Sura ya 15
Usitawi wa Muundo wa Tengenezo
UTENDAJI wa tengenezo la Mashahidi wa Yehova umepata mabadiliko ya maana tangu Charles Taze Russell na washirika wake waanze kwa mara ya kwanza funzo la Biblia pamoja katika 1870. Wanafunzi wa Biblia walipokuwa wachache, hawakuwa na chochote ambacho watu wa nje wangeona kuwa ni tengenezo. Hata hivyo, leo, watu watazamapo makutaniko ya Mashahidi wa Yehova, mikusanyiko yao, na kazi yao ya kuhubiri habari njema katika nchi zaidi ya 200, wao hustaajabia jinsi tengenezo liendeshavyo mambo kwa utaratibu. Yote yalisitawije?
Wanafunzi wa Biblia walipendezwa sana na kuelewa si mafundisho ya Biblia tu bali pia ile njia ambayo utumishi wa Mungu ungepasa kufanywa, kama ionyeshwavyo katika Maandiko. Walijua kwamba Biblia haikufanya uandalizi kwa ajili ya makasisi wenye majina ya vyeo, kukiwa na watu wa kawaida ambao wangewahubiri. Ndugu Russell alikuwa ameazimia kwamba hakungekuwa na jamii ya makasisi miongoni mwao.a Kupitia safu za Watch Tower, wasomaji walo walikumbushwa mara nyingi kwamba Yesu aliwaambia wafuasi wake: “Kiongozi wenu ni mmoja, Kristo,” lakini, “Nyinyi nyote ni akina ndugu.”—Mt. 23:8, 10, NW.
Ushirika wa Mapema wa Wanafunzi wa Biblia
Wasomaji wa Watch Tower na vichapo vilivyohusiana waliona upesi kwamba ili wampendeze Mungu, ilikuwa lazima wakate uhusiano na kanisa lolote lililojithibitisha lenyewe kutokuwa jaminifu kwa Mungu kwa kuweka itikadi ya kidini na mapokeo ya wanadamu mbele ya Neno lake lililoandikwa. (2 Kor. 6:14-18) Lakini baada ya kujiondoa katika makanisa ya Jumuiya ya Wakristo, wao walienda wapi?
Katika makala yenye kichwa “Ile Ekklesia,”b Ndugu Russell alionyesha kwamba kanisa la kweli, kutaniko la Kikristo, si tengenezo lenye washiriki ambao wametoa kibali na utegemezo kwa itikadi za kidini zilizofanyizwa na wanadamu na ambao majina yao yameandikwa katika rejesta ya kanisa fulani. Badala ya hivyo, akaeleza, washiriki walo ni watu ambao “wametakasa” (au, kuweka wakfu) wakati, vipawa, na maisha zao kwa Mungu, na ambao mbele yao wana taraja la kushiriki katika Ufalme wa kimbingu pamoja na Kristo. Hao, akasema, ni Wakristo ambao wameunganishwa katika vifungo vya upendo wa Kikristo na mambo yawapendezao wote, waitikiao mwelekezo wa roho ya Mungu, na watiio ukichwa wa Kristo. Ndugu Russell hakupendezwa na kusimamisha mpango mwingine, naye alipinga sana kuchangia kwa njia yoyote ufarakano uliokuwamo miongoni mwa wadaio kuwa Wakristo.
Wakati uleule, yeye alithamini sana uhitaji wa watumishi wa Bwana kukusanyika pamoja, kupatana na shauri kwenye Waebrania 10:23-25. Yeye binafsi alisafiri ili kutembelea na kujenga wasomaji wa Watch Tower na kuwaleta pamoja na wengine katika eneo lao wenyewe waliokuwa na kusudi lilelile. Mapema katika 1881 aliomba kwamba wale waliokuwa wakifanya mikutano kwa ukawaida wajulishe ofisi ya Watch Tower mahali mikutano hiyo ilipofanyiwa. Aliona thamani ya kuwawezesha kuwasiliana.
Hata hivyo, Ndugu Russell alikazia kwamba wao hawakuwa wakijaribu kuanzisha “tengenezo la kidunia.” Badala ya hivyo, akasema, “sisi twashikamana tu na hilo tengenezo la kimbingu—‘ambalo majina yalo yameandikwa mbinguni.’ (Ebr. 12:23; Luka 10:20.)” Kwa sababu ya historia mbaya ya Jumuiya ya Wakristo, rejezo kwa “tengenezo la kanisa” kwa kawaida lilikumbusha mtu juu ya ufarakano, kutawalwa na makasisi, na kuwa mshirika kwa msingi wa kushikamana na imani zilizotungwa na baraza la kidini. Hivyo, walipokuwa wakijitaja wenyewe, Ndugu Russell alihisi kwamba neno “ushirika” lilikuwa bora zaidi.
Yeye alijua sana kwamba mitume wa Kristo walikuwa wamefanyiza makutaniko na kuweka wazee katika kila moja. Lakini aliamini kwamba Kristo alikuwapo tena, ingawa ni kwa kutoonekana, na yeye binafsi alikuwa akitoa mwelekezo wa kuvunwa kwa mwisho kwa wale ambao wangekuwa warithi pamoja naye. Kwa sababu ya hali hizo, Ndugu Russell mwanzoni alihisi kwamba wakati wa pindi ya mavuno mpango wa wazee uliokuwa katika makutaniko ya Kikristo ya karne ya kwanza haukuhitajiwa.
Hata hivyo, kadiri Wanafunzi wa Biblia walivyoongezeka idadi, Ndugu Russell alipata kujua kwamba Bwana alikuwa akielekeza mambo kwa njia tofauti na ile ambayo yeye mwenyewe alikuwa ametarajia. Rekebisho katika maoni lilihitajiwa. Lakini kwa msingi gani?
Kutimiza Mahitaji ya Mapema ya Ushirika Wenye Kukua
Toleo la Watch Tower la Novemba 15, 1895, karibu lote lilizungumzia habari “Kwa Uzuri na kwa Utaratibu.” Kwa unyoofu, Ndugu Russell alikiri humo hivi: “Mitume walikuwa na mengi ya kusema kwa Kanisa la mapema kuhusu utaratibu katika makusanyiko ya watakatifu; na kwa wazi tumekuwa kidogo wenye kupuuza shauri hilo la hekima, tukihisi kidogo kuwa la umaana mdogo, kwa sababu Kanisa liko karibu sana na mwisho wa mwendo walo na mavuno ni wakati wa kutenganisha.” Ni kitu gani kilichowasukuma kulifikiria tena shauri hilo?
Makala hiyo iliorodhesha hali nne: (1) Ilikuwa wazi kwamba ukuzi wa kiroho wa watu mmoja-mmoja ulitofautiana na ule wa mwingine. Kulikuwa vishawishi, majaribu, magumu, na hatari ambazo wote hawakuwa tayari kwa kiwango kilekile kuyakabili. Hivyo, kulikuwa uhitaji wa waangalizi wenye hekima na wenye busara, wanaume wenye uzoefu na uwezo, wenye kupendezwa sana na kutunza masilahi ya kiroho ya wote na wenye uwezo wa kuwafundisha katika kweli. (2) Ilikuwa imeonwa kwamba kundi lilihitaji kulindwa na ‘mbwa-mwitu wenye kuvaa mavazi ya kondoo.’ (Mt. 7:15, KJ) Walihitaji kuimarishwa kwa kusaidiwa wapate maarifa kamili ya kweli. (3) Mambo yaliyoonwa yalikuwa yameonyesha kwamba kusipokuwa na mpango wa kuweka wazee kulinda kundi, wengine wangechukua cheo hicho waje kuona kundi kuwa lao wenyewe. (4) Bila mpango wenye utaratibu, watu mmoja-mmoja wenye uaminifu-mshikamanifu kuelekea kweli huenda wakaona utumishi wao mbalimbali kuwa usiotakwa kwa sababu ya uvutano wa wachache wasiokubaliana nao.
Kwa kufikiria hayo, Watch Tower lilitaarifu hivi: “Hatusiti kupendekeza kwa Makanisac kila mahali, iwe idadi yao ni kubwa au ndogo, shauri hilo la Kimitume, kwamba, katika kila kampuni, wazee wachaguliwe kutoka miongoni mwa idadi yao ‘kulisha’ na ‘kuangalia’ kundi.” (Mdo. 14:21-23; 20:17, 28) Makutaniko ya mahali yalifuata shauri hilo timamu la Kimaandiko. Hiyo ilikuwa hatua ya maana katika kuanzisha muundo wa kutaniko kupatana na yale yaliyokuwako katika siku za mitume.
Hata hivyo, kulingana na njia waliyoelewa mambo wakati ule, kuteuliwa kwa wazee, na mashemasi ili kuwasaidia, kulifanywa kwa kura ya kutaniko. Kila mwaka, au mara nyingi zaidi ikihitajiwa, sifa za wale wawezao kutumikia zilifikiriwa, na kura ikapigwa. Kwa msingi ulikuwa utaratibu wa kidemokrasi, lakini ambao ulibanwa na mipaka iliyokusudiwa kutenda kuwa ulinzi salama. Wote katika kutaniko walihimizwa wapitie kwa uangalifu sifa za Kibiblia na kuonyesha kwa kura, si maoni yao wenyewe, bali yale ambayo waliamini kuwa mapenzi ya Bwana. Kwa kuwa ni wale tu “waliojitakasa kabisa” waliokuwa na haki ya kupiga kura, kura yao ya umoja, ikiongozwa na Neno na roho ya Bwana, ilionwa kuwa yaonyesha mapenzi ya Bwana katika jambo hilo. Ijapokuwa huenda ikawa Ndugu Russell hakujua kabisa, pendekezo lake la mpango huo labda lilivutwa kwa kadiri fulani na azimio lake la kuepuka mfano wowote wa jamii ya makasisi iliyokwezwa na pia malezi yake mwenyewe akiwa tineja katika Congregational Church.
Buku la Millennial Dawn liitwalo The New Creation (lililotangazwa katika 1904) lilipozungumza tena kirefu juu ya fungu la wazee na njia ambayo walipaswa kuteuliwa, uangalifu wa pekee ulielekezwa kwenye Matendo 14:23. Konkodansi zilizotungwa na James Strong na Robert Young zilitajwa kuwa mamlaka kwa maoni ya kwamba ile taarifa “walikuwa wamewaweka rasmi kuwa wazee” (KJ) yapasa kutafsiriwa “walikuwa wamewateua kuwa wazee kwa wonyesho wa mikono.”d Baadhi ya tafsiri za Biblia hata husema kwamba wazee ‘waliwekwa kwa kura.’ (Literal Translation of the Holy Bible ya Young; Emphasised Bible ya Rotherham) Lakini ni nani aliyepaswa kupiga kura hiyo?
Kuchukua maoni ya kwamba kupiga kura kulipasa kufanywe na kutaniko lote hakukuleta matokeo yaliyotumainiwa sikuzote. Wale waliopiga kura walipaswa kuwa watu “waliojitakasa kabisa,” na baadhi ya wale waliochaguliwa walitimiza kikweli sifa za Kimaandiko nao walitumikia ndugu zao kwa unyenyekevu. Lakini kupiga kura mara nyingi kulionyesha upendeleo wa kibinafsi badala ya Neno na roho ya Mungu. Hivyo, katika Halle, Ujerumani, wakati wengine waliofikiri kwamba walipaswa kuwa wazee hawakupata vyeo walivyotaka, walisababisha migawanyiko mibaya. Katika Barmen, Ujerumani, miongoni mwa wale waliokuwa wachaguliwa katika 1927 mlikuwa wanaume waliopinga kazi ya Sosaiti, na kelele nyingi ilipigwa wakati wa kuonyesha mikono kwenye uchaguzi. Hivyo ilikuwa lazima kugeukia njia ya kupiga kura kwa siri.
Huko nyuma katika 1916, miaka mingi kabla ya visa hivyo, Ndugu Russell, akiwa na hangaiko kubwa, alikuwa ameandika: “Hali mbaya sana ya mambo huwa katika Madarasa fulani wakati wa kufanywa uchaguzi. Watumishi wa Kanisa hujaribu kuwa watawala, madikteta—nyakati nyingine hata wakishika uenyekiti wa mkutano yaonekana kwa lengo la kuona kwamba wao na marafiki wao wa pekee watachaguliwa kuwa Wazee na Mashemasi. . . . Baadhi yao hujaribu kutumia Darasa kwa faida yao kwa siri kwa kuwa na uchaguzi wakati fulani unaowafaa hasa wao na marafiki wao. Wengine hutafuta kujaza mkutano marafiki wao, wakileta watu walio wageni, ambao hawana wazo la kuhudhuria kwa ukawaida kwenye Darasa, bali huja tu kwa sababu ya urafiki ili kupigia kura mmoja wa marafiki wao.”
Je, walihitaji tu kujifunza jinsi ya kushughulikia machaguzi kwa utaratibu zaidi, wakitumia njia za kidemokrasi au kulikuwa jambo fulani katika Neno la Mungu ambalo walikuwa hawajalitambua?
Kupanga Mambo Kitengenezo ili Habari Njema Zipate Kuhubiriwa
Katika hatua ya mapema sana, Ndugu Russell alitambua kwamba mojapo madaraka ya maana sana kwa kila mshiriki wa kutaniko la Kikristo lilikuwa kazi ya kueneza evanjeli. (1 Pet. 2:9) Watch Tower lilieleza kwamba maneno ya kiunabii ya Isaya 61:1 hayakuhusu Yesu pekee bali pia wafuasi wake wote watiwa-mafuta kwa roho, yaani: “Bwana amenitia mafuta, niwahubiri wanyenyekevu habari njema,” au, kama vile King James Version hutafsiri nukuu la Yesu la fungu hilo, ‘Amenitia mafuta kuhubiri gospeli.’—Luka 4:18.
