“Ee Mungu, Unichunguze”

“Ee Mungu, unichunguze, uujue moyo wangu. . . . Ukaniongoze katika njia ya milele.”—ZABURI 139:23, 24.

1. Yehova huwashughulikiaje watumishi wake?

SISI sote twapenda kushughulikiwa na mtu anayeelewa, mtu anayefikiria hali zetu, mtu anayesaidia tunapokosea, mtu ambaye hadai mengi zaidi kwetu kuliko tuwezayo kufanya. Yehova Mungu hushughulika na watumishi wake kwa njia hiyo. Zaburi 103:14 yasema hivi: “Yeye anatujua umbo letu, na kukumbuka ya kuwa sisi tu mavumbi.” Na Yesu Kristo, anayemwangaza Baba yake kikamilifu, atoa mwaliko huu mchangamfu: “Njoni kwangu, ninyi nyote msumbukao na wenye kulemewa na mizigo, nami nitawapumzisha. Jitieni nira yangu, [au, “jiwekeni chini ya nira yangu pamoja nami, kielezi-chini, NW] mjifunze kwangu; kwa kuwa mimi ni mpole na mnyenyekevu wa moyo; nanyi mtapata raha nafsini mwenu; kwa maana nira yangu ni laini, na mzigo wangu ni mwepesi.”—Mathayo 11:28-30.

2. Tofautisha maoni ya Yehova na yale ya wanadamu kuhusiana na (a) Yesu Kristo, na (b) wafuasi wa Kristo.

² Mara nyingi maoni ya Yehova juu ya watumishi wake ni tofauti sana na yale ya wanadamu. Yeye hutazama mambo kwa maoni tofauti na kufikiria mambo ambayo huenda wengine wasijue lolote juu yalo. Yesu Kristo alipotembea duniani, “alidharauliwa na kukataliwa na watu.” Wale wasiotia imani katika yeye akiwa Mesiya ‘hawakumhesabu kuwa kitu.’ (Isaya 53:3; Luka 23:18-21) Lakini, machoni pa Mungu, alikuwa ‘Mwana wa Mungu mpendwa’ ambaye Baba alimwambia hivi: “Nimependezwa nawe.” (Luka 3:22; 1 Petro 2:4) Miongoni mwa wafuasi wa Yesu Kristo ni watu wanaodharauliwa kwa sababu wao ni maskini kimwili na wanavumilia dhiki nyingi. Lakini, machoni pa Yehova na pa Mwana wake, watu hao waweza kuwa tajiri. (Warumi 8:35-39; Ufunuo 2:9) Kwa nini kuwe maoni hayo tofauti?

3. (a) Kwa nini mara nyingi maoni ya Yehova juu ya watu ni tofauti sana na yale ya wanadamu? (b) Kwa nini ni muhimu sana kwetu kuchunguza aina ya watu tuliyo ndani?

³ Yeremia 11:20, NW, yajibu: “Yehova . . . anachunguza figo na moyo.” Yeye aona jinsi tulivyo ndani, hata zile sehemu za utu wetu zilizofichwa zisionekane na macho ya wengine. Katika uchunguzi wake, yeye akazia hasa sifa na hali zilizo muhimu ili kuwe na uhusiano mzuri na yeye, zile zenye kutunufaisha kwa kudumu zaidi. Kujua kwetu hilo kunatumainisha; kunaleta fikira nzito pia. Kwa kuwa Yehova huelekeza fikira kwenye jinsi tulivyo ndani, ni jambo la maana kwetu kuchunguza jinsi tulivyo ndani ikiwa tutathibitika kuwa aina ya watu anaowataka katika ulimwengu wake mpya. Neno lake hutusaidia tufanye uchunguzi huo.—Waebrania 4:12, 13.

Fikira za Mungu Ni Zenye Thamani Kubwa Kama Nini!

4. (a) Ni nini kilichomsukuma mtunga-zaburi ajulishe kwamba mawazo ya Mungu yalikuwa ya thamani kubwa kwake? (b) Kwa nini yawe ya thamani kubwa kwetu?

