Mimweko ya Nuru—Mikubwa na Midogo (Sehemu ya Pili)

“Katika nuru yako tutaona nuru.”—ZABURI 36:9.

1. Ni jitihada gani ya mapema iliyofanywa ili kuelewa lugha ya mfano ya kitabu cha Ufunuo?

KITABU cha Biblia cha Ufunuo kimevutia Wakristo tangu nyakati za mapema. Chaandaa kielelezo chema cha jinsi nuru ya kweli hukua ikiwa nyangavu zaidi na zaidi. Katika 1917, watu wa Yehova walichapisha maelezo ya Ufunuo katika kitabu The Finished Mystery. Kilifunua bila hofu viongozi wa kidini na wa kisiasa wa Jumuiya ya Wakristo, lakini maelezo yacho mengi yalitolewa kutoka vyanzo mbalimbali. Lakini, The Finished Mystery kilitahini uaminifu-mshikamanifu wa Wanafunzi wa Biblia kwa mfereji unaoonekana ambao Yehova alikuwa akitumia.

2. Makala “Kuzaliwa kwa Taifa” iliangaza nuru gani kwenye kitabu cha Ufunuo?

² Mmweko wenye kutokeza sana wa nuru uliangaza kwenye kitabu cha Ufunuo kwa kuchapishwa kwa makala “Kuzaliwa kwa Taifa” katika The Watch Tower la Machi 1, 1925. Ilikuwa imefikiriwa kwamba Ufunuo sura 12 ilifafanua vita kati ya Roma ya kipagani na Roma ya papa, yule mtoto mwanamume akiwakilisha upapa. Lakini makala hiyo ilionyesha kwamba Ufunuo 11:15-18 ilihusu yale yaliyomaanishwa na sura ya 12, ikionyesha kwamba andiko hilo lilihusu kuzaliwa kwa Ufalme wa Mungu.

3. Ni vichapo vipi vilivyoangaza nuru kwenye Ufunuo?

³ Hayo yote yalitokeza uelewevu wa wazi zaidi wa Ufunuo uliopatikana kwa kuchapishwa kwa Light, katika mabuku mawili, katika 1930. Na bado ufafanuzi mwingine zaidi ulitokea katika “Babylon the Great Has Fallen!” God’s Kingdom Rules! (1963) na “Then Is Finished the Mystery of God” (1969). Lakini, bado kulikuwa na mengine ya kujifunza kuhusu kitabu cha kiunabii cha Ufunuo. Ndiyo, nuru nyangavu zaidi iliangaza kwa kitabu hicho katika 1988, kwa kuchapishwa kwa kitabu Ufunuo—Upeo Wao Mtukufu U Karibu! Ufunguo wa uelewevu huu wa hatua kwa hatua waweza kusemwa ulitokea kwa sababu unabii wa Ufunuo watumika katika “siku ya Bwana,” iliyoanza katika 1914. (Ufunuo 1:10) Basi kitabu cha Ufunuo kingeeleweka wazi zaidi siku hiyo iendeleapo kukua.

“Mamlaka za Juu Zaidi” Zaeleweshwa Wazi

4, 5. (a) Wanafunzi wa Biblia walionaje Warumi 13:1? (b) Ni nini lililoonwa baadaye kuwa msimamo wa Kimaandiko kuhusu “mamlaka za juu zaidi”?

⁴ Mmweko mwangavu wa nuru ulionwa katika 1962 kuhusu Warumi 13:1, lisemalo: “Kila nafsi na ijitiishe kwa mamlaka za juu zaidi [“mamlaka zilizo kubwa,” NW].” (King James Version) Wanafunzi wa Biblia wa mapema walielewa kwamba “mamlaka za juu zaidi” zinazotajwa hapo zilirejezea mamlaka za kilimwengu. Wao walielewa kuwa andiko hili lilimaanisha kwamba ikiwa Mkristo angesajiliwa katika vita, angewajibika kuvaa yunifomu, abebe bunduki, na kwenda vitani, katika mitaro. Ilifikiriwa kwamba kwa kuwa Mkristo hangeua mwanadamu mwenzake, yeye angelazimishwa kufyatua bunduki yake hewani hali ikiwa mbaya zaidi.a

