Sura Ya Ishirini Na Nne

Yehova Ajifanyia Jina Maridadi

Isaya 63:1-14

1, 2. (a) Wakristo wanapendezwaje kibinafsi na kuja kwa “siku ya Yehova”? (b) Ni suala gani la maana zaidi linalohusika katika kuja kwa siku ya Yehova?

KWA karibu miaka elfu mbili, Wakristo wamekuwa ‘wakingojea na kuweka karibu akilini kuwapo kwa siku ya Yehova.’ (2 Petro 3:12; Tito 2:13) Inaeleweka ni kwa nini wanataka sana siku hiyo ifike. Ingawaje, hiyo ndiyo siku itakayokuwa mwanzo wa kitulizo cha kutopatwa tena na madhara  ya kutokamilika. (Waroma 8:22) Vilevile itawaondolea kabisa mikazo inayowapata katika hizi “nyakati za hatari zilizo ngumu kushughulika nazo.”—2 Timotheo 3:1.

² Hata hivyo, ingawa siku ya Yehova itawaletea waadilifu kitulizo, vilevile itawaletea uharibifu “wale wasiomjua Mungu na wale wasiotii habari njema juu ya Bwana wetu Yesu.” (2 Wathesalonike 1:7, 8) Hilo ni jambo linalostahili kufikiriwa kwa uzito. Je, kweli Mungu atawaharibu waovu ili tu awaokoe watu wake kutoka katika misononeko? Sura ya 63 ya Isaya inaonyesha kwamba suala fulani la maana zaidi linahusika, yaani, kutakaswa kwa jina la Mungu.

Mwendo wa Shujaa Mshindi

3, 4. (a) Unabii wa Isaya sura ya 63 unatolewa katika mazingira gani? (b) Isaya anaona nani akipiga mwendo kuelekea Yerusalemu, na wasomi fulani wamemtambulisha huyo kuwa nani?

³ Katika Isaya sura ya 62, tunasoma juu ya kukombolewa kwa Wayahudi kutoka utekwani Babiloni na kurudishwa kwenye nchi yao. Basi inatazamiwa kwamba swali hili lingetokea: Je, mabaki ya Wayahudi waliorudishwa watahitaji kuhofu kwamba watafanywa ukiwa tena na mataifa mengine ya adui? Njozi ya Isaya inasaidia sana kutuliza hofu yao. Unabii unaanza kwa kusema hivi: “Ni nani huyu atokaye Edomu, mwenye mavazi ya kutiwa damu [“yenye rangi za kung’ara,” “NW”] kutoka Bosra? Huyu aliye na nguo za fahari, anayekwenda katika ukuu wa uweza wake?”—Isaya 63:1a.

⁴ Isaya anaona shujaa akikaza mwendo kwa shangwe ya ushindi kuelekea Yerusalemu. Mavazi yake ya fahari yanaonyesha kwamba yeye ni mtu wa cheo cha juu kabisa. Anatoka upande wa jiji maarufu zaidi la Edomu, yaani Bosra, kudokeza kwamba amepata ushindi mkubwa juu ya nchi hiyo ya adui. Shujaa huyo aweza kuwa nani? Wasomi fulani humtambulisha kuwa Yesu Kristo. Wengine huamini kwamba ni Yuda Makabayo, yule kiongozi wa kijeshi Myahudi. Hata hivyo, shujaa huyo anajitambulisha mwenyewe anapojibu swali lililotangulia kwa kusema hivi: “Mimi nisemaye kwa haki, hodari wa kuokoa.”—Isaya 63:1b.

