Wazazi​—Wazoezeni Watoto Wenu Tangu Wakiwa Wachanga

BIBLIA inasema hivi: “Tazama! Wana ni urithi kutoka kwa Yehova; uzao wa tumbo ni thawabu.” (Zab. 127:3) Hivyo, haishangazi kwamba wazazi Wakristo hushangilia sana wanapopata mtoto.

Pamoja na shangwe hiyo, kuzaliwa kwa mtoto huleta majukumu mazito. Ili mtoto akue na kuwa mtu mzima mwenye afya nzuri, anahitaji kula kwa ukawaida chakula chenye lishe. Ili mtoto ashikamane kabisa na ibada ya kweli, anahitaji lishe ya kiroho na mwongozo wa wazazi wanaojitahidi kumfundisha kanuni za Mungu. (Met. 1:8) Mazoezi hayo yanapaswa kuanza lini, na yanapaswa kutia ndani nini?

Fikiria kisa cha mwanamume Mdani aliyeitwa Manoa, aliyeishi katika mji wa Sora katika Israeli la kale. Malaika wa Yehova alimwambia mke wa Manoa aliyekuwa tasa kwamba angezaa mwana. (Amu. 13:2, 3) Bila shaka, Manoa na mke wake waliokuwa waaminifu, walikuwa na shangwe kubwa sana kwa sababu ya tazamio hilo. Hata hivyo, walikuwa pia na mahangaiko mazito. Kwa hiyo, Manoa akasali hivi: “Nakuomba radhi, Yehova. Tafadhali, yule mtu wa Mungu wa kweli ambaye ulimtuma na arudi kwetu tena, atufundishe yale tunayopaswa kumtendea huyo mtoto atakayezaliwa.” (Amu. 13:8) Manoa na mke wake walihangaika kuhusu kumlea mtoto wao. Bila shaka walimfundisha mwana wao, Samsoni, sheria ya Mungu, na ni wazi kwamba jitihada zao zilifanikiwa. Biblia inasema hivi: “Baada ya muda roho ya Yehova ikaanza kumchochea [Samsoni].” Matokeo ni kwamba Samsoni alifanya matendo mengi yenye nguvu akiwa mmoja wa waamuzi wa Israeli.​—Amu. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.

Mtoto anapaswa kuanza kuzoezwa mapema kadiri gani? “Tangu utoto mchanga” Timotheo alizoezwa “maandishi matakatifu” na mama yake, Eunike, na nyanya yake Loisi. (2 Tim. 1:5; 3:15) Ndiyo, Timotheo alipata mazoezi ya Kimaandiko mapema tangu akiwa mtoto mchanga.

Ni jambo la hekima kwa wazazi Wakristo kusali ili kupata mwongozo na kupanga mapema kuanza kumzoeza mtoto wao “tangu utoto mchanga.” Methali 21:5 inasema hivi: “Mipango ya mwenye bidii bila shaka huleta faida.” Kabla ya mtoto kuzaliwa, bila shaka wazazi hupanga mambo vizuri. Huenda hata wakawa na orodha ya vitu ambavyo mtoto atahitaji. Ni muhimu pia wazazi kupanga kuhusu utendaji wa kiroho. Wanapaswa kuwa na lengo la kuanza mazoezi hayo mapema katika maisha ya mtoto.

Kitabu kimoja (Early Childhood Counts​—A Programming Guide on Early Childhood Care for Development) kinasema hivi: “Miezi inayofuata baada tu ya mtoto kuzaliwa ni muhimu sana kuhusiana na ukomavu wa ubongo wake. Katika kipindi hicho uwezo wake wa kujifunza habari huongezeka mara ishirini.” Ni jambo la hekima kama nini kwa wazazi kutumia kipindi hicho kifupi cha ukuzi wa akili ya mtoto wao kwa kuanza kumfundisha mawazo na maadili yanayofaa!

Dada mmoja aliye mama na painia wa kawaida alisema hivi kuhusu binti yake mchanga: “Nimekuwa nikienda naye katika huduma tangu alipokuwa na umri wa mwezi mmoja tu. Ijapokuwa hakuelewa kinachoendelea, ninaamini kwamba kufanya hivyo mapema kulikuwa na faida. Alipokuwa na umri wa miaka miwili, aliwatolea trakti kwa ujasiri wote tuliokutana nao katika huduma ya shambani.”