⁵ Mnara wa Mlinzi la Novemba 15 na la Desemba 1, 1962, yaliangaza nuru iliyo wazi kwa habari hiyo yalipozungumzia maneno ya Yesu kwenye Mathayo 22:21: “Mlipeni Kaisari yaliyo ya Kaisari, na Mungu yaliyo ya Mungu.” Yaliyohusika na habari hiyo yalikuwa maneno ya mitume kwenye Matendo 5:29: “Imetupasa kumtii Mungu kuliko wanadamu.” Wakristo hujitiisha kwa Kaisari—“mamlaka za juu zaidi”—maadamu tu Mkristo hahitajiki kukiuka sheria ya Mungu. Ujitiisho kwa Kaisari ulionwa kuwa wa kadiri, si kamili. Wakristo hulipa Kaisari yale tu ambayo hayapingi matakwa ya Mungu. Iliridhisha kama nini kuwa na nuru iliyo wazi kwa habari hiyo!

Mimweko ya Nuru Juu ya Mambo ya Kitengenezo

6. (a) Ili kuepuka mfumo wa vyeo ulioenea katika Jumuiya ya Wakristo, ni kanuni gani iliyochukuliwa? (b) Ni nini iliyoonwa hatimaye kuwa njia sahihi ya kuchagua wale wenye kusimamia kutaniko?

⁶ Kulikuwa na swali la ni nani wangetumika wakiwa wazee na mashemasi katika makutaniko. Ili kuepuka mfumo wa vyeo ulioenea katika Jumuiya ya Wakristo, uamuzi ulifikiwa kwamba hawa wapaswa kuchaguliwa kidemokrasi kwa kura za washiriki wa kila kutaniko. Lakini nuru yenye kuongezeka iliyokuwa katika Mnara wa Mlinzi la Septemba 1 na la Oktoba 15, 1932, (Kiingereza) ilionyesha kwamba Maandiko hayaandai msingi wa kuchagua wazee kwa kura. Kwa hiyo wazee hao walibadilishwa na halmashauri ya utumishi, na mwelekezi wa utumishi alichaguliwa na Sosaiti.

7. Kweli yenye kuongezeka ilitokeza maendeleo yapi katika njia ambayo watumishi katika kutaniko waliwekwa rasmi?

⁷ Mnara wa Mlinzi la Juni 1 na la 15, 1938, (Kiingereza) yalikuwa na mimweko ya nuru iliyoonyesha kwamba watumishi katika kutaniko walikuwa wawekwe rasmi, yaani, kuwekwa rasmi kitheokrasi, bali si kuchaguliwa kwa kura. Katika 1971 mmweko mwingine wa nuru ulionyesha kwamba kila kutaniko halikuwa liongozwe na mtumishi mmoja tu wa kutaniko. Badala ya hivyo, kila kutaniko lapaswa kuwa na baraza la wazee, au waangalizi, waliopewa mgawo na Baraza Linaloongoza la Mashahidi wa Yehova. Kwa hiyo kwa nuru yenye kuongezeka kwa zaidi ya miaka 40, ilikuja kuwa wazi kwamba wazee pamoja na mashemasi, wanaoitwa sasa watumishi wa huduma, wapaswa kuwekwa rasmi na “mtumwa mwaminifu mwenye akili,” kupitia Baraza Linaloongoza lake. (Mathayo 24:45-47) Hilo lilipatana na yale yaliyotendeka katika nyakati za kimitume. Wanaume kama Timotheo na Tito waliwekwa rasmi wakiwa waangalizi na baraza linaloongoza la karne ya kwanza. (1 Timotheo 3:1-7; 5:22; Tito 1:5-9) Yote hayo ni utimizo wenye kutokeza sana wa Isaya 60:17: “Badala ya shaba nitaleta dhahabu, na badala ya chuma nitaleta fedha, na badala ya mti, shaba, na badala ya mawe, chuma; tena nitawafanya wasimamizi wako wawe amani, na hao wakutozao fedha kuwa haki.”