⁴ Alipokuwa amekwisha kutafakari juu ya upana na kina cha jinsi Mungu anavyowajua watumishi wake, na pia juu ya uwezo wa Mungu usio wa kawaida wa kuandaa msaada wowote ambao huenda wakahitaji, mtunga-zaburi Daudi aliandika hivi: “Mungu, fikira zako zina thamani nyingi kwangu.” (Zaburi 139:17a) Fikira hizo, zilizofunuliwa katika Neno lake lililoandikwa, ni za juu zaidi ya jambo lolote kutoka kwa wanadamu, hata mawazo yao yaonekane mazuri kadiri gani. (Isaya 55:8, 9) Mawazo ya Mungu yanatusaidia tuelekeze fikira zetu kwenye mambo yaliyo ya maana kwelikweli maishani na kuwa wenye bidii katika utumishi wake. (Wafilipi 1:9-11) Yanatuonyesha namna ya kuyaona mambo kwa njia ambayo Mungu huyaona. Yanatusaidia tuwe wenye haki kuiona hali yetu wenyewe kama ilivyo hasa, kukubali ukweli wa aina ya watu tuliyo moyoni hasa. Je! una nia ya kufanya hivyo?

5. (a) Neno la Mungu hutuhimiza kulinda nini “kuliko yote”? (b) Rekodi ya Biblia kuhusu Kaini inaweza kutunufaisheje? (c) Ingawa hatuko chini ya Sheria ya Kimusa, inatusaidiaje kuelewa yale yanayompendeza Yehova?

⁵ Wanadamu wana mwelekeo wa kukazia sana sura za nje, lakini Maandiko hutushauri hivi: “Linda moyo wako kuliko yote uyalindayo.” (Mithali 4:23) Kwa mafundisho na kwa vielelezo pia, Biblia hutusaidia tufanye hivyo. Hiyo hutuambia kwamba Kaini alitoa dhabihu kwa Mungu kijuu-juu tu huku akiwa amejaa kinyongo moyoni mwake, kisha akawa na chuki, kuelekea ndugu yake Habili. Nayo hutuhimiza tusiwe kama yeye. (Mwanzo 4:3-5; 1 Yohana 3:11, 12) Hiyo hurekodi takwa la utii la Sheria ya Kimusa. Lakini yakazia pia kwamba takwa la kwanza kabisa la Sheria lilikuwa kwamba ni lazima wale waliomwabudu Yehova wampende kwa moyo wao wote, akili yao yote, nafsi yao yote, na nguvu zao zote; nayo husema kwamba jambo lenye umaana wa pili ni ile amri kwamba wapende jirani yao kama nafsi zao wenyewe.—Kumbukumbu la Torati 5:32, 33; Marko 12:28-31.

6. Kwa kutumia Mithali 3:1, ni maswali gani tunayopaswa kujiuliza?

⁶ Kwenye Mithali 3:1, hatuhimizwi tuzitii amri za Mungu tu bali pia tuhakikishe kwamba utii huo ni wonyesho wa yale yaliyo moyoni mwetu hasa. Sisi mmoja-mmoja twahitaji kujiuliza hivi, ‘Je! ndivyo ilivyo kwa habari ya utii wangu kwa matakwa ya Mungu?’ Tuking’amua kwamba msukumo wetu au kufikiri kwetu kunapungua katika mambo fulani—na hakuna yeyote kati yetu awezaye kusema kwamba hatuna dosari—basi twahitaji kuuliza hivi, ‘Ninafanya nini ili kuiboresha hali?’—Mithali 20:9; 1 Yohana 1:8.

7. (a) Lawama la Yesu juu ya Mafarisayo kwenye Mathayo 15:3-9 laweza kutusaidiaje tulinde moyo wetu? (b) Ni hali zipi huenda zikatuhitaji tuchukue hatua zenye nguvu ili kutia akili na moyo wetu nidhamu?

