Roho
Maana: Neno hili la Kiebrania ruʹach na la Kigiriki pneuʹma, ambayo mara nyingi hutafsiriwa “roho,” yana maana kadhaa. Yote yanamaanisha kitu ambacho hakionekani kwa macho ya wanadamu na ambacho ni nguvu zinazotenda. Maneno hayo ya Kiebrania na Kigiriki yanatumiwa kuhusu (1) upepo, (2) nguvu za utendaji zilizo katika viumbe vya duniani, (3) nguvu zinazotoka katika moyo wa mfano wa mtu na ambazo humfanya aseme na kutenda mambo katika njia fulani, (4) maneno yanayotoka katika chanzo kisichoonekana, (5) watu wa roho, na (6) nguvu za utendaji za Mungu, au roho takatifu. Matumizi kadhaa kama hayo yanazungumziwa hapa kuhusiana na masuala ambayo huenda yakazuka katika huduma ya shambani.
Roho takatifu ni nini?
Kulinganisha maandishi ya Biblia yanayotaja roho takatifu huonyesha kwamba inasemekana kuwa ‘inajaza’ watu; wanaweza ‘kubatizwa’ nayo; na wanaweza ‘kutiwa mafuta’ nayo. (Luka 1:41; Mt. 3:11; Mdo 10:38) Hakuna lolote kati ya hayo ambalo lingefaa ikiwa roho takatifu ingekuwa mtu.
Pia Yesu aliita roho takatifu kuwa “msaidizi” (Kigiriki, pa·raʹkle·tos), naye alisema kwamba msaidizi huyo ‘atafundisha,’ ‘atatoa ushahidi,’ ‘atasema,’ na ‘atasikia.’ (Yoh. 14:16, 17, 26; 15:26; 16:13) Mara nyingine vitu hupewa utu katika Maandiko. Kwa mfano, hekima inasemwa kuwa ina “watoto.” (Luka 7:35) Dhambi na kifo huitwa wafalme. (Rom. 5:14, 21) Ijapokuwa maandiko fulani yanasema kwamba roho ‘ilisema,’ maandiko mengine huonyesha wazi kwamba hilo lilifanywa kupitia malaika au wanadamu. (Mdo. 4:24, 25; 28:25; Mt. 10:19, 20; linganisha Matendo 20:23 na 21:10, 11.) Katika andiko la 1 Yohana 5:6-8, si roho peke yake bali pia “maji na damu” husemwa kuwa ‘vinatoa ushahidi.’ Kwa hiyo, hakuna neno lolote linalopatikana katika maandiko hayo ambalo linathibitisha kwamba roho takatifu ni mtu.
Utambulisho sahihi wa roho takatifu ni lazima upatane na maandiko yote yanayotaja roho hiyo. Kutokana na hayo, ni jambo linalopatana na akili kukata shauri kwamba roho takatifu ni nguvu za utendaji za Mungu. Hiyo si mtu bali ni nguvu ambazo Mungu hutoa ili kutimiza mapenzi yake matakatifu.—Zab. 104:30; 2 Pet. 1:21; Mdo. 4:31.
Ona pia ukurasa wa 368, 369, chini ya kichwa “Utatu.”
Ni nini kinachoonyesha kwamba mtu kweli ana roho takatifu?
Luka 4:18, 31-35: “[Yesu alisoma katika kitabu cha kukunjwa cha nabii Isaya:] ‘Roho ya Yehova iko juu yangu, kwa sababu alinitia mafuta kuwatangazia maskini habari njema’ . . . Naye akashuka kwenda Kapernaumu, jiji moja la Galilaya. Naye alikuwa akiwafundisha siku ya sabato; nao wakastaajabishwa na njia yake ya kufundisha, kwa sababu maneno yake yalikuwa yenye mamlaka. Basi katika sinagogi kulikuwa na mtu mwenye roho, roho mwovu, mchafu, naye akapaaza sauti . . . Lakini Yesu akamkemea, akisema: ‘Nyamaza, na umtoke.’ Kwa hiyo, baada ya kumwangusha mtu huyo chini katikati yao, yule roho mwovu akamtoka bila kumuumiza.” (Ni nini kilichoonyesha kwamba Yesu ana roho ya Mungu? Masimulizi hayo hayasemi kwamba alitetemeka au alipaaza sauti au aliruka-ruka. Badala yake, yanasema kwamba yeye alisema akiwa na mamlaka. Hata hivyo, inafaa kuangaliwa kwamba katika pindi hiyo roho mwovu alimchochea mtu apaaze sauti na kuanguka chini.)