Mapema sana kama 1881, Watch Tower lilikuwa na makala “Wahubiri 1,000 Watakwa.” Hiyo ilikuwa sihi kwa kila mshiriki wa kutaniko atumie wakati wowote ambao angeweza (nusu saa, saa moja, au mbili, au tatu) kushiriki katika kueneza kweli ya Biblia. Wanaume na wanawake ambao hawakuwa na familia zilizowategemea na ambao wangeweza kutoa kabisa nusu au zaidi ya wakati wao kwa kazi ya Bwana walitiwa moyo waanze kazi wakiwa waeneza-evanjeli makolpota. Idadi hiyo ilitofautiana sana mwaka mmoja na mwingine, lakini kufikia 1885 kulikuwa tayari kama 300 waliokuwa wakishiriki kazi hiyo wakiwa makolpota. Baadhi yao pia walishiriki lakini kwa kadiri ndogo zaidi. Madokezo yalitolewa kwa makolpota kuhusu jinsi ya kufanya kazi yao. Lakini shamba lilikuwa kubwa, na angalau mwanzoni, waliteua eneo lao wenyewe na kwenda toka eneo moja hadi jingine sanasana kama walivyoona kuwa vema. Halafu walipokutana kwenye mikusanyiko, walikuwa wakifanya marekebisho yaliyohitajiwa ili kuratibu jitihada zao.
Mwaka huohuo ambao utumishi wa kolpota ulianza, Ndugu Russell alichapisha idadi fulani ya trakti (au vijitabu) vigawanywe bila malipo. Chenye kutokeza miongoni mwazo kilikuwa kile kijitabu Food for Thinking Christians, kilichogawanywa kufikia idadi ya nakala 1,200,000 katika miezi minne ya kwanza. Kazi iliyohusika katika kupanga uchapaji na ugawanyaji huo ndiyo iliyosababisha kufanyizwa kwa Zion’s Watch Tower Tract Society ili kuangalia mambo ya muhimu. Kuzuia kukatizwa kwa kazi ikiwa kifo chake chatukia, na ili kurahisisha kushughulikiwa kwa michango ipaswayo kutumiwa katika kazi, Ndugu Russell aliomba Sosaiti isajiliwe kisheria, na jambo hilo lilitiwa katika rekodi Desemba 15, 1884. Jambo hilo lilitokeza chombo cha kisheria kilichohitajiwa.
Uhitaji ulipozuka, ofisi za tawi za Watch Tower Society zilianzishwa katika nchi nyinginezo. Ya kwanza ilikuwa katika London, Uingereza, katika Aprili 23, 1900. Nyingine, katika Elberfeld, Ujerumani, katika 1902. Miaka miwili baadaye, kwenye ule upande mwingine wa dunia, tawi lilipangwa kitengenezo katika Melbourne, Australia. Wakati wa kuandika kitabu hiki, kuna matawi 99 ulimwenguni pote.
Ijapokuwa mipango ya kitengenezo iliyohitajiwa ili kutayarisha kiasi kikubwa cha fasihi ya Biblia ilikuwa ikisitawishwa, mwanzoni makutaniko yaliachwa yafanye mipango yao ya kugawanya hadharani habari hiyo. Katika barua yenye tarehe ya Machi 16, 1900, Ndugu Russell alieleza jinsi alivyoliona jambo hilo. Barua hiyo aliyopelekewa “Alexander M. Graham, na Kanisa katika Boston, Mass[achusetts],” ilisema hivi: “Kama vile nyinyi nyote mjuavyo, kusudi langu thabiti ni kuacha kila kampuni ya watu wa Bwana kusimamia mambo yao wenyewe, kulingana na maamuzi yao wenyewe, nikitoa madokezo, si kwa njia ya kuingilia [mambo], bali kwa njia tu ya shauri.” Hilo lilitia ndani si mikutano yao tu bali pia njia ambayo waliendesha huduma yao ya shambani. Hivyo, baada ya kuwapa akina ndugu shauri fulani litumikalo, alimalizia kwa elezo hili: “Hili ni dokezo tu.”
Utendaji fulani ulitaka mwelekezo hususa zaidi kutoka kwa Sosaiti. Kuhusiana na kuonyeshwa kwa ile “Photo-Drama of Creation,” kila kutaniko liliachwa liamue kama walikuwa na nia na uwezo wa kukodi jumba la maonyesho au jumba jingine katika mahali pao la kuionyeshea. Hata hivyo, ilikuwa lazima kuhamisha vifaa toka jiji hadi jiji, na ilikuwa lazima kufuata ratiba; hivyo, kwa sababu hizo mwelekezo kutoka makao makuu ulitolewa na Sosaiti. Kila kutaniko lilitiwa moyo liwe na Halmashauri ya Drama ya kushughulikia mipango ya kwao. Lakini msimamizi aliyepelekwa na Sosaiti alishughulikia kwa uangalifu yale mambo madogo-madogo ili kuhakikisha kwamba kila jambo limefanywa kwa utaratibu.
Kadiri miaka 1914 na kisha 1915 ilivyopita, Wakristo hao watiwa-mafuta kwa roho walingojea kwa hamu utimizo wa tumaini lao la kimbingu. Wakati uleule, walitiwa moyo waendelee kujishughulisha na utumishi wa Bwana. Hata ingawa waliona wakati wao uliobaki katika mwili kuwa mfupi, ilipata kuwa wazi kwamba ili kuendeleza kazi ya kuhubiri habari njema kwa njia ya utaratibu, mwelekezo zaidi ulihitajiwa kuliko wakati ambao walikuwa na idadi ya mamia wachache tu. Muda mfupi baada ya J. F. Rutherford kuwa msimamizi wa pili wa Watch Tower Society, mwelekezo huo ulianza kuwa na sura mpya. Toleo la Machi 1, 1917, la The Watch Tower lilitangaza kwamba, kuanzia hapo na kuendelea, ofisi ya Sosaiti itakuwa ikiwagawia makolpota na wafanyakazi wa uchungajie katika makutaniko maeneo yote ya kufanyia kazi. Mahali palipokuwa na wafanyakazi wenyeji na makolpota pia wakishiriki katika utumishi kama huo wa shambani katika jiji au wilaya, eneo liligawanywa miongoni mwao na halmashauri ya wilaya ya mahali iliyowekwa. Mpango huo ulichangia ugawanyaji wenye kutokeza kikweli wa The Finished Mystery katika muda wa miezi michache tu katika 1917-1918. Mpango huo ulikuwa wenye thamani pia katika kupata ugawanyaji wa kasi wa nakala 10,000,000 za ufichuo wenye nguvu wa Jumuiya ya Wakristo katika trakti iliyozungumzia habari “Kuanguka kwa Babiloni.”
Muda mfupi baada ya hilo, washiriki wa wafanyakazi wa usimamizi wa Sosaiti walikamatwa, na Juni 21, 1918, wakahukumiwa vifungo vya miaka 20 gerezani. Kazi ya kuhubiri habari njema ikakaribia sana kukoma. Je, huo ulikuwa ndio wakati ambao hatimaye wangeunganishwa na Bwana katika utukufu wa kimbingu?
Miezi michache baadaye, vita ikaisha. Mwaka uliofuata wakuu wa Sosaiti wakafunguliwa. Walikuwa wangali katika mwili. Hawakuwa wametarajia hilo, lakini walikata kauli kwamba lazima Mungu awe na kazi aliyotaka waifanye hapa duniani.
Walikuwa ndipo wametoka tu katika mitihani mikali ya imani yao. Hata hivyo, katika 1919, The Watch Tower liliwaimarisha kwa mafunzo ya Kimaandiko yenye kuwachochea juu ya kichwa “Wabarikiwa Ni Wasioogopa.” Hayo yalifuatwa na makala “Fursa za Utumishi.” Lakini ndugu hawakuwazia usitawi mkubwa wa kitengenezo ambao ungetukia wakati wa miongo ambayo ingefuata.
Kielelezo Kifaacho kwa Kundi
Ndugu Rutherford alijua kwamba ili kazi iendelee kusonga mbele kwa njia ya utaratibu na ya umoja, hata wakati uwe mfupi kadiri gani, kielelezo kifaacho kwa kundi ni cha muhimu. Yesu alikuwa amewaeleza wafuasi wake kuwa kama kondoo, na kondoo hufuata mchungaji wao. Bila shaka, Yesu mwenyewe ndiye Mchungaji Mwema, lakini yeye hutumia pia wanaume wazee, au wazee, wakiwa wachungaji wadogo wa watu wake. (1 Pet. 5:1-3) Wazee hao lazima wawe wanaume ambao wao wenyewe hushiriki katika kazi ambayo Yesu aliwagawia na ambao huwatia wengine moyo wafanye hivyo. Ni lazima wawe kikweli na roho ya kueneza evanjeli. Hata hivyo, wakati wa ugawanyaji wa The Finished Mystery, baadhi ya wazee walikuwa wamekataa; wengine hata walisema waziwazi sana wakiwavunja wengine moyo wasishiriki.
Hatua ya maana sana kuelekea kusahihishwa kwa hali hiyo ilichukuliwa katika 1919 gazeti The Golden Age lilipoanza kutangazwa. Hilo lingekuwa kifaa chenye nguvu cha kutangaza Ufalme wa Mungu kuwa utatuzi pekee wenye kudumu kwa matatizo ya wanadamu. Kila kutaniko ambalo lilitaka kushiriki katika utendaji huo lilialikwa liombe kwamba lisajiliwe na Sosaiti kuwa “tengenezo la utumishi.” Halafu mwelekezi, au mwelekezi wa utumishi kama alivyokuja kujulikana, ambaye hakulazimika kuchaguliwa kila mwaka, aliwekwa na Sosaiti.f Akiwa ndiye mwakilishi wa Sosaiti mwenyeji, alipaswa kupanga kazi, kutoa migawo ya eneo, na kutia kutaniko moyo lishiriki katika utumishi wa shambani. Hivyo, sambamba na wazee na mashemasi waliochaguliwa kidemokrasi, mpango wa kitengenezo wa aina nyingine ulianza kufanya kazi, ambao ulitambua mamlaka yenye kuweka rasmi yaliyo nje ya kutaniko la mahali na ambao ulitia mkazo mwingi zaidi katika kuhubiriwa kwa habari njema za Ufalme wa Mungu.g
Wakati wa miaka iliyofuata, kazi ya kupiga mbiu ya Ufalme ilipewa msukumo mkubwa, kana kwamba kwa kani isiyoweza kukinzwa. Matukio ya 1914 na baada ya hapo yalikuwa yameonyesha wazi kwamba ule unabii mkubwa ambao katika huo Bwana Yesu Kristo alikuwa ameueleza umalizio wa mfumo wa kale ulikuwa ukitimizwa. Kukiwa na maoni hayo, katika 1920, The Watch Tower lilionyesha kwamba kama ilivyotabiriwa kwenye Mathayo 24:14, huu ndio wakati wa kupiga mbiu ya habari njema kuhusu “mwisho wa utaratibu wa mambo wa kale na kusimamishwa kwa ufalme wa Mesiya.”h (Mt. 24:3-14) Baada ya kuhudhuria mkusanyiko wa Wanafunzi wa Biblia katika Cedar Point, Ohio, katika 1922, wajumbe waliondoka shime hii ikiwa inalia masikioni mwao: “Mtangazeni, mtangazeni, mtangazeni, Mfalme na ufalme wake.” Daraka la Wakristo wa kweli lilipata kutambuliwa wazi zaidi na likakaziwa zaidi katika 1931 wakati jina Mashahidi wa Yehova lilipokubaliwa.
Ilikuwa wazi kwamba Yehova alikuwa amegawia watumishi wake kazi ambayo wote wangeweza kushiriki. Kulikuwa itikio lenye idili. Wengi walifanya marekebisho katika maisha zao ili kutumia wakati wao wote katika kazi hiyo. Hata miongoni mwa wale waliotumia sehemu tu ya wakati, idadi kubwa ilitumia siku nzimanzima katika utumishi wa shambani mwishoni mwa juma. Wakiitikia kitia-moyo kilichokuwa katika Mnara wa Mlinzi na Informant (Mpasha-Habari) katika 1938 na 1939, wengi kati ya Mashahidi wa Yehova wakati huo walijitahidi kwa kudhamiria kutumia saa 60 kila mwezi katika utumishi wa shambani.
Miongoni mwa Mashahidi hao wenye bidii, walikuwamo watumishi wa Yehova wengi wanyenyekevu na waliojitoa, ambao walikuwa wazee katika makutaniko. Hata hivyo, katika sehemu nyingine, wakati wa miaka ya 1920 na mapema katika miaka ya 1930, kulikuwako pia ukinzani mwingi kwa wazo la kila mtu kushiriki katika utumishi wa shambani. Wazee waliochaguliwa kidemokrasi mara nyingi walisema waziwazi wakipinga yale ambayo The Watch Tower lilisema juu ya daraka la kuhubiria watu walio nje ya kutaniko. Kukataa kusikiliza yale ambayo roho ya Mungu ilihitaji kuliambia kutaniko juu ya jambo hilo kwa njia ya Maandiko Matakatifu, kulizuia umiminikaji wa roho ya Mungu katika vikundi hivyo.—Ufu. 2:5, 7.
Hatua zilichukuliwa katika 1932 kusahihisha hali hiyo. Jambo la kuhangaikiwa zaidi halikuwa kama baadhi ya wazee mashuhuri wangeudhiwa au kama baadhi ya wale walioshirikiana na makutaniko wangeondoka. Bali, tamaa ya akina ndugu ilikuwa kumpendeza Yehova na kufanya mapenzi yake. Kwa kusudi hilo, matoleo ya Agosti 15 na Septemba 1 ya Mnara wa Mlinzi (Kiingereza) mwaka huo yalizungumzia habari “Tengenezo la Yehova.”
Makala hizo zilionyesha waziwazi kwamba wote ambao walikuwa sehemu ya tengenezo la Yehova kwelikweli wangeshiriki kazi ambayo Neno lake lilisema lazima ifanywe katika pindi hii ya wakati. Makala hizo zilitetea maoni ya kwamba uzee wa Kikristo si cheo ambacho kwacho mtu angeweza kuchaguliwa bali ilikuwa hali ifikiwayo kwa ukuzi wa kiroho. Mkazo wa pekee ulitolewa kwenye sala ya Yesu kwamba wafuasi wake wangeweza ‘wote kuwa mmoja’—katika muungano na Mungu na Kristo, na hivyo kuwa na umoja mtu na mwenzake katika kufanya mapenzi ya Mungu. (Yn. 17:21, NW) Nayo matokeo yakawa nini? Makala ya pili ilijibu hivi kwamba “kila mmoja wa mabaki lazima awe shahidi kwa jina na ufalme wa Yehova Mungu.” Wowote walioshindwa au waliokataa kufanya yale ambayo wangeweza kwa kadiri fulani kushiriki katika kutoa ushahidi hadharani hawangepewa uangalizi.