⁷ Mafarisayo wa Kiyahudi waliposingizia kumheshimu Mungu huku wakiendeleza kwa hila lile zoea lililochochewa na hali ya kutaka kujipendeza, Yesu aliwashutumu kuwa wanafiki akaonyesha kwamba ibada yao ilikuwa ya bure. (Mathayo 15:3-9) Yesu alionya pia kwamba ili kupendeza Mungu, anayeuona moyo, haitoshi kuwa na maisha yanayoonekana kuwa ya kiadili nje-nje, huku tukijifurahisha daima na mawazo yasiyo ya kiadili, ili kujipendeza kiashiki. Huenda tukahitaji kuchukua hatua zenye nguvu zaidi ili kutia akili na moyo wetu nidhamu. (Mithali 23:12; Mathayo 5:27-29) Nidhamu hiyo yahitajiwa pia ikiwa kwa sababu ya kazi yetu ya kimwili, miradi yetu katika elimu, au chaguo letu la kitumbuizo, tunakuwa wenye kuuiga ulimwengu, tukiuruhusu utufinyange kulingana na viwango vyao. Na tusisahau kamwe kwamba mwanafunzi Yakobo huwaita “wazinzi,” wale wanaodai kuwa mali ya Mungu lakini wanaotaka kuwa marafiki wa ulimwengu. Kwa nini? Kwa sababu “dunia yote pia hukaa katika yule mwovu.”—Yakobo 4:4; 1 Yohana 2:15-17; 5:19.

8. Ili kunufaika kikamili kutokana na mawazo ya Mungu yenye thamani, tunahitaji kufanya nini?

⁸ Ili kunufaika kikamili kutokana na mawazo ya Mungu juu ya mambo hayo na mengine, twahitaji kuweka kando wakati wa kuyasoma na kuyasikia. Zaidi ya hayo, twahitaji kujifunza juu yayo, kuongea juu yayo, na kutafakari juu yayo. Wasomaji wengi wa Mnara wa Mlinzi huhudhuria kwa kawaida mikutano ya kutaniko ya Mashahidi wa Yehova, ambako Biblia huzungumziwa. Ili kufanya hivyo wao hukomboa wakati kutoka katika shughuli nyinginezo. (Waefeso 5:15-17) Na yale wanayopokea baadaye ni yenye thamani kubwa zaidi ya utajiri wa kimwili. Je! hivyo sivyo unavyohisi?

9. Kwa nini wengine wanaohudhuria mikutano ya Kikristo wanafanya maendeleo upesi zaidi ya wengine?

⁹ Hata hivyo, wengine wanaohudhuria mikutano hiyo wanafanya maendeleo ya kiroho upesi zaidi ya wengine. Wao wanaitumia kweli kikamili zaidi maishani mwao. Sababu ya hilo ni nini? Mara nyingi, jambo kuu ni bidii-nyendelevu yao katika funzo la kibinafsi. Wanathamini kwamba hatuishi kwa mkate tu; chakula cha kiroho cha kila siku kina maana ileile ya kula chakula cha kimwili kwa kawaida. (Mathayo 4:4; Waebrania 5:14) Kwa hiyo wao hujitahidi kutumia angalau muda fulani kila siku wakiisoma Biblia au vichapo vinavyoieleza. Wanajitayarisha kwa ajili ya mikutano ya kutaniko, wakijifunza habari hiyo kimbele na kuyasoma maandiko. Hawaisomi habari tu; wanatafakari juu yayo. Utaratibu wao wa kujifunza watia ndani kufikiria kwa uzito jinsi yale wanayojifunza yapaswavyo kuwa na matokeo juu ya maisha yao wenyewe. Hali yao ya kiroho inapokua, wanakuja kuhisi kama mtunga-zaburi aliyeandika hivi: “Sheria yako naipenda mno ajabu, . . . Shuhuda zako [vikumbusho vyako, NW] ni za ajabu.”—Zaburi 1:1-3; 119:97, 129.

10. (a) Inafaa kuendelea kujifunza Neno la Mungu kwa muda mrefu kadiri gani? (b) Maandiko huonyeshaje hilo?

