Sura Ya Kumi Na Tisa

Unafiki Wafichuliwa!

Isaya 58:1-14

 1. Yesu na Yehova wana maoni gani juu ya unafiki, na unafiki wa siku za Isaya unaonyeshwaje?

YESU aliwaambia viongozi wa kidini wa siku zake hivi: “Mwaonekana kwa nje kuwa waadilifu kwa watu, lakini ndani mmejaa unafiki na uasi-sheria.” (Mathayo 23:28) Yesu anaposhutumu unafiki jinsi hiyo, inaonyesha kwamba hata Baba yake wa kimbingu anaushutumu hivyo hivyo. Unafiki ulioenea sana katika Yuda ndio hasa unaokaziwa fikira katika sura ya 58 ya unabii wa Isaya. Siku hizo zimejaa ugomvi, ukandamizaji, na fujo, na mwadhimisho wa Sabato umezorota ukawa desturi isiyo na maana. Watu wanamtolea Yehova utumishi mdogo tu kwa kufuata desturi tu na kujionyesha nje-nje eti wana kicho kwa Mungu kwa kufunga kula, lakini si kwa moyo mweupe. Si ajabu kwamba Yehova anawafichua wazi kabisa!

‘Uwahubiri Watu Dhambi Zao’

 2. Isaya anaonyesha roho gani anapoutangaza ujumbe wa Yehova, na ni nani leo walio kama yeye?

² Licha ya Yehova kuchukizwa sana na mwenendo wa Yuda, maneno Yake yanasihi sana taifa hilo litubu. Na bado, Yehova anataka karipio lake litolewe bila kuficha mambo. Kwa hiyo, anamwamuru Isaya hivi: “Piga kelele, usiache, Paza sauti yako kama tarumbeta; uwahubiri watu wangu kosa lao, na nyumba ya Yakobo dhambi zao.” (Isaya 58:1) Isaya angeweza kuchukiwa na watu hao kwa sababu ya kutangaza maneno ya Yehova kwa ujasiri, lakini harudi nyuma kwa woga. Bado ana roho ile ile ya kujitoa aliyoonyesha aliposema: “Mimi hapa, nitume mimi.” (Isaya 6:8) Isaya ni mfano mzuri kama nini wa uvumilivu kwa Mashahidi wa Yehova wa kisasa, ambao pia wamepewa utume wa kuhubiri Neno la Mungu na kufichua unafiki wa kidini!—Zaburi 118:6; 2 Timotheo 4:1-5.

3, 4. (a) Watu katika siku za Isaya wanajifanya wana hali gani? (b) Hali ya Yuda ikoje hasa?

³ Watu wa siku za Isaya wanamtafuta Yehova kwa kujionyesha, huku wakisema eti wanapendezwa na hukumu zake za haki. Tunasoma maneno haya ya Yehova: “Wanitafuta kila siku; hupenda kujua njia zangu; kama vile taifa waliotenda haki, wasioacha sheria ya Mungu wao, hutaka kwangu amri za haki; hufurahi kumkaribia Mungu.” (Isaya 58:2) Je, wanasema kweli wanapodai kwamba wanapendezwa na njia za Yehova? La. Wao ni kama ‘taifa lililotenda haki,’ lakini wako hivyo kijuujuu tu. Kwa kweli, taifa hili ‘limeacha haki ya Mungu wao.’

⁴ Hali hiyo inafanana sana na ile ambayo Ezekieli alifunuliwa baadaye. Yehova alimwambia Ezekieli kwamba Wayahudi walikuwa wakiambiana hivi: “Haya! twende tukasikie ni neno gani hilo litokalo kwa BWANA.” Lakini Mungu alimwonya Ezekieli kwamba hawakuwa na moyo mweupe: “Nao huja kwako . . . nao husikia maneno yako, wasiyatende; maana kwa vinywa vyao hujifanya kuwa wenye upendo mwingi, lakini mioyo yao inatafuta faida yao. Na tazama, wewe umekuwa kwao kama wimbo mzuri sana, wa mtu mwenye sauti ipendezayo, awezaye kupiga kinanda vizuri; maana, wasikia maneno yako, lakini hawayatendi.” (Ezekieli 33:30-32) Watu wa siku za Isaya pia wanadai eti wanamtafuta Yehova daima, lakini hawatii maneno yake.

