Je, Unabii wa Kimasihi Unathibitisha Kwamba Yesu Alikuwa Ndiye Masihi?
Jibu la Biblia
Ndiyo. Alipokuwa dunia, Yesu alitimiza unabii mwingi kuhusu “Masihi aliye Kiongozi,” yule ambaye angekuwa “mwokozi wa ulimwengu.” (Danieli 9:25; 1 Yohana 4:14) Na hata baada ya kifo chake, Yesu aliendelea kutimiza unabii wa Kimasihi.—Zaburi 110:1; Matendo 2:34-36.
Ni nini maana ya neno “Masihi”?
Neno la Kiebrania Ma·shiʹach (Masihi) na neno la Kigiriki linalofanana nalo Khri·stos (Kristo) yote yanamaanisha “Mtiwa-Mafuta.” Hivyo, “Yesu Kristo” linamaanisha “Yesu Mtiwa-Mafuta,” au “Yesu Masihi.”
Katika nyakati za Biblia, mara nyingi mtu alitiwa mafuta kwa kumiminiwa mafuta kichwani alipowekwa rasmi kuchukua jukumu la pekee lenye mamlaka. (Mambo ya Walawi 8:12; 1 Samweli 16:13) Yesu aliwekwa rasmi na Mungu kuwa Masihi—cheo kilicho na mamlaka kubwa. (Matendo 2:36) Hata hivyo, badala ya kumtia Yesu mafuta kwa kutumia mafuta halisi, Mungu alimweka rasmi kwa roho takatifu.—Mathayo 3:16.
Je, mtu zaidi ya mmoja angeweza kutimiza unabii wa Kimasihi?
Hapana. Kama vile alama za vidole zinavyomtambulisha mtu mmoja tu, ndivyo utimizo wa unabii wa Biblia unavyoelekeza kwa Masihi mmoja tu, au Kristo. Hata hivyo, Biblia inaonya kwamba “Kristo wengi wa uwongo na manabii wa uwongo watatokea na kufanya ishara kubwa na maajabu ili kuwapotosha, ikiwezekana, hata wale waliochaguliwa.”—Mathayo 24:24.
Je, Masihi angeweza kutokea wakati ujao?
Hapana. Biblia ilitabiri kwamba Masihi angekuwa mzao wa Mfalme Daudi wa Israeli. (Zaburi 89:3, 4) Hata hivyo, rekodi za ukoo wa Kiyahudi kurudi nyuma hadi wakati wa Daudi zimepotea, huenda ziliharibiwa Waroma waliposhinda Yerusalemu katika mwaka wa 70 W.K.a Tangu wakati huo, haijawezekana kwa yeyote kuthibitisha kwamba yeye ni mzao wa familia ya kifalme ya Daudi. Tofauti na hilo, rekodi hizo za ukoo zilikuwepo wakati wa Yesu, na hata maadui wake hawakufaulu kupinga dai lake la kuwa mzao wa Daudi.—Mathayo 22:41-46.
Ni unabii mwingi kadiri gani wa Kimasihi unaopatikana katika Biblia?
Haiwezekani kutoa idadi hususa inayoonyesha ni unabii mwingi kadiri gani wa Kimasihi ambao umewahi kutolewa. Kwa mfano, mbinu ya hesabu unabii inaweza kutofautiana hata kuhusu masimulizi ambayo kwa wazi yanazungumza kumhusu Masihi. Simulizi la Isaya 53:2-7 linataja mambo kadhaa ya kinabii kumhusu Masihi. Huenda watu fulani wakasema unabii huo unapaswa kuhesabiwa kama unabii mmoja, ilhali wengine wakaona kila jambo kuwa unabii tofauti.