¹⁰ Tuwe tumejifunza Neno la Mungu kwa mwaka mmoja, miaka 5, au miaka 50, haiwi kamwe yenye kujirudia-rudia tu—sivyo ikiwa mawazo ya Mungu ni yenye thamani kubwa kwetu. Yeyote wetu awe amejifunza mengi kadiri gani kutoka katika Maandiko, kuna mengine ambayo hatujui. “Mungu, fikira zako zina thamani nyingi kwangu; jinsi ilivyo kubwa jumla yake!” akasema Daudi. “Kama ningezihesabu ni nyingi kuliko mchanga.” Mawazo ya Mungu yanazidi uwezo wetu wa kuhesabu. Kama tungejaribu kutaja mawazo ya Mungu siku nzima tukapatwa na usingizi tukifanya hivyo, tunapoamka asubuhi, bado kungekuwa mengi zaidi kufikiria. Hivyo Daudi aliandika hivi: “Niamkapo nikali pamoja nawe.” (Zaburi 139:17, 18) Kwa umilele wote, tutakuwa na mengi zaidi kujifunza juu ya Yehova na njia zake. Hatutafikia kamwe hatua ambayo twajua kila jambo.—Warumi 11:33.

Kuchukia Yale Ambayo Yehova Huchukia

11. Kwa nini si muhimu kujua tu mawazo ya Mungu bali ni muhimu pia kushiriki hisia zake?

¹¹ Hatujifunzi Neno la Mungu kwa kusudi tu la kujaza kichwa chetu mambo ya hakika. Tunaporuhusu mawazo ya Mungu yapenye moyo wetu, sisi pia twaanza kushiriki hisia za Mungu. Hilo ni muhimu kama nini! Tusipokuza hisia hizo, tokeo laweza kuwa nini? Ingawa huenda tukaweza kurudia yale ambayo Biblia husema, hata hivyo, huenda tukayaona mambo yaliyokatazwa kuwa yenye kutamanika, au huenda tukahisi kwamba yale yanayotakiwa ni mzigo. Ni kweli kwamba hata tukichukia yaliyo mabaya, huenda tukawa na shindano kwa sababu ya hali ya kibinadamu ya kutokukamilika. (Warumi 7:15) Lakini tusipojitahidi sana kupatanisha hali yetu ya ndani na yaliyo mema, je twaweza kutazamia kumpendeza Yehova, “yule mchunguzaji wa mioyo”?—Mithali 17:3, NW.

12. Upendo wa kimungu na chuki ya kimungu ni muhimu kadiri gani?

¹² Kama vile upendo wa kimungu hufanya kutenda yaliyo mema kuwa jambo la kufurahisha, chuki ya kimungu ni ulinzi wenye nguvu dhidi ya kutenda mabaya. (1 Yohana 5:3) Maandiko hutuhimiza kwa kurudia-rudia tukuze upendo na chuki pia. “Enyi mpendao BWANA [Yehova, NW], uchukieni uovu.” (Zaburi 97:10) “Lichukieni [kirihini, NW] lililo ovu, mkiambatana na lililo jema.” (Warumi 12:9) Je! tunafanya hivyo?

13. (a) Tunakubaliana kabisa na sala gani ya Daudi kuhusu uharibifu wa waovu? (b) Kama ilivyoonyeshwa katika sala ya Daudi, ni waovu gani aliosali waharibiwe na Mungu?

¹³ Yehova ametaarifu kwa wazi kusudi lake la kuwang’oa waovu kutoka duniani na kuleta dunia mpya ambayo uadilifu utakaa ndani yayo. (Zaburi 37:10, 11; 2 Petro 3:13) Wapendao uadilifu wanatamani sana wakati huo uje. Wanakubaliana kabisa na mtunga-zaburi Daudi, aliyesali hivi: “Ee Mungu, laiti ungewafisha waovu! Enyi watu wa damu, ondokeni kwangu; kwa maana wakuasi kwa ubaya, adui zako wakutaja jina lako bure.” (Zaburi 139:19, 20) Daudi hakutamani kuwafisha waovu hao kibinafsi. Alisali kwamba kisasi kingekuja kutoka mkononi mwa Yehova. (Kumbukumbu la Torati 32:35; Waebrania 10:30) Hao hawakuwa watu waliokuwa tu wamemwudhi Daudi kibinafsi kwa njia fulani. Walikuwa wamemwakilisha Mungu vibaya, wakichukua jina lake bure. (Kutoka 20:7) Kwa njia isiyo haki, walidai kumtumikia, lakini walikuwa wakilitumia jina lake kuendeleza mipango yao wenyewe. Daudi hakuwapenda wale waliochagua kuwa adui za Mungu.