Kufunga Kula kwa Njia ya Unafiki

 5. Wayahudi wanajaribu kukubaliwa na Mungu kwa kufanya nini, na Yehova anaitikiaje?

⁵ Wayahudi wanajitahidi kukubaliwa na Mungu kwa kufuata desturi ya kufunga kula, lakini uchaji wao wa kusingizia unazidi tu kuwatenganisha na Yehova. Na inaonekana wanatatanika fikira, kwani wanauliza hivi: “Ya nini tufunge chakula usipoona? Ya nini tujitese usipoangalia?” Naye Yehova anawaambia hivi bila kuwaficha neno: “Siku za kufunga mwafanya biashara [“mlikuwa mkijifurahisha,” “NW”], na kuwalemea wote watendao kazi kwenu. Lakini, pale mfungapo, mwabishana na kugombana, na kumpiga ngumi maskini. Siyo mifungo kama hiyo ya leo itakayozifikisha sauti zenu huko juu. Je, huo ndio mfungo unaonipendeza, ndiyo siku mtu anapojikatalia? Kuinama kichwa kama tete, kujilaza juu ya gunia au majivu? Ndiyo hayo usemayo ni mfungo, ni siku ya kumpendeza Bwana?”—Isaya 58:3-5, “Verbum Bible,” chapa ya 1996.

 6. Ni vitendo gani vya Wayahudi vinavyoonyesha kwamba wanafunga kwa unafiki?

⁶ Watu hao wanafunga kula, wanajifanya wenye haki, na hata wanaomba Yehova awafanyie hukumu za haki, huku wao wakifuatia raha kwa ubinafsi na kuendesha biashara zao. Wanagombana, wanakandamizana, na kufanya fujo. Wanajaribu kuficha mwenendo wao kwa kujifanya-fanya eti wanaomboleza—huku wakiinamisha vichwa kwa kunyong’onyea kama matete yaliyodhoofika, kisha wanakalia magunia na majivu—eti wametubu dhambi zao. Hayo yote ni ya faida gani ikiwa wanaendelea kuasi? Hawaonyeshi majonzi yoyote wala toba ya kimungu inayopasa kuambatana na mifungo ya moyo mweupe. Ingawa wanapiga mayowe makubwa, hayasikiki mbinguni.

 7. Wayahudi wa wakati wa Yesu walionyeshaje unafiki, na watu wengi leo huonyeshaje unafiki huo huo?

⁷ Wayahudi wa siku za Yesu walikuwa na hali hiyo hiyo ya kujionyesha eti wanafuata desturi rasmi ya kufunga kula. Wengine wao hata walifanya hivyo mara mbili kwa juma! (Mathayo 6:16-18; Luka 18:11, 12) Vilevile, viongozi wengi wa kidini waliiga kizazi cha Isaya kwa kuwa wakali mno na kupiga ubwana. Kwa hiyo, Yesu aliwafichua wanafiki hao wa kidini kwa ushujaa, akawaambia kwamba njia yao ya kuabudu ilikuwa ya bure. (Mathayo 15:7-9) Leo, pia, mamilioni ya watu “hutangaza hadharani wamjua Mungu, lakini wao humkana yeye kwa kazi zao, kwa sababu ni wa kuchukiza na wasiotii na waliokataliwa kwa ajili ya kazi njema ya namna yoyote.” (Tito 1:16) Huenda watu wa jinsi hiyo wakatumainia kupata rehema ya Mungu, lakini mwenendo wao unaonyesha kwamba hawana moyo mweupe. Lakini Mashahidi wa Yehova ni tofauti, kwani wao huonyesha ujitoaji-kimungu wa kweli na upendo halisi wa kidugu.—Yohana 13:35.