 5. Ni nani yule shujaa wa vita aliyeonwa na Isaya, na kwa nini unajibu hivyo?

⁵ Hakuna shaka kwamba shujaa huyo ni Yehova Mungu mwenyewe. Mahali penginepo, anaelezwa kuwa mwenye “ukuu wa uweza” na kuwa ‘anasema haki.’ (Isaya 40:26; 45:19, 23) Mavazi yenye fahari nyingi ya shujaa huyo yanatukumbusha maneno haya ya mtunga zaburi: “Wewe, BWANA, Mungu wangu, umejifanya mkuu sana; umejivika heshima na adhama.” (Zaburi 104:1) Ingawa Yehova ndiye Mungu wa upendo, Biblia inaonyesha kwamba yeye huwa shujaa wa vita kunapokuwa na uhitaji.—Isaya 34:2; 1 Yohana 4:16.

 6. Kwa nini Yehova anarudi kutoka piganoni Edomu ?

⁶ Ingawa hivyo, kwa nini Yehova anarudi kutoka piganoni Edomu? Waedomu, ambao ni waendelezaji wa kinyongo kilichoanza na baba yao wa zamani, Esau, ni maadui wa watu wa agano la Mungu tangu kale. (Mwanzo 25:24-34; Hesabu 20:14-21) Kina cha chuki ya Edomu kwa Yuda kilionekana wazi hasa wakati wa ukiwa wa Yerusalemu, Waedomu walipochochea fitina kwa kuwashangilia askari Wababiloni. (Zaburi 137:7) Yehova anauona uadui huo kuwa ni kumwudhi yeye binafsi. Si ajabu kwamba alipiga moyo konde kuvurumisha upanga wake wa kisasi juu ya Edomu!—Isaya 34:5-15; Yeremia 49:7-22.

 7. (a) Hapo kwanza unabii unaotabiri mabaya kuhusu Edomu ulitimizwaje? (b) Edomu anafananisha nini?

⁷ Kwa hiyo njozi ya Isaya ina kitia-moyo kingi kwa Wayahudi wanaorudi kutoka Yerusalemu. Inawahakikishia kwamba watakaa salama katika makao yao mapya. Kwa kweli, kufikia siku za nabii Malaki, Mungu alifanya ‘milima yake Edomu kuwa ukiwa, na urithi wake akawapa mbweha wa nyikani.’ (Malaki 1:3) Basi je, hiyo inamaanisha kwamba unabii wa Isaya ulikuwa umetimizwa kabisa kufikia siku za Malaki? Sivyo, kwa maana ijapokuwa Edomu ilikuwa ukiwa, bado ilijikaza kujenga upya mahali pake mbalimbali palipoachwa ukiwa, na Malaki aliendelea kuita Edomu “mpaka wa uovu” na “watu ambao BWANA anawaghadhabikia milele.”a (Malaki 1:4, 5) Hata hivyo, kwa njia ya unabii Edomu inahusisha watu wengine pia wasio wazao wa Esau. Inafananisha mataifa yote yanayoonyesha wazi kwamba wao ni adui za waabudu wa Yehova. Mataifa ya Jumuiya ya Wakristo hasa ndiyo yamekuwa maarufu kwa kuonyesha uadui huo. Itakuwaje kwa Edomu huyu wa kisasa?

Shinikizo la Divai

8, 9. (a) Yule shujaa wa vita aliyeonekana na Isaya amekuwa akihusika katika utendaji gani? (b) Shinikizo la divai la mfano linakanyagwa-kanyagwa wakati gani na jinsi gani?

⁸ Isaya anamwuliza hivi shujaa huyo anayerudi: “Kwani mavazi yako kuwa mekundu, na nguo zako kama za mtu akanyagaye zabibu?” Yehova anajibu hivi: “Nalikanyaga shinikizoni peke yangu; wala katika watu hakuwapo mtu pamoja nami; naam, naliwakanyaga kwa hasira yangu, naliwaponda kwa ghadhabu yangu; na mavazi yangu yametiwa madoa kwa damu yao, nami nimezichafua nguo zangu zote.”—Isaya 63:2, 3.

