Nguvu za Kuangamiza—Yehova, “Ni Mtu wa Vita”

1-3. (a) Waisraeli walikabili tisho gani kutoka kwa Wamisri? (b) Yehova aliwapigania watu wake jinsi gani?

WAISRAELI walinaswa kati ya majabali makubwa yaliyochongoka ya mlima na bahari isiyopitika. Jeshi la Misri, ambalo liliua watu kikatili, lilikuwa likiwafukuza Waisraeli hima-hima. Lilikuwa limeazimia kuwaangamiza kabisa.a Hata hivyo, Musa aliwasihi watu wa Mungu wasikate tamaa. “BWANA atawapigania ninyi,” akawahakikishia.—Kutoka 14:14.

² Hata hivyo, Musa alimlilia Yehova, Naye akamjibu hivi: “Mbona unanililia mimi? . . . Inua fimbo yako, ukanyoshe mkono wako juu ya bahari, na kuigawanya.” (Kutoka 14:15, 16) Hebu wazia mambo yanayotukia. Yehova anamwamuru malaika wake mara moja, na ile nguzo ya wingu inarudi nyuma ya Waisraeli, yaelekea inakuwa kama ukuta na kuwazuia Wamisri kushambulia. (Kutoka 14:19, 20; Zaburi 105:39) Musa aunyosha mkono wake. Bahari yapigwa na upepo wenye nguvu na maji yagawanyika. Kwa njia fulani maji yagandamana na kusimama wima kama kuta, na kutokeza njia pana inayotoshea taifa zima!—Kutoka 14:21; 15:8.

³ Farao anapaswa kuwaamuru wanajeshi wake warudi nyumbani baada ya kuona wonyesho huo wa kustaajabisha wa nguvu. Badala yake, Farao mwenye kiburi anawaamuru washambulie. (Kutoka 14:23) Wamisri watimua mbio na kuwafuata Waisraeli hima-hima katika bonde la bahari, lakini punde si punde mashambulizi yao yanaambulia patupu wakati magurudumu ya magari yao yanapoanza kutoka. Mara tu Waisraeli wafikapo ng’ambo ya bahari wakiwa salama, Yehova anamwamuru hivi Musa: “Nyosha mkono wako juu ya bahari, ili maji yarudi tena juu ya Wamisri, juu ya magari yao, na juu ya farasi zao.” Kuta za maji zaporomoka, na kumfunika Farao na majeshi yake!—Kutoka 14:24-28; Zaburi 136:15.

4. (a) Yehova alijithibitisha kuwa nani kwenye Bahari Nyekundu? (b) Huenda tendo hilo la Yehova likaathirije watu fulani?

⁴ Ukombozi wa taifa la Israeli katika Bahari Nyekundu ulikuwa tukio muhimu sana katika simulizi la matendo ya Mungu kuelekea wanadamu. Pindi hiyo, Yehova alijithibitisha kuwa “mtu wa vita.” (Kutoka 15:3) Lakini wewe unaonaje tendo hilo la Yehova? Kwa kweli, vita vimewaletea wanadamu majonzi na taabu nyingi sana. Je, yaweza kuwa kwamba unashindwa kumkaribia Mungu kwa sababu anatumia nguvu zake za kuangamiza?

5, 6. (a) Kwa nini Mungu anaitwa ifaavyo “BWANA wa majeshi”? (b) Vita vya Mungu vinatofautiana na vita vya wanadamu jinsi gani?

⁵ Mungu anaitwa kwa jina la cheo “BWANA wa majeshi” mara 300 hivi katika Maandiko ya Kiebrania, na mara 2 katika Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo. (1 Samweli 1:11) Akiwa Mtawala Mwenye Enzi Kuu, Yehova anasimamia jeshi kubwa sana la malaika. (Yoshua 5:13-15; 1 Wafalme 22:19) Jeshi hilo lina uwezo mkubwa ajabu wa kuangamiza. (Isaya 37:36) Kuwaangamiza wanadamu si jambo lenye kufurahisha. Hata hivyo, ni sharti tukumbuke kwamba vita vya Mungu si kama mapambano ya wanadamu yasiyo na maana. Huenda viongozi wa kijeshi na wa kisiasa wakadai kwamba wanapigana kwa makusudi mazuri. Lakini vita vyote vya wanadamu huchochewa na pupa na ubinafsi.