Yanayohusika Katika Toba ya Kweli

8, 9. Ni vitendo gani vinavyofaa vinavyopaswa kuandamana na toba ya moyo mweupe?

⁸ Licha ya Yehova kutaka watu wake wafunge kwa sababu ya dhambi zao, anataka watubu pia. Kisha watapata kibali chake. (Ezekieli 18:23, 32) Anaeleza kwamba kufunga kunaweza kuwa na maana ikiwa pia dhambi za wakati uliopita zitarekebishwa. Yafikirie maswali ya kupekua moyo ambayo Yehova anauliza: “Je! saumu niliyoichagua, siyo ya namna hii? kufungua vifungo vya uovu, kuzilegeza kamba za nira, kuwaacha huru walioonewa, na kwamba mvunje kila nira?”—Isaya 58:6.

⁹ Vifungo na nira ni ishara zinazofaa sana za utumwa mkatili. Kwa hiyo, badala ya kufunga na huku wanawakandamiza waamini wenzao, watu hao wanapaswa kutii amri hii: “Umpende jirani yako kama nafsi yako.” (Mambo ya Walawi 19:18) Wanapaswa kuwafungua watu wote ambao wao wamewakandamiza na kuwatumikisha bila haki.a Vitendo vya kidini vya kujionyesha, kama vile kufunga kula, haviwezi kuchukua mahali pa ujitoaji halisi wa kimungu. Wala haviwezi kuchukua mahali pa vitendo vinavyoonyesha upendo wa kidugu. Nabii Mika, mtu aliyeishi wakati mmoja na Isaya, anaandika hivi: “BWANA anataka nini kwako, ila kutenda haki, na kupenda rehema, na kwenda kwa unyenyekevu na Mungu wako!”—Mika 6:8.

10, 11. (a) Ingekuwa afadhali Wayahudi wafanye nini kuliko kufunga kula? (b) Wakristo leo wanaweza kulitumiaje shauri ambalo Yehova aliwapa Wayahudi?

¹⁰ Ili kutimiza haki, fadhili, na kiasi, inafaa kutendea wengine mema, na hiyo hasa ndiyo maana kuu ya Sheria ya Yehova. (Mathayo 7:12) Ingekuwa afadhali washiriki mali zao nyingi pamoja na wenye uhitaji, badala ya kufunga tu. Yehova anauliza hivi: “Je! [kufunga ninakochagua mimi] siyo kuwagawia wenye njaa chakula chako, na kuwaleta maskini waliotupwa nje nyumbani kwako? umwonapo mtu aliye uchi, umvike nguo; wala usijifiche na mtu mwenye damu moja nawe?” (Isaya 58:7) Naam, wale walio na uwezo wanapaswa kuwasaidia wakaaji wenzao wa Yuda, yaani watu wa damu moja nao, kwa kuwapa chakula, nguo, au makao, badala ya kujionyesha kuwa wanafunga.

¹¹ Kanuni hizo maridadi za upendo na huruma ya kidugu zilizotamkwa na Yehova hazihusu Wayahudi wa wakati wa Isaya tu. Zinawapa Wakristo pia mwongozo. Kwa hiyo, mtume Paulo aliandika hivi: “Basi, kwa kweli maadamu tuna wakati wenye kufaa kwa ajili ya hilo, acheni sisi tufanye lililo jema kuelekea wote, lakini hasa kuelekea wale ambao katika imani ni jamaa zetu.” (Wagalatia 6:10) Ni lazima kutaniko la Kikristo liwe makao salama yenye upendo na shauku ya kidugu, hasa kwa sababu nyakati zetu zinazidi kuwa za hatari.—2 Timotheo 3:1; Yakobo 1:27.