⁹ Maneno hayo dhahiri sana yanaeleza kuhusu umwagikaji mwingi wa damu. Kwani, hata mavazi ya Mungu ya fahari yametiwa madoa, kama mavazi ya mtu anayekanyaga shinikizo la divai! Shinikizo la divai linafananisha vizuri hali ya kunaswa mtegoni, ambamo adui za Yehova Mungu wanajikuta wakati anapoondoka kwenda kuwaharibu. Shinikizo hili la divai la mfano litakanyagwa-kanyagwa lini? Unabii wa Yoeli na wa mtume Yohana unataja shinikizo la divai la mfano. Shinikizo la divai linalotajwa na unabii huo litakanyagwa-kanyagwa wakati Yehova atakapowakanyaga-kanyaga adui zake kwenye Har-Magedoni. (Yoeli 3:13; Ufunuo 14:18-20; 16:16) Shinikizo la mfano linalotajwa na Isaya linahusiana na wakati huo huo ulioko mbele.

10. Kwa nini Yehova anasema kwamba alikanyaga-kanyaga shinikizo hilo la divai akiwa peke yake?

¹⁰ Ingawa hivyo, ni kwa nini Yehova anasema kwamba alikanyaga-kanyaga shinikizo hilo la divai akiwa peke yake, bila kusaidiana na mtu yeyote wa kabila za watu? Kwani si Yesu Kristo atakayeshika usukani kwenda kulikanyaga-kanyaga shinikizo la divai, akiwa mwakilishi wa Mungu? (Ufunuo 19:11-16) Ndiyo, lakini Yehova anamaanisha wanadamu, wala si viumbe-roho. Anasema kwamba hakuna mwanadamu aliye hodari kiasi cha kuweza kuwang’oa wafuasi wa Shetani duniani. (Isaya 59:15, 16) Ni Mungu Mweza-Yote aliyeachiwa kazi ya kuendelea kuwakanyaga-kanyaga kwa hasira yake, mpaka wasagike tikitiki.

11. (a) Kwa nini Yehova analeta “siku ya kisasi”? (b) Wale ‘waliokombolewa’ nyakati za kale ni akina nani, na leo hao ‘waliokombolewa’ ni akina nani?

¹¹ Yehova anaendelea kueleza ni kwa nini anafanya kazi hiyo yeye binafsi, akisema hivi: “Siku ya kisasi ilikuwamo moyoni mwangu, na mwaka wao niliowakomboa umewadia.” (Isaya 63:4)b Ni Yehova peke yake aliye na haki ya kulipiza kisasi juu ya wale wanaowadhuru watu wake. (Kumbukumbu la Torati 32:35) Wale ‘waliokombolewa’ nyakati za kale ni Wayahudi walioteswa na Wababiloni. (Isaya 35:10; 43:1; 48:20) Nyakati za kisasa, watu hao ni mabaki watiwa-mafuta. (Ufunuo 12:17) Wamekombolewa kutoka katika utekwa wa kidini, sawa na mabaki wenzao wa kale. Vilevile, watiwa-mafuta pamoja na waandamani wao walio “kondoo wengine” wamenyanyaswa na kupingwa kama Wayahudi hao. (Yohana 10:16) Hivyo unabii wa Isaya unawahakikishia Wakristo leo kwamba katika wakati wa Mungu uliowekwa rasmi, Yeye ataingilia mambo ili kuwasaidia.

12, 13. (a) Ni kwa njia gani Yehova hana msaidiaji? (b) Mkono wa Yehova unaandaje wokovu, na ghadhabu yake inamtegemezaje?

¹² Yehova anaendelea kusema hivi: “Nikatazama, wala hakuna wa kusaidia; nikashangaa kwa kuwa hakuna mwenye kutegemeza; basi, mkono wangu mwenyewe uliniletea wokovu, ghadhabu yangu ndiyo iliyonitegemeza. Nikazikanyaga kabila za watu kwa hasira yangu, nikawalevya kwa ghadhabu yangu, nami nikaimwaga damu yao [“inayofoka-foka,” “NW”] chini.”—Isaya 63:5, 6.

