Inueni Mikono Yenye Uaminifu-Mshikamanifu Katika Sala
“Nataka kwamba katika kila mahali wanaume waendeleze sala, wakiinua mikono yenye uaminifu-mshikamanifu, bila hasira ya kisasi na mashindano ya maneno.”—1 TIMOTHEO 2:8.
1, 2. (a) Andiko la 1 Timotheo 2:8 latumikaje kuhusu sala inayohusisha watu wa Yehova? (b) Tutachunguza nini sasa?
YEHOVA hutarajia watu wake wawe waaminifu-washikamanifu kwake na kwa mmoja na mwenzake. Mtume Paulo alihusianisha uaminifu-mshikamanifu na sala alipoandika: “Nataka kwamba katika kila mahali wanaume waendeleze sala, wakiinua mikono yenye uaminifu-mshikamanifu, bila hasira ya kisasi na mashindano ya maneno.” (1 Timotheo 2:8) Yaonekana kwamba Paulo alikuwa akirejezea sala ya hadharani “katika kila mahali” ambapo Wakristo walikusanyika pamoja. Ni nani ambao wangewakilisha watu wa Mungu katika sala kwenye mikutano ya kutaniko? Ni wanaume watakatifu pekee, walio waadilifu na wenye kumhofu Mungu ambao walitimiza kwa uangalifu wajibu wao mbalimbali wa Kimaandiko kumhusu Mungu. (Mhubiri 12:13, 14) Iliwabidi wawe safi kiroho na kiadili na kujitoa kwa Yehova Mungu bila kuwa na shaka yoyote.
2 Wazee wa kutaniko hasa wapaswa ‘kuinua mikono yenye uaminifu-mshikamanifu katika sala.’ Sala zao zenye kuhisiwa moyoni kupitia Yesu Kristo huonyesha uaminifu-mshikamanifu kwa Mungu na huwasaidia waepuke mashindano ya maneno na mifoko ya hasira. Kwa kweli, mwanamume yeyote mwenye pendeleo la kuliwakilisha kutaniko la Kikristo katika sala ya hadharani hapaswi kuwa na hasira, uadui, na ukosefu wa uaminifu-mshikaminifu kwa Yehova na tengenezo lake. (Yakobo 1:19, 20) Ni miongozo gani zaidi ya Biblia iliyopo kwa wale wenye pendeleo la kuwakilisha wengine katika sala ya hadharani? Na ni kanuni zipi za Kimaandiko ambazo twapaswa kutumia katika sala zetu za faraghani na za familia?
Ifikirie Sala Kimbele
3, 4. (a) Kwa nini ni jambo lenye manufaa kuifikiria kimbele sala ya hadharani? (b) Maandiko yaonyesha nini kuhusu urefu wa sala?
3 Ikiwa tumeombwa tusali hadharani, yaelekea tutaweza angalau kuifikiria sala yetu kimbele. Kufanya hivyo huenda kukatuwezesha kutia ndani mambo muhimu yafaayo bila kutoa sala ndefu isiyo na mpangilio mzuri. Bila shaka, sala zetu za faragha zaweza pia kutolewa kwa sauti. Zaweza kuwa na urefu wa kadiri yoyote ile. Yesu alisali usiku mzima kabla ya kuchagua mitume wake 12. Hata hivyo, alipoanzisha Ukumbusho wa kifo chake, yaonekana sala zake kuhusu mkate na divai zilikuwa fupi kidogo. (Luka 6:12-16; Marko 14:22-24) Na twajua kwamba hata sala fupi za Yesu zilikubalika kabisa kwa Mungu.