Utii Huleta Baraka Nyingi

12. Yehova atafanya nini watu wake wakimtii?

¹² Laiti watu wa Yehova wangekuwa na ufahamu wa kina kirefu waweze kusikiza karipio lake lenye upendo! Yehova anasema hivi: “Ndipo nuru yako itakapopambazuka [“mtang’ara kama pambazuko,” “BHN”] kama asubuhi, na afya yako itatokea mara; na haki yako itakutangulia; utukufu wa BWANA utakufuata nyuma ukulinde. Ndipo utaita, na BWANA ataitika; utalia, naye atasema, Mimi hapa.” (Isaya 58:8, 9a) Hayo ni maneno ya kuchangamsha na kuvutia kama nini! Yehova huwabariki na kuwalinda wale wanaopendezwa na fadhili za upendo na haki. Watu wa Yehova wakitubu matendo yao yenye ukali na unafiki, kisha wamtii, mambo yao yatang’ara zaidi. Yehova atawapa “afya,” yaani taifa hilo litapona kiroho na kimwili. Vilevile atawalinda kama vile alivyowalinda baba zao wa zamani walipokuwa wakiondoka Misri. Tena atajibu vilio vyao vya msaada bila kukawia.—Kutoka 14:19, 20, 31.

13. Ni baraka zipi zinazowangoja Wayahudi ikiwa wataitikia himizo la Yehova?

¹³ Sasa Yehova anaongeza jambo jingine kwenye himizo lake lililotangulia. Anasema hivi: “Kama ukiiondoa nira [ya utumwa mkali sana, wenye dhuluma]; isiwepo kati yako, wala kunyosha kidole [yawezekana kwa madharau au mashtaka ya uwongo], wala kunena maovu; na kama ukimkunjulia mtu mwenye njaa nafsi yako, na kuishibisha nafsi iliyoteswa; ndipo nuru yako itakapopambazuka gizani; na kiwi chako kitakuwa kama adhuhuri.” (Isaya 58:9b, 10) Ubinafsi na ukali hauna faida yoyote na huleta ghadhabu ya Yehova. Hata hivyo, matendo ya fadhili na ukarimu hubarikiwa sana na Mungu, hasa iwapo wanaotendewa hayo ni wenye njaa na wenye kuteseka. Laiti Wayahudi wangezitia maanani kweli hizo! Ndipo uangavu na ufanisi wao wa kiroho ungeng’aa kama jua la adhuhuri na kufukuzia mbali giza lolote. Zaidi ya yote, Yehova, aliye Chanzo cha utukufu wao na baraka zao, angeheshimiwa na kusifiwa.—1 Wafalme 8:41-43.

Taifa Larudishwa

14. (a) Watu wa siku za Isaya wanaitikiaje maneno yake? (b) Yehova anaendelea kutoa nini?

¹⁴ Kwa kusikitisha, taifa hilo linapuuza himizo la Yehova na kujibwaga ndani ya uovu mwingi zaidi. Hatimaye, wanafanya Yehova alazimike kuwapeleka uhamishoni, sawa na vile alivyowaonya. (Kumbukumbu la Torati 28:15, 36, 37, 64, 65) Na bado, maneno ambayo Yehova anasema baada ya hapo kupitia Isaya yanaendelea kutoa tumaini. Mungu anatabiri kwamba mabaki wenye majuto, waliotiwa nidhamu, watairudia nchi ya Yuda kwa shangwe hata ingawa imekaa hali ya ukiwa.

15. Yehova anatabiri tukio gani la kurudishwa kwenye shangwe?

¹⁵ Yehova anamtumia Isaya kusema yafuatayo kuonyesha kimbele tukio la kurudishwa kwa watu wake mwaka wa 537 K.W.K.: “BWANA atakuongoza daima, ataishibisha nafsi yako mahali pasipokuwa na maji, na kuitia nguvu mifupa yako; nawe utakuwa kama bustani iliyotiwa maji, na kama chemchemi ambayo maji yake hayapungui.” (Isaya 58:11) Yehova atarudisha uzuri wa nchi ya Waisraeli iliyounguzwa na joto kali hata iwe na mazao ya kunawiri sana. Halafu we! atawabariki watu wake waliotubu, atie nguvu “mifupa” yao iache kukosa uhai wa kiroho, iimarike kabisa. (Ezekieli 37:1-14) Watu hao wenyewe watakuwa kama “bustani iliyotiwa maji,” yenye matunda tele ya kiroho.