14. Je! kuna waovu wawezao kusaidiwa? Ikiwa ndivyo, kwa jinsi gani?

¹⁴ Kuna mabilioni ya watu wasiomjua Yehova. Wengi wao kwa kutokuwa na ujuzi huzoea mambo ambayo Neno la Mungu huonyesha kuwa maovu. Wakiendelea katika mwendo huo, watakuwa miongoni mwa wale watakaoangamia wakati wa dhiki kubwa. Lakini, Yehova hafurahii kifo cha waovu, nasi hatupaswi kukifurahia. (Ezekieli 33:11) Maadamu wakati uruhusuvyo, tunajitahidi kuwasaidia watu hao kujifunza na kutumia njia za Yehova. Lakini namna gani ikiwa watu wengine wanaonyesha kwamba wanamchukia Yehova sana?

15. (a) Ni nani ambao mtunga-zaburi aliwaona kuwa “adui”? (b) Leo tunaweza kuonyeshaje kwamba ‘tunawachukia’ wale wanaoasi dhidi ya Yehova?

¹⁵ Kuhusu wao, mtunga-zaburi alisema hivi: “Je! BWANA [Yehova, NW], nisiwachukie wanaokuchukia? Nisikirihike nao wakuasio? Nawachukia kwa ukomo wa chuki, wamekuwa adui kwangu.” (Zaburi 139:21, 22) Daudi alikirihika nao kwa sababu walimchukia Yehova sana. Waasi-imani wanatiwa miongoni mwa wale wanaoonyesha kwamba wanamchukia Yehova kwa kuasi dhidi yake. Kwa kweli, kuasi-imani ni uasi dhidi ya Yehova. Waasi-imani fulani hudai kumjua na kumtumikia Mungu, lakini wanakatalia mbali mafundisho au matakwa yaliyotajwa katika Neno lake. Wengine hudai kuiamini Biblia, lakini wanakatalia mbali tengenezo la Yehova na wanajaribu kwa bidii kuzuia kazi yalo. Wanapochagua ubaya huo kimakusudi baada ya kujua yaliyo mema, ubaya huo unapokwama sana hivi kwamba inakuwa sehemu isiyotengeka ya umbo lao, basi ni lazima Mkristo achukie (katika maana ya Kibiblia ya neno hilo) wale ambao wamejishikamanisha na ubaya kwa njia isiyotengeka. Wakristo wa kweli hushiriki hisia za Yehova kuelekea waasi-imani hao; hawana udadisi juu ya maoni ya uasi-imani. Kinyume cha hilo, ‘wanakirihika’ na wale ambao wamejifanya wenyewe adui za Mungu, lakini wanamwacha Yehova alipize kisasi.—Ayubu 13:16; Warumi 12:19; 2 Yohana 9, 10.

Mungu Anapotuchunguza

16. (a) Kwa nini Daudi alitaka Yehova amchunguze? (b) Ni jambo jipi kuhusu moyo wetu wenyewe ambalo twapaswa kumwomba Mungu atusaidie tutambue?

¹⁶ Daudi hakutaka kuwa kama wale waovu kwa njia yoyote. Watu wengi hujaribu kuficha jinsi walivyo ndani, lakini Daudi alisali hivi kwa unyenyekevu: “Ee Mungu, unichunguze, uujue moyo wangu, unijaribu, uyajue mawazo yangu [yenye kutia wasiwasi, NW]; uone kama iko njia iletayo majuto [yenye maumivu, NW] ndani yangu, ukaniongoze katika njia ya milele.” (Zaburi 139:23, 24) Aliporejezea moyo wake, Daudi hakumaanisha kile kiungo cha kimwili. Kulingana na maana ya kitamathali ya neno hilo, alirejezea jinsi alivyokuwa ndani, mtu wa ndani. Sisi pia twapaswa kutaka Mungu achunguze moyo wetu na kutambua kama tuna tamaa, shauku, hisiamoyo, makusudi, mawazo, au nia zozote zisizofaa. (Zaburi 26:2) Yehova atualika hivi: “Mwanangu, nipe moyo wako; macho yako yapendezwe na njia zangu.”—Mithali 23:26.