Kwenye umalizio wa funzo la makala hizo, makutaniko yalialikwa yapitishe azimio yakionyesha kukubali kwao. Hivyo uchaguzi wa kila mwaka wa kutaniko wa wanaume kuwa wazee na mashemasi ukaondolewa. Katika Belfast, Ireland Kaskazini, kama kwingineko, baadhi ya wale waliokuwa hapo kwanza “wazee wa kuchaguliwa” waliondoka; wengine mmoja-mmoja walioshiriki maoni yao waliondoka pamoja nao. Hilo lilitokeza upungufu wa idadi lakini kuimarishwa kwa tengenezo zima. Wale waliobaki walikuwa watu waliokuwa tayari kubeba daraka la Kikristo la kutoa ushahidi. Badala ya kupigia wazee kura, makutaniko—yakiwa bado yanatumia njia ya kidemokrasi—yaliteua halmashauri ya utumishii ambayo washiriki wayo walikuwa wanaume wakomavu kiroho walioshiriki kwa bidii kutoa ushahidi hadharani. Washiriki wa kutaniko pia walipiga kura kuchagua mwenyekiti wa kusimamia mikutano yao pamoja na mwandishi na mweka-hazina. Wote hao walikuwa wanaume waliokuwa mashahidi wa Yehova watendaji.
Wanaume waliopendezwa si na cheo chao binafsi bali na kufanya kazi ya Mungu wakiwa sasa wamepewa uangalizi wa kutaniko—kutoa ushahidi kwa jina na Ufalme wake—na ambao walikuwa wakiweka kielelezo kwa kuishiriki wao wenyewe, kazi ilisonga mbele kwa utaratibu zaidi. Ijapokuwa hawakuwa wakijua wakati ule, kulikuwa mengi ya kufanywa, ushahidi ulioenezwa zaidi kuliko ule uliokuwa tayari umetolewa, kukusanya ndani ambako hawakuwa wametarajia. (Isa. 55:5) Kwa wazi Yehova alikuwa akiwatayarisha kwa ajili ya kazi hiyo.
Wachache wenye tumaini la uhai wa milele duniani walikuwa wameanza kushirikiana nao.j Hata hivyo, Biblia ilitabiri kukusanywa kwa halaiki kubwa (au, umati mkubwa) kwa kusudi la kuhifadhiwa kwao kuipita dhiki kubwa. (Ufu. 7:9-14) Katika 1935 utambulisho wa hii halaiki kubwa ulielezwa wazi. Mabadiliko katika kuteuliwa kwa waangalizi wakati wa miaka ya 1930 yalilitayarisha tengenezo liweze kutunza vizuri zaidi kazi ya kuwakusanya, kuwafundisha, na kuwazoeza.
Kwa walio wengi kati ya Mashahidi wa Yehova, kazi hiyo iliyopanuka ilikuwa usitawi wenye kusisimua. Huduma yao ya shambani ilichukua umaana mpya. Hata hivyo, baadhi yao hawakuwa na hamu ya kuhubiri. Walijizuia kushiriki kazi, nao walijaribu kutetea kutotenda kwao kwa kutoa hoja kwamba hakuna halaiki kubwa ambayo ingekusanywa mpaka baada ya Har–Magedoni. Lakini walio wengi walitambua fursa iliyoongezwa ya kuonyesha uaminifu-mshikamanifu wao kwa Yehova na upendo wao kwa wanadamu wenzao.
Wale wa umati mkubwa walifaanaje na muundo wa tengenezo? Walionyeshwa daraka ambalo Neno la Mungu liligawia lile “kundi dogo” la watiwa-mafuta kwa roho, nao walifanya kazi kwa nderemo kupatana na mpango huo. (Luka 12:32-44, NW) Pia walijifunza kwamba, kama vile watiwa-mafuta kwa roho, walikuwa na daraka la kushiriki habari njema na wengine. (Ufu. 22:17) Kwa kuwa walitaka kuwa raia za kidunia za Ufalme wa Mungu, Ufalme huo ulipaswa kutangulizwa maishani mwao, nao walipaswa kuwa wenye bidii katika kuambia wengine juu yao. Ili wafaane na elezo la Biblia la wale ambao wangehifadhiwa kuipita ile dhiki kubwa kuingia katika ulimwengu mpya wa Mungu, lazima wawe watu ambao ‘hufuliza kulia kwa sauti kubwa, wakisema: “Sisi tunawiwa wokovu na Mungu wetu, aketiye juu ya hicho kiti cha ufalme, na kwa Mwana-Kondoo.”’ (Ufu. 7:10, 14, NW) Katika 1937, idadi zao zilipoanza kukua na bidii yao kwa ajili ya Bwana ikadhihirika, walialikwa pia wasaidie kuchukua furushi la daraka katika uangalizi wa kutaniko.
Hata hivyo, walikumbushwa kwamba tengenezo ni la Yehova, si la mwanadamu yeyote. Hakukupaswa kuwe na mgawanyiko kati ya mabaki ya watiwa-mafuta kwa roho na wale wa umati mkubwa wa kondoo wengine. Walipaswa kufanya kazi pamoja wakiwa ndugu na dada katika utumishi wa Yehova. Kama vile Yesu alivyokuwa amesema, “Nina kondoo wengine, ambao si wa zizi hili; hao pia lazima niwalete, nao watasikiliza sauti yangu, nao watakuwa kundi moja, mchungaji mmoja.” (Yn. 10:16, NW) Uhalisi wa jambo hilo ulikuwa ukidhihirika.
Usitawi wenye kustaajabisha ulikuwa umetukia katika tengenezo katika kipindi kifupi cha wakati. Lakini je, yalikuwako mambo zaidi yaliyohitaji kufanywa ili mambo ya makutaniko yaweze kuongozwa kwa upatani kabisa na njia za Yehova kama zilivyoonyeshwa katika Neno lake lililopuliziwa?
Tengenezo la Kitheokrasi
“Theokrasi” humaanisha “utawala wa Mungu.” Je, hiyo ndiyo aina ya utawala iliyoongoza makutaniko? Je, waliabudu Yehova na pia kumtegemea kwa mwelekezo wa mambo yao ya kutaniko? Je, walipatana kabisa na yale yaliyosemwa juu ya mambo hayo katika Neno lake lililopuliziwa? Makala yenye sehemu mbili kuhusu “Tengenezo” iliyotokea katika Mnara wa Mlinzi (Kiingereza) la Juni 1 na 15, 1938, ilitaarifu waziwazi hivi: “Tengenezo la Yehova si la kidemokrasi hata kidogo. Yehova ndiye mkuu kupita wote, na serikali yake au tengenezo ni ya kitheokrasi kabisa.” Hata hivyo, katika makutaniko ya mahalimahali ya Mashahidi wa Yehova wakati ule, taratibu za kidemokrasi zilikuwa zingali zinatumiwa katika kuteua walio wengi kati ya wale waliokabidhiwa uangalizi wa mikutano na utumishi wa shambani. Mabadiliko zaidi yalifaa.
Lakini je, Matendo 14:23 halikuonyesha kwamba wazee katika makutaniko walikuwa wamewekwa kwenye cheo kwa ‘kunyoosha mkono,’ kama katika kupiga kura? Ya kwanza kati ya makala hizo za Mnara wa Mlinzi yenye kichwa “Tengenezo” ilikiri kwamba andiko hilo lilikuwa limeeleweka kimakosa wakati uliopita. Haikuwa kwa ‘kunyoosha mkono’ upande wa washiriki wote wa kutaniko kwamba kuweka rasmi kulikuwa kumefanywa miongoni mwa Wakristo wa karne ya kwanza. Badala ya hivyo, ilionyeshwa, mitume na wale waliopewa mamlaka nao ndio ‘walionyoosha mikono yao.’ Hilo lilifanywa si kwa kushiriki kupiga kura katika kutaniko bali kwa kuweka mikono yao juu ya watu mmoja-mmoja waliostahili. Hiyo ilikuwa ishara ya uthibitisho, kibali, au uwekaji rasmi.k Nyakati nyingine makutaniko ya Kikristo ya mapema yalipendekeza wanaume waliostahili, lakini uteuzi au kibali cha mwisho vilitolewa na mitume, ambao walikuwa wamepewa utume moja kwa moja na Kristo, au kibali kilitolewa na wale waliopewa mamlaka na mitume. (Mdo. 6:1-6) Mnara wa Mlinzi lilivuta uangalifu kwenye uhakika wa kwamba ni katika barua kwa waangalizi wenye daraka tu (Timotheo na Tito) kwamba mtume Paulo, chini ya mwelekezo wa roho takatifu, alitoa maagizo waangalizi wawekwe. (1 Tim. 3:1-13; 5:22; Tito 1:5) Hakuna yoyote ya barua zilizopuliziwa ambazo zilipelekwa kwenye makutaniko zilizokuwa na maagizo kama hayo.
Basi, kuweka rasmi kwenye utumishi kwa sasa katika makutaniko kungefanywaje? Uchanganuzi wa Mnara wa Mlinzi la tengenezo la kitheokrasi ulionyesha kutoka Maandiko kwamba Yehova alimweka rasmi Yesu Kristo kuwa “Kichwa cha . . . kutaniko”; kwamba Kristo akiwa Bwana-Mkubwa aliporudi, angeaminisha “mtumwa [wake] mwaminifu na mwenye busara” daraka “juu ya mali zake zote”; kwamba washiriki wa mtumwa mwaminifu huyo ni wale wote duniani waliokuwa wametiwa mafuta kwa roho takatifu kuwa warithi-washirika wa Kristo na ambao kwa umoja watumikia chini ya mwelekezo wake; na kwamba Kristo angetumia jamii ya mtumwa huyo ikiwa chombo chake katika kuandaa uangalizi uliohitajiwa kwa makutaniko. (Kol. 1:18; Mt. 24:45-47; 28:18, NW) Ungekuwa wajibu wa jamii ya mtumwa huyo kutumia kwa njia ya sala maagizo yaliyotaarifiwa waziwazi katika Neno la Mungu lililopuliziwa, akilitumia kuamua ni nani waliostahili kuwekwa rasmi kwenye vyeo vya utumishi.
Kwa kuwa chombo kionekanacho ambacho kingetumiwa na Kristo ni mtumwa mwaminifu na mwenye busara (na mambo ya hakika ya historia ya kisasa ambayo tayari yamefikiriwa huonyesha kwamba “mtumwa” huyo hutumia Watch Tower Society ikiwa chombo cha kisheria), Mnara wa Mlinzi lilifafanua kwamba utaratibu wa kitheokrasi ungetaka kwamba kuwekwa rasmi kwenye utumishi kwapasa kufanywe kupitia chombo hicho. Kama vile makutaniko katika karne ya kwanza yalivyotambua baraza lenye kuongoza katika Yerusalemu, ndivyo leo makutaniko hayangesitawi kiroho bila kitovu cha usimamizi.—Mdo. 15:2-30; 16:4, 5.
Hata hivyo, ili kuona mambo kama yanavyohusiana, ilionyeshwa kwamba Mnara wa Mlinzi lirejezeapo “Sosaiti,” hilo halimaanishi, chombo cha kisheria tu, bali kikundi cha Wakristo watiwa-mafuta kilichosimamisha chombo hicho cha kisheria na ambacho hukitumia. Hivyo neno hilo lilimaanisha mtumwa mwaminifu na mwenye busara na Baraza Linaloongoza layo.
Hata kabla ya makala za Mnara wa Mlinzi zenye kichwa “Tengenezo” kutangazwa katika 1938, wakati makutaniko katika London, New York, Chicago, na Los Angeles yalikuwa yamekua kufikia hatua ya kwamba ilifaa kuyagawanya kuwa vikundi vidogo zaidi, yalikuwa yameomba Sosaiti iweke watumishi wayo wote. Toleo la Juni 15, 1938, la Mnara wa Mlinzi (Kiingereza) sasa lilialika makutaniko mengine yote yachukue hatua kama hiyo. Kwa kusudi hilo, azimio lifuatalo lilidokezwa:
“Sisi, kampuni ya watu wa Mungu waliochukuliwa kwa ajili ya jina lake, na sasa tukiwa kwenye . . . . . . . . . . . . , twatambua kwamba serikali ya Mungu ni theokrasi kabisa na kwamba Kristo Yesu yumo hekaluni na anasimamia na kudhibiti kabisa tengenezo la Yehova lionekanalo, pamoja na lile lisiloonekana, na kwamba ‘SOSAITI’ ndiyo mwakilishi aonekanaye wa Bwana duniani, na hivyo sisi twaomba ‘Sosaiti’ ipange kitengenezo kampuni hii kwa ajili ya utumishi na kuweka wale watumishi mbalimbali humo, ili sisi sote tuweze kufanya kazi pamoja katika amani, uadilifu, upatani na umoja kabisa. Twashikamanisha hapa orodha ya majina ya watu katika kampuni hii ambao kwetu waonekana kuwa wakomavu kikamili zaidi na ambao kwa hiyo waonekana kuwa ndio wafaao zaidi kujaza vile vyeo vihusuvyo vionyeshwavyo kwa ajili ya utumishi.”l
Karibu makutaniko yote ya Mashahidi wa Yehova yalikubali mara moja mpango huo. Yale machache yaliyokataa kuufuata yaliacha upesi kuwa na ushiriki wowote katika kupiga mbiu ya Ufalme na hivyo yakaacha kuwa Mashahidi wa Yehova.
Manufaa za Mwelekezo wa Kitheokrasi
Ni wazi kwamba ikiwa mafundisho, viwango vya mwenendo, na taratibu za kitengenezo au za kutoa ushahidi zingeamuliwa kimahali, upesi tengenezo lingepoteza utambulisho na umoja walo. Ndugu wangeweza kwa urahisi kugawanywa na tofauti za kijamii, kitamaduni, na kitaifa. Mwelekezo wa kitheokrasi, kwa upande mwingine, ungehakikisha kwamba manufaa kutoka kwa maendeleo ya kiroho zingefikia makutaniko yote ulimwenguni pote bila kizuizi. Kungekuja kuwako kwa njia hiyo ule umoja wa kweli ambao Yesu alisali kwamba ungekuwako miongoni mwa wafuasi wake wa kweli, na kazi ya kueneza evanjeli ambayo aliamuru ingetimizwa kikamili.—Yn. 17:20-22.