⁶ Kinyume chake, Yehova hatendi bila kufikiri. Andiko la Kumbukumbu la Torati 32:4 latangaza hivi: “Yeye Mwamba, kazi yake ni kamilifu; maana, njia zake zote ni haki. Mungu wa uaminifu, asiye na uovu, Yeye ndiye mwenye haki na adili.” Neno la Mungu linashutumu hasira isiyodhibitiwa, ukatili, na jeuri. (Mwanzo 49:7; Zaburi 11:5) Kwa hiyo, Yehova hatendi kamwe bila sababu. Yeye hutumia nguvu zake za kuangamiza mara chache sana wakati jitihada nyingine zote zinaposhindwa. Ni kama alivyosema kupitia nabii wake Ezekieli: “Je, mimi ninafurahia kufa kwake mtu mwovu? asema Bwana MUNGU, si afadhali kwamba aghairi, na kuiacha njia yake akaishi?”—Ezekieli 18:23.

7, 8. (a) Ayubu alifikiri nini kimakosa kuhusu mateso yake? (b) Elihu alisahihishaje maoni ya Ayubu kuhusu jambo hilo? (c) Tunajifunza somo gani kutokana na mambo yaliyompata Ayubu?

⁷ Basi kwa nini Yehova hutumia nguvu zake za kuangamiza? Kabla ya kujibu swali hilo, tumfikirie Ayubu yule mwanamume mwadilifu. Shetani alitilia shaka iwapo Ayubu, au mwanadamu yeyote angebaki mwaminifu chini ya jaribu. Yehova alijibu shtaka hilo kwa kumruhusu Shetani ajaribu uaminifu wa Ayubu. Tokeo ni kwamba Ayubu alitaabishwa na ugonjwa, akapoteza mali yake na watoto wake. (Ayubu 1:1–2:8) Bila kujua masuala yaliyohusika, Ayubu alifikiri kimakosa kwamba Mungu alikuwa akimwadhibu isivyo haki kupitia mateso hayo. Alimwuliza Mungu kwa nini Alimweka awe “shabaha” yake, na “adui” yake?—Ayubu 7:20; 13:24.

⁸ Mwanamume kijana aliyeitwa Elihu alionyesha kasoro ya maoni ya Ayubu, alipomwambia hivi: “Wasema, Haki yangu ni zaidi kuliko ya Mungu.” (Ayubu 35:2) Naam, si jambo la hekima kufikiri kwamba tunajua mengi kumliko Mungu au kudhani kwamba ametenda isivyo haki. “Mungu asidhaniwe kutenda udhalimu, wala Mwenyezi kufanya uovu,” akasema Elihu. Baadaye, alisema hivi: “Yeye Mwenyezi hamwezi kumwona; Yeye ni mkuu mwenye uweza; tena mwenye hukumu, na mwingi wa haki, hataonea.” (Ayubu 34:10; 36:22, 23; 37:23) Tunaweza kuwa na hakika kwamba Mungu anapopigana, anakuwa na sababu nzuri ya kufanya hivyo. Tukiwa na jambo hilo akilini, hebu tuchunguze baadhi ya sababu zinazomfanya Mungu wa amani aamue kuwa shujaa wa vita.—1 Wakorintho 14:33.

9. Kwa nini Mungu wa amani hupigana?

⁹ Baada ya kumsifu Mungu kuwa “mtu wa vita,” Musa aliuliza hivi: “Ee BWANA, katika miungu ni nani aliye kama wewe? Ni nani aliye kama wewe, mtukufu katika utakatifu?” (Kutoka 15:11) Vivyo hivyo, nabii Habakuki aliandika hivi: “Wewe uliye na macho safi hata usiweze kuangalia uovu, wewe usiyeweza kutazama ukaidi.” (Habakuki 1:13) Ijapokuwa Yehova ni Mungu wa upendo, yeye pia ni Mungu wa utakatifu, uadilifu, na haki. Nyakati nyingine, yeye hutumia nguvu zake za kuangamiza kwa sababu ya sifa hizo. (Isaya 59:15-19; Luka 18:7) Kwa hiyo, Mungu hachafui utakatifu wake anapopigana. Badala yake, yeye hupigana kwa sababu yeye ni mtakatifu.—Kutoka 39:30.