16. Nchi itarudishiwaje hali yake ya kwanza?

¹⁶ Tukio hilo la kurudishwa litahusu pia kujenga upya majiji yaliyoharibiwa na wavamizi Wababiloni mwaka wa 607 K.W.K. “Watu wako watapajenga mahali palipokuwa ukiwa; utaiinua misingi ya vizazi vingi; nawe utaitwa, Mwenye kutengeneza mahali palipobomoka; na, Mwenye kurejeza njia za kukalia.” (Isaya 58:12) Semi hizo zinazolingana, yaani “mahali palipokuwa ukiwa” na “misingi ya vizazi vingi” (au, misingi ambayo imekuwa magofu muda wa vizazi vingi), zinaonyesha kwamba mabaki waliorudishwa watajenga upya majiji ya Yuda yaliyofanywa magofu, hasa Yerusalemu. (Nehemia 2:5; 12:27; Isaya 44:28) Watatengeneza “mahali palipobomoka,” maana yake sehemu zilizoharibika za kuta za Yerusalemu, na bila shaka za majiji mengine pia.—Yeremia 31:38-40; Amosi 9:14.

Baraka Zinazotokana na Kuadhimisha Sabato kwa Uaminifu

17. Yehova anawasihije watu wake wazitii sheria za Sabato?

¹⁷ Sabato ilikuwa wonyesho wa jinsi ambavyo Mungu huhangaikia sana masilahi ya kimwili na ya kiroho ya watu wake. Yesu alisema hivi: “Sabato ilikuja kuwako kwa ajili ya binadamu.” (Marko 2:27) Siku hiyo iliyotakaswa na Yehova iliwapa Waisraeli nafasi ya pekee ya kuonyesha kwamba wanampenda Mungu. Kwa kuhuzunisha, kufikia wakati wa Isaya siku hiyo imekwisha zorota ikawa ya kufuata desturi tupu na kujihusisha katika tamaa za ubinafsi. Basi, kwa mara nyingine Yehova ana sababu nzuri ya kuwashutumu vikali watu wake. Na kwa mara nyingine tena, anajaribu kuifikia mioyo yao. Anasema hivi: “Kama ukigeuza mguu wako usihalifu sabato, usifanye anasa yako siku ya utakatifu wangu; ukiita sabato siku ya furaha, na siku takatifu ya BWANA yenye heshima; ukiitukuza, kwa kutokuzifanya njia zako mwenyewe, wala kuyatafuta yakupendezayo, wala kusema maneno yako mwenyewe; ndipo utakapojifurahisha katika BWANA; nami nitakupandisha mahali pa nchi palipoinuka; nitakulisha urithi wa Yakobo baba yako; kwa maana kinywa cha BWANA kimenena hayo.”—Isaya 58:13, 14.

18. Kutakuwa na matokeo gani kwa sababu Yuda ameshindwa kuiheshimu Sabato?

¹⁸ Sabato ni siku iliyowekwa ili watu watafakari mambo ya kiroho, wasali, na kuabudu pamoja wakiwa familia nzima. Yapasa kuwasaidia Wayahudi wafikiri juu ya matendo ya ajabu ambayo Yehova amewafanyia, na juu ya haki na upendo unaoonyeshwa wazi katika Sheria yake. Hivyo, watu hao wanapaswa kumkaribia Mungu zaidi kwa kuadhimisha siku hiyo takatifu kwa uaminifu. Badala ya kufanya hivyo, wanaipotosha Sabato, na kwa hiyo wamo katika hatari ya kutengwa mbali wasipokee baraka ya Yehova.—Mambo ya Walawi 26:34; 2 Mambo ya Nyakati 36:21.