Hata hivyo, imedaiwa na baadhi ya watu kwamba kwa kutetea badiliko hilo la kitengenezo, J. F. Rutherford alikuwa tu akijaribu kupata udhibiti zaidi juu ya Mashahidi na kwamba alitumia njia hiyo kuonyesha mamlaka yake mwenyewe. Je, kweli ndivyo ilivyokuwa? Hakuna shaka kwamba Ndugu Rutherford alikuwa mwanamume mwenye masadikisho imara. Alisema waziwazi na kwa nguvu, bila kuridhiana kwa ajili ya yale aliyoamini kuwa kweli. Angeweza kutenda kwa ukali katika kushughulikia hali atambuapo kwamba watu walijihangaikia zaidi wao binafsi kuliko kuhangaikia kazi ya Bwana. Lakini Ndugu Rutherford alikuwa mnyenyekevu kikweli mbele za Mungu. Kama vile Karl Klein, ambaye alikuja kuwa mshiriki wa Baraza Linaloongoza katika 1974, alivyoandika baadaye: “Sala za Ndugu Rutherford kwenye ibada ya asubuhi . . . zilinifanya nimpende sana. Ingawa alikuwa na sauti yenye nguvu sana, asemapo na Mungu alisikika kama kivulana tu mwenye kuongea na baba. Lo! hilo lilifunua uhusiano mzuri pamoja na Yehova kama nini!” Ndugu Rutherford alisadiki kabisa utambulisho wa tengenezo la Yehova lionekanalo, naye alijaribu kuhakikisha kwamba hakuna mwanamume au kikundi cha wanaume ambacho kingeweza kuzuia ndugu wa mahali fulani wasipokee manufaa kamili za chakula cha kiroho na mwelekezo ambao Yehova alikuwa akiandalia watumishi Wake.
Ijapokuwa Ndugu Rutherford alitumikia kwa miaka 25 akiwa msimamizi wa Watch Tower Society naye alitumia nishati zake zote kusogeza mbele kazi ya tengenezo, hakuwa ndiye kiongozi wa Mashahidi wa Yehova, naye hakutaka kuwa hivyo. Kwenye mkusanyiko katika St. Louis, Missouri, katika 1941, muda mfupi kabla ya kifo chake, alitoa hotuba kuhusu uongozi, akisema: “Mimi nataka wageni wowote waliopo hapa wajue nyinyi mwafikiri nini juu ya mwanamume fulani kuwa kiongozi wenu, ili wasipate kusahau. Kila wakati kitu fulani kizukapo na kuanza kukua, wao husema kuna mwanamume fulani kiongozi aliye na wafuasi wengi. Ikiwa kuna mtu yeyote katika wasikilizaji hawa afikiriye kwamba mimi, mwanamume huyu anayesimama hapa, ndiye kiongozi wa mashahidi wa Yehova, sema Ndiyo.” Itikio lilikuwa kimya chenye kutia mkazo, kikikatizwa tu na “La” yenye mkazo kutoka kwa watu kadhaa katika wasikilizaji. Msemaji akaendelea: “Ikiwa nyinyi mlio hapa mwaamini kwamba mimi ni mmoja tu wa watumishi wa Bwana, nasi tunafanya kazi bega kwa bega katika umoja, tukimtumikia Mungu na kumtumikia Kristo, semeni Ndiyo.” Kwa umoja kusanyiko likanguruma “Ndiyo!” yenye kukata maneno. Mwezi uliofuata wasikilizaji katika Uingereza waliitikia kwa njia hiyohiyo kabisa.
Katika sehemu fulani manufaa za tengenezo la kitheokrasi zilihisiwa upesi. Kwingineko, ilichukua muda mrefu kidogo; wale ambao hawakuthibitika kuwa watumishi wanyenyekevu, wenye kukomaa, waliondolewa baada ya wakati, na wengine wakawekwa rasmi.
Hata hivyo, kadiri taratibu za kitheokrasi zilivyopata kuimarika kikamili zaidi, Mashahidi wa Yehova walishangilia kuona likitukia lile lililotabiriwa kwenye Isaya 60:17. Akitumia maneno ya kitamathali kuonyesha hali bora zaidi ambazo zingekuja kuwako miongoni mwa watumishi wa Mungu, Yehova asema humo hivi: “Badala ya shaba nitaleta dhahabu, na badala ya chuma nitaleta fedha, na badala ya mti, shaba, na badala ya mawe, chuma; tena nitawafanya wasimamizi wako wawe amani, na hao wakutozao fedha kuwa haki.” Hiyo haielezi yale ambayo wanadamu wangefanya, bali, yale ambayo Mungu mwenyewe angefanya na manufaa ambazo watumishi wake wangepokea wayatiipo. Lazima amani ienee kati yao. Upendo wa uadilifu lazima uwe kani iwasukumayo kutumikia.
Kutoka Brazili, Maud Yuille, mke wa mwangalizi wa tawi, alimwandikia Ndugu Rutherford hivi: “Ile makala ‘Tengenezo’ katika Minara ya Juni 1 na 15 [1938] ilinisukuma nikueleze kwa maneno machache wewe, ambaye utumishi wako wa uaminifu Yehova anatumia, shukrani zangu kwa Yehova kwa mpango mzuri sana ambao ameufanya kwa ajili ya tengenezo lake lionekanalo, kama ilivyoelezwa katika Minara ya Mlinzi hii miwili. . . . Ni kitulizo kama nini kuona mwisho wa ‘Uhuru wa Vijiji,’ kutia na ‘haki za wanawake’ na utaratibu mwingineo usiopatana na Maandiko uliotiisha baadhi ya watu kwa maoni ya kimahali na maamuzi ya watu mmoja-mmoja, badala ya kwa [Yehova Mungu na Yesu Kristo], na hivyo kuleta suto juu ya jina la Yehova. Ni kweli kwamba ni ‘katika wakati uliopita juzijuzi tu kwamba Sosaiti imewaweka wote katika tengenezo kuwa “watumishi”’, hata hivyo naona kwamba kwa miaka mingi kabla ya wakati huo katika kuandikiana kwako na ndugu zako umejikiri mwenyewe kuwa ‘ndugu yenu na mtumishi, kwa neema Yake’.”
Kuhusu rekebisho hilo la kitengenezo, tawi katika British Isles liliripoti hivi: “Matokeo mazuri yalo yalikuwa yenye kushangaza sana. Lile elezo lalo la kimashairi na kiunabii katika Isaya sura ya sitini linajaa uzuri lakini si lenye kutiwa chumvi. Kila mtu katika kweli alikuwa akiongea juu yalo. Ndilo lililokuwa kichwa kikuu cha mazungumzo. Hisi ya ujumla ya kutiwa nguvu ilienea—utayari wa kusonga mbele na pigano lenye kuelekezwa vizuri. Kadiri wasiwasi wa ulimwengu ulivyoongezeka, shangwe katika utawala wa kitheokrasi ilikuwamo tele.”
Waangalizi Wasafirio Waimarisha Makutaniko
Vifungo vya kitengenezo viliimarishwa zaidi likiwa tokeo la utumishi wa waangalizi wasafirio. Katika karne ya kwanza, mtume Paulo alishiriki kwa kutokeza sana katika utendaji huo. Nyakati nyingine, wanaume kama vile Barnaba, Timotheo, na Tito waliushiriki pia. (Mdo. 15:36; Flp. 2:19, 20; Tito 1:4, 5) Wote walikuwa waeneza-evanjeli wenye bidii. Kwa kuongezea, walitia moyo makutaniko kwa hotuba zao. Masuala yalipozuka ambayo yangeweza kuathiri umoja wa makutaniko, yalipelekwa kwenye baraza kuu lenye kuongoza. Halafu, “walipoendelea kusafiri kuyapitia majiji,” wale waliokabidhiwa madaraka walikuwa “wakiwakabidhi wale wa huko maagizo yaliyokuwa yameamuliwa na mitume na wanaume wazee waliokuwa katika Yerusalemu ili yashikwe.” Matokeo yakawa nini? “Makutaniko yakaendelea kufanywa imara katika imani na kuongezeka idadi siku baada ya siku.”—Mdo. 15:1–16:5; 2 Kor. 11:28, NW.
Tayari katika miaka ya 1870, Ndugu Russell alikuwa akizuru vile vikundi vya Wanafunzi wa Biblia—vya watu wawili na vya watatu pamoja na vikundi vikubwa zaidi—ili kuwajenga kiroho. Ndugu wengine wachache walishiriki katika miaka ya 1880. Halafu, katika 1894, mipango ilifanywa kwa Sosaiti ili wasemaji waliostahili vizuri wasafiri kwa ukawaida zaidi ili kusaidia Wanafunzi wa Biblia wakue katika ujuzi na uthamini kwa ajili ya kweli na kuwavuta karibukaribu zaidi.
Ikiwezekana, msemaji alikuwa akitumia siku moja au labda siku kadhaa pamoja na kikundi, akitoa hotuba moja au mbili za watu wote na kisha, kuzuru vile vikundi vidogo zaidi na watu mmoja-mmoja ili kuzungumza mambo yenye kina zaidi ya Neno la Mungu. Jitihada ilifanywa ili kila kikundi katika Marekani na Kanada kitembelewe mara mbili kwa mwaka, ingawa kwa kawaida si ndugu yuleyule alifanya hivyo. Katika kuteua wasemaji hao wasafirio, mkazo uliwekwa juu ya upole, unyenyekevu, na uelewevu mzuri wa kweli pamoja na ushikamano kwayo wa uaminifu-mshikamanifu na uwezo wa kuifundisha kwa uwazi. Wao hawakuwa jamii ya wahudumu wenye kulipwa. Waliandaliwa tu chakula na mahali pa kulala na ndugu wenyeji, na kwa kadiri ilivyohitajiwa, Sosaiti iliwasaidia kwa gharama za usafiri. Wakaja kujulikana kuwa “mapilgrimu” (wasafiri).
Wengi kati ya wawakilishi hao wa Sosaiti wasafirio walipendwa sana na wale waliotumikia. A. H. Macmillan, Mkanada, anakumbukwa kuwa ndugu ambaye kwake Neno la Mungu lilithibitika kuwa “kama moto uwakao.” (Yer. 20:9) Alilazimika kuongea juu yalo, naye aliongea, akisema kwa wasikilizaji katika Kanada na pia katika sehemu nyingi za Marekani na nchi nyinginezo. William Hersee, pilgrimu mwingine, hukumbukwa kwa shauku nyingi kwa sababu ya uangalifu wa pekee aliowapa vijana. Sala zake pia ziliacha uvutano wenye kudumu akilini mwao kwa sababu zilionyesha hali ya kiroho yenye kina iliyovuta sana mioyo ya wote vijana kwa wazee.
Usafiri haukuwa rahisi kwa mapilgrimu katika siku hizo za mapema. Kwa kielelezo, ili kutumikia kikundi karibu na Klamath Falls, Oregon, Edward Brenisen alisafiri kwanza kwa garimoshi, kisha usiku kwa gari la kukokotwa na farasi, na hatimaye kwa kigari chenye kutikisatikisa wasafiri kilipokuwa kikisafiri milimani kuelekea kwenye shamba ambako wangekutana. Mapema asubuhi, siku baada ya mkutano wao, ndugu mmoja alimpa farasi amwendeshe kilometa zipatazo 100 kwenda kwenye kituo cha garimoshi kilichokuwa karibu zaidi ili aweze kusafiri kwenda kwenye mgawo wake uliofuata. Yalikuwa maisha magumu, lakini jitihada za mapilgrimu zilikuwa na matokeo mazuri. Watu wa Yehova waliimarishwa, wakaunganishwa pamoja katika uelewevu wao wa Neno la Mungu, na wakavutwa pamoja karibu zaidi hata ingawa walitawanyika sana kijiografia.
Katika 1926, Ndugu Rutherford alianza kutumia mipango iliyobadili kazi ya mapilgrimu kutoka ile ya wasemaji wasafirio tu kuwa ile ya wasimamizi na waendelezaji wasafirio wa utumishi wa shambani wa makutaniko. Ili kukazia madaraka yao mapya, katika 1928 waliitwa waelekezi wa utumishi wa kimkoa. Walifanya kazi pamoja na ndugu wenyeji, wakiwapa maagizo ya kibinafsi katika utumishi wa shambani. Wakati huo iliwezekana kwao kufikia kila kutaniko katika Marekani na katika baadhi ya nchi nyinginezo mara moja hivi kwa mwaka, huku wakizuru pia watu mmoja-mmoja na vikundi vidogo ambavyo havikuwa vimepangwa kitengenezo kwa ajili ya utumishi.
Wakati wa miaka iliyofuata, kazi ya waangalizi wasafirio ilipata marekebisho mbalimbali.a Ilizidishwa sana katika 1938 watumishi wote katika makutaniko walipowekwa rasmi kwa njia ya kitheokrasi. Ziara kwenye makutaniko kwa vipindi vya ukawaida wakati wa miaka michache iliyofuata zilitoa fursa ya kuandaa mazoezi ya kibinafsi kwa kila mmoja wa watumishi waliowekwa rasmi na kuongeza msaada katika utumishi wa shambani kwa kila mmoja. Katika 1942, kabla ya waangalizi wasafirio kupelekwa tena kwenye makutaniko, walipewa mafunzo mengi sana; likiwa tokeo, kazi yao ilitekelezwa kwa upatani mkubwa zaidi. Ziara zao zilikuwa fupi sana (siku moja hadi tatu, ikitegemea ukubwa wa kutaniko). Katika pindi hiyo walichunguza rekodi za kutaniko, wakakutana na watumishi wote ili kutoa shauri lolote lililohitajiwa, wakatoa hotuba moja au zaidi kwa kutaniko, na kuongoza katika utumishi wa shambani. Katika 1946 ziara zilirefushwa kuwa juma moja kwa kila kutaniko.