10. (a) Mungu alihitaji kupigana vita kwa mara ya kwanza lini na jinsi gani? (b) Uadui uliotabiriwa kwenye Mwanzo 3:15 unaweza kukomeshwa tu kwa njia gani, na wanadamu waadilifu watapata baraka gani?

¹⁰ Hebu fikiria hali iliyotokea baada ya wenzi wawili wa kwanza, Adamu na Hawa, kumwasi Mungu. (Mwanzo 3:1-6) Kama Yehova angalivumilia uasi wao, angalidunisha cheo chake mwenyewe akiwa Mwenye Enzi Kuu ya Ulimwengu Wote. Akiwa Mungu mwadilifu, alikuwa na wajibu wa kuwahukumia kifo. (Waroma 6:23) Katika unabii wa kwanza wa Biblia, alitabiri kwamba kungekuwa na uadui kati ya watumishi wake na wafuasi wa “nyoka,” yaani, Shetani. (Ufunuo 12:9; Mwanzo 3:15) Mwishowe, uadui huo ungekomeshwa tu kwa kumponda-ponda Shetani. (Waroma 16:20) Lakini tendo hilo la hukumu litawaletea wanadamu waadilifu baraka nyingi, litakomesha uvutano wa Shetani duniani halafu paradiso itaenea ulimwenguni pote. (Mathayo 19:28) Kabla ya wakati huo, wale waliomwunga mkono Shetani wangeendelea kuhatarisha hali ya kimwili na ya kiroho ya watu wa Mungu. Pindi kwa pindi, Yehova angelazimika kuchukua hatua.

11. Kwa nini Mungu alikuwa na wajibu wa kuleta gharika duniani pote?

¹¹ Gharika ya siku ya Noa ilikuwa mojawapo ya matendo hayo ya Mungu. Andiko la Mwanzo 6:11, 12 lasema hivi: “Dunia ikaharibika mbele za Mungu, dunia ikajaa dhuluma. Mungu akaiona dunia, na tazama, imeharibika; maana kila mwenye mwili amejiharibia njia yake duniani.” Je, Mungu angeruhusu waovu waharibu kabisa maadili yote duniani? La. Yehova alikuwa na wajibu wa kuleta gharika duniani pote ili kuwaangamiza wale walioazimia kuendeleza jeuri na ukosefu wa adili.

12. (a) Yehova alitabiri nini kuhusu “uzao” wa Abrahamu? (b) Waamori wangeangamizwa kwa sababu gani?

¹² Ndivyo ilivyokuwa kuhusu hukumu ya Mungu dhidi ya Wakanaani. Yehova alifunua kwamba jamaa zote duniani zingejibariki kupitia “uzao” wa Abrahamu. Kwa kupatana na kusudi hilo, Mungu aliagiza kwamba uzao wa Abrahamu upewe nchi ya Kanaani, iliyokaliwa na Waamori. Je, Mungu alikuwa na sababu halali ya kuwafukuza watu hao kutoka nchi yao? Yehova alitabiri kwamba hangewafukuza kwa muda wa miaka 400—hadi ‘uovu wa Waamori utimie.’b (Mwanzo 12:1-3; 13:14, 15; 15:13, 16; 22:18) Katika kipindi hicho, Waamori walitumbukia katika ukosefu mbaya sana wa adili. Kanaani ikawa nchi iliyojaa ibada ya sanamu, umwagaji-damu, na mazoea machafu sana ya ngono. (Kutoka 23:24; 34:12, 13; Hesabu 33:52) Wenyeji wa nchi hiyo hata waliwaua watoto kwa kuwadhabihu katika moto. Je, Mungu mtakatifu angeweza kuwaacha watu wake waishi katika uovu huo? La hasha! Alisema hivi: “Hiyo nchi imekuwa najisi; kwa ajili ya hayo naipatiliza uovu wake juu yake, na hiyo nchi yatapika wenyeji wake na kuwatoa.” (Mambo ya Walawi 18:21-25) Hata hivyo, Yehova hakuwaua watu wote bila kujali. Wakanaani wenye mwelekeo unaofaa, kama vile Rahabu na Wagibeoni, hawakuuawa.—Yoshua 6:25; 9:3-27.