Andiko la Matendo 1:8 linasema kwamba wakati wafuasi wa Yesu wangepokea roho takatifu wangekuwa mashahidi wake. Kulingana na Matendo 2:1-11, wakati walipopokea roho hiyo, watazamaji walivutiwa na uhakika wa kwamba, ingawa wale waliokuwa wakisema wote walikuwa watu wa Galilaya, walikuwa wakisema mambo matukufu ya Mungu katika lugha ambazo wageni wengi waliokuwapo walizijua. Lakini habari hiyo haisemi kwamba wale waliopokea roho hiyo walipaaza sauti na kuruka-ruka.
Ni jambo linalofaa kuangaliwa kwamba wakati Elisabeti alipopokea roho takatifu kisha “akapaaza sauti kubwa,” yeye hakuwa katika mkutano wa ibada bali alikuwa akimsalimu mtu wa ukoo aliyemtembelea. (Luka 1:41, 42) Kama ilivyoandikwa katika Matendo 4:31, wakati roho takatifu iliposhuka juu ya kusanyiko la wanafunzi, mahali hapo palitikiswa, lakini matokeo ya roho hiyo juu ya wanafunzi hao hayakuwa kutetemeka au kujiviringisha, bali ‘walisema neno la Mungu kwa ujasiri.’ Vivyo hivyo leo, ujasiri wa kusema neno la Mungu, kuhubiri kwa bidii—hayo ndiyo mambo yanayoonyesha kwamba mtu ana roho takatifu.
Gal. 5:22, 23: “Matunda ya roho ni upendo, shangwe, amani, ustahimilivu, fadhili, wema, imani, upole, kujizuia.” (Mtu anapowatafuta watu ambao kweli wana roho ya Mungu, anapaswa kuangalia matunda hayo wala si kupaaza sauti na kuruka-ruka.)
Je, uwezo wa kusema kwa msisimko mkubwa katika lugha ambayo mtu hajajifunza kamwe unathibitisha kwamba yeye ana roho ya Mungu?
Ona kichwa “Kusema kwa Lugha.”
Je, maponyo ya kimuujiza yanayofanywa leo hutokana na roho ya Mungu?
Ona kichwa “Uponyaji.”
Ni nani anayebatizwa kwa roho takatifu?
Ona ukurasa wa 309, chini ya kichwa “Ubatizo,” pia kichwa “Kuzaliwa Mara ya Pili.”
Je, mwanadamu ana sehemu ya roho ambayo huendelea kuishi baada ya mwili kufa?
Eze. 18:4: “Nafsi inayotenda dhambi—hiyo yenyewe itakufa.” (ZSB hutafsiri neno la Kiebrania neʹphesh katika mstari huu kuwa “nafsi,” kwa hiyo inasema kwamba ni nafsi inayokufa. Tafsiri fulani zinazotafsiri neno neʹphesh kuwa “nafsi” katika maandiko mengine hutumia neno “yule” au “yeyote” katika mstari huu. Kwa hiyo, neʹphesh, nafsi, ndiyo mtu, si sehemu yake isiyo na mwili inayoendelea kuishi mwili wake unapokufa.) (Ili kupata habari zaidi, ona kichwa “Nafsi.”)