Katika 1938 mpango huo wa kuzuru makutaniko uliongezewa utumishi wa mtumishi wa kimkoa akiwa na daraka jipya. Alisafiri eneo kubwa zaidi, akitumia juma moja pindi kwa pindi pamoja na ndugu waliokuwa wakisafiri katika kanda ya dunia (mzunguko) kuzuru makutaniko. Wakati wa ziara yake alitumikia katika programu ya kusanyiko lililohudhuriwa na makutaniko yote katika kanda hiyo ya dunia.b Mpango huo ulikuwa kichocheo kikubwa kwa akina ndugu na uliandaa fursa ya ukawaida kwa ajili ya ubatizo wa wanafunzi wapya.
“Mtu Apendaye Utumishi”
John Booth alikuwa miongoni mwa wale walioshiriki katika utumishi huo kuanzia 1936 na ambaye, katika 1974, alipata kuwa mshiriki wa Baraza Linaloongoza. Alipokuwa akihojiwa akiwa mmoja awezaye kuwa msimamizi asafiriye, aliambiwa: “Wasemaji wenye ufasaha sio wanaohitajiwa, ni mtu apendaye utumishi tu na ambaye ataongoza katika huo na kuongea juu yao kwenye mikutano.” Ndugu Booth alikuwa na upendo huo kwa ajili ya utumishi wa Yehova, kama ithibitishwavyo na utumishi wake wa bidii wa painia tangu 1928, naye alichochea bidii ya kueneza evanjeli katika wengine kwa kielelezo na maneno ya kitia-moyo pia.
Kutaniko la kwanza alilozuru, katika Machi 1936, lilikuwa katika Easton, Pennsylvania. Baadaye aliandika: “Kwa kawaida nilikuwa nikiwasili mahali ili niwahi utumishi wa shambani asubuhi, nifanye mkutano na watumishi wa kampuni mapema jioni na baadaye mwingine na kampuni nzima. Kwa kawaida nilikuwa nikitumia siku mbili tu pamoja na kampuni na siku moja tu na kikundi kidogo zaidi, nyakati nyingine nikizuru vikundi sita kama hivyo kila juma. Nilikuwa nikisafiri daima.”
Miaka miwili baadaye, katika 1938, alipewa mgawo, akiwa mtumishi wa kimkoa, asimamie kusanyiko la kanda ya dunia (sasa lajulikana kuwa kusanyiko la mzunguko) kila juma. Hilo lilisaidia kuimarisha akina ndugu wakati ambapo mnyanyaso ulikuwa ukizidi kuwa mkali katika baadhi ya maeneo. Akikumbuka siku hizo na madaraka yake tofauti-tofauti, Ndugu Booth alisema hivi: “Katika juma lilelile [ambalo nilikuwa shahidi katika kesi ya mahakama iliyohusu Mashahidi wapatao 60 katika Indianapolis, Indiana] nilikuwa mshtakiwa katika kesi nyingine katika Joliet, Illinois, na wakili wa ndugu mmoja katika [kesi] nyingine katika Madison, Indiana, na, kwa kuongezea, nilisimamia kusanyiko la kanda ya dunia kila mwisho-juma.”
Miaka miwili baada ya makusanyiko haya ya kanda ya dunia kurudishwa katika 1946 (sasa yakiwa makusanyiko ya mzunguko), Carey Barber alikuwa miongoni mwa wale waliopewa migawo wakiwa watumishi wa wilaya. Tayari alikuwa amekuwa mshiriki wa familia ya Betheli katika Brooklyn, New York, kwa miaka 25. Wilaya yake ya kwanza ilienea sehemu yote ya magharibi mwa Marekani. Mwanzoni, safari kati ya makusanyiko ilikuwa kilometa kama 1,600 kila juma. Kadiri wingi na ukubwa wa makutaniko ulivyoongezeka, umbali huo ulipungua, na makusanyiko mengi ya mzunguko yalifanywa mara nyingi katika kanda moja ya jiji. Baada ya uzoefu wa miaka 29 akiwa mwangalizi asafiriye, Ndugu Barber alialikwa arudi kwenye makao makuu ya ulimwengu katika 1977 akiwa mshiriki wa Baraza Linaloongoza.
Katika nyakati za vita na mnyanyaso mkali, waangalizi wasafirio mara nyingi walihatarisha uhuru na maisha zao ili kutosheleza hali-njema ya kiroho ya ndugu zao. Katika wakati wa kukaliwa kwa Ubelgiji na Wanazi, André Wozniak aliendelea kuzuru makutaniko na kusaidia kuyapelekea ugavi wa fasihi. Mara nyingi Gestapo walikuwa karibu sana kumkamata lakini hawakufaulu kumnasa.
Katika Rhodesia (sasa hujulikana kuwa Zimbabwe) katika miaka ya mwisho-mwisho ya 1970, watu waliishi kwa hofu, na usafiri ulipungua wakati wa pindi ya vita ya wenyewe kwa wenyewe. Lakini waangalizi wasafirio wa Mashahidi wa Yehova, wakiwa wachungaji na waangalizi wenye upendo, walithibitika kuwa kama “mahali pa kujificha na upepo” kwa ndugu zao. (Isa. 32:2) Baadhi yao walikuwa wakitembea kwa siku kadhaa kupitia vichaka, wakisafiri kupanda na kushuka milima, wakivuka mito yenye hatari, wakilala nje usiku—yote hayo ili kufikia makutaniko na wahubiri walio peke yao, kuwatia moyo wadumu imara katika imani. Miongoni mwao alikuwa Isaiah Makore, aliyeponea chupuchupu risasi zilipokuwa zikipita juu ya kichwa chake wakati wa pigano kati ya jeshi la serikali na “wapigania uhuru.”
Waangalizi wengine wasafirio wametumikia tengenezo kimataifa kwa miaka mingi. Wasimamizi wa Watch Tower Society wamesafiri mara nyingi kwenda nchi nyinginezo kushughulikia mahitaji ya kitengenezo na kuhutubia mikusanyiko. Ziara hizo zimesaidia kuwafahamisha sana Mashahidi wa Yehova kila mahali kuhusu udugu wao wa kimataifa. Hasa Ndugu Knorr alifuatia utendaji huo kwa ukawaida, akizuru kila tawi na makao ya mishonari. Kadiri tengenezo lilivyokua, ulimwengu uligawanywa kuwa kanda kumi za dunia za kimataifa, na kuanzia Januari 1, 1956, ndugu wenye kustahili, chini ya mwelekezo wa msimamizi, walianza kusaidia kutoa utumishi huo ili uweze kushughulikiwa kwa ukawaida. Zile ziara za kanda za dunia, zifanywazo sasa chini ya mwelekezo wa Halmashauri ya Utumishi ya Baraza Linaloongoza, huendelea kuchangia umoja wa duniani pote na mwendo wa kusonga mbele wa tengenezo zima.
Usitawi mwingine wa maana umechangia muundo wa sasa wa tengenezo.
Upatanisho Zaidi wa Kitheokrasi
Katikati ya Vita ya Ulimwengu 2, Joseph F. Rutherford alikufa, katika Januari 8, 1942, na Nathan H. Knorr akawa msimamizi wa tatu wa Watch Tower Society. Tengenezo lilikuwa chini ya msongo mkali kwa sababu ya marufuku iliyowekwa juu ya utendaji walo katika nchi nyingi, jeuri ya wafanyaghasia chini ya kisingizio cha uzalendo, na kukamatwa kwa Mashahidi walipokuwa wakigawanya fasihi za Biblia katika huduma yao hadharani. Je, badiliko la usimamizi lingetokeza kupunguka kwa mwendo wa kazi katika wakati huo wa hatari? Ndugu washughulikiao mambo ya usimamizi walimtegemea Yehova kwa ajili ya mwelekezo na baraka. Kupatana na tamaa yao ya mwongozo wa kimungu, walichunguza upya muundo wenyewe wa tengenezo kuona kama kulikuwa maeneo yoyote ambamo upatani zaidi na njia za Yehova ungeweza kuwamo.
Ndipo, katika 1944, kusanyiko la utumishi likafanywa Pittsburgh, Pennsylvania, kuhusiana na mkutano wa kila mwaka wa Watch Tower Society. Katika Septemba 30, kabla ya mkutano huo wa kila mwaka, mfululizo wa hotuba za maana sana ulitolewa juu ya lile ambalo Maandiko husema kwa habari ya tengenezo la watumishi wa Yehova.c Uangalifu ulikazwa juu ya Baraza Linaloongoza. Katika pindi hiyo ilikaziwa kwamba kanuni ya kitheokrasi lazima itumike juu ya mashirika yote yatumiwayo na jamii ya mtumwa mwaminifu na mwenye busara. Ilifafanuliwa kwamba shirika la kisheria halikuwa na watu wote wa Mungu “waliojitakasa” wakiwa washiriki. Liliwawakilisha tu, likitenda kuwa shirika la kisheria kwa niaba yao. Hata hivyo, kwa kuwa Sosaiti ndiyo chombo chenye kutangaza kitumiwacho kuandalia Mashahidi wa Yehova fasihi zenye nuru ya kiroho, lilikuwa jambo la akili na lisiloepukika kwamba Baraza Linaloongoza lilishirikishwa karibukaribu na maofisa na waelekezi wa Sosaiti hiyo ya kisheria. Je, kanuni za kitheokrasi zilikuwa zikitumiwa kikamili katika mambo yayo?
Katiba ya Sosaiti ilieleza mpango wa hisa ambao katika huo jumla ya mchango wa kila mtu wa dola 10 (Marekani) ulimpa mchangaji haki ya kupiga kura kuhusiana na kuteuliwa kwa washiriki wa baraza la waelekezi na maofisa wa Sosaiti. Labda ilionekana kwamba michango hiyo ilitoa uthibitisho wa kupendezwa kihalisi na kazi ya tengenezo. Hata hivyo, mpango huo ulitokeza matatizo. Ndugu Knorr, msimamizi wa Sosaiti, alieleza hivi: “Kutokana na maandalizi ya katiba ya Sosaiti, ingeonekana kwamba kuwa sehemu ya baraza linaloongoza kulitegemea juu ya michango iliyotolewa kwa Sosaiti ya kisheria. Lakini kulingana na mapenzi ya Mungu haingeweza kuwa hivyo miongoni mwa watu wake wa kweli wachaguliwa.”
Ni jambo la hakika kwamba Charles Taze Russell, ambaye kwa miaka 32 ya kwanza ya Sosaiti alikuwa mwenye kutokeza sana katika baraza linaloongoza, alikuwa ndiye mchangaji mkubwa zaidi kwa Sosaiti kifedha, kimwili, na kiakili. Lakini si mchango wa kifedha ulioamua jinsi Bwana alivyomtumia. Ilikuwa wakfu wake kamili, bidii yake ya bila kuchoka, msimamo wake wa bila kuridhiana kwa ajili ya Ufalme wa Mungu, na uaminifu-mshikamanifu na uaminifu wake usioweza kuvunjwa ndivyo vilivyomfanya aonekane machoni pa Mungu kuwa afaa kwa ajili ya utumishi. Kwa habari ya tengenezo la kitheokrasi, kanuni hii yatumikia: “Mungu ameviweka viungo katika mwili, kila kimoja chavyo, kama vile alivyopendezwa.” (1 Kor. 12:18, NW) “Hata hivyo,” akafafanua Ndugu Knorr, “kwa kuwa katiba ya Sosaiti iliandalia hisa za kupiga kura zitolewe kwa wachangaji wa fedha kwa kazi ya Sosaiti, ilielekea kufunika au kuingilia kanuni hiyo ya Kitheokrasi kwa habari ya baraza linaloongoza; na pia ilielekea kuihatarisha au kuiwekea vizuizi.”
Kwa sababu hiyo, kwenye mkutano wa kishughuli wa wenye hisa wote wa Sosaiti katika Oktoba 2, 1944, kura yenye umoja ilipigwa kwamba katiba ya Sosaiti irekebishwe upya na kupatanishwa zaidi na kanuni za kitheokrasi. Sasa kuwa mshiriki hakungekuwa na idadi isiyo na kikomo bali kungekuwa na washiriki kati ya 300 na 500, wote hao wangekuwa wanaume waliochaguliwa na baraza la waelekezi, si kwa msingi wa michango ya kifedha, bali kwa sababu wao ni Mashahidi wa Yehova waaminifu, waliokomaa na watendaji watumikiao wakati wote katika kazi ya tengenezo au walio wahudumu watendaji wa makutaniko ya Mashahidi wa Yehova. Washiriki hao wangepigia kura baraza la waelekezi, ndipo baraza la waelekezi lingeteua maofisa walo. Mipango hiyo mipya ilianza kutenda mwaka uliofuata, katika Oktoba 1, 1945. Hilo limethibitika kuwa ulinzi kama nini katika enzi hii ambapo vikundi vyenye uhasama mara nyingi vimetumia hila katika mambo ya kibiashara ili kuchukua udhibiti wa mashirika kisha kuyaunda upya ili yafae malengo yao!
Baraka ya Yehova juu ya hatua hizo za kusonga mbele kupatana na kanuni za kitheokrasi imedhihirika. Ujapokuwa msongo wenye kupita kiasi ulioletwa juu ya tengenezo wakati wa Vita ya Ulimwengu 2, idadi ya wapiga-mbiu wa Ufalme iliendelea kukua. Bila kuacha, waliendelea kutoa ushahidi kwa juhudi juu ya Ufalme wa Mungu. Kutoka 1939 hadi 1946, kulikuwa na ongezeko lenye kustaajabisha la asimilia 157 la idadi ya Mashahidi wa Yehova, nao walifikia nchi sita zaidi kwa kazi ya kuhubiri habari njema. Wakati wa miaka 25 iliyofuata, idadi ya Mashahidi watendaji ilikua kwa karibu asilimia 800 nyingine, nao waliripoti utendaji wa ukawaida katika nchi 86 zaidi.