8. (a) Mimweko ya nuru ilitokeza maendeleo gani katika njia ambayo Sosaiti ilitenda? (b) Ni zipi zile halmashauri za Baraza Linaloongoza, nazo zina utendaji au usimamizi katika nyanja zipi?

⁸ Pia kulikuwa na suala la utendaji wa Watch Tower Society. Kwa miaka mingi Baraza Linaloongoza la Mashahidi wa Yehova lilikuwa na maana sawa na halmashauri ya waelekezi ya Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, na mambo mengi sana yalikuwa mikononi mwa msimamizi wayo. Kama ilivyoonyeshwa katika Kitabu-Mwaka cha Mashahidi wa Yehova cha 1977 (kurasa 258-259, Kiingereza), katika 1976 Baraza Linaloongoza lilianza kutenda likiwa na halmashauri sita, kila moja ikiwa imepewa mgawo wa kushughulikia pande fulani za kazi ya ulimwenguni pote. Halmashauri ya Wafanyakazi hushughulikia mambo ya wafanyakazi, kutia ndani masilahi ya wote wanaotumika katika familia ya Betheli ya ulimwenguni pote. Halmashauri ya Utangazaji hushughulikia mambo yote ya kiserikali na kisheria, kama vile mali na uchapishaji. Halmashauri ya Utumishi hujihusisha na kazi ya kutoa ushahidi nayo husimamia waangalizi wasafirio, mapainia, na utendaji wa wahubiri wa kutaniko. Halmashauri ya Kufundisha inasimamia mikutano ya kutaniko, siku za makusanyiko ya pekee, makusanyiko ya mzunguko, na mikusanyiko ya wilaya na ya kimataifa na vilevile shule mbalimbali za kuelimisha kiroho watu wa Mungu. Halmashauri ya Uandikaji husimamia utayarishaji na utafsiri wa vichapo vya namna zote, ikihakikisha kwamba kila jambo linapatana na Maandiko. Halmashauri ya Mwenyekiti hushughulikia mambo ya dharura na mambo mengine muhimu. Pia katika miaka ya 1970, ofisi za tawi za Watch Tower Society zilianza kuongozwa na halmashauri badala ya mwangalizi mmoja.b

Nuru Kuhusu Mwenendo wa Kikristo

9. Nuru ya kweli ilikuwa na uvutano gani juu ya uhusiano wa Wakristo na serikali za ulimwengu?

⁹ Mimweko mingi ya nuru imehusu mwenendo wa Kikristo. Mathalani, fikiria suala la kutokuwamo. Nuru nyangavu hasa ilimweka kwenye kichwa hicho katika makala “Kutokuwamo” iliyotokea katika Mnara wa Mlinzi la Novemba 1, 1939, (Kiingereza). Lilikuja kwa wakati unaofaa kama nini, likija baada tu ya mwanzo wa Vita ya Ulimwengu 2! Makala hiyo ilifafanua kutokuwamo nayo ikaonyesha kwamba Wakristo hawapaswi kamwe kujihusisha na mambo ya kisiasa au na mizozo kati ya mataifa. (Mika 4:3, 5; Yohana 17:14, 16) Hilo ni jambo linalochangia kuchukiwa kwao na mataifa. (Mathayo 24:9) Wakristo wa kweli hawapaswi kuiga vita vya Israeli la kale, kama Yesu aonyeshavyo wazi kwenye Mathayo 26:52. Isitoshe, hakuna taifa lolote la kisiasa leo ambalo ni la kitheokrasi, linalotawalwa na Mungu, kama lilivyokuwa Israeli la kale.

