Neno la Yehova Liko Hai

Mambo Makuu Katika Kitabu cha Ezra

KITABU cha Biblia cha Ezra kinaendeleza masimulizi ya Kitabu cha Pili cha Mambo ya Nyakati. Mwandishi wake, Ezra kuhani, anaanza masimulizi hayo kwa kutaja agizo ambalo Mfalme Koreshi wa Uajemi anatoa ambalo linawawezesha mabaki ya Wayahudi waliohamishwa huko Babiloni kurudi katika nchi yao. Masimulizi yanamalizika wakati Ezra anapochukua hatua ya kuwasafisha wale waliojichafua na watu wa nchi. Kwa ujumla, kitabu hicho kinasimulia matukio ya miaka 70, kuanzia mwaka wa 537 K.W.K. hadi 467 K.W.K.

Kusudi la Ezra la kuandika kitabu hicho ni: kuonyesha jinsi Yehova alivyotimiza ahadi Yake ya kuwaweka huru watu Wake kutoka uhamishoni huko Babiloni na kurudisha ibada ya kweli huko Yerusalemu. Hivyo, Ezra anazungumzia tu matukio yanayohusiana na kusudi hilo. Kitabu cha Ezra kinasimulia jinsi hekalu lilivyojengwa upya na jinsi ibada ya Yehova ilivyorudishwa licha ya upinzani na kutokamilika kwa watu wa Mungu. Simulizi hilo linatupendeza sana kwa sababu sisi pia tunaishi katika kipindi cha kurudishwa kwa ibada ya kweli. Watu wengi wanamiminika kwenye “mlima wa Yehova,” na karibuni dunia yote “itajawa na kuujua utukufu wa Yehova.”—Isaya 2:2, 3; Habakuki 2:14.

HEKALU LAJENGWA UPYA

(Ezra 1:1–6:22)

Kupatana na agizo la kuwekwa huru lililotolewa na Koreshi, Wayahudi 50,000 walio uhamishoni wanarudi Yerusalemu huku wakiongozwa na Gavana Zerubabeli, au Sheshbaza. Watu hao waliorudishwa wanajenga madhabahu mahali pake na kuanza kumtolea Yehova dhabihu.

Mwaka unaofuata Waisraeli wanaweka msingi wa nyumba ya Yehova. Maadui wanapinga kazi ya ujenzi na hatimaye wanafanikiwa kupata amri ya kifalme ili kusimamisha kazi hiyo. Nabii Hagai na Zekaria wanawachochea watu waendelee na ujenzi wa hekalu licha ya marufuku. Maadui wao wanaogopa kupinga lile agizo la Uajemi lisiloweza kubatilishwa ambalo Koreshi alitoa na hivyo wananyamazishwa. Uchunguzi rasmi unafunua kwamba Koreshi alitoa agizo “kuhusu nyumba ya Mungu katika Yerusalemu.” (Ezra 6:3) Kazi inasonga mbele vizuri na kukamilika.

Maswali ya Kimaandiko Yajibiwa:

1:3-6—Je, wale Waisraeli ambao hawakujitolea kurudi katika nchi yao walikuwa na imani dhaifu? Huenda wengine hawakurudi Yerusalemu kwa sababu ya kufuatilia vitu vya kimwili au kutothamini ibada ya kweli, lakini hilo halimaanishi kwamba wote ambao hawakurudi walikuwa hivyo. Kwanza, safari ya kilometa 1,600 ya kurudi Yerusalemu ilichukua miezi minne au miezi mitano. Isitoshe, ili kuanza maisha katika nchi iliyokuwa ukiwa kwa miaka 70 na kufanya kazi ya ujenzi, nguvu nyingi zilihitajiwa. Kwa hiyo, hali zisizofaa kama vile ugonjwa, uzee, au madaraka ya familia yaliwazuia wengine wasirudi.

2:43—Wanethini walikuwa akina nani? Hawa ni watu ambao walitumikia wakiwa watumwa au wahudumu hekaluni ingawa kiasili hawakuwa Waisraeli. Walitia ndani wazao wa Wagibeoni wa siku za Yoshua na wengine “ambao Daudi na wakuu waliwatoa kwa ajili ya utumishi wa Walawi.”—Ezra 8:20.