19. Ikiwa watu wa Mungu watageuka waanze kushika Sabato, watapata baraka zipi?

¹⁹ Na bado, Wayahudi wakijifunza kutokana na nidhamu hiyo kisha wageuke na kuanza kuuheshimu mpango wa Sabato, watapata baraka nyingi. Matokeo mema ya kufuata ibada ya kweli na kuiheshimu Sabato yatafurika yaenee katika sehemu zote za maisha yao. (Kumbukumbu la Torati 28:1-13; Zaburi 19:7-11) Kwa mfano, Yehova atawafanya watu wake ‘wapande mahali pa nchi palipoinuka.’ Usemi huo unamaanisha kupata usalama na kuwashinda maadui. Yule anayefaulu kusimamia mahali palipoinuka, yaani vilima na milima, ndiye anayefaulu kuisimamia nchi. (Kumbukumbu la Torati 32:13; 33:29) Wakati mmoja Israeli walimtii Yehova, na taifa hilo lilifurahia ulinzi wake na kuheshimiwa, hata kuogopwa, na mataifa mengine. (Yoshua 2:9-11; 1 Wafalme 4:20, 21) Wakimgeukia Yehova tena kwa kumtii, watarudishiwa kiasi fulani cha utukufu huo wa zamani. Yehova atawapa watu wake sehemu kamili ya “urithi wa Yakobo,” yaani zile baraka zilizoahidiwa kupitia agano Lake na baba zao wa zamani, na hasa baraka ya kumiliki Nchi ya Ahadi bila wasiwasi wowote.—Zaburi 105:8-11.

20. Wakristo wana ‘pumziko gani la sabato’?

²⁰ Je, Wakristo wanaweza kujifunza somo hapo? Yesu Kristo alipokufa, Sheria ya Kimusa iliondolewa mbali, pamoja na matakwa yake ya Sabato. (Wakolosai 2:16, 17) Hata hivyo, bado ni muhimu waabudu wa Yehova wawe na roho ile ambayo uadhimishaji wa Sabato ungalipaswa kuwahimiza watu wawe nayo, yaani roho ya kutanguliza masilahi ya kiroho na kumkaribia Yehova. (Mathayo 6:33; Yakobo 4:8) Zaidi ya hilo, Paulo anasema hivi katika barua yake kwa Waebrania: “Kumebaki pumziko la sabato kwa watu wa Mungu.” Wakristo huingia katika ‘pumziko hilo la sabato’ kwa kumtii Yehova na kufuatia uadilifu kwa kuonyesha imani katika damu iliyomwagwa ya Yesu Kristo. (Waebrania 3:12, 18, 19; 4:6, 9-11, 14-16) Aina hiyo ya mwadhimisho wa sabato hufanywa na Wakristo kila siku, wala si mara moja tu kwa juma.—Wakolosai 3:23, 24.

Israeli wa Kiroho ‘Apanda Mahali pa Nchi Palipoinuka’

21, 22. Yehova amefanyaje Israeli wa Mungu ‘apande mahali pa nchi palipoinuka’?

²¹ Tangu wakati ambao Wakristo watiwa-mafuta walifunguliwa kutoka katika utekwa wa Kibabiloni mwaka wa 1919, wameadhimisha kwa uaminifu jambo ambalo Sabato ilikuwa kivuli chake. Tokeo ni kwamba, Yehova amewafanya ‘wapande mahali pa nchi palipoinuka.’ Katika maana gani? Kule nyuma mwaka wa 1513 K.W.K., Yehova alifanya agano na wazao wa Abrahamu kwamba, ikiwa wangetii, wangekuwa ufalme wa makuhani na taifa takatifu. (Kutoka 19:5, 6) Yehova aliwabeba wakiwa salama muda wote wa ile miaka 40 ya kuwa jangwani, kama vile tai anavyowabeba makinda wake. Yehova aliwabariki kwa kuwaandalia vitu vingi sana. (Kumbukumbu la Torati 32:10-12) Hata hivyo, taifa hilo halikuwa na imani, na mwishowe lilipoteza mapendeleo yote ambayo lingaliweza kuyapata. Ijapokuwa hivyo, Yehova ana ufalme wa makuhani leo. Ufalme huo ni Israeli wa kiroho wa Mungu.—Wagalatia 6:16; 1 Petro 2:9.

