tukio hilo alipotoa onyo hili la upole: “Msisahau ukaribishaji-wageni, kwa maana kupitia huo wengine, bila kujulikana kwao wenyewe, waliwapokea malaika.” (Waebrania 13:2, NW) Uchunguzi wa simulizi hilo utatusaidia kuona kwamba ukaribishaji-wageni si jambo la desturi tu au la malezi. Bali, ni sifa ya kimungu iletayo baraka za ajabu.

12. Abrahamu alionyeshaje upendo wake kwa wageni?

¹² Mwanzo 18:1, 2 hudokeza kwamba wageni hao hawakujulikana wala hawakutazamiwa na Abrahamu, sawa tu na kusema wageni watatu tu walikuwa wakipitia huko. Kulingana na wafafanuzi fulani, desturi ya Watu wa Mashariki ilikuwa kwamba msafiri katika nchi ngeni alikuwa na haki ya kutazamia ukaribishaji-wageni hata ikiwa hakujua mtu yeyote huko. Lakini Abrahamu hakungoja wageni watumie haki yao; alichukua hatua ya kwanza. Yeye “alipiga mbio” ili kuwalaki wageni hao waliokuwa mbali naye—yote hayo aliyafanya “mchana wakati wa hari,” naye Abrahamu alikuwa na umri wa miaka 99! Je, hilo halionyeshi sababu ya Paulo kumrejezea Abrahamu kwa njia isiyo ya moja kwa moja kuwa kigezo cha kufuatwa nasi? Hiyo ndiyo maana hasa ya ukaribishaji-wageni, kupendezwa na wageni au kuonyesha upendo kuelekea wageni, kuhangaikia mahitaji yao. Huo ni sifa chanya.

13. Kwa nini Abrahamu “aliinama mpaka nchi” mbele ya wale waliozuru?

¹³ Hilo simulizi latuambia pia kwamba baada ya kukutana na hao wageni, Abrahamu “akainama mpaka nchi.” Kuinamia watu ambao ni wageni kabisa? Kuinama, kama alivyofanya Abrahamu, kulikuwa njia ya kumsalimu mtu mwenye kuheshimiwa aliyekaribishwa au mtu mwenye wadhifa wa juu, nako kwapaswa kutofautishwa na tendo la ibada, ambalo ni la Mungu tu. (Linganisha Matendo 10:25, 26; Ufunuo 19:10.) Kwa kuinama, si kuinamisha kichwa tu bali kwa kuinama “mpaka nchi,” Abrahamu aliwapa wageni hao heshima ya kuwa watu wa maana. Yeye alikuwa kichwa cha familia kubwa ya kiukoo iliyositawi, na bado aliwaona wageni hao kuwa wastahilio heshima kubwa zaidi kuliko yeye mwenyewe. Hiyo ni tofauti kama nini na desturi ya kushuku wageni, ule mtazamo wa ngoja-tuone! Kwa kweli Abrahamu alionyesha maana ya taarifa hii: “Kwa heshima mkiwatanguliza wenzenu.”—Warumi 12:10.

14. Ni jitihada na dhabihu zipi zilizohusika katika kule kuonyesha kwa Abrahamu ukaribishaji-wageni?

¹⁴ Sehemu iliyosalia ya hilo simulizi yaonyesha kwamba hisia za Abrahamu zilikuwa halisi. Mlo wenyewe ulikuwa wenye kutokeza. Hata katika nyumba kubwa yenye mifugo mingi, “ndama wa ng’ombe aliye laini, mzuri” si mlo wa kila siku. Kuhusu desturi zilizoenea za eneo hilo, Daily Bible Illustrations cha John Kitto chaonelea hivi: “Watu hawakujihusisha katika starehe ila tu kwenye misherehekeo fulani, au mgeni afikapo; na ni katika pindi hizo tu kwamba nyama huliwa, hata na wale wenye makundi na mifugo mingi.” Tabia ya nchi yenye joto haikuruhusu chakula chochote kiwezacho kuharibika upesi kuhifadhiwa, kwa hiyo kuandaa mlo kama huo, kila kitu kilihitaji kufanywa papo hapo. Haishangazi kwamba katika simulizi hili fupi, neno “hima” au “himiza” laonekana mara tatu, naye Abrahamu “alipiga mbio” kihalisi ili kutayarisha huo mlo!—Mwanzo 18:6-8.

15. Ni nini maoni yafaayo juu ya maandalizi ya kimwili katika kuonyesha ukaribishaji-wageni, kama ilivyotolewa kielelezo na Abrahamu?

¹⁵ Hata hivyo, kusudi si kuandaa tu karamu kubwa ili kumvutia mtu. Ingawa Abrahamu na Sara walijitahidi sana kutayarisha na kuandaa huo mlo, ona jinsi Abrahamu alivyorejezea jambo hilo mapema: “Na yaletwe basi maji kidogo mkanawe miguu, mkapumzike chini ya mti huu. Nami nitaleta chakula kidogo, mkaburudishe moyo, baadaye mwendelee, iwapo mmemjia mtumwa wenu.” (Mwanzo 18:4, 5) “Chakula [hicho] kidogo” kikawa karamu ya ndama aliyenona pamoja na mikate ya unga safi, siagi, na maziwa—karamu istahiliyo mfalme. Somo ni nini? Ukaribishaji-wageni uonyeshwapo, jambo la maana, au lipaswalo kukaziwa, si jinsi chakula na vinywaji vitakavyokuwa vingi, au ni vitumbuizo gani vyenye madoido vitakavyoandaliwa, na kadhalika. Ukaribishaji-wageni hautegemei ikiwa mtu anaweza kununua vitu vya bei ghali. Bali, hutegemea hangaikio halisi la hali njema ya wengine na ile tamaa ya kufanyia wengine mema kwa kadiri mtu awezavyo. “Chakula cha mboga penye mapendano; ni bora kuliko ng’ombe aliyenona pamoja na kuchukiana,” yasema mithali ya Biblia, na katika hiyo mna ufunguo wa ukaribishaji-wageni halisi.—Mithali 15:17.