2:55—Wana wa watumishi wa Sulemani walikuwa akina nani? Hao ni watu ambao walipewa mapendeleo ya pekee katika utumishi wa Yehova ingawa hawakuwa Waisraeli. Huenda walitumikia wakiwa waandishi au waandikaji hekaluni au katika kazi nyingine ya usimamizi.

2:61-63—Je, wahamishwa waliorudi wangeweza kupata Urimu na Thumimu, ambavyo vilitumiwa wakati jibu lilipohitajiwa kutoka kwa Yehova? Watu walioshindwa kuthibitisha dai lao la kwamba wametokana na ukoo wa makuhani wangeweza kuthibitisha dai lao kwa kutumia Urimu na Thumimu. Ezra anataja tu uwezekano wa jambo hilo. Maandiko hayataji tena matumizi ya Urimu na Thumimu wakati huo au baadaye. Kulingana na mapokeo ya Wayahudi, Urimu na Thumimu vilipotea wakati hekalu lilipoharibiwa mwaka wa 607 K.W.K.

3:12—Kwa nini “wazee ambao walikuwa wameona ile nyumba ya kwanza” ya Yehova walilia? Watu hao walikumbuka utukufu wa hekalu lililojengwa na Sulemani. Msingi wa hekalu jipya waliokuwa wakiutazama ulikuwa ‘si kitu machoni pao’ ulipolinganishwa na hekalu la Sulemani. (Hagai 2:2, 3) Huenda walijiuliza hivi, Je, jitihada zetu zingerudisha utukufu wa hekalu hilo la awali? Haikosi walifadhaika, hivyo wakalia.

3:8-10; 4:23, 24; 6:15, 16—Ilichukua miaka mingapi kujenga upya hekalu? Msingi wa hekalu uliwekwa mwaka wa 536 K.W.K., “mwaka wa pili wa kuja kwao.” Kazi ya ujenzi ilisimama katika siku za Mfalme Artashasta, mwaka wa 522 K.W.K. Marufuku yaliendelea hadi mwaka wa 520 K.W.K., mwaka wa pili wa Mfalme Dario. Hekalu lilikamilishwa katika mwaka wa sita wa utawala wake, au mwaka wa 515 K.W.K. (Ona sanduku lenye kichwa “Wafalme wa Uajemi Kuanzia Mwaka wa 537 Hadi 467 K.W.K.”) Hivyo, ujenzi wa hekalu ulichukua miaka 20 hivi.

4:8–6:18—Kwa nini sehemu hii iliandikwa katika Kiaramu? Sehemu hii hasa ina nakala za barua ambazo zilitumwa na maofisa wa serikali kwa wafalme na pia majibu ya wafalme hao. Ezra alizinakili kutoka kwenye rekodi za umma zilizoandikwa katika Kiaramu, lugha ya wakati huo ya kibiashara na ya kiserikali. Sehemu nyingine za Biblia zilizoandikwa katika lugha hiyo ya kale ya Kisemiti ni Ezra 7:12-26, Yeremia 10:11, na Danieli 2:4b–7:28.

Mambo Tunayojifunza:

1:2. Mambo ambayo Isaya alitabiri miaka 200 hivi mapema yalitimia. (Isaya 44:28) Unabii unaopatikana katika Neno la Yehova hauwezi kukosa kutimia.

1:3-6. Sawa na Waisraeli waliobaki Babiloni, Mashahidi wengi wa Yehova hawawezi kuwa wahudumu wa wakati wote au kutumikia mahali penye uhitaji mkubwa. Lakini wao huwaunga mkono na kuwatia moyo wale wanaoweza kufanya hivyo, nao hutoa michango ya hiari kuendeleza kazi ya kuhubiri kuhusu Ufalme na kufanya wanafunzi.

3:1-6. Katika mwezi wa saba wa mwaka wa 537 K.W.K. (Tishri, unaolingana na Septemba/Oktoba), watu waaminifu waliorudi katika nchi yao walitoa dhabihu yao ya kwanza. Wababiloni walikuwa wameingia Yerusalemu katika mwezi wa tano (Abi, unaolingana na Julai/Agosti) wa mwaka wa 607 K.W.K., na miezi miwili baadaye jiji hilo lilikuwa ukiwa kabisa. (2 Wafalme 25:8-17) Kama ilivyokuwa imetabiriwa, ukiwa wa miaka 70 wa Yerusalemu ulimalizika kwa wakati. (Yeremia 25:11; 29:10) Jambo lolote ambalo Neno la Yehova hutabiri hutimia.

