Maoni ya Kimaandiko Kuhusu Kuombaomba
YAONEKANA kwamba, kuombaomba kulianza zamani za kale katika nchi za Mashariki. Hata hivyo, mpango wa wazee wa ukoo wa kale, ambao Biblia yaonyesha ulikuwepo kabla na baada ya Gharika ya ulimwenguni pote ya siku za Noa, yaelekea ulitimiza fungu kubwa katika kuzuia hali ambapo watu wangejikuta wametengwa, wakiwa na uhitaji mkubwa sana, na wakitegemea misaada ya umma, na hivyo ukazuia kuzuka kwa jamii ya mafukara. Kuanzia nyakati za kale ukaribishaji-wageni au wasafiri waonekana kuwa ulikuwa jambo la kawaida sana; ukaribishaji-wageni huo waonyeshwa katika masimulizi ya Biblia, isipokuwa ni wachache ambao hawakuwa wakaribishaji-wageni. (Mwanzo 19:1-3; Kutoka 2:18-20; Waamuzi 19:15-21) Kusitawi kwa majiji kulichangia kudhoofika kwa mpango huo wa wazee wa ukoo wa kale, na labda jambo hilo pamoja na mwelekeo wa ubinafsi wa kutumia isivyofaa ukaribishaji-wageni au misaada ya wengine, ukatokeza tabia ya kuombaomba miongoni mwa binadamu.
Ni wazi kwamba katika Maandiko ya Kiebrania hakuna mahali panapotaja kwamba kuombaomba kulikuwako kwa vyovyote vile au kwamba kulitokeza tatizo fulani katika taifa la Israeli kuanzia wakati taifa hilo lilipoanzishwa hadi wakati lilipopelekwa uhamishoni kule Babiloni.
Sheria ya Kimusa ilikuwa na amri kali kwa niaba ya maskini, ambayo ilipofuatwa, hakukuwa na sababu yoyote ya kuombaomba. (Mambo ya Walawi 19:9, 10; Kumbukumbu la Torati 15:7-10; 24:19-21) Maandiko ya Kiebrania hukazia sana tumaini katika utunzi wa Mungu kwa wale wanaoshikilia uadilifu, hata kama alivyosema Daudi akiwa mzee: “Sijamwona mwenye haki ameachwa wala mzao wake akiomba [‘akiombaomba,’ BHN] chakula,” hata ingawa waadilifu hao hutajwa kuwa wakarimu kwelikweli. (Zaburi 37:25, 26) Kwa upande mwingine, Mithali 20:4 husema kuwa mtu mvivu “[ataombaomba] wakati wa mavuno,” nayo Zaburi 109:10 hueleza kutekelezwa kwa adhabu juu ya mwovu kwa kuwa anawalazimu ‘watoto wake kutangatanga na kuombaomba; wakitafuta chakula mbali na mahame yao.’
Yaonekana kwamba katika kipindi hicho kuanzia wakati wa kurudi kwa Wayahudi kutoka uhamishoni (537 K.W.K.) hadi wakati Yesu alipotokea duniani, wazo la kwamba kutoa sadaka kwa maskini, au zawadi za misaada kulifanya mtu astahili kuokolewa, lilisitawi miongoni mwa Wayahudi. Jambo hilo lathibitishwa na taarifa iliyo katika kitabu cha Mhubiri katika maandishi ya Apokrifa (3:30) (kilichoandikwa katika sehemu ya kwanza ya karne ya pili K.W.K.) kwamba “kutoa misaada hufunika dhambi.” Bila shaka maoni hayo yaliwatia watu moyo waombeombe. (Linganisha kutoa kulikokaziwa sana ambako Yesu alishutumu katika Mathayo 6:2.)
Kutawaliwa na mamlaka za kigeni kuliwakandamiza Wayahudi na bila shaka kukasababisha watumie vibaya Sheria ya Kimusa kuhusu haki za nchi ya mababu wao na maandalizi sawa na hayo. Hayo pamoja na falsafa za dini zisizo za kweli, ambazo zilishindwa kukaza kikiki upendo halisi na wa kikanuni kwa jirani, yaelekea zilishiriki pia kukuza hali ya kuombaomba huko Palestina. Kwa sababu hiyo, twaona marejezo kadhaa katika Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo kwa waombaji nchini humo.—Mathayo 23:23; Luka 10:29-31.
Vipofu, viwete, na wagonjwa wanatajwa miongoni mwa waombaji katika nyakati za Yesu na mitume. Ophthalmia (ugonjwa wa macho ambao bado ungalipo katika Mashariki ya Kati) labda ulisababisha upofu miongoni mwa watu hao. (Marko 10:46-49; Luka 16:20, 22; 18:35-43; Yohana 9:1-8; Matendo 3:2-10) Kama waombaji leo, mara nyingi walikaa kwenye njia za umma au karibu na mahali ambapo mara nyingi umati wa watu ulienda, kama mahekaluni. Mbali na umaarufu wa kutoa misaada kwa maskini, waombaji walidharauliwa, hivi kwamba msimamizi-nyumba katika mfano wa Yesu alisema hivi, “Naaibika kuombaomba.”—Luka 16:3.
Ijapokuwa Yesu na mitume wake waliwaonyesha fadhili waombaji, hawakutia moyo kuombaomba; ijapokuwa walikubali ukaribishaji-wageni kwa shukrani, hawakuombaomba. Yesu aliwaambia wale waliomfuata ili tu kupata mkate, kwamba hangaikio lao lapaswa liwe, si kwa ajili ya “chakula ambacho huharibika, bali kwa ajili ya chakula ambacho hudumu kwa uhai udumuo milele.” (Yohana 6:26, 27) Petro alimwambia mwombaji kiwete hekaluni hivi: “Fedha na dhahabu sina, lakini kile nilicho nacho ndicho nikupacho,” akatumia karama zake za kiroho kumponya mtu huyo. (Matendo 3:6) Ijapokuwa nyakati nyingine mitume walipatwa na njaa, wakakosa makao, na mavazi, wao walifanya kazi ngumu ‘wakifanya kazi usiku na mchana, ili kutoweka mzigo ulemeao kwa wengine.’ (1 Wakorintho 4:11, 12; 1 Wathesalonike 2:9) Kiwango kilichowekwa miongoni mwa Wakristo kilikuwa: “Ikiwa yeyote hataki kufanya kazi, wala msimwache ale.”—2 Wathesalonike 3:10-12.