10. Mimweko ya nuru ilifunua nini kuhusu jinsi Wakristo wanavyopaswa kuona damu?

¹⁰ Nuru iliangaza pia kwenye utakaso wa damu. Baadhi ya Wanafunzi wa Biblia walifikiri kwamba mkatazo wa kutokula damu, kwenye Matendo 15:28, 29, ulihusu Wakristo Wayahudi peke yao. Lakini, Matendo 21:25 laonyesha kwamba katika nyakati za kimitume amri hii ilihusu pia watu wa mataifa waliokuja kuwa waamini. Kwa hiyo utakaso wa damu watumika pia kwa Wakristo wote, kama ilivyoonyeshwa katika Mnara wa Mlinzi la Julai 1, 1945, (Kiingereza). Hilo halimaanishi tu kukataa kula damu ya mnyama, kama soseji yenye damu, bali lamaanisha hata kuepuka damu ya binadamu, kama katika hali ya utiaji-damu mshipani.

11. Ni jambo gani lilitambuliwa kuhusu maoni ya Mkristo juu ya matumizi ya tumbaku?

¹¹ Kwa sababu ya nuru iliyoongezeka, tabia ambazo hapo kwanza hazikupendelewa sasa zilishughulikiwa kwa uzito ufaao. Kielelezo kimoja cha jambo hili kilihusu matumizi ya tumbaku. Katika Zion’s Watch Tower la Agosti 1, 1895, Ndugu Russell alielekeza fikira kwa 1 Wakorintho 10:31 na 2 Wakorintho 7:1 na kuandika: “Siwezi kuona jinsi ingekuwa utukufu wa Mungu, au faida ya Mkristo mwenyewe, kutumia tumbaku ya aina yoyote.” Tangu 1973, imeeleweka wazi kwamba hakuna mtumiaji yeyote wa tumbaku awezaye kuwa mmoja wa Mashahidi wa Yehova. Katika 1976 ilifafanuliwa kwamba hakuna Shahidi angeajiriwa katika biashara ya kucheza kamari na abaki kutanikoni.

Masahihisho Mengine

12. (a) Mmweko wa nuru ulifunua nini kuhusu hesabu ya funguo za Ufalme alizokabidhiwa Petro? (b) Hali zilikuwaje Petro alipotumia kila ufunguo?

¹² Pia kumekuwa na nuru yenye kuongezeka katika hesabu ya funguo za mfano ambazo Yesu alimpa Petro. Wanafunzi wa Biblia walishikilia kwamba Petro alipokea funguo mbili zilizofungulia watu njia ya kuja kuwa warithi wa Ufalme—mmoja kwa Wayahudi, uliotumiwa katika Pentekoste 33 W.K., na mwingine ukatumiwa kwa Wasio Wayahudi, uliotumiwa mara ya kwanza katika 36 W.K., Petro alipomhubiri Kornelio. (Matendo 2:14-41; 10:34-48) Baada ya muda, ilionwa kwamba kulikuwa na kikundi cha tatu kilichohusika—Wasamaria. Petro alitumia ufunguo wa pili alipowafungulia fursa ya Ufalme. (Matendo 8:14-17) Hivyo, ufunguo wa tatu ulitumiwa Petro alipomhubiri Kornelio.—Mnara wa Mlinzi, Machi 15, 1980, kurasa 5-12, 15.

13. Mimweko ya nuru ilifunua nini kuhusu mazizi ya kondoo yanayotajwa katika Yohana sura 10?

¹³ Kutokana na mwanga mwingine wa nuru, ilionwa kwamba Yesu hakurejezea tu mazizi mawili ya kondoo bali matatu. (Yohana, sura 10) Hayo yalikuwa (1) zizi la Kiyahudi ambalo Yohana Mbatizaji alikuwa bawabu walo, (2) zizi la warithi wa Ufalme watiwa-mafuta, na (3) zizi la “kondoo wengine,” wenye tumaini la kidunia.—Yohana 10:2, 3, 15, 16; Mnara wa Mlinzi, Julai 15, 1984, kurasa 8-18.