4:1-3. Mabaki waaminifu walikataa ombi ambalo lingewafanya waanzishe mapatano ya kidini pamoja na waabudu wa uwongo. (Kutoka 20:5; 34:12) Vivyo hivyo, waabudu wa Yehova leo hawashiriki mambo yoyote ya kuchanganya ibada.

5:1-7; 6:1-12. Yehova anaweza kuongoza mambo ili watu wake wafanikiwe.

6:14, 22. Kufanya kazi ya Yehova kwa bidii huleta kibali na baraka zake.

6:21. Wasamaria walioishi katika nchi ya Wayahudi na watu waliorudi ambao waliathiriwa na uvutano wa kipagani walichochewa kufanya mabadiliko maishani mwao baada ya kushuhudia maendeleo ya kazi ya Yehova. Je, hatupaswi kufanya kazi yetu tuliyogawiwa na Mungu kwa uchangamfu, kutia ndani kazi ya kuhubiri kuhusu Ufalme?

EZRA AJA YERUSALEMU

(Ezra 7:1–10:44)

Miaka 50 imepita tangu nyumba ya Yehova iliyojengwa upya ilipozinduliwa. Sasa ni mwaka wa 468 K.W.K. Ezra anatoka Babiloni na kwenda Yerusalemu akiwa na michango na mabaki ya watu wa Mungu. Anapata nini huko?

Wakuu wanamwambia Ezra hivi: “Watu wa Israeli na makuhani na Walawi hawajajitenga na watu wa nchi kuhusiana na machukizo yao.” Isitoshe, “mkono wa wakuu na watawala-wasaidizi umekuwa wa kwanza kabisa katika ukosefu huu wa uaminifu.” (Ezra 9:1, 2) Ezra anashtuka. Anatiwa moyo ‘awe na nguvu na atende.’ (Ezra 10:4) Ezra anachukua hatua ya kurekebisha mambo, na watu wanakubali marekebisho hayo.

Maswali ya Kimaandiko Yajibiwa:

7:1, 7, 11—Je, mistari yote hiyo inazungumzia yule Artashasta aliyeisimamisha kazi ya ujenzi? La. Artashasta ni jina la cheo la wafalme wa Uajemi. Mmoja alikuwa Bardiya au Gaumata, aliyeagiza kazi ya hekalu isimamishwe mwaka wa 522 K.W.K. Artashasta aliyetawala wakati Ezra alipokuja Yerusalemu ni Artashasta Longimano.

7:28–8:20—Kwa nini Wayahudi wengi huko Babiloni hawakutaka kwenda Yerusalemu pamoja na Ezra? Hata ingawa zaidi ya miaka 60 ilikuwa imepita tangu kikundi cha kwanza cha Wayahudi kirudi katika nchi yao, Yerusalemu lilikuwa na watu wachache sana. Kurudi Yerusalemu kungemaanisha kuanza maisha mapya katika hali ngumu na zenye hatari. Hali ya Yerusalemu wakati huo haingewawezesha Wayahudi waliokuwa na ufanisi huko Babiloni kufanikiwa kimwili. Pia, safari ya kurudi ilikuwa hatari. Wale waliorudi walihitaji kuwa na imani yenye nguvu katika Yehova, bidii kwa ajili ya ibada ya kweli, na ujasiri ili wahamie Yerusalemu. Hata Ezra alijiimarisha kulingana na mkono wa Yehova uliokuwa juu yake. Baada ya kutiwa moyo na Ezra, familia 1,500 ambazo huenda zilikuwa na watu 6,000 zilikubali kurudi. Baada ya Ezra kuchukua hatua za ziada, Walawi 38 na Wanethini 220 walikubali kurudi.

9:1, 2—Ni kwa njia gani kufunga ndoa pamoja na watu wa nchi kulikuwa hatari? Taifa lililorudishwa lilipaswa kulinda ibada ya Yehova hadi Masihi aje. Kufunga ndoa pamoja na wakaaji wengine wa nchi kulihatarisha ibada ya kweli. Kwa kuwa watu fulani walikuwa wamefanya mapatano ya ndoa pamoja na watu walioabudu sanamu, huenda hatimaye taifa lote lingemezwa na mataifa ya kipagani. Ibada safi ingetoweka duniani. Basi, Masihi angekuja kwa nani? Haishangazi kwamba Ezra alishtuka alipoona mambo yaliyotendeka!