²² Katika “wakati wa mwisho,” taifa hili la kiroho limefanya jambo lile ambalo Israeli wa kale walishindwa kufanya. Wamedumisha imani yao kwa Yehova. (Danieli 8:17) Wakati washirika wake wanafuata sana viwango vya Yehova vya hali ya juu na njia zake zilizotukuka, Yehova naye anawainua juu katika maana ya kiroho. (Mithali 4:4, 5, 8; Ufunuo 11:12) Kwa kuwa wanalindwa wasipatwe na uchafu unaowazunguka, wanafurahia maisha ya hali ya juu. Na badala ya kufuata njia zao wenyewe tu, wao ‘wanajifurahisha kwa Yehova’ na Neno lake. (Zaburi 37:4) Yehova amewatunza wakawa salama kiroho ijapokuwa wamepingwa vikali ulimwenguni pote. Tangu mwaka wa 1919, “nchi” yao ya kiroho haijaharibiwa hata kidogo. (Isaya 66:8) Wanaendelea kuwa taifa la watu wanaowakilisha jina lake tukufu, wakilitangaza kwa shangwe ulimwenguni kote. (Kumbukumbu la Torati 32:3; Matendo 15:14) Isitoshe, sasa idadi inayoongezeka ya watu watiifu kutoka mataifa yote inashirikiana nao katika pendeleo tukufu la kufundishwa njia za Yehova na kusaidiwa kutembea katika mapito yake.

23. Ni jinsi gani Yehova ‘amewalisha urithi wa Yakobo’ watumishi wake watiwa-mafuta?

²³ Yehova ‘amewalisha urithi wa Yakobo’ watumishi wake watiwa-mafuta. Isaka alipombariki Yakobo badala ya Esau, maneno ya mzee huyo wa ukoo yalitabiri kwamba wale wote ambao wangedhihirisha imani katika Mbegu iliyoahidiwa ya Abrahamu wangepata baraka nyingi. (Mwanzo 27:27-29; Wagalatia 3:16, 17) Wakristo watiwa-mafuta na waandamani wao ni kama Yakobo, wala si kama Esau, kwani ‘wanathamini mambo matakatifu,’ na hasa chakula cha kiroho ambacho Mungu hugawa kwa wingi. (Waebrania 12:16, 17; Mathayo 4:4) Chakula hiki cha kiroho—kinachohusisha ujuzi wa mambo ambayo Yehova anatimiza kupitia Mbegu iliyoahidiwa, na pia kupitia washirika wa Mbegu hiyo—kinawaimarisha na kuwatia nguvu, tena ni muhimu kwa uhai wao wa kiroho. Basi, ni muhimu sana kwamba waendelee kutwaa lishe ya kiroho daima kwa kusoma Neno la Mungu na kulitafakari. (Zaburi 1:1-3) Ni lazima washirikiane na waamini wenzao kwenye mikutano ya Kikristo. Tena ni jambo la maana sana waunge mkono viwango vya juu vya ibada safi, huku wakiwagawia wengine lishe hiyo kwa shangwe.

24. Wakristo wa kweli wanaenendaje leo?

²⁴ Wakristo wa kweli na waendelee kukataa katakata unafiki wa aina zote, huku wakingojea utimizo wa ahadi za Yehova kwa hamu. Wakati wanapolishwa ‘urithi wa Yakobo,’ na waendelee kufurahia usalama wa kiroho wakiwa katika ‘mahali pa nchi palipoinuka.’

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 278]

Wayahudi walifunga na kuinamisha vichwa kwa toba ya kujifanya—lakini hawakubadili njia zao

[Picha katika ukurasa wa 283]

Walio na uwezo huwapa wenye uhitaji makao, nguo, au chakula

[Picha katika ukurasa wa 286]

Yuda akitubu, atajenga upya majiji yake yaliyofanywa ukiwa