4 Tuseme tuna pendeleo la kuwakilisha familia katika sala kabla ya chakula. Sala kama hiyo yaweza kuwa fupi kidogo—lakini chochote kisemwacho chapaswa kutia ndani wonyesho wa shukrani kwa ajili ya chakula. Ikiwa tunasali hadharani kabla au baada ya mkutano wa Kikristo, hatuhitaji kutoa sala ndefu inayotia ndani mambo mengi. Yesu aliwachambua waandishi ambao ‘kwa kisingizio walifanya sala zilizo ndefu.’ (Luka 20:46, 47) Mtu mwenye kumhofu Mungu hangetaka kamwe kufanya hivyo. Ingawa hivyo, nyakati nyingine sala ya hadharani iliyo ndefu kidogo yaweza kufaa. Kwa mfano, mzee anayechaguliwa kutoa sala ya mwisho kwenye kusanyiko apaswa kuifikiria kimbele na huenda akataka kutaja mambo kadhaa. Hata hivyo, hata sala kama hiyo haipaswi kuwa ndefu kupita kiasi.
Mkaribie Mungu kwa Staha
5. (a) Twapaswa kukumbuka nini tunaposali hadharani? (b) Kwa nini tusali kwa njia ya heshima na staha?
5 Tunaposali hadharani twapaswa kukumbuka kwamba hatuzungumzi na wanadamu. Badala ya hivyo, sisi ni viumbe wenye dhambi tunaomwomba kwa bidii Bwana Mwenye Enzi Kuu Yehova. (Zaburi 8:3-5, 9; 73:28) Kwa hiyo twapaswa kudhihirisha hofu yenye staha ya kutompendeza kwa yale tusemayo na jinsi tuyasemavyo. (Mithali 1:7) Mtunga-zaburi Daudi aliimba: “Bali mimi, kwa wingi wa fadhili zako, nitaingia nyumbani mwako; na kusujudu kwa kicho, nikilielekea hekalu lako takatifu.” (Zaburi 5:7) Tukiwa na mtazamo huo, tutasalije tunapoombwa tusali hadharani kwenye mkutano wa Mashahidi wa Yehova? Kama tungalikuwa tukizungumza na mfalme wa kibinadamu, tungalifanya hivyo kwa staha na heshima. Je, sala zetu hazipaswi kuwa zenye heshima na staha hata zaidi, kwa kuwa tunasali kwa Yehova, “Mfalme wa umilele”? (Ufunuo 15:3) Kwa hiyo, tunaposali tungeepuka maneno kama, “Habari ya asubuhi, Yehova,” “Twakupelekea upendo wetu,” au “Uwe na siku njema.” Maandiko yaonyesha kwamba Yesu Kristo, Mwana mzaliwa-pekee wa Mungu, hajawahi kuzungumza kwa njia hiyo na Baba yake wa kimbingu.
6. Twapaswa kukumbuka nini ‘tunapokaribia kiti cha ufalme cha fadhili isiyostahiliwa’?
6 Paulo alisema: “Acheni tukaribie kwa uhuru wa usemi kwenye kiti cha ufalme cha fadhili isiyostahiliwa.” (Waebrania 4:16) Twaweza kumkaribia Yehova kwa “uhuru wa usemi” licha ya hali yetu yenye dhambi kwa sababu ya imani yetu katika dhabihu ya fidia ya Yesu Kristo. (Matendo 10:42, 43; 20:20, 21) Hata hivyo, “uhuru [huo] wa usemi” haumaanishi kwamba tunapiga gumzo na Mungu; wala hatupaswi kumwambia mambo yasiyo na staha. Ikiwa sala zetu za hadharani zitampendeza Yehova, zapasa kutolewa kwa staha na heshima ifaayo, na haingefaa kuzitumia kutoa matangazo, kushauri watu, au kukaripia wasikilizaji.