Mazoezi ya Pekee kwa Waangalizi
Baadhi ya watazamaji wa nje waliliona kuwa jambo lisiloepukika kwamba wakati tengenezo lingekuwa kubwa zaidi, viwango vyalo vingelegezwa. Lakini, tofauti na hilo, Biblia ilitabiri kwamba uadilifu na amani vingeenea miongoni mwa watumishi wa Yehova. (Isa. 60:17) Hilo lingetaka waangalizi wenye daraka waelimishwe kwa uangalifu wenye kuendelea katika Neno la Mungu, uelewevu ulio wazi wa viwango vyake vya kihukumu, na utumizi wenye upatani wa viwango hivyo. Elimu hiyo imeandaliwa. Funzo kamili la matakwa yenye uadilifu ya Mungu limeandaliwa kwa kuendelea katika Mnara wa Mlinzi, na kila kutaniko la Mashahidi wa Yehova ulimwenguni pote limejifunza habari hiyo kwa utaratibu. Lakini, kwa kuongezea hilo, waangalizi wa kundi wamepewa wamepewa mafunzo mengi zaidi.
Waangalizi wakuu wa matawi ya Sosaiti wameletwa pamoja kwa ajili ya mazoezi ya pekee wakati wa mikusanyiko ya kimataifa. Kutoka 1961 kufika 1965, mitaala ya shule iliyobuniwa kipekee, ya urefu wa miezi minane hadi kumi, iliongozwa kwa ajili yao katika New York. Kutoka 1977 kufika 1980, kulikuwa mfululizo mwingine wa mitaala ya pekee ya majuma matano kwa ajili yao. Mazoezi yao yalitia ndani funzo la mstari kwa mstari la vitabu vyote vya Biblia pamoja na ufikirio wa mambo mengi ya kitengenezo na njia ambazo katika hizo wangesogeza mbele kazi ya kuhubiri habari njema. Hakuna migawanyiko ya kitaifa miongoni mwa Mashahidi wa Yehova. Si kitu hata wawe wanaishi wapi, wao hushikamana na viwango vilevile vya juu vya Biblia na huamini na kufundisha mambo yaleyale.
Waangalizi wa mzunguko na wa wilaya wamepewa pia uangalifu wa pekee. Wengi wao wamehudhuria Shule ya Biblia ya Gileadi ya Watchtower au mojawapo Matanzu ya Shule yayo. Pindi kwa pindi wao pia hukutanishwa pamoja kwenye ofisi za tawi za Sosaiti, au hukutana mahali penginepo pafaapo, kwa semina ya siku chache au juma moja.
Katika 1959 uandalizi mwingine wenye kutokeza ulianza kutenda. Ulikuwa Shule ya Huduma ya Ufalme, iliyohudhuriwa na waangalizi wa mzunguko na wa wilaya pamoja na waangalizi wa kutaniko. Ilianza ikiwa mtaala wa funzo wa mwezi mzima. Baada ya kuwa imetumiwa kwa mwaka mmoja Marekani, habari ya mtaala huo ilitafsiriwa katika lugha nyinginezo na kutumiwa kwa kuendelea duniani pote. Kwa kuwa waangalizi wote hawakuweza kupanga kuwa mbali na kazi zao za kimwili kwa mwezi mzima, namna ya mtaala wa majuma mawili ilianza kutumiwa katika 1966.
Shule hiyo haikuwa seminari ambamo wanaume walikuwa wakizoezwa ili wajitayarishe kuagizwa rasmi. Wale waliokuwa wakihudhuria walikuwa tayari wahudumu walioagizwa rasmi. Wengi wao walikuwa wamekuwa waangalizi na wachungaji wa kundi kwa miongo kadhaa. Mtaala wa funzo lao ulikuwa fursa ya kuzungumzia kikamili mafunzo kutoka Neno la Mungu kuhusu kazi yao. Mkazo mkubwa uliwekwa juu ya umaana wa huduma ya shambani na jinsi ya kuifanya kwa matokeo. Kwa sababu viwango vya adili vya ulimwengu vilikuwa vikibadilikabadilika, wakati mwingi ulitumiwa pia kuzungumzia utegemezaji wa viwango vya Biblia vya adili. Mtaala huo ulifuatwa katika nyakati za karibuni na semina kila miaka miwili au mitatu, pamoja na mikutano yenye kusaidia iliyoongozwa na waangalizi wasafirio pamoja na wazee wa mahali mara kadhaa kila mwaka. Hiyo hutoa fursa ya kutoa uangalifu wa pekee kwa mahitaji ya sasa. Ni ulinzi salama dhidi ya kupeperuka kokote kutoka kwenye viwango vya Biblia, na huchangia ushughulikiaji hali wenye upatano katika makutaniko yote.
Mashahidi wa Yehova huzingatia moyoni lile shauri la upole kwenye 1 Wakorintho 1:10 (NW): “Nawahimiza nyinyi kwa bidii, akina ndugu, kupitia jina la Bwana wetu Yesu Kristo kwamba nyote mseme kwa upatano, na kwamba kusiwe na migawanyiko miongoni mwenu, bali kwamba mpate kuunganishwa kwa kufaa katika akili ileile na katika mstari ule ule wa fikira.” Huo si upatano wa kulazimishwa; hutokana na kuelimishwa katika njia za Mungu kama zilivyorekodiwa katika Biblia. Mashahidi wa Yehova hufurahia njia za Mungu na kusudi lake. Ikiwa wowote waacha kufurahia kuishi kulingana na viwango vya Biblia, wako huru kuacha tengenezo. Lakini wowote wakianza kuhubiri imani nyinginezo au kupuuza adili ya Biblia, waangalizi huchukua hatua kulinda salama kundi. Tengenezo hutumia shauri hili la Biblia: “Mfulize kuangalia wale wasababishao migawanyiko na sababu za kukwaza kinyume cha fundisho ambalo mmejifunza, na mwaepuke.”—Rum. 16:17, NW; 1 Kor. 5:9-13, NW.
Biblia ilitabiri kwamba Mungu angesababisha hali hiyohiyo iwemo miongoni mwa watumishi wake, hali ambayo katika hiyo uadilifu ungeenea na kuzaa tunda lenye amani. (Isa. 32:1, 2, 17, 18) Hali hizo huvutia sana watu wapendao yaliyo sawa.
Ni wangapi kati ya wapendao uadilifu hao watakaokusanywa kabla ya mwisho wa mfumo wa kale? Mashahidi wa Yehova hawajui. Lakini Yehova ajua kile ambacho kazi yake itahitaji, na kwa wakati wake mwenyewe na njia yake mwenyewe yeye huhakikisha kwamba tengenezo lake limepewa vifaa ili kuitekeleza.
Kujitayarishia Ukuzi wa Kasi
Utafiti ulipokuwa ukifanywa chini ya usimamizi wa Baraza Linaloongoza katika kutayarisha kitabu cha marejezo Aid to Bible Understanding, uangalifu ulielekezwa tena kwenye njia ambayo kutaniko la Kikristo la karne ya kwanza lilipangwa. Funzo la uangalifu lilifanywa juu ya maneno ya Biblia kama “mwanamume mzee,” “mwangalizi,” na “mhudumu.” Je, tengenezo la Mashahidi wa Yehova la kisasa lingeweza kupatana kikamili zaidi na kigezo kilichokuwa kimehifadhiwa katika Maandiko kuwa mwongozo?
Watumishi wa Yehova walikuwa wameazimia kuendelea kutii mwelekezo wa kimungu. Kwenye mfululizo wa mikusanyiko iliyofanywa katika 1971, uangalifu ulielekezwa kwenye mipango ya kuongoza ya kutaniko la Kikristo la mapema. Ilionyeshwa kwamba neno pre·sbyʹte·ros (mwanamume mzee, mzee), kama litumiwavyo katika Biblia, halikuwahusu watu wa umri mkubwa tu, wala halikuwahusu wote katika makutaniko waliokuwa wakomavu kiroho. Lilitumiwa hasa katika maana ya cheo kuwarejezea waangalizi wa makutaniko. (Mdo. 11:30; 1 Tim. 5:17; 1 Pet. 5:1-3) Hao walipokea vyeo vyao kwa kuwekwa rasmi, kupatana na matakwa yaliyokuja kuwa sehemu ya Maandiko yaliyopuliziwa. (Mdo. 14:23; 1 Tim. 3:1-7; Tito 1:5-9) Mahali ambako wanaume waliostahili wa kutosha walipatikana, kulikuwa na zaidi ya mzee mmoja kutanikoni. (Mdo. 20:17; Flp. 1:1) Hao walijumuika kuwa “baraza la wanaume wazee,” wote wakiwa na cheo rasmi kilekile, na hakuna mmoja wao aliyekuwa mshiriki mashuhuri zaidi au mwenye nguvu zaidi katika kutaniko. (1 Tim. 4:14, NW) Ilifafanuliwa kwamba, ili kusaidia wazee, kulikuwa pia “watumishi wa huduma” waliowekwa rasmi, kupatana na matakwa yaliyoonyeshwa na mtume Paulo.—1 Tim. 3:8-10, 12, 13, NW.
Mipango ilianzishwa mara moja ili kupatanisha tengenezo kwa ukaribu zaidi na kigezo hicho cha Biblia. Hilo lilianza na Baraza Linaloongoza lenyewe. Washiriki walo waliongezwa kupita wale saba ambao, wakiwa washiriki wa baraza la waelekezi la Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, walikuwa wakitumikia wakiwa baraza linaloongoza kwa ajili ya Mashahidi wa Yehova. Hakuna idadi kamili ya washiriki wa Baraza Linaloongoza iliyowekwa. Katika 1971, walikuwa 11; kwa miaka michache, kulikuwa wengi kama 18; katika 1992, walikuwa 12. Wote ni wanaume waliotiwa mafuta na Mungu wakiwa warithi-washirika na Yesu Kristo. Wale 12 waliokuwa wakitumikia wakiwa washiriki wa Baraza Linaloongoza katika 1992 walikuwa wakati huo na rekodi ya miaka zaidi ya 728 ya utumishi wa wakati wote miongoni mwao wakiwa wahudumu wa Yehova Mungu.
Iliamuliwa katika Septemba 6, 1971, kwamba uenyekiti kwenye mikutano ya Baraza Linaloongoza wapasa kupokezanwa zamu kila mwaka kulingana na mpango wa alfabeti ya majina ya familia ya washiriki walo. Kwa kweli ulianza kutenda katika Oktoba 1. Washiriki wa Baraza Linaloongoza walipokezana zamu pia, kila juma, katika kusimamia ibada ya asubuhi na Funzo la Mnara wa Mlinzi kwa ajili ya washiriki wa wafanyakazi wa makao makuu.d Mpango huo ulianza kutenda katika Septemba 13, 1971, wakati Frederick W. Franz alipoongoza programu ya ibada ya asubuhi kwenye makao makuu ya Sosaiti katika Brooklyn, New York.
Wakati wa mwaka uliofuata, matayarisho yalifanywa kwa ajili ya marekebisho katika uangalizi wa makutaniko. Hakungekuwa tena na mtumishi mmoja tu wa kutaniko akisaidiwa na idadi fulani iliyotajwa hususa ya watumishi wengine. Wanaume wastahilio Kimaandiko wangewekwa watumikie wakiwa wazee. Wengine, waliotimiza matakwa ya Biblia, wangewekwa rasmi wawe watumishi wa huduma. Jambo hilo lilifungulia njia idadi kubwa zaidi ishiriki katika madaraka ya kutaniko na hivyo kupata uzoefu wenye thamani. Hakuna yeyote wa Mashahidi wa Yehova aliyekuwa na wazo lolote wakati ule kwamba idadi ya makutaniko ingeongezeka kwa asilimia 156 wakati wa miaka 21 iliyofuata, yakifikia jumla ya 69,558 katika 1992. Lakini Bwana Yesu Kristo, Kichwa cha kutaniko, kwa wazi alikuwa akifanya matayarisho kwa ajili ya yale yaliyokuwa yakija.
Katika miaka ya mapema ya 1970, ilifikiriwa kwa uangalifu kulipanga upya zaidi kitengenezo Baraza Linaloongoza. Tangu Watch Tower Society ifanyizwe kuwa shirika katika 1884, utangazaji wa fasihi, usimamizi wa kazi ya kueneza evanjeli ya duniani pote, na mipango kwa ajili ya shule mbalimbali na mikusanyiko imekuwa ikishughulikiwa chini ya mwelekezo wa ofisi ya msimamizi wa Watch Tower Bible and Tract Society. Lakini baada ya uchanganuzi wa uangalifu na mazungumzo ya mambo kikamili kwa kipindi cha miezi mingi, mpango mpya ulikubaliwa kwa umoja katika Desemba 4, 1975. Halmashauri sita za Baraza Linaloongoza zilifanyizwa.
Halmashauri ya Mwenyekiti (washiriki wayo wakiwa mwenyekiti wa sasa wa Baraza Linaloongoza, mwenyekiti aliyetangulia, na yule atakayefuata kuwa mwenyekiti) hupokea ripoti za matukio makubwa ya dharura, misiba, na kampeni za mnyanyaso, na kuhakikisha kwamba hizo zinashughulikiwa mara hiyo pamoja na Baraza Linaloongoza. Halmashauri ya Uandikaji husimamia kuwekwa kwa chakula cha kiroho katika namna ya maandishi, ya mirekodi, na vidio kwa ajili ya Mashahidi wa Yehova na kwa ajili ya kugawanywa kwa umma, na husimamia kazi ya kutafsiri katika mamia ya lugha. Daraka la Halmashauri ya Ufundishaji ni kusimamia shule na makusanyiko, pia mikusanyiko ya wilaya na ya kimataifa, kwa ajili ya watu wa Yehova, pamoja na mafunzo ya familia ya Betheli na kutayarishwa kwa habari ipaswayo kutumiwa kwa makusudi hayo. Halmashauri ya Utumishi husimamia maeneo yote ya kazi ya kueneza evanjeli, kutia na utendaji wa makutaniko na waangalizi wasafirio. Uchapaji, utangazaji, na usafirishaji wa fasihi pamoja na uendeshaji wa viwanda na ushughulikiaji wa mambo ya kisheria na ya kishughuli yote husimamiwa na Halmashauri ya Utangazaji. Nayo Halmashauri ya Wafanyakazi huwa na usimamizi juu ya mipango kwa ajili ya usaidizi wa kibinafsi na kiroho wa washiriki wa familia za Betheli na ndiyo yenye daraka la kualika washiriki wapya watumikie katika familia za Betheli ulimwenguni pote.