Kumzoeza mtoto mapema huzaa matunda mazuri. Hata hivyo, wazazi wameona kwamba kuna changamoto wanapowapa watoto wao mazoezi ya kiroho.

Huenda kushindwa kwa mtoto kuwa mtulivu au kukaza fikira kwa muda mrefu kukawa changamoto kubwa kwa wazazi. Huenda watoto wachanga wakakazia fikira mambo mbalimbali kwa muda mfupi. Kwa kweli, watoto ni wadadisi nao hujaribu kuchunguza kila kitu kilicho karibu nao. Wazazi wanaweza kufanya nini ili kumsaidia mtoto wao kukazia fikira mambo wanayojaribu kumfundisha?

Fikiria alichosema Musa. Andiko la Kumbukumbu la Torati 6:6, 7 linasema hivi: “Maneno haya ninayokuamuru leo lazima yawe moyoni mwako; nawe uyakazie kwa mwana wako na kuyasema unapoketi katika nyumba yako na unapotembea barabarani na unapolala na unapoamka.” Neno “uyakazie” hutoa wazo la kufundisha kwa kurudia-rudia. Mtoto mdogo ni kama mche mdogo unaohitaji kumwagiwa maji mara kwa mara. Kwa kuwa kurudia-rudia huwasaidia watu wazima kukumbuka mambo muhimu, bila shaka kutawasaidia pia watoto wadogo!

Ili kuwafundisha watoto wao kweli ya Mungu, wazazi wanapaswa kutumia wakati pamoja nao. Katika ulimwengu wa leo wenye shughuli nyingi, inaweza kuwa vigumu sana kupata wakati huo. Lakini mtume Paulo alipendekeza ‘tununue wakati unaofaa’ kwa ajili ya utendaji muhimu wa Kikristo. (Efe. 5:15, 16) Tunawezaje kufanya hivyo? Haikuwa rahisi kwa mwangalizi mmoja Mkristo aliye na mke ambaye ni painia wa kawaida mwenye ratiba yenye shughuli nyingi kuwa na usawaziko katika kumzoeza mtoto, kutimiza majukumu ya kitheokrasi, na kufanya kazi ya kimwili. Wangewezaje kupata wakati wa kumzoeza binti yao? Baba huyo anasema hivi: “Kila asubuhi kabla ya kwenda kazini, mimi na mke wangu humsomea binti yetu Kitabu Changu cha Hadithi za Biblia au kijitabu Kuyachunguza Maandiko Kila Siku. Jioni, tunahakikisha kwamba tunamsomea tena kabla hajaenda kulala, na tunaenda naye katika huduma. Hatutaki kukosa kutumia miaka hii ya mwanzoni ya maisha yake kumzoeza.”

Bila shaka, tunataka watoto wetu wawe watu wazima wanaotegemeka. Hata hivyo, sababu kuu ya kuwazoeza ni kuwasaidia wasitawishe moyoni mwao upendo kwa Mungu.​—Marko 12:28-30.

Andiko la Zaburi 127:4 linasema hivi: “Kama mishale mkononi mwa mwanamume mwenye nguvu, ndivyo walivyo wana wa ujanani.” Hivyo, watoto wanafananishwa na mishale inayopaswa kulengwa kwa usahihi kuelekea shabaha. Mpiga-mishale hawezi kamwe kuurudisha mshale baada ya kuuachilia kutoka katika upinde. Wazazi wana “mishale,” yaani, watoto wao, kwa muda mfupi tu. Wanapaswa kutumia wakati huo kukaza akilini na moyoni mwa watoto wao kanuni za Mungu.

Mtume Yohana aliandika hivi kuhusu watoto wake wa kiroho: “Sina sababu nyingine kubwa zaidi ya kuwa na shukrani kuliko mambo haya, kwamba niwe nikisikia watoto wangu wanaendelea kutembea katika kweli.” (3 Yoh. 4) Wazazi Wakristo wanaweza kutoa shukrani kama hiyo wanapoona watoto wao ‘wakiendelea kutembea katika kweli.’