13, 14. (a) Kwa nini Yehova alikuwa na wajibu wa kutakasa jina lake? (b) Yehova aliondoleaje jina lake lawama?

¹³ Jina la Yehova ni takatifu kwa sababu yeye ni Mtakatifu. (Mambo ya Walawi 22:32) Yesu aliwafundisha wanafunzi wake wasali hivi: “Jina lako na litakaswe.” (Mathayo 6:9) Uasi katika Edeni ulichafua jina la Mungu na kutilia shaka sifa yake na utawala wake. Yehova hangeweza kamwe kuachilia tu uchongezi na uasi wa aina hiyo. Alikuwa na wajibu wa kutakasa jina lake.—Isaya 48:11.

¹⁴ Fikiria tena Waisraeli. Maadamu walikuwa watumwa nchini Misri, ahadi ya Mungu kwa Abrahamu kwamba kupitia uzao wake jamaa zote duniani zingejibarikia ilionekana kuwa ya bure. Lakini Yehova aliondolea jina lake lawama alipowakomboa na kuwafanya kuwa taifa. Kwa hiyo, nabii Danieli alisema hivi aliposali: ‘Ee Bwana Mungu wetu, uliwatoa watu wako hawa katika nchi ya Misri kwa mkono hodari, ukajipatia sifa.’—Danieli 9:15.

15. Kwa nini Yehova aliwaokoa Wayahudi kutoka utekwani Babiloni?

¹⁵ Inapendeza kwamba Danieli alisali hivyo Wayahudi walipohitaji Yehova achukue hatua mara nyingine ili kutetea jina Lake. Wayahudi hao wasiotii walikuwa utekwani huko Babiloni. Mji wao mkuu, Yerusalemu, ulikuwa magofu. Danieli alijua kwamba kurudishwa kwa Wayahudi nchini mwao kungelitukuza jina la Yehova. Hivyo Danieli alisali hivi: “Ee Bwana, usamehe; Ee Bwana, usikilize, ukatende, usikawie; kwa ajili yako wewe, Ee Mungu wangu; kwa sababu mji wako na watu wako wanaitwa kwa jina lako.”—Danieli 9:18, 19.

16. Eleza kwa nini nia ya Yehova ya kutetea jina lake haimaanishi kwamba yeye hana hisia na ni mwenye ubinafsi.

¹⁶ Je, nia ya Yehova ya kutetea jina lake yamaanisha kwamba yeye hana hisia na ni mwenye ubinafsi? La, yeye huwalinda watu wake ili kutetea haki na utakatifu wake. Fikiria Mwanzo sura ya 14. Twasoma kuhusu wafalme wanne wavamizi waliomteka nyara mpwa wa kiume wa Abrahamu, Loti, na familia yake. Kwa msaada wa Yehova, Abrahamu alishinda kabisa majeshi makubwa sana! Yaelekea ushindi huo ulikuwa kisa cha kwanza kurekodiwa katika “kitabu cha vita vya Mwenyezi Mungu.” Na yaonekana kwamba mapambano kadhaa ya kijeshi ambayo hayakuandikwa katika Biblia yalirekodiwa pia katika kitabu hicho. (Hesabu 21:14, BHN) Ushindi mwingine mwingi ungefuata.

17. Ni nini kinachoonyesha kwamba Yehova aliwapigania Waisraeli baada ya wao kuingia katika nchi ya Kanaani? Toa mifano.

¹⁷ Muda mfupi kabla ya Waisraeli kuingia katika nchi ya Kanaani, Musa aliwahakikishia hivi: “BWANA, Mungu wenu, anayetangulia mbele yenu, ndiye atakayewapigania, kwa mfano wa yote aliyowafanyia huko Misri.” (Kumbukumbu la Torati 1:30; 20:1) Kwa kweli Yehova aliwapigania watu wake kuanzia wakati wa Yoshua yule mrithi wa Musa, hadi muhula wote wa Waamuzi na utawala wa Wafalme waaminifu wa Yuda. Mara nyingi, aliwasaidia kushinda kabisa maadui wao.—Yoshua 10:1-14; Waamuzi 4:12-17; 2 Samweli 5:17-21.