16. Abrahamu alionyeshaje uthamini kwa ajili ya vitu vya kiroho katika yale aliyowafanyia wale waliozuru?

¹⁶ Hata hivyo, twapaswa kutambua kwamba kulikuwa na dokezo la kiroho katika kisa chote. Kwa njia fulani Abrahamu alitambua kwamba hao waliozuru walikuwa wajumbe kutoka kwa Yehova. Hilo laonyeshwa kwa kule kuongea kwake nao kwa maneno haya: “Bwana wangu [“Yehova,” NW], kama nimeona fadhili machoni pako nakuomba usinipite sasa mimi mtumwa wako.”a (Mwanzo 18:3; linganisha Kutoka 33:20.) Abrahamu hakujua mapema ikiwa walikuwa na ujumbe wake au ikiwa walikuwa wakipitia tu mahali hapo. Hata hivyo, aling’amua kwamba utimizo wa kusudi la Yehova ulikuwa ukitendeka. Watu hao walikuwa katika utume fulani kutoka kwa Yehova. Yeye angefurahia kufanya lolote ili kuchangia hilo. Alitambua kwamba watumishi wa Yehova wanastahili kilicho bora zaidi, naye angeandaa kilicho bora zaidi chini ya hali hizo. Kwa kufanya hivyo, kungekuwa na baraka ya kiroho, iwe ni kwake mwenyewe au kwa mtu mwingine. Kama ilivyotokea, Abrahamu na Sara walibarikiwa kwa njia kubwa sana kwa ajili ya ukaribishaji-wageni wao wa moyo mweupe.—Mwanzo 18:9-15; 21:1, 2.

Watu Walio Wakaribishaji-Wageni

17. Yehova alitaka nini kutoka kwa Waisraeli kuhusiana na wageni na walio na uhitaji miongoni mwao?

¹⁷ Kielelezo chenye kutokeza cha Abrahamu hakikupaswa kusahauliwa na taifa lililotokana naye. Sheria ambayo Yehova aliwapa Waisraeli ilitia ndani maandalizi ya kuonyesha ukaribishaji-wageni kuelekea wageni miongoni mwao. “Mgeni akaaye pamoja nawe atakuwa kama mzalia kwenu; mpende kama nafsi yako; kwa maana ninyi mlikuwa wageni katika nchi ya Misri; Mimi ndimi BWANA, Mungu wenu.” (Mambo ya Walawi 19:34) Watu walipaswa kuwatolea ufikirio wa pekee wale wenye uhitaji wa utegemezo wa kimwili na kutowapuuza tu. Yehova alipowabariki kwa mavuno mengi, waliposhangilia katika misherehekeo yao, walipopata pumziko kutoka kwa kazi zao katika miaka ya Sabato, na kwenye pindi nyinginezo, watu walipaswa kuwakumbuka wale ambao hawakuwa na mafanikio kama wao—wajane, mayatima, na wakazi-wageni.—Kumbukumbu la Torati 16:9-14; 24:19-21; 26:12, 13.

18. Ukaribishaji-wageni ni wa maana kadiri gani kuhusu kupokea kibali na baraka za Yehova?

¹⁸ Umaana wa fadhili, ukarimu, na ukaribishaji-wageni kuelekea wengine, hasa kuelekea wale wenye uhitaji, waweza kuonwa katika njia ambayo Yehova alishughulika na Waisraeli walipopuuza kudhihirisha sifa hizo. Yehova alijulisha wazi kwamba fadhili na ukarimu kuelekea wageni na walio na uhitaji ni baadhi ya matakwa kwa watu wake ili wapokee baraka zake kwa kuendelea. (Zaburi 82:2, 3; Isaya 1:17; Yeremia 7:5-7; Ezekieli 22:7; Zekaria 7:9-11) Taifa lilipokuwa lenye bidii katika kutimiza matakwa hayo na mengineyo, lilisitawi na kufurahia wingi wa vitu vya kimwili na kiroho. Walipojihusisha sana katika mifuatio ya kibinafsi ya kujipendelea na kupuuza kuonyesha sifa hizo zenye fadhili kwa wale wenye uhitaji, walipokea laana ya Yehova, na hatimaye hukumu kali ilitolewa juu yao.—Kumbukumbu la Torati 27:19; 28:15, 45.

19. Ni lazima tuchunguze nini zaidi?

¹⁹ Jinsi ilivyo muhimu, basi, tujichunguze wenyewe na kuona ikiwa twaishi kupatana na matazamio ya Yehova katika jambo hili! Hilo ni la maana hasa leo kwa kufikiria ile roho ya ulimwengu yenye ubinafsi na ya kugawanya. Twaweza kuonyeshaje ukaribishaji-wageni wa Kikristo katika ulimwengu uliogawanyika? Hiyo ndiyo habari inayozungumziwa katika makala ifuatayo.

[Maelezo ya Chini]

Je, Wakumbuka?

◻ Ni nini maana ya neno la Biblia litafsiriwalo “ukaribishaji-wageni”?

◻ Yehova ni kielelezo kikamilifu cha kuonyesha ukaribishaji-wageni katika njia zipi?

◻ Abrahamu alifikia hatua gani katika kuwa mkaribishaji-wageni?

◻ Kwa nini ni lazima waabudu wote wa kweli ‘wafuate mwendo wa ukaribishaji-wageni’?