14. Nuru yenye kuongezeka ilieleweshaje mambo wazi kuhusu mwanzo wa kifanani cha Yubile?

¹⁴ Uelewevu wa kifanani cha Yubile pia ulifafanuliwa. Chini ya Sheria, kila mwaka wa 50 ulikuwa Yubile kubwa, ambayo vitu vilirudishwa kwa wenyeji wa awali. (Mambo ya Walawi 25:10) Ilieleweka kwamba hilo lilitangulia kufananisha Utawala wa Miaka Elfu wa Kristo. Lakini, katika nyakati za kisasa zaidi, ilitambuliwa kwamba kifanani cha Yubile hasa kilianza kwenye Pentekoste 33 W.K., wakati ambapo wale waliokuwa wakipokea roho takatifu iliyomwagwa waliwekwa huru kutoka kwa kifungo cha agano la Sheria ya Kimusa.—Mnara wa Mlinzi, Januari 1, 1987, kurasa 18-28.

Nuru Yenye Kuongezeka Katika Usemi

15. Ni nuru gani iliyoangaza katika matumizi ya neno ‘mpango’?

¹⁵ “Mhubiri akatafuta-tafuta, ili apate kuona maneno yapendezayo, na yale yaliyoandikwa kwa unyofu.” (Mhubiri 12:10) Maneno hayo yaweza kutumiwa pia kuhusu kichwa chetu cha sasa cha habari, kwa kuwa nuru haijaangaza kwa mambo muhimu tu kama fundisho na mwenendo bali pia imeangaza katika usemi wa Kikristo na uelewevu wao sahihi. Kwa kielelezo, miongoni mwa Wanafunzi wa Biblia, kimojapo vichapo vyenye kupendwa zaidi kilikuwa buku la kwanza la Studies in the Scriptures, lenye kichwa The Divine Plan of the Ages. Lakini, baada ya muda, ilitambuliwa kwamba Neno la Mungu lasema juu ya wanadamu pekee kuwa wanafanya mipango. (Mithali 19:21) Maandiko hayasemi kamwe juu ya Yehova kuwa anafanya mpango. Yeye hahitaji kufanya mpango. Lolote akusudialo hakika litatimia kwa sababu ya hekima na nguvu yake isiyo na mwisho, kama tusomavyo kwenye Waefeso 1:9, 10: “Sawasawa na uradhi wake, alioukusudia katika yeye huyo. Yaani, kuleta madaraka ya wakati mkamilifu.” Kwa hiyo ilionwa hatua kwa hatua kwamba neno ‘kusudi’ lafaa zaidi kwa kumrejezea Yehova.

16. Ni nini lililoonwa hatua kwa hatua kuwa njia sahihi ya kuelewa Luka 2:14?

¹⁶ Kisha kulikuwa na suala la kuelewa zaidi Luka 2:14. Kulingana na King James Version, lasema hivi: “Utukufu umwendee Mungu aliye juu zaidi, na duniani amani, nia-njema kwa watu.” Ilionwa kwamba hilo halikuwasilisha wazo sahihi, kwa kuwa waovu hawaonyeshwi nia-njema ya Mungu. Kwa hiyo Mashahidi waliona jambo hilo kuwa amani kwa watu waliokuwa na nia-njema kuelekea Mungu. Kwa hiyo wao walikuwa wakirejezea mara kwa mara wenye kupendezwa na Biblia kuwa watu wenye nia-njema. Basi ikaja kueleweka kwamba lile lililohusika lilikuwa nia-njema kwa upande wa Mungu bali si kwa upande wa wanadamu. Kwa hiyo kielezi-chini cha New World Translation kwenye Luka 2:14 chasema juu ya “watu ambao yeye [Mungu] awakubali.” Wakristo wote wanaoishi kwa kupatana na nadhiri yao ya kujiweka wakfu wana nia-njema ya Mungu.

17, 18. Yehova atatetea nini, naye atatakasa nini?