10:3, 44—Kwa nini watoto walifukuzwa pamoja na wake? Ikiwa watoto wangebaki, huenda wake waliofukuzwa wangerudi kwa ajili yao. Isitoshe, kwa kawaida watoto wadogo huhitaji kutunzwa na mama zao.

Mambo Tunayojifunza:

7:10. Ezra alituwekea mfano akiwa mwanafunzi mwenye bidii na mwalimu mwenye matokeo wa Neno la Mungu. Kupitia sala, alitayarisha moyo wake kutafuta shauri katika Sheria ya Yehova. Alipofanya hivyo, Ezra alikazia uangalifu kabisa mambo ambayo Yehova alisema. Ezra alitumia mambo aliyojifunza na kuwafundisha wengine kwa bidii.

7:13. Yehova anataka watumishi wanaojitoa kwa hiari.

7:27, 28; 8:21-23. Ezra alimsifu Yehova, akamsihi kwa unyoofu kabla ya kufunga safari hatari ya kwenda Yerusalemu, naye alikuwa tayari kujihatarisha kwa ajili ya utukufu wa Mungu. Hivyo, alituwekea mfano bora.

9:2. Tunapaswa kuchukua kwa uzito shauri la kuoa “katika Bwana tu.”—1 Wakorintho 7:39.

9:14, 15. Mashirika mabaya yanaweza kutufanya tupoteze kibali cha Yehova.

10:2-12, 44. Watu waliokuwa wamechukua wake wa kigeni walitubu kwa unyenyekevu na kurekebisha njia zao. Mtazamo wao na hatua walizochukua ni mfano bora kwetu.

Yehova Hutimiza Ahadi Zake

Kitabu cha Ezra ni muhimu sana kwetu! Kwa wakati unaofaa kabisa, Yehova alitimiza ahadi yake ya kuwaweka huru watu wake kutoka uhamishoni huko Babiloni na kurudisha ibada ya kweli huko Yerusalemu. Je, hilo haliimarishi imani yetu katika Yehova na katika ahadi zake?

Fikiria mifano iliyo katika kitabu cha Ezra. Ezra na mabaki waliorudi kushiriki katika kazi ya kurudisha ibada safi huko Yerusalemu waliweka mfano bora wa kujitoa kwa Mungu. Pia, kitabu hiki kinakazia imani ya watu wa nchi za kigeni ambao walimwogopa Mungu na mtazamo wa unyenyekevu wa wakosaji waliotubu. Naam, maneno ya Ezra yaliyoandikwa kwa uongozi wa roho yanaonyesha wazi kwamba “neno la Mungu liko hai nalo lina nguvu.”—Waebrania 4:12.

[Chati/Picha katika ukurasa wa 18]

WAFALME WA UAJEMI KUANZIA MWAKA WA 537 HADI 467 K.W.K.

Koreshi Mkuu (Ezra 1:1) alikufa mwaka wa 530 K.W.K.

Cambyses, au Ahasuero (Ezra 4:6) 530-522 K.W.K.

Artashasta—Bardiya (Ezra 4:7) 522 K.W.K. (Aliuawa baada ya au Gaumata kutawala kwa miezi saba tu)

Dario wa Kwanza (Ezra 4:24) 522-486 K.W.K.

Shasta, au Ahasueroa 486-475 K.W.K (Alitawala pamoja na Dario wa Kwanza kuanzia 496-486 K.W.K.)

Artashasta Longimano (Ezra 7:1) 475-424 K.W.K.

[Maelezo ya Chini]

[Picha]

Ahasuero

[Picha katika ukurasa wa 17]

Koreshi

[Picha katika ukurasa wa 17]

Maandishi ya kikabari yanayoitwa Cyrus Cylinder yalitaja kuwarudisha mateka kwao

[Hisani]

Cylinder: Photograph taken by courtesy of the British Museum

[Picha katika ukurasa wa 20]

Je, unajua ni kwa nini Ezra alikuwa mwalimu stadi?