¹³ Hakuna msaidiaji wa kibinadamu anayeweza kudai sifa ya kuleta ile siku kuu ya kisasi cha Yehova. Wala Yehova hahitaji utegemezo wowote wa kibinadamu ili kutimiza mapenzi yake.c Mkono wake wenye nguvu unaiweza kazi iliyopo. (Zaburi 44:3; 98:1; Yeremia 27:5) Isitoshe, ghadhabu yake inamtegemeza. Kwa njia gani? Kwa maana ya kwamba ghadhabu ya Mungu si hisia-moyo isiyodhibitiwa, bali ni hasira ya haki. Kwa kuwa sikuzote Yehova huchukua hatua zinazotegemea kanuni za uadilifu, ghadhabu yake inamwunga mkono na kumchochea ‘kumwaga chini’ ile ‘damu inayofoka-foka’ ya adui zake, hata kuwashushia heshima na kuwashinda.—Zaburi 75:8; Isaya 25:10; 26:5.

Fadhili za Upendo wa Mungu

14. Sasa Isaya anatoa vikumbusha gani vinavyofaa?

¹⁴ Nyakati zilizopita, Wayahudi waliacha upesi kuyathamini mambo ambayo Yehova aliwafanyia. Basi, inafaa kwamba Isaya anawakumbusha ni kwa nini Yehova alifanya mambo hayo. Isaya anatangaza hivi: “Nitautaja wema wa BWANA, sifa za BWANA kwa yote aliyotukirimia BWANA; na wingi wa wema wake kwa nyumba ya Israeli, aliowakirimia kwa rehema zake, na kwa wingi wa wema [“fadhili za upendo,” “NW”] wake. Maana alisema, Hakika ndio watu wangu hawa, wana wasio na hila; akawa Mwokozi wao. Katika mateso yao yote yeye aliteswa, na malaika wa uso wake [“mjumbe wake binafsi,” “NW”] akawaokoa; kwa mapenzi yake, na huruma zake, aliwakomboa mwenyewe; akawainua, akawachukua siku zote za kale.”—Isaya 63:7-9.

15. Yehova aliwaonyeshaje wazao wa Abrahamu fadhili za upendo kule Misri, na kwa nini alifanya hivyo?

¹⁵ Yehova anaweka mfano wa kutokeza kama nini kwa kuonyesha fadhili za upendo, au upendo wenye uaminifu-mshikamanifu! (Zaburi 36:7; 62:12) Yehova alishikamana na Abrahamu kwa njia yenye upendo. (Mika 7:20) Alimwahidi mzee huyo wa ukoo kwamba mataifa yote ya dunia yangejibariki kupitia mbegu yake, au uzao wake. (Mwanzo 22:17, 18) Yehova alishikamana na ahadi hiyo, akaionyesha nyumba ya Israeli wema tele. Mojawapo la matendo yake ya uaminifu-mshikamanifu yenye kutokeza lilikuwa lile la kuwaokoa wazao wa Abrahamu kutoka utumwani Misri.—Kutoka 14:30.

16. (a) Yehova alikuwa na maoni gani alipofanya agano lake na Israeli? (b) Mungu anashughulikaje na watu wake?

¹⁶ Baada ya lile tukio la Kutoka, Yehova aliwaleta Israeli kwenye Mlima Sinai, akawapa ahadi hii: “Ikiwa mtaitii sauti yangu kweli kweli, na kulishika agano langu, hapo ndipo mtakapokuwa tunu kwangu kuliko makabila yote ya watu . . . nanyi mtakuwa kwangu ufalme wa makuhani, na taifa takatifu.” (Kutoka 19:5, 6) Je, Yehova alikuwa mdanganyifu kwa kuahidi hivyo? Sivyo, kwa maana Isaya anafunua kwamba Yehova alijiambia hivi yeye mwenyewe: “Hakika ndio watu wangu hawa, wana wasio na hila.” Msomi mmoja anatoa maoni haya: “Neno hili ‘hakika’ halitumiwi kimamlaka ili kujionyesha kuwa na enzi kuu ya kujitawala wala kuonyesha uwezo wa kujua mambo kimbele: bali limetumiwa kuonyesha tumaini na uhakika wenye upendo.” Ndiyo, Yehova alifanya agano lake kwa nia safi, akiwa na tamaa ya moyo mweupe ya kuwasaidia watu wake wafanikiwe. Ingawa walikuwa na mapungufu ya wazi, yeye alionyesha kwamba anawaamini. Ni vizuri kama nini kuabudu Mungu anayewaamini waabudu wake! Leo, wazee wanapoonyesha kuwa hata wao wanaamini kwamba kwa msingi watu wa Mungu ni wema, hiyo husaidia sana kuwaimarisha wale waliowekwa chini ya uangalizi wao.—2 Wathesalonike 3:4; Waebrania 6:9, 10.

17. (a) Yehova alithibitishaje kwamba aliwapenda Waisraeli? (b) Tunaweza kuwa na uhakika gani leo?

¹⁷ Hata hivyo, mtunga zaburi anasema hivi kuhusu Waisraeli: “Wakamsahau Mungu, mwokozi wao, aliyetenda makuu katika Misri.” (Zaburi 106:21) Mtazamo wao wa kutokutii kwa shingo ngumu uliwaletea shida nyingi. (Kumbukumbu la Torati 9:6) Je, Yehova aliacha kuwaonyesha fadhili za upendo? Badala ya kufanya hivyo, Isaya anasimulia kwamba “katika mateso yao yote yeye aliteswa.” Lo, Yehova ana hisia-moyo zilizoje! Kama vile ilivyo kwa habari ya baba yeyote mwenye upendo, Mungu aliumia kuwaona watoto wake wakiteseka, hata walipoteseka kwa sababu ya upumbavu wao wenyewe. Kama vile ilivyotabiriwa, na pia ili kuthibitisha upendo wake, yeye alimtuma “mjumbe wake binafsi,” ambaye yaelekea alikuwa Yesu kabla hajaishi akiwa mwanadamu, ili awaongoze kuingia Nchi ya Ahadi. (Kutoka 23:20) Hivyo Yehova aliliinua taifa hilo akalibeba, “kama mtu amchukuavyo mwanawe.” (Kumbukumbu la Torati 1:31; Zaburi 106:10) Leo tunaweza kuwa na hakika kwamba Yehova anajua sana mateso yetu na kwamba anatuvumilia tunapokuwa katika matata makubwa. Tunaweza kuwa na uhakika wa ‘kutupa hangaiko letu lote juu yake, kwa sababu yeye hutujali.’—1 Petro 5:7.

Mungu Anakuwa Adui

18. Kwa nini Yehova akawa adui ya watu wake?

¹⁸ Ingawa hivyo, tusithubutu kamwe kuchezea fadhili za upendo wa Mungu. Isaya anaendelea kusema hivi: “Walikuwa wakaidi, wakaihuzunisha roho yake takatifu. Basi, Mungu akageuka, akawa adui yao; yeye mwenyewe akapigana nao.” (Isaya 63:10, “BHN”) Yehova alionya kwamba ingawa yeye ni Mungu wa rehema na neema, “si mwenye kumhesabia mtu mwovu kuwa hana hatia kamwe.” (Kutoka 34:6, 7) Waisraeli walijitia katika hali ya kustahili adhabu kwa kuzoea uasi. “Usisahau ulivyomtia BWANA, Mungu wako, kasirani jangwani,” Musa akawakumbusha. “Tangu siku uliyotoka nchi ya Misri hata mlipofika mahali hapa, mmekuwa na uasi juu ya BWANA.” (Kumbukumbu la Torati 9:7) Kwa kukinza matokeo mazuri ya roho ya Mungu, wameihuzunisha, au wakaitia kihoro. (Waefeso 4:30) Wamemlazimisha Yehova kuwa adui yao.—Mambo ya Walawi 26:17; Kumbukumbu la Torati 28:63.

19, 20. Wayahudi wanakumbuka mambo gani, na kwa nini?

¹⁹ Katikati ya mateso yao, Wayahudi fulani wanaguswa moyo kuufikiria wakati uliopita. Isaya anasema hivi: “Ndipo walipokumbuka siku za zamani, wakati wa Mose mtumishi wa Mwenyezi-Mungu. Wakauliza, ‘Yuko wapi sasa Mwenyezi-Mungu, aliyewaokoa wachungaji wa kundi lake baharini? Yuko wapi yule aliyeiweka roho yake takatifu kati yao, ambaye kwa mkono wake wenye nguvu [“maridadi,” “NW”] alifanya maajabu kwa njia ya Mose, akapasua bahari na kuwaongoza watu wake, na kujipatia jina la milele? Aliwaongoza katikati ya vilindi vya bahari, wakapita humo kama farasi bila kujikwaa. Kama ng’ombe wapelekwavyo malishoni bondeni, ndivyo roho ya Mungu ilivyowapumzisha watu wake.”—Isaya 63:11-14a, “BHN.”d

²⁰ Ndiyo, kwa kupatwa na matokeo ya kutokutii, Wayahudi wanatamani sana siku zile ambazo Yehova alikuwa Mkombozi wao wala si adui yao. Wanakumbuka jinsi “wachungaji” wao, Musa na Haruni, walivyowaongoza salama wakawavusha Bahari Nyekundu. (Zaburi 77:20; Isaya 51:10) Wanakumbuka wakati ambao, badala ya wao kuihuzunisha roho ya Mungu, roho hiyo iliwaongoza kupitia mwelekezo uliotolewa na Musa na wanaume wengine wazee waliowekwa rasmi kwa roho. (Hesabu 11:16, 17) Vilevile wanakumbuka ya kwamba waliona ‘mkono maridadi’ wa nguvu za Yehova ukitumiwa kwa niaba yao kupitia Musa! Baada ya muda, Mungu aliwaondoa katika lile jangwa kubwa la kuogofya, akawaongoza kuwaingiza nchi inayotiririka maziwa na asali—mahali pa pumziko. (Kumbukumbu la Torati 1:19; Yoshua 5:6; 22:4) Ingawa hivyo, sasa Waisraeli wanateseka kwa sababu wamepoteza uhusiano wao mzuri na Mungu!

‘Ajifanyia Jina Maridadi’

21. (a) Israeli angaliweza kuwa na pendeleo gani kuu kuhusiana na jina la Mungu? (b) Ni sababu gani ya msingi iliyofanya Mungu awakomboe wazao wa Abrahamu kutoka Misri?

²¹ Na bado, hasara ya vitu vya kimwili inayowapata Waisraeli ni kitu kidogo sana ikilinganishwa na hasara ya pendeleo ambalo wametupa, yaani, kushiriki kulitukuza jina la Mungu. Musa aliwaahidi Waisraeli hivi: “BWANA atakuweka uwe taifa takatifu kwake, kama alivyokuapia; utakaposhika maagizo ya BWANA, Mungu wako, na kutembea katika njia zake. Na mataifa yote ya duniani watakuona umeitwa kwa jina la BWANA, nao watakuwa na hofu kwako.” (Kumbukumbu la Torati 28:9, 10) Wakati Yehova alipochukua hatua ya kuwalinda wazao wa Abrahamu, akiwaokoa utumwani Misri, hakuwa akifanya hivyo ili kurahisisha tu maisha yao au kuyafanya yawe