¹⁷ Vivyo hivyo, kwa muda mrefu, Mashahidi walisema juu ya kutetewa kwa jina la Yehova. Lakini je, Shetani alikuwa ametilia shaka jina la Yehova? Kuhusu habari hiyo, je, yeyote kati ya wajumbe wa Shetani alikuwa amefanya hivyo, kana kwamba Yehova hakuwa na haki ya kuwa na jina hilo? La, hasha. Si jina la Yehova lililopingwa na hivyo kuhitaji kutetewa. Hiyo ndiyo sababu vichapo vya majuzi vya Watch Tower Society havisemi juu ya jina la Yehova kuwa latetewa. Vyasema juu ya enzi kuu ya Yehova kuwa yatetewa na jina lake kuwa latakaswa. Hilo lapatana na yale ambayo Yesu alituambia tusali: “Jina lako na litakaswe.” (Mathayo 6:9, NW) Pindi kwa pindi, Yehova alisema kwamba atatakasa jina lake, ambalo Waisraeli hawakulipinga bali walilichafua.—Ezekieli 20:9, 14, 22; 36:23.

¹⁸ Kwa kupendeza, katika 1971, kitabu “The Nations Shall Know That I Am Jehovah”—How? kilitofautisha mambo hayo: “Yesu Kristo apigania . . . kutetewa kwa Enzi Kuu ya ulimwengu wote mzima ya Yehova na utukuzo wa jina la Yehova.” (Kurasa 364-365) Katika 1973, God’s Kingdom of a Thousand Years Has Approached kilisema: “‘Dhiki kubwa’ inayokuja ndiyo wakati wa Yehova Mungu Mweza Yote kutetea enzi yake kuu ya ulimwengu wote mzima na kutakasa jina lake lenye ustahili.” (Ukurasa 409) Kisha, katika 1975, Man’s Salvation Out Of World Distress at Hand! kilisema hivi: “Tukio kubwa zaidi katika historia ya enzi kuu ya ulimwengu wote mzima litakuwa limetimizwa, kule kutetewa kwa enzi kuu ya ulimwengu wote mzima wa Yehova na utakaso wa jina lake takatifu.”—Ukurasa 281.

19, 20. Twaweza kuonyeshaje uthamini wetu kwa mimweko ya nuru ya kiroho?

¹⁹ Watu wa Yehova ni wenye baraka kama nini kujifurahisha katika nuru hiyo yote ya kiroho! Kinyume kabisa, taarifa hii ya kasisi mmoja yaonyesha giza la kiroho ambamo viongozi wa Jumuiya ya Wakristo wamejikuta ndani yamo: “Mbona kuna dhambi? Mbona kuna mateseko? Mbona ibilisi yupo? Haya ni maswali ninayotaka kumwuliza Bwana niendapo mbinguni.” Lakini Mashahidi wa Yehova waweza kumwambia sababu: Kwa sababu ya suala la haki ya enzi kuu ya Yehova na suala la kama viumbe vya kibinadamu vitadumisha uaminifu-maadili kwa Mungu wajapopingwa na Ibilisi.

²⁰ Kwa miaka ambayo imepita mimweko ya nuru, mikubwa kwa midogo, imekuwa ikiangaza njia ya watumishi wa Yehova waliojiweka wakfu. Hili limekuwa utimizo wa maandiko kama vile Zaburi 97:11 na Mithali 4:18. Lakini tusisahau kamwe kwamba kutembea katika nuru kwamaanisha kufahamu nuru yenye kuongezeka na kuishi kwa kupatana nayo. Kama ambavyo tumeona, nuru hii yenye kuongezeka yatia ndani mwenendo wetu na utume wetu wa kuhubiri.

[Maelezo ya chinis]

Je, Wakumbuka?

◻ Ni nuru gani imeangazwa kwenye ujitiisho kwa “mamlaka zilizo juu zaidi”?

◻ Mimweko ya nuru imetokeza maendeleo gani ya kitengenezo?

◻ Nuru yenye kuongezeka imekuwa na uvutano gani kwa mwenendo wa Kikristo?

◻ Nuru ya kiroho imetokeza masahihisho gani katika kuelewa kwetu mambo fulani ya Kimaandiko?

[Hisani ya Picha katika ukurasa wa 25]

Funguo kwenye ukurasa 24: Mchoro uliotegemea picha iliyopigwa katika Cooper-Hewitt, National Design Museum, Smithsonian Institution