Halmashauri zaidi zenye kusaidia hugawiwa kusimamia viwanda, makao ya Betheli, na mashamba yashirikianayo na makao makuu ya ulimwengu. Katika halmashauri hizo Baraza Linaloongoza hutumia kwa kikamili uwezo wa washiriki wa “umati mkubwa.”—Ufu. 7:9, 15, NW.
Marekebisho yalifanywa pia katika uangalizi wa matawi ya Sosaiti. Tangu Februari 1, 1976, kila tawi limesimamiwa na halmashauri ya washiriki watatu au zaidi, ikitegemea mahitaji na ukubwa wa tawi. Hao hufanya kazi chini ya Baraza Linaloongoza katika kutimiza kazi ya Ufalme katika kanda zao.
Katika 1992, usaidizi zaidi uliandaliwa kwa ajili ya Baraza Linaloongoza wakati idadi ya wasaidizi, sanasana kutoka miongoni mwa umati mkubwa, walipopewa migawo ya kushiriki katika mikutano na kazi ya halmashauri za Uandikaji, Ufundishaji, Utumishi, Utangazaji, na Wafanyakazi.e
Kusambazwa huko kwa madaraka kumethibitika kuwa kwenye kunufaisha sana. Pamoja na marekebisho yaliyofanywa tayari katika makutaniko, kumesaidia kuondolea mbali kizuizi chochote ambacho kingeweza kukengeusha watu mmoja-mmoja wasifahamu kwamba Kristo ndiye Kichwa cha kutaniko. Limethibitika kuwa jambo lenye kunufaisha kuwa na idadi ya akina ndugu wakishauriana pamoja juu ya mambo yahusuyo kazi ya Ufalme. Kwa kuongezea, kupanga upya kitengenezo huko kumewezesha kuandaa usimamizi uhitajiwao katika maeneo mengi ambako umehitajiwa kwa haraka wakati wa enzi ambayo kumekuwa na ukuzi wa kasi kwelikweli wa kitengenezo. Muda mrefu uliopita, Yehova alitabiri kupitia nabii Isaya hivi: “Mdogo atakuwa elfu, na mnyonge atakuwa taifa hodari; Mimi, BWANA, nitayahimiza hayo wakati wake.” (Isa. 60:22) Si kwamba tu ameyahimiza bali pia ameandaa mwelekezo uhitajiwao ili tengenezo lake lionekanalo liweze kuyasimamia.
Hivi sasa Mashahidi wa Yehova wanapendezwa na kazi ambayo Mungu amewapa wakati wa siku hizi za mwisho za ulimwengu wa kale, nao wamepangwa vizuri kitengenezo kuikamilisha. Mashahidi wa Yehova huona uthibitisho ulio wazi kwamba tengenezo hili si la wanadamu bali ni la Mungu na kwamba Mwana wa Mungu mwenyewe, Yesu Kristo, analielekeza. Akiwa Mfalme anayetawala, Yesu atalinda salama raia zake waaminifu kuipita dhiki kubwa inayokuja na kuhakikisha kwamba wamepangwa kitengenezo kwa mafanikio kwa ajili ya kutekeleza mapenzi ya Mungu wakati wa Mileani ijayo.
[Maelezo ya Chini]
a Katika 1894, Ndugu Russell alipanga Zion’s Watch Tower Tract Society itume ndugu waliostahili wawe wasemaji. Ili wazitumie katika kujijulisha kwa vikundi vya mahali, walipewa vyeti vilivyotiwa sahihi. Vyeti hivyo havikutoa mamlaka ya kuhubiri wala havikuonyesha kwamba aliyosema mwenye cheti yalipasa kukubaliwa bila uchunguzi ufaao kwa msaada wa Neno la Mungu. Hata hivyo, kwa kuwa watu fulani walitumia vibaya kusudi lavyo, katika muda wa mwaka mmoja Ndugu Russell aliagiza arudishiwe vyeti hivyo. Kwa tahadhari yeye alijaribu kuepuka chochote ambacho watazamaji wangeweza kufasiri kuwa hata chafanana na jamii ya makasisi.
b Zion’s Watch Tower, Oktoba-Novemba 1881, kur. 8-9.
c Nyakati nyingine vikundi vya mahali vilirejezewa kuwa “makanisa,” kupatana na lugha inayotumiwa katika Biblia ya Kiswahili. Yaliitwa pia eklesia, kupatana na neno linalotumiwa katika maandishi ya Biblia ya Kigiriki. Neno “madarasa” vilevile lilitumiwa, maana kwa kweli walikuwa vikundi vya wanafunzi waliokutana kwa ukawaida kwa ajili ya funzo. Baadaye, walipoitwa kampuni, hilo lilionyesha kujua kwao kwamba walikuwa katika vita ya kiroho. (Ona Zaburi 68:11, KJ, pambizoni.) Baada ya kutangazwa kwa New World Translation of the Christian Greek Scriptures katika 1950, neno “kutaniko” la lugha ya Biblia ya kisasa likaja kutumiwa kwa ukawaida katika nchi nyingi zaidi.
d Maana halisi ya neno lililotumiwa katika maandishi ya Biblia ya Kigiriki (khei·ro·to·neʹo) ni “tandaza, nyoosha, au inua mkono,” na, kwa kupanua, lingeweza pia kumaanisha, “kuteua au kuchagua kwa ajili ya cheo kwa kuinua mikono.”—A Greek and English Lexicon to the New Testament, ya John Parkhurst, 1845, uku. 673.
e Kwa habari zaidi, ona Sura 25, “Kuhubiri Hadharani na Kutoka Nyumba Hadi Nyumba.”
f Kupitia mwelekezi wa utumishi, utumishi wa shambani wa wale walioshirikiana na kutaniko, au darasa, ungeripotiwa kwa Sosaiti kila juma, kuanzia 1919.
g Kama ilivyoonyeshwa katika kijitabu Organization Method, kila kutaniko lilipaswa kuchagua mwelekezi-msaidizi na mweka-hazina. Hao, pamoja na mwelekezi aliyewekwa na Sosaiti walifanyiza halmashauri ya utumishi ya mahali.
h The Watch Tower, Julai 1, 1920, kur. 195-200.
i Halmashauri ya utumishi wakati huo ilitia ndani washiriki wasiozidi kumi. Mmoja wao alikuwa mwelekezi wa utumishi, ambaye hakuchaguliwa mahali hapo bali aliwekwa na Sosaiti. Wale wengine walifanya kazi pamoja naye katika kupanga na kuendeleza kazi ya ushahidi.
j Kwa miaka kadhaa, tokea 1932 na kuendelea, hao walirejezewa kuwa Wayonadabu.
k Kitenzi cha Kigiriki khei·ro·to·neʹo kifafanuliwapo kuwa chamaanisha tu ‘kuchagua kwa kunyoosha mkono,’ hilo hushindwa kuangalia maana ya baadaye ya neno hilo. Hivyo, A Greek-English Lexicon, ya Liddell na Scott, iliyohaririwa na Jones na McKenzie na kuchapwa upya katika 1968, hufafanua neno hilo kuwa likimaanisha “kunyoosha mkono, kwa kusudi la kutoa kura ya mtu katika kusanyiko . . . II. c. acc. pers. [kwa kuhusu mtu], kuchagua, [kwa kufaa] kwa wonyesho wa mikono . . . b. baadaye, kijumla, kuweka rasmi, . . . kuweka rasmi kwenye cheo Kanisani, [pre·sby·teʹrous] Act. Ap. [Matendo ya Mitume] 14.23.” Utumizi huo wa baadaye ulikuwa ukiendelea katika siku za mitume; neno hilo lilitumiwa katika maana hiyo na mwanahistoria wa Kiyahudi Yosefo wa karne ya kwanza katika Jewish Antiquities, Buku 6, sura ya 4, fungu 2, na sura ya 13, fungu 9. Muundo wa kisarufi wenyewe wa Matendo 14:23 katika Kigiriki cha awali huonyesha kwamba Paulo na Barnaba ndio waliofanya yale yaliyoelezwa humo.
l Baadaye katika mwaka huohuo, 1938, Organization Instructions, kilichotangazwa kikiwa kijarida cha kurasa nne, kilitoa mambo mengi zaidi. Kilieleza kwamba kutaniko la mahali lilipaswa kuweka rasmi halmashauri ya kutenda kwa niaba yalo. Halmashauri hiyo ilipaswa kufikiria akina ndugu kwa msaada wa sifa zilizoonyeshwa katika Maandiko na kutoa mapendekezo kwa Sosaiti. Wawakilishi wa Sosaiti wasafirio walipotembelea makutaniko, walipitia sifa na uaminifu wa ndugu wa mahali katika kutunza migawo yao. Mapendekezo yao yalifikiriwa pia na Sosaiti wakati wa kuwekwa rasmi kwayo.
a Kutoka 1894 hadi 1927, wasemaji wasafirio waliopelekwa na Sosaiti walijulikana kwanza kuwa wawakilishi wa Tower Tract Society, kisha kuwa mapilgrimu. Kutoka 1928 hadi 1936, kukiwa na mkazo ulioongezeka juu ya utumishi wa shambani, waliitwa waelekezi wa utumishi wa kimkoa. Kuanzia na Julai 1936, ili kukazia uhusiano wao ufaao na ndugu wenyeji, wakaja kujulikana kuwa watumishi wa kimkoa. Kutoka 1938 hadi 1941, watumishi wa kanda (eneo) ya dunia walipewa migawo kufanya kazi pamoja na idadi ndogo ya makutaniko kwa njia ya mzunguko, na hivyo kurudi kwenye vikundi vilevile kwa vipindi vya ukawaida. Baada ya kukatizwa kwa kama mwaka mmoja, utumishi huo ulianzishwa upya katika 1942 kukiwa na watumishi kwa akina ndugu. Katika 1948 maneno mtumishi wa mzunguko yalianza kutumiwa; sasa, mwangalizi wa mzunguko.
Kutoka 1938 kufika 1941, watumishi wa kimkoa, wakiwa na daraka jipya, walitumikia makusanyiko ya mahali kwa ukawaida, ambapo Mashahidi kutoka kanda ndogo ya dunia walikutana kwa ajili ya programu ya pekee. Kazi hiyo ilipoanzishwa upya katika 1946, waangalizi hao wasafirio walijulikana kuwa watumishi wa wilaya; sasa, waangalizi wa wilaya.
b Mpango huo ulianza kutumika katika Oktoba 1, 1938. Kulikuwa magumu yenye kuongezeka katika kupanga makusanyiko wakati wa miaka ya vita, hivyo makusanyiko ya kanda ya dunia yaliahirishwa mwishoni-mwishoni mwa 1941. Hata hivyo, kwa mara nyingine tena, katika 1946, mpango huo ulianzishwa upya, na pindi ambazo idadi fulani ya makutaniko ilikutana pamoja kwa ajili ya maagizo ya pekee ziliitwa makusanyiko ya mzunguko.
c Maana halisi ya hotuba hizo inapatikana katika matoleo ya Oktoba 15 na Novemba 1, 1944, ya Mnara wa Mlinzi (Kiingereza).
d Baadaye, waliteua washiriki wengine wa familia ya Betheli washiriki katika kutunza migawo hiyo.
[Blabu katika ukurasa wa 204]
Jamii ya makasisi haikuwa na nafasi miongoni mwao
[Blabu katika ukurasa wa 205]
Hawakuwa wakijaribu kuanzisha “tengenezo la kidunia”
[Blabu katika ukurasa wa 206]
Wazee walichaguliwaje?
[Blabu katika ukurasa wa 212]
Mwelekezi aliyewekwa rasmi na Sosaiti
[Blabu katika ukurasa wa 213]
Baadhi ya wazee hawakutaka kuhubiri nje ya kutaniko
[Blabu katika ukurasa wa 214]
Upungufu wa idadi lakini kuimarishwa kwa tengenezo
[Blabu katika ukurasa wa 218]
Kuweka rasmi kungefanywaje?
[Blabu katika ukurasa wa 220]
Je, Rutherford alikuwa akijaribu tu kupata udhibiti zaidi?
[Blabu katika ukurasa wa 222]
Kuzuru vikundi vya watu wawili na vya watatu pamoja na vikundi vikubwa zaidi
[Blabu katika ukurasa wa 223]
Madaraka mapya kwa waangalizi wasafirio
[Blabu katika ukurasa wa 234]
Baraza Linaloongoza lenye washiriki walioongezwa likiwa na uenyekiti wenye kupokezanwa zamu
[Blabu katika ukurasa wa 235]
Usimamizi uhitajiwao wakati wa enzi ya ukuzi wa kasi
[Sanduku katika ukurasa wa 207]
Kwa Nini Badiliko?
Alipoulizwa swali juu ya badiliko lake la maoni kuhusu kuteuliwa kwa wazee katika vile vikundi mbalimbali vya watu wa Bwana, C. T. Russell alijibu hivi:
“Kwanza kabisa nafanya haraka kuwahakikishia kwamba mimi sijadai kamwe kuwa asiyeweza kufanya kosa. . . . Sisi hatukani kukua katika ujuzi, na kwamba twaona sasa kwa nuru iliyo tofauti kidogo mapenzi ya Bwana kwa habari ya Wazee au viongozi katika vile vikundi vidogo mbalimbali vya watu wake. Kosa letu katika uamuzi lilikuwa katika kutazamia mengi mno kutoka kwa ndugu zetu wapendwa ambao, wakija mapema katika Kweli, walipata kiasili kuwa viongozi wa makampuni haya madogo. Maoni ya kuwaziawazia tuliyokuwa nayo kuwahusu yalikuwa, kwamba ujuzi juu ya Kweli ungekuwa na matokeo ya kuwanyenyekeza sana, ukiwafanya wafahamu hali yao ya kutokuwa wa maana, na kwamba lolote walilojua na waliloweza kutolea wengine lilikuwa wakiwa vinywa vya Mungu na kwa sababu watumiwa naye. Matumaini yetu ya kuwaziawazia yalikuwa kwamba hao wangekuwa katika kila maana ya hilo neno vielelezo kwa kundi; na kwamba mwelekezo wa Bwana ukileta katika kampuni dogo mmoja au zaidi wenye uhodari wa kadiri hiyohiyo, au hodari zaidi, wa kuitoa Kweli, kwamba roho ya upendo ingewaongoza kustahiana kwa heshima mmoja na mwenzake, na hivyo kusaidiana na kuhimizana mmoja na mwenzake kushiriki katika utumishi wa Kanisa, mwili wa Kristo.
