HURUMA
Hali ya kuguswa moyo unapotambua mtu mwingine anateseka na kuwa na tamaa ya kumsaidia. Mojawapo ya maneno ya Kiebrania yanayoleta wazo la huruma ni cha·malʹ, neno linalomaanisha “kuhisi (kuonyesha au kuwa) na huruma; kuacha.” (Kut 2:6; Mal 3:17; Yer 50:14) Kitenzi cha Kigiriki oi·kteiʹro humaanisha “kuonyesha huruma,” nayo nomino oi·ktir·mosʹ hufafanua hisia ya ndani ya huruma, au rehema nyororo. (Ro 9:15; 12:1; 2Ko 1:3; Flp 2:1; Kol 3:12; Ebr 10:28) Huenda neno la Kigiriki splagʹkhna (matumbo) linamaanisha kuhurumia.—1Yo 3:17.
Yehova ndiye mfano bora kabisa wa huruma. Huruma yake inaonekana kutokana na jinsi alivyoshughulika na Waisraeli. Aliwaonea huruma walipokuwa wakitaabika huko Misri na hatimaye aliwakomboa kutoka mikononi mwa waliowakandamiza na aliwatunza kwa upendo nyikani. (Isa 63:7-9) Walipoanza kuishi katika Nchi ya Ahadi, walimwasi Yehova mara kwa mara, lakini walipomlilia aliwasaidia, aliwaokoa tena na tena kutoka kwa adui zao.—Amu 2:11-19.
Lakini hatimaye, Waisraeli walifikia hatua ambayo toba haingewezekana. Waliabudu sanamu kwa kiwango kikubwa, hata walileta sanamu ndani ya hekalu la Yehova na kulichafua. Watu waliendelea kuwadhihaki manabii na kudharau neno la Yehova. Aliye Juu hangewahurumia tena. Basi, aliwaacha mikononi mwa Mfalme Nebukadneza, na hivyo akatimiza hukumu aliyokuwa ametangaza mapema kupitia manabii.—2Nya 36:15-17; Yer 13:14; 21:7; Eze 5:11; 8:17, 18.
Wakati Ambapo Huruma Haipaswi Kuonyeshwa. Wale wanaomjua kikweli Yehova, wanajitahidi kuwa wenye huruma ili wamwige. (Efe 4:32–5:1) Hata hivyo, kuna pindi nyingine ambazo huruma haipaswi kuonyeshwa. Ikiwa watu wanaendelea kufanya dhambi na kuasi kimakusudi njia za Yehova za uadilifu, ni makosa kuwahurumia na kuwalinda ili wasipate adhabu ambayo mwenendo unaleta.—Kum 13:6-11; Ebr 10:28.
Kukubali kushinikizwa kuonyesha huruma inapopingana na mapenzi ya Mungu kunaweza kuleta madhara makubwa. Mambo yaliyompata Mfalme Sauli yanaonyesha hivyo. Wakati wa kutekeleza hukumu ya Mungu dhidi ya Waamaleki ulikuwa umefika, Waamaleki walikuwa watu wa kwanza kushambulia Israeli bila hata kuchokozwa, baada ya Waisraeli kutoka Misri. Sauli aliagizwa asiwahurumie. Lakini alikubali kushinikizwa na raia wake na hakufuata amri ya Yehova kikamili. Kwa sababu hiyo, Yehova alimkataa Sauli kuendelea kuwa mfalme. Kukuza uthamini wenye kina kwa ajili ya ubora wa njia za Yehova na kuwa mshikamanifu kwake kwanza, kunaweza kutusaidia tusifanye makosa kama Sauli alivyofanya, na kupoteza kibali cha Mungu.