Zab. 146:4: “Roho yake hutoka, naye hurudi kwenye udongo wake; siku hiyo mawazo yake hupotea.” (Neno la Kiebrania lililotafsiriwa hapa “roho” linatokana na neno ruʹach. Watafsiri fulani hulitafsiri kuwa “pumzi.” Wakati hiyo ruʹach, au nguvu za utendaji, inapouacha mwili, mawazo ya mtu hupotea: hayaendelei kuishi katika makao mengine.)
Mhu. 3:19-21: “Kuna mwisho ambao huwafikia wana wa binadamu na mwisho ambao huwafikia wanyama, nao hufikiwa na mwisho uleule. Anavyokufa mmoja, ndivyo anavyokufa yule mwingine; nao wote wana roho moja, hivi kwamba mwanadamu si bora kuliko mnyama, kwa kuwa yote ni ubatili. Wote wanaenda mahali pamoja. Wote wametoka katika mavumbi, nao wote wanarudi mavumbini. Ni nani anayejua roho ya wana wa binadamu, ikiwa inapanda juu; na roho ya mnyama, ikiwa inashuka chini duniani?” (Kwa sababu wanadamu wamerithi dhambi na kifo kutoka kwa Adamu, wote hufa na kurudi mavumbini, kama vile wanyama. Lakini je, kila mwanadamu ana roho inayoendelea kuishi ikiwa kama mtu mwenye akili baada ya kuacha kutenda kazi mwilini? Hapana; mstari wa 19 unajibu kwamba wanadamu na wanyama “wote wana roho moja.” Kwa kutegemea tu uchunguzi wa wanadamu, hakuna anayeweza kujibu kwa mamlaka swali lililo katika mstari wa 21 kuhusu roho. Lakini Neno la Mungu linajibu kwamba wanadamu hawana kitu chochote kutokana na kuzaliwa ambacho huwafanya wawe bora kuliko wanyama wakati wanapokufa. Hata hivyo, kwa sababu ya mpango wenye rehema wa Mungu kupitia Kristo, wanadamu walio na imani wamepewa tazamio la kuishi milele. Wanyama hawajapewa tazamio hilo. Kwa wanadamu wengi, hilo litafanywa kupitia ufufuo, wakati nguvu za utendaji kutoka kwa Mungu zitakapowapa tena uhai.)
Luka 23:46: “Yesu akaita kwa sauti kubwa na kusema: ‘Baba, ninaikabidhi roho [Kigiriki, pneuʹmaʹ] yangu mikononi mwako.’ Alipokuwa amesema jambo hilo, akakata pumzi.” (Ona kwamba Yesu alikata pumzi. Wakati roho yake ilipotoka, hakushika njia kwenda zake mbinguni. Yesu alifufuliwa kutoka kwa wafu siku ya tatu. Kisha, kama andiko la Matendo 1:3, 9 linavyoonyesha, alimaliza siku 40 zaidi ndipo akapanda mbinguni. Kwa hiyo, maneno ambayo Yesu alisema wakati wa kufa kwake yalimaanisha nini? Alikuwa akisema alijua kwamba, alipokufa, matazamio yake ya uzima wa wakati ujao yalikuwa kabisa mkononi mwa Mungu. Ili kupata maelezo zaidi kuhusu ‘roho ambayo humrudia Mungu,’ ona ukurasa wa 224, 225, chini ya kichwa “Nafsi.”)
Mtu Akisema—
‘Je, una roho takatifu?’
Unaweza kujibu hivi: ‘Ndiyo, na ndiyo sababu nimekuja kukutembelea leo. (Mdo. 2:17, 18)’
Au unaweza kusema: ‘Hiyo ndiyo inayoniwezesha kushiriki huduma ya Kikristo. Lakini nimeona kwamba watu wana maoni yanayotofautiana kuhusu kile kinachoonyesha kwamba mtu kweli ana roho ya Mungu. Wewe unaangalia mambo gani?’ Kisha unaweza kuongezea: (Zungumzia baadhi ya habari zilizo katika ukurasa wa 243, 244.)