17. (a) Badala ya kuficha mawazo yenye kutia wasiwasi, tunapaswa kufanya nini? (b) Je! inapaswa itushangaze kupata mielekeo mibaya moyoni mwetu, na twapaswa kufanya nini juu yayo?

¹⁷ Ikiwa kuna mawazo yenye maumivu, yenye kutia wasiwasi yaliyofichwa ndani yetu kwa sababu ya tamaa mbaya au nia mbaya au kwa sababu ya mwenendo fulani mbaya kwa upande wetu, basi kwa hakika twataka Yehova atusaidie turekebishe jambo hilo. Badala ya kutumia maneno “njia yoyote yenye maumivu,” (NW), tafsiri ya Moffatt yatumia usemi “mwendo mbaya”; The New English Bible yasema: “Kijia chochote kinachokuhuzunisha [yaani, Mungu].” Huenda sisi wenyewe tusiyaelewe kwa wazi mawazo yetu yenye kutia wasiwasi na kwa hiyo hatujui namna ya kumweleza Mungu tatizo letu, lakini yeye aelewa hali yetu. (Warumi 8:26, 27) Haipaswi kutushangaza ikiwa kuna mielekeo mibaya moyoni mwetu; bado, hatupaswi kuitolea udhuru. (Mwanzo 8:21) Twapaswa kutafuta msaada wa Mungu ili kuiondosha kabisa. Tukimpenda Yehova na njia zake kikweli, twaweza kumwendea ili kupata msaada huo tukiwa na uhakika kwamba “Mungu ni mkuu kuliko mioyo yetu naye anajua yote.”—1 Yohana 3:19-21.

18. (a) Yehova hutuongozaje katika njia ya milele? (b) Tukiendelea kufuata mwelekezo wa Yehova, tunaweza kutazamia kupokea pongezi gani changamfu?

¹⁸ Kwa kupatana na sala ya mtunga-zaburi kwamba Yehova angemwongoza katika njia ya milele, Yehova kwa kweli huwaongoza watumishi wake wanyenyekevu, walio watiifu. Yeye huwaongoza si kwenye kijia kiwezacho kumaanisha maisha marefu tu kwa sababu hawapatwi na kifo cha mapema kinachotokana na kutenda maovu bali pia yeye huwaongoza kwenye njia inayoelekeza kwenye uhai wa milele. Yeye hutukazia uhitaji wetu wa ile thamani ya kufunika dhambi ya dhabihu ya Yesu. Kupitia Neno lake na tengenezo lake, yeye huandaa maagizo ya muhimu ili tuweze kufanya mapenzi yake. Yeye hutukazia umaana wa kuitikia msaada wake ili kindani, tuwe aina ya watu tunaodai kuwa ki-nje. (Zaburi 86:11) Naye hututia moyo kwa kutupa sisi taraja la afya kamilifu katika ulimwengu mpya wenye uadilifu pamoja na umilele wa uhai wa kutumiwa kumtumikia yeye, yule Mungu pekee wa kweli. Tukiendelea kuitikia mwelekezo wake kwa uaminifu-mshikamanifu, kwa kweli, atatuambia kama alivyomwambia Mwana wake: “Nimependezwa nawe.”—Luka 3:22; Yohana 6:27; Yakobo 1:12.

Elezo Lako Ni Nini?

◻ Kwa nini mara nyingi maoni ya Yehova juu ya watumishi wake ni tofauti na yale ya wanadamu?

◻ Ni nini kinachoweza kutusaidia tutambue yale ambayo Mungu huona anapochunguza moyo wetu?

◻ Ni funzo la aina gani linalotusaidia tujifunze mambo ya hakika na kuulinda moyo wetu?

◻ Kwa nini si muhimu kujua tu yale ambayo Mungu husema bali ni muhimu pia kushiriki hisia zake?

◻ Kwa nini sisi binafsi tusali: “Ee Mungu, unichunguze, uujue moyo wangu”?

[Picha katika ukurasa wa 16]

Unapojifunza, jitahidi kufanya mawazo na hisia za Mungu ziwe zako mwenyewe

[Picha katika ukurasa wa 18]

Mawazo ya Yehova ‘ni mengi kuliko mchanga’

[Hisani]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.