“Tukiwa na wazo hilo akilini tulikata kauli kwamba vile vipimo vikubwa vya neema na kweli vilivyopo sasa na vinavyothaminiwa na watu wa Bwana waliojitakasa vingefanya isihitajiwe kwao kufuata mwendo ulioonyeshwa na mitume katika Kanisa la mapema. Kosa letu lilikuwa kushindwa kujua kwamba mipango iliyoonyeshwa na mitume chini ya usimamizi wa kimungu ni bora kuliko chochote ambacho wengine wangeweza kutunga, na kwamba Kanisa kwa ujumla litahitaji kuwa na kanuni hizo zilizoanzishwa na mitume mpaka sisi sote tuwe tumefanywa watimilifu na wakamilifu kwa kubadilishwa kwetu katika ufufuo, tuwe na ushirika wa moja kwa moja na Bwana-Mkubwa.
“Kosa letu tulilifahamu hatua kwa hatua tulipoona miongoni mwa ndugu wapendwa kadiri fulani ya roho ya ushindani, na kwa upande wa wengi tamaa ya kushika uongozi wa mikutano kuwa cheo badala ya kuwa utumishi, na kutohusisha na kuzuia ndugu wengine wasisitawi wakiwa viongozi wenye uwezo uleule kiasili na wenye ujuzi uleule juu ya Kweli na uhodari katika kutumia upanga wa Roho.”—“Zion’s Watch Tower,” Machi 15, 1906, uku. 90.
[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 208, 209]
Vifaa Vilivyotumiwa na Sosaiti Karne Moja Iliyopita Katika Eneo la Pittsburgh
Bible House, inayoonyeshwa hapa, ilitumika kuwa makao makuu kwa miaka 19, kutoka 1890 hadi 1909f
Ndugu Russell alifanyia funzo lake hapa
Washiriki wa familia ya Bible House ambao walitumikia hapa katika 1902
Jengo hilo lilitia ndani idara hii ya kupanga herufi za chapa na kupanga maandishi (kulia juu), idara ya usafirishaji (kulia chini), uhifadhi wa fasihi, makao kwa ajili ya wafanyakazi, na mahali pa ibada (jumba la kusanyiko) ambapo pangetoshea watu kama 300
[Maelezo ya Chini]
f Katika 1879, makao makuu yalikuwa kwenye 101 Fifth Avenue, Pittsburgh, Pennsylvania. Ofisi zilihamishiwa 44 Federal Street, Allegheny (Upande wa Kaskazini mwa Pittsburgh), katika 1884; na baadaye mwaka huohuo, kwenye 40 Federal Street. (Katika 1887, hiyo iliitwa 151 Robinson Street.) Nafasi zaidi ilipohitajiwa, katika 1889, Ndugu Russell alijenga Bible House, ionyeshwayo upande wa kushoto, kwenye 56-60 Arch Street, Allegheny. (Baadaye hiyo ilipewa nambari mpya 610-614 Arch Street.) Kwa kipindi kifupi katika 1918-1919, kwa mara nyingine tena walikuwa na ofisi yao kuu katika Pittsburgh, katika orofa ya tatu kwenye 119 Federal Street.
[Sanduku kaitika ukurasa wa 211]
Ni Kazi ya Nani?
Kuelekea mwisho wa maisha yake ya kidunia, Charles Taze Russell aliandika hivi: “Ni mara nyingi mno watu wa Mungu husahau kwamba Bwana Mwenyewe ndiye anayeongoza kazi Yake. Mara nyingi mno wazo ni, Sisi tutafanya kazi na kumfanya Mungu ashirikiane nasi katika kazi yetu. Acheni tupate maoni sahihi juu ya jambo hili, na kutambua kwamba Mungu amekusudia na anatimiza kazi kubwa; na kwamba itafanikiwa, kabisakabisa bila kujali sisi na jitihada zetu; na kwamba ni pendeleo kubwa walilopewa watu wa Mungu kushirikiana kufanya kazi na Mfanyi wao katika kutimiza mipango Yake, makusudio Yake, Aliyoratibu, kwa njia Yake. Kwa kuyatazama mambo kwa maoni hayo, sala zetu na kukesha kwetu kwapaswa kuwe kwa kusudi la kujua na kufanya mapenzi ya Bwana, tukiridhika na daraka lolote tupewalo, kwa kuwa ni Mungu wetu atuongozaye. Hii ndiyo programu ambayo Watch Tower Bible and Tract Society imejaribu kufuata.”—“The Watch Tower,” Mei 1, 1915.
[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 215]
Maswali ya V.D.M.
Herufi V.D.M. huwakilisha maneno ya Kilatini “Verbi Dei Minister,” au Mhudumu wa Neno la Mungu.
Katika 1916 orodha ya maswali juu ya mambo ya Kimaandiko ilitayarishwa na Sosaiti. Wale ambao wangewakilisha Sosaiti wakiwa wasemaji waliombwa wajibu kila moja la maswali hayo kwa kuandika. Hilo liliwezesha Sosaiti kujua mawazo, maoni, na uelewevu wa ndugu hao kwa habari ya kweli za Biblia za msingi. Majibu yaliyoandikwa yalichunguzwa kwa uangalifu na baraza la kutahini katika ofisi za Sosaiti. Wale waliotambuliwa kuwa wastahili kuwa wasemaji walipaswa kuwa na gredi ya asilimia 85 au zaidi.
Baadaye, wengi kati ya wazee, mashemasi, na Wanafunzi wa Biblia wengine waliomba kama wangeweza kuwa na orodha ya maswali hayo. Baada ya wakati, ilitaarifiwa kwamba ingefaa ikiwa madarasa yangeteua wawakilishi wao kuwa watu wale tu waliokuwa wamestahili kuwa V.D.M.
Sosaiti ilipotoa shahada (digrii) ya Mhudumu wa Neno la Mungu, hiyo haikumaanisha kuwa mtu huyo alikuwa akiagizwa rasmi. Ilionyesha tu kwamba baraza la kutahini katika ofisi za Sosaiti lilikuwa limepitia ukuzi wa kimafundisho wa mtu huyo, na sifa yake kwa kadiri ifaayo, na kukata kauli kwamba alikuwa amestahili kuitwa Mhudumu wa Neno la Mungu.
Maswali ya V.D.M. ni kama yafuatavyo:
(1) Ni nini lililokuwa tendo la kwanza la uumbaji wa Mungu?
(2) Ni nini maana ya neno “Logosi,” kama lishirikishwavyo na Mwana wa Mungu? na ni nini linalomaanishwa na maneno Baba na Mwana?
(3) Ni lini na jinsi gani dhambi ilipoingia ulimwenguni?
(4) Ni nini adhabu ya Kimungu ya dhambi juu ya watenda dhambi? na watenda dhambi ni nani?
(5) Kwa nini ilihitajiwa “Logosi” afanywe kuwa mwili? na je, Yeye “alivikwa mwili”?
(6) Mwanadamu Kristo Yesu alikuwa wa asili gani kutoka utoto hadi kifo?
(7) Yesu alikuwa wa asili gani tangu ufufuo; na ni upi ulio uhusiano Wake rasmi na Yehova?
(8) Ni nini iliyo kazi ya Yesu wakati wa hii Enzi ya Gospeli—katika pindi ya tangu wakati wa Pentekoste mpaka sasa?
(9) Kufikia hapo ulimwengu wa wanadamu umefanyiwa nini na Yehova Mungu? na Yesu?
(10) Ni nini lililo kusudi la Kimungu kwa habari ya Kanisa likamilishwapo?
(11) Ni nini lililo kusudi la Kimungu kwa habari ya wanadamu?
(12) Ni nini yatakayokuwa matokeo kwa wale ambao hatimaye watakuwa wasiobadilika?
(13) Ni nini zitakazokuwa thawabu au baraka zitakazoujia ulimwengu wa wanadamu kupitia utii kwa Ufalme wa Mesiya?
(14) Ni kwa kuchukua hatua zipi mtenda dhambi aweza kuja katika uhusiano ulio muhimu pamoja na Kristo na pamoja na Baba wa Kimbingu?
(15) Baada ya Mkristo kuzaliwa kwa Roho Takatifu, mwendo wake ni upi, kama ielekezwavyo katika Neno la Mungu?
(16) Je, wewe umegeuka kutoka katika dhambi umtumikie Mungu aliye hai?
(17) Je, umetakasa kabisa maisha yako na uwezo wako na vipawa vyako kwa Bwana na utumishi Wake?
(18) Je, umefananisha utakaso huo kwa uzamisho wa maji?
(19) Je, umechukua Nadhiri ya I.B.S.A. [International Bible Students Association] ya utakatifu wa uhai?
(20) Je, umesoma kikamili na kwa uangalifu yale mabuku sita ya STUDIES IN THE SCRIPTURES?
(21) Je, umepata nuru nyingi ya elimu na manufaa kutokana nayo?
(22) Je, wewe unaamini kwamba una ujuzi wa Biblia wa kutosha na wenye kudumu utakaokufanya uwe mwenye mafanikio zaidi ukiwa mtumishi wa Bwana muda wote ubakio wa maisha yako?
[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 216, 217]
Majengo Yaliyotumiwa Siku za Mapema Brooklyn
Kao la Betheli
122-124 Columbia Heights
Chumba cha kulia katika Kao la Betheli
Tabenakulo
Ofisi, chumba cha kuweka fasihi, idara ya kupeleka barua, vifaa vya kupanga chapa, na jumba la kukusanyikia lenye viti 800 vilikuwa hapa, kwenye 17 Hicks Street (iliyotumiwa kutoka 1909 hadi 1918)
Jumba la kukusanyikia
Viwanda vya Mapema
Washiriki wa familia ya Betheli waliofanya kazi kwenye kiwanda cha Myrtle Avenue katika 1920 (kulia)
35 Myrtle Avenue (1920-1922)
18 Concord Street (1922-1927)
117 Adams Street (1927- )
[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 224, 225]
Waangalizi Wasafirio Wachache Kati ya Maelfu Ambao Wametumikia
Kanada, 1905-1933
Uingereza, 1920-1932
Finland, 1921-1926, 1947-1970
Marekani, 1907-1915
Kusafiri kati ya makutaniko—
Greenland
Venezuela
Lesotho
Mexico
Peru
Sierra Leone
Makao ya kuhamishwa katika Namibia
Kushiriki pamoja na Mashahidi wenyeji katika utumishi wa shambani katika Japani
Kukutana na wazee wenyeji katika Ujerumani
Kutoa shauri litumikalo kwa mapainia katika Hawaii
Kufunza kutaniko katika Ufaransa
[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 229]
Mashirika ya Kisheria ya Mapema
Zion’s Watch Tower Tract Society. Lilifanyizwa katika 1881 na kisha likafanywa kuwa shirika kisheria katika mkoa wa Pennsylvania katika Desemba 15, 1884. Katika 1896 jina lalo lilibadilishwa kuwa Watch Tower Bible and Tract Society. Tangu 1955 limejulikana kuwa Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania.
Peoples Pulpit Association. Lilifanyizwa katika 1909 kuhusiana na kuhamishwa kwa ofisi kuu za Sosaiti kupelekwa Brooklyn, New York. Katika 1939 jina hilo lilibadilishwa kuwa Watchtower Bible and Tract Society, Inc. Tangu 1956 limejulikana kuwa Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
International Bible Students Association. Lilifanywa kuwa shirika kisheria katika London, Uingereza, Juni 30, 1914.
Ili kutimiza matakwa ya kisheria, mashirika mengine yamefanyizwa na Mashahidi wa Yehova katika jumuiya na nchi nyingi. Hata hivyo, Mashahidi wa Yehova hawajagawanyika kuwa matengenezo ya kitaifa au kimkoa. Wao ni udugu wa duniani pote wenye umoja.
[Sanduku katika ukurasa wa 234]
‘Kama Jamii ya Kikristo ya Mapema’
Kichapo cha kidini “Interpretation” kilitaarifu hivi katika Julai 1956: “Katika tengenezo na kazi yao ya kutoa ushahidi, wao [Mashahidi wa Yehova] hukaribia sana kuliko kikundi kingine chochote kuwa sawa na jamii ya Kikristo ya mapema. . . . Si vikundi vingine vingi vinavyotumia sana Maandiko katika jumbe zao, za mdomo na zilizoandikwa pia, kama wafanyavyo.”
[Picha katika ukurasa wa 210]
Ili kuandaa usimamizi wa karibu zaidi, ofisi za tawi zilianzishwa. Ya kwanza ilikuwa katika London, Uingereza, katika jengo hili
[Picha katika ukurasa wa 221]
J. F. Rutherford katika 1941. Mashahidi walijua yeye hakuwa kiongozi wao
[Picha katika ukurasa wa 226]
John Booth, mwangalizi asafiriye katika Marekani kutoka 1936 hadi 1941
[Picha katika ukurasa wa 227]
Carey Barber, ambaye wilaya yake ilitia ndani sehemu kubwa mno ya Marekani
[Picha katika ukurasa wa 228]
Ndugu Knorr alizuru kwa ukawaida kila tawi na makao ya mishonari
[Picha katika ukurasa wa 230]
Waangalizi wakuu wa matawi ya Sosaiti wameletwa pamoja kwa ajili ya mazoezi ya pekee (New York, 1958)
[Picha katika ukurasa wa 231]
Shule ya Huduma ya Ufalme imeandaa mafunzo yenye thamani kwa waangalizi kote duniani
Shule ya Huduma ya Ufalme kwenye kambi ya wakimbizi katika Thailand, 1978; katika Filipino, 1966 (kushoto juu zaidi)
[Picha katika ukurasa wa 232]
Maagizo ya tengenezo yalitangazwa kwa kuendelea (kwanza katika Kiingereza, kisha katika lugha nyinginezo) ili kuratibu utendaji wa Mashahidi na kuwaarifu wote kuhusu maandalizi yaliyofanywa kuwasaidia katika huduma yao