Baadhi ya unabii wa Kimasihi ambao Yesu alitimiza
Unabii |
Unapopatikana |
Utimizo |
|---|---|---|
Mzao wa Abrahamu |
||
Mzao wa Isaka mwana wa Abrahamu |
||
Alizaliwa katika kabila la Yuda la Israeli |
||
Angetoka katika ukoo wa kifalme wa Mfalme Daudi |
||
Angezaliwa na bikira |
||
Angezaliwa Bethlehemu |
||
Angeitwa kwa jina Imanuelib |
||
Angelelewa katika familia maskini |
||
Watoto wachanga wangeuawa baada ya kuzaliwa kwake |
||
Angeitwa kutoka Misri |
||
Angeitwa Mnazaretic |
||
Angetanguliwa na mjumbe |
||
Angetiwa mafuta kuwa Masihi mwaka wa 29 W.K.d |
||
Alitambulishwa na Mungu kuwa Mwana wake |
||
Angekuwa na bidii kwa ajili ya nyumba ya Mungu |
||
Angetangaza habari njema |
||
Huduma ya hadharani kule Galilaya nuru kubwa |
||
Angefanya miujiza kama Musa |
||
Kama Musa, angesema alichoagizwa na Mungu |
||
Angeponya magonjwa mengi |
||
Asingejielekezea fikira |
||
Angewahurumia wanaoteseka |
||
Angefunua haki ya Mungu |
||
Mshauri wa Ajabu |
||
Angetangaza jina la Yehova |
||
Angesema kwa kutumia mifano |
||
Kiongozi |
||
Watu wengi hawangemwamini |
||
Angekuwa jiwe la kukwaza |
||
Angekataliwa na wanadamu |
||
Angechukiwa bila sababu |
||
Angeingia Yerusalemu kwa ushindi akiwa amepanda punda |
||
Angesifiwa na watoto |
||
Angekuja katika jina la Yehova |
||
Angesalitiwa na rafiki anayeaminika |
||
Angesalitiwa kwa vipande 30 vya fedhae |
||
Marafiki wangemwacha |
||
Mashahidi wangetoa ushahidi wa uwongo dhidi yake |
||
Angekaa kimya mbele ya washtaki wake |
||
Angetemewa mate |
||
Angepigwa kichwani |
||
Angepigwa mijeledi |
||
Hakuwazuia waliokuwa wakimpiga |
||
Viongozi wa kidini walipanga njama dhidi yake |
||
Alitundikwa kwenye mti wa mateso kwa kupigiliwa misumari kwenye mikono na miguu |
||
Watu walipigia kura (kamari) mavazi yake |
||
Angehesabiwa na watenda dhambi |
||
Angetukanwa |
||
Angeteseka kwa ajili ya watenda-dhambi |
||
Angeonekana kuwa amekataliwa na Mungu |
||
Alipewa siki na nyongo anywe |
||
Angehisi kiu kabla tu ya kufa |
||
Angemkabidhi Mungu roho yake |
||
Alidhabihu uhai wake |
||
Aliandaa fidia ili kuondoa dhambi |
||
Mifupa haikuvunjwa |
||
Angechomwa |
||
Angezikwa pamoja na matajiri |
||
Angefufuliwa kutoka kwa wafu |
||
Mahali pa msaliti pangechukuliwa na mwingine |
||
Angeketi kwenye mkono wa kuume wa Mungu |
a McClintock and Strong’s Cyclopedia inasema hivi: “Hakuna shaka kwamba orodha ya makabila na familia za Wayahudi ziliangamia wakati wa uharibifu wa Yerusalemu, si kabla ya hapo.”
b Jina la Kiebrania Imanueli, linalomaanisha “Mungu Yuko Pamoja Nasi, ” linafafanua fungu la Masihi kwa njia nzuri. Kuwapo kwake duniani na kazi zake zinathibitisha kwamba Mungu alikuwa pamoja na waabudu Wake.—Luka 2:27-32; 7:12-16.
c Inaonekana kwamba neno “Mnazareti” linatokana na neno la Kiebrania neʹtser, linalomaanisha “chipukizi.”
d Kwa habari zaidi kuhusu mfuatano wa matukio ya Biblia kuhusu mwaka wa 29 W.K. kuwa mwaka ambao Masihi angetokea, ona makala yenye kichwa “Jinsi Unabii wa Danieli Ulivyotabiri Kutokea kwa Masihi.”
e Unabii huu unapatikana katika kitabu cha Zekaria, hata hivyo, mwandikaji wa Biblia Mathayo alisema kwamba ‘ulisemwa kupitia nabii Yeremia.’ (Mathayo 27:9) Inaonekana kwamba nyakati nyingine kitabu cha Yeremia kiliwekwa kwanza katika sehemu ya Maandiko iliyoitwa “Manabii.” (Luka 24:44) Inaonekana kwamba Mathayo alitaja “Yeremia” kurejelea mkusanyo huo wote wa vitabu, uliotia ndani kitabu cha Zekaria.