Sali Ukiwa na Mtazamo wa Unyenyekevu
7. Solomoni alidhihirishaje unyenyekevu aliposali wakati wa kuwekwa wakfu kwa hekalu la Yehova?
7 Tuwe twasali hadharani au faraghani, kanuni muhimu ya Kimaandiko tupaswayo kukumbuka ni kwamba twapaswa kuonyesha mtazamo wa unyenyekevu katika sala zetu. (2 Mambo ya Nyakati 7:13, 14) Mfalme Solomoni alidhihirisha unyenyekevu katika sala yake ya hadharani wakati wa kuwekwa wakfu kwa hekalu la Yehova huko Yerusalemu. Solomoni alikuwa amemaliza tu mojawapo ya majengo yenye fahari zaidi kuwahi kujengwa duniani. Hata hivyo, yeye alisali kwa unyenyekevu hivi: “Mungu je! atakaa kweli kweli juu ya nchi? Tazama, mbingu hazikutoshi, wala mbingu za mbingu; sembuse nyumba hii niliyoijenga!”—1 Wafalme 8:27.
8. Ni zipi baadhi ya njia ambazo unyenyekevu huonyeshwa katika sala za hadharani?
8 Kama Solomoni, twapaswa kuwa wanyenyekevu tunapowakilisha wengine katika sala ya hadharani. Ingawa twapaswa kuepuka kusikika kana kwamba tunajifanya watakatifu, unyenyekevu waweza kuonyeshwa kwa toni ya sauti yetu. Sala za unyenyekevu hazina majivuno wala unafiki. Hizo huvuta uangalifu, si kwa yule anayesali, bali kwa Yule ambaye kwake sala yatolewa. (Mathayo 6:5) Unyenyekevu pia huonyeshwa kwa yale tusemayo katika sala. Tukisali kwa unyenyekevu, hatutasikika kana kwamba tunadai kwa nguvu kwamba Mungu afanye mambo fulani jinsi tutakavyo. Badala yake, tutamwomba Yehova kwa bidii ili atende kwa njia ipatanayo na mapenzi yake matakatifu. Mtunga-zaburi alitoa kielelezo cha mtazamo ufaao alipoomba kwa bidii hivi: “Ee BWANA, utuokoe, twakusihi; Ee BWANA, utufanikishe, twakusihi.”—Zaburi 118:25; Luka 18:9-14.
Sali Kutoka Moyoni
9. Ni ushauri gani mzuri uliotolewa na Yesu ambao wapatikana kwenye Mathayo 6:7, nao waweza kutumiwaje?
9 Ikiwa sala zetu za hadharani au faraghani zitampendeza Yehova, ni lazima zitoke moyoni. Hivyo, hatutarudia tena na tena mpangilio fulani wa sala bila kufikiria tunayosema. Katika Mahubiri yake ya Mlimani, Yesu alishauri: “Mnaposali, msiseme mambo yaleyale tena na tena, kama vile watu wa mataifa hufanya, kwa maana wao huwazia [kimakosa] watapata kusikiwa kwa utumizi wao wa maneno mengi.” Kwa maneno mengine, Yesu alisema: “Msiropokeropoke; msirudierudie maneno yasiyo na maana.”—Mathayo 6:7; NW, kielezi-chini.
10. Kwa nini lingekuwa jambo lifaalo kusali kuhusu jambo lilelile zaidi ya mara moja?
10 Bila shaka, huenda tukahitaji kusali kuhusu jambo lilelile tena na tena. Haingekuwa vibaya kufanya hivyo kwa sababu Yesu alisihi hivi: “Fulizeni kuomba, nanyi mtapewa; fulizeni kutafuta sana, nanyi mtapata; fulizeni kubisha hodi, nanyi mtafunguliwa.” (Mathayo 7:7) Labda kuna uhitaji wa Jumba la Ufalme jipya kwa sababu Yehova anafanikisha kazi ya kuhubiri katika eneo letu. (Isaya 60:22) Ingefaa kuendelea kutaja uhitaji huo tunaposali faraghani au hadharani kwenye mikutano ya watu wa Yehova. Kufanya hivyo hakungemaanisha kwamba ‘tunarudiarudia maneno yasiyo na maana.’