18. (a) Kwa nini tushukuru kwamba Yehova hajabadilika? (b) Ni nini kitakachotukia wakati uadui unaoelezwa kwenye Mwanzo 3:15 unapofikia kilele?

¹⁸ Yehova hajabadilika; wala kusudi lake la kuifanya dunia hii iwe paradiso yenye amani halijabadilika. (Mwanzo 1:27, 28) Bado Mungu anachukia uovu. Na vilevile, anawapenda mno watu wake, naye atawapigania hivi karibuni. (Zaburi 11:7) Kwa kweli, uadui unaoelezwa kwenye Mwanzo 3:15 unatarajiwa kufikia hatua muhimu sana ya ghafula na yenye msukosuko hivi karibuni. Kwa mara nyingine, Yehova atakuwa “mtu wa vita” ili kutakasa jina lake na kuwalinda watu wake!—Zekaria 14:3; Ufunuo 16:14, 16.

19. (a) Toa mfano unaoonyesha kwamba nguvu za Mungu za kuangamiza zinaweza kutuvuta karibu naye. (b) Tunapaswa kuhisije kuhusu utayari wa Mungu wa kupigana?

¹⁹ Fikiria mfano huu: Tuseme kwamba familia ya mwanamume mmoja ilikuwa ikishambuliwa na mnyama hatari kisha mwanamume huyo akaingilia pambano hilo na kumwua mnyama huyo mkali. Je, ungetarajia mke na watoto wake wakasirishwe na tendo lake? Kinyume chake, ungetarajia waguswe na upendo wake usio na ubinafsi. Vivyo hivyo, hatupaswi kukasirika Mungu anapotumia nguvu zake za kuangamiza. Tunapaswa kumpenda hata zaidi kwa sababu yu tayari kupigana ili kutulinda. Vilevile tunapaswa kumstahi hata zaidi kwa sababu ya nguvu zake zisizo na mipaka. Kwa hiyo, tunaweza “kumtolea Mungu . . . utumishi mtakatifu kwa hofu ya kimungu na kicho.”—Waebrania 12:28.

20. Tunapaswa kufanya nini tunaposoma masimulizi ya Biblia kuhusu vita vya Mungu ambavyo huenda tusielewe kikamili, na kwa nini tufanye hivyo?

²⁰ Bila shaka, Biblia haielezi kila jambo linalohusika katika maamuzi ya Yehova kuhusu vita vyake. Lakini sikuzote tunaweza kuwa na hakika kuhusu jambo hili: Yehova hatumii kamwe nguvu zake za kuangamiza kwa njia isiyo ya haki, bila sababu nzuri, au kwa ukatili. Mara nyingi, kuchunguza muktadha wa simulizi la Biblia au habari fulani za ziada kunaweza kutusaidia kuelewa visa hivyo. (Mithali 18:13) Hata tusipokuwa na habari zote, kujifunza mengi juu ya Yehova na kutafakari juu ya sifa zake tukufu kunaweza kutusaidia kuondoa shaka yoyote tunayoweza kuwa nayo. Kwa kufanya hivyo tunagundua kwamba tuna sababu nyingi sana za kumtumaini Mungu wetu Yehova.—Ayubu 34:12.

21. Ajapokuwa “mtu wa vita” nyakati nyingine, Yehova ana sifa zipi?

²¹ Ijapokuwa Yehova huwa “mtu wa vita” nyakati nyingine, hilo halimaanishi kwamba yeye ni mpenda-vita. Katika ono la Ezekieli kuhusu gari la kimbingu, Yehova anaonyeshwa akiwa tayari kupigana na maadui wake. Hata hivyo, Ezekieli alimwona Mungu akiwa amezungukwa na upinde wa mvua—ishara ya amani. (Mwanzo 9:13; Ezekieli 1:28; Ufunuo 4:3) Ni wazi kwamba Yehova ni mtulivu na mwenye kutafuta amani. “Mungu ni upendo,” akaandika mtume Yohana. (1 Yohana 4:8) Sifa zote za Yehova zimesawazika kikamili. Basi, tuna pendeleo lililoje la kuweza kumkaribia Mungu huyo mwenye nguvu na upendo!