Kumbuka Shukrani na Sifa
11. Andiko la Wafilipi 4:6, 7 latumikaje kuhusu sala ya faraghani na ya hadharani?
11 Watu wengi husali tu kuomba kitu fulani, lakini upendo wetu kwa Yehova Mungu wapaswa utuchochee tumshukuru na kumsifu katika sala ya faragha au ya hadharani. “Msihangaikie kitu chochote,” akaandika Paulo, “bali katika kila jambo kwa sala na dua pamoja na utoaji-shukrani acheni maombi yenu ya bidii yajulishwe kwa Mungu; na amani ya Mungu izidiyo fikira yote kwa ubora italinda mioyo yenu na nguvu zenu za akili kwa njia ya Kristo Yesu.” (Wafilipi 4:6, 7) Naam, kwa kuongezea dua na maombi ya bidii, twapaswa kumshukuru Yehova kwa kutubariki kiroho na kimwili. (Mithali 10:22) Mtunga-zaburi aliimba: “Mtolee Mungu dhabihu za kushukuru; mtimizie Aliye juu nadhiri zako.” (Zaburi 50:14) Nayo melodia ya sala ya Daudi ilitia ndani maneno haya yenye kugusa moyo: “Nitalisifu jina la Mungu kwa wimbo, nami nitamtukuza kwa shukrani.” (Zaburi 69:30) Je, tusifanye vivyo hivyo katika sala ya hadharani na ya faraghani?
12. Andiko la Zaburi 100:4, 5 latimizwaje leo, na twaweza kumshukuru na kumsifu Mungu kwa ajili ya nini?
12 Mtunga-zaburi aliimba hivi kumhusu Mungu: “Ingieni malangoni mwake kwa kushukuru; nyuani mwake kwa kusifu; mshukuruni, lihimidini jina lake; kwa kuwa BWANA ndiye mwema; rehema zake ni za milele; na uaminifu wake vizazi na vizazi.” (Zaburi 100:4, 5) Siku hizi, watu wa mataifa yote wanaingia nyuani mwa patakatifu pa Yehova, na twaweza kumsifu na kumshukuru kwa ajili ya jambo hilo. Je, wewe humshukuru Mungu kwa ajili ya Jumba la Ufalme la kwenu na kuonyesha uthamini wako kwa kukusanyika hapo kwa ukawaida pamoja na wanaompenda? Unapokuwa hapo, je, wewe huinua sauti yako kwa ukunjufu wa moyo unapomsifu na kumshukuru kwa nyimbo Baba yetu wa kimbingu?
Usiaibike Kamwe Kusali
13. Ni kielelezo kipi cha Kimaandiko kionyeshacho kwamba twapaswa kuomba dua kwa Yehova hata ikiwa twahisi kuwa hatustahili kwa sababu ya hatia?
13 Hata ikiwa twahisi kuwa hatustahili kwa sababu ya hatia, twapaswa kumwendea Mungu kwa dua yenye bidii. Wayahudi walipofanya dhambi kwa kuoa wanawake wageni, Ezra alipiga magoti, akakunjua mikono yake yenye uaminifu-mshikamanifu kwa Mungu, na kusali kwa unyenyekevu hivi: “Ee Mungu wangu, nimetahayari, naona haya kuinua uso wangu mbele zako, Mungu wangu; kwa maana maovu yetu ni mengi, hata yamefika juu ya vichwa vyetu, na hatia yetu imeongezeka na kufika mbinguni. Tangu siku za baba zetu tumekuwa na hatia kupita kiasi hata leo . . . Na baada ya hayo yote yaliyotupata kwa sababu ya matendo yetu mabaya, na kwa sababu ya hatia yetu iliyo kuu, ikiwa wewe Mungu wetu hukutuadhibu kama tulivyostahili kwa maovu yetu, tena umetupa mabaki; je! tuzivunje tena amri zako, mkajiunge na watu wanaotenda machukizo hayo, kwa kuoana nao? Je! usingekasirika nasi hata kutuangamiza kabisa, pasisalie mabaki yo yote, wala mtu wa kuokoka? Ee BWANA, Mungu wa Israeli, wewe ndiwe mwenye haki, maana sisi tumesalia, mabaki yaliyookoka, kama hivi leo; tazama, sisi tupo hapa wenye hatia mbele zako; maana hapana mtu awezaye kusimama mbele zako kwa sababu ya jambo hili.”—Ezra 9:1-15; Kumbukumbu la Torati 7:3, 4.
14. Kama ilivyoonyeshwa katika siku ya Ezra, ni nini kihitajiwacho ili kupata msamaha wa Mungu?
14 Ili kupata msamaha wa Mungu, ni lazima tuungame kwake tukiwa na majuto na “matunda yafaayo toba.” (Luka 3:8; Ayubu 42:1-6; Isaya 66:2) Katika siku ya Ezra, mtazamo wa toba uliambatana na jitihada ya kusahihisha kosa kwa kufukuza wake wageni. (Ezra 10:44; linganisha 2 Wakorintho 7:8-13.) Ikiwa tunatafuta kusamehewa na Mungu kwa sababu ya kufanya kosa zito, acheni tuungame kwa sala ya unyenyekevu na kutokeza matunda yafaayo toba. Mtazamo wa toba na tamaa ya kusahihisha kosa ungetuchochea pia tutafute msaada wa kiroho wa wazee Wakristo.—Yakobo 5:13-15.
Pata Faraja Kutokana na Sala
15. Jambo lililompata Hana laonyeshaje kwamba twaweza kupata faraja katika sala?
15 Tunapoumia moyoni kwa sababu fulani, tunaweza kupata faraja katika sala. (Zaburi 51:17; Mithali 15:13) Hana mwaminifu-mshikamanifu alifanya hivyo. Aliishi wakati ambapo lilikuwa jambo la kawaida katika Israeli kuwa na familia kubwa, lakini yeye hakuwa amezaa mtoto yeyote. Elkana, mume wake, alikuwa na wana na binti aliowapata kupitia Penina mke wake wa pili, ambaye alimdhihaki Hana vikali kwa kuwa tasa. Hana alisali kwa bidii na kuahidi kwamba ikiwa angebarikiwa kupata mwana ‘angempa Yehova huyo mtoto siku zote za maisha yake.’ Akiwa amefarijiwa na sala yake na maneno ya Eli, Kuhani wa Cheo cha Juu, “uso wake haukuwa tena na huzuni.” Hana alimzaa mvulana aliyemwita Samweli. Baadaye, alimpeleka kutumikia katika patakatifu pa Yehova. (1 Samweli 1:9-28, Zaire Swahili Bible) Akiwa mwenye shukrani kwa ajili ya fadhili za Mungu kumwelekea, alitoa sala ya kushukuru—moja iliyomsifu Yehova kuwa Mungu asiyeweza kulinganishwa na mwingine. (1 Samweli 2:1-10) Kama Hana, twaweza kupata faraja kutokana na sala, tukiwa na uhakika kwamba Mungu hujibu maombi yote yanayopatana na mapenzi yake. Tumwelezapo hisia zetu, acheni ‘tusiwe tena na huzuni,’ kwa kuwa ataondoa mzigo wetu wenye kulemea au atatuwezesha kuubeba.—Zaburi 55:22.
16. Kama vile itolewavyo kielezi katika kisa cha Yakobo, kwa nini twapaswa kusali tunapokuwa wenye hofu au wasiwasi?
16 Ikiwa hali fulani yasababisha hofu, maumivu ya moyo, au wasiwasi, na tusishindwe kumwendea Mungu kwa sala ili tupate faraja. (Zaburi 55:1-4) Yakobo alikuwa mwenye hofu alipokaribia kukutana na ndugu yake Esau, aliyekuwa amefarakana naye. Hata hivyo, Yakobo alisali: “Ee Mungu wa baba yangu Ibrahimu, na Mungu wa baba yangu Isaka, BWANA, uliyeniambia, Rudi uende mpaka nchi yako, na kwa jamaa zako, nami nitakutendea mema; mimi sistahili hata kidogo hizo rehema zote na kweli yote uliyomfanyia mtumwa wako; maana nalivuka mto huo wa Yordani na fimbo yangu tu, na sasa nimekuwa matuo mawili. Uniokoe sasa na mkono wa ndugu yangu, mkono wa Esau, maana mimi namwogopa, asije akanipiga, na mama pamoja na wana. Nawe ulisema, Hakika nitakutendea mema, nami nitafanya uzao wako uwe kama mchanga wa bahari, usiohesabika kwa kuwa mwingi.” (Mwanzo 32:9-12) Esau hakumshambulia Yakobo na msafara wake. Hivyo pindi hiyo Yehova ‘alimtendea Yakobo mema.’
17. Kwa kupatana na Zaburi 119:52, sala yaweza kutuleteaje faraja tunapojaribiwa vikali?
17 Wakati wa dua zetu, huenda tukafarijika kukumbuka mambo ambayo yamesemwa katika Neno la Mungu. Katika zaburi iliyo ndefu zaidi—sala nzuri iliyoimbwa—huenda Mwana-Mfalme Hezekia akawa ndiye aliyeimba: “Nimezikumbuka hukumu zako za kale, Ee BWANA, nikajifariji.” (Zaburi 119:52) Kwa sala ya unyenyekevu tunapojaribiwa vikali, huenda tukakumbuka kanuni ya Biblia au sheria inayoweza kutusaidia kufuatia mwendo unaotokeza uhakika wenye kufariji kwamba tunampendeza Baba yetu wa kimbingu.
Waaminifu-Washikamanifu Hudumu Katika Sala
18. Kwa nini yaweza kusemwa kwamba ‘kila mtu mwaminifu-mshikamanifu atasali kwa Mungu’?
18 Wote walio waaminifu-washikamanifu kwa Yehova Mungu ‘hudumu katika sala.’ (Waroma 12:12) Katika Zaburi ya 32, ambayo yamkini ilitungwa baada ya Daudi kufanya dhambi na Bath-sheba, yeye alifafanua maumivu makali aliyopata kwa kukosa kutafuta msamaha na kitulizo ambacho toba na ungamo kwa Mungu zilimletea. Ndipo Daudi akaimba: “Kwa hiyo [kwa kuwa msamaha wa Yehova hupatikana kwa wenye kutubu kikweli] kila mtu mtauwa [“mwaminifu-mshikamanifu,” NW] akuombe wakati unapopatikana.”—Zaburi 32:6.
19. Kwa nini twapaswa kuinua mikono yenye uaminifu-mshikamanifu katika sala?
19 Ikiwa twauthamini sana uhusiano wetu pamoja na Yehova Mungu, tutasali kupata rehema yake kwa msingi wa dhabihu ya fidia ya Yesu. Kwa imani, twaweza kukaribia kiti cha ufalme cha fadhili isiyostahiliwa kwa uhuru wa usemi ili kupata rehema na msaada wakati ufaao. (Waebrania 4:16) Lakini kuna sababu nyingi za kusali! Kwa hiyo, acheni ‘tusali bila kukoma’—mara nyingi kwa maneno yenye kuhisiwa moyoni ya sifa na shukrani kwa Mungu. (1 Wathesalonike 5:17) Acheni tuinue mikono yenye uaminifu-mshikamanifu katika sala mchana na usiku.
Ungejibuje?
◻ Kuna manufaa gani kuifikiria kimbele sala ya hadharani?
◻ Kwa nini twapaswa kusali kwa njia yenye staha na heshima?
◻ Twapaswa kuonyesha mtazamo gani tunaposali?
◻ Kwa nini twapaswa kukumbuka shukrani na sifa tunaposali?
◻ Biblia yaonyeshaje kwamba twaweza kupata faraja kutokana na sala?
[Picha katika ukurasa wa 17]
Mfalme Solomoni alidhihirisha unyenyekevu katika sala yake ya hadharani wakati wa kuwekwa wakfu kwa hekalu la Yehova
[Picha katika ukurasa wa 18]
Kama Hana, waweza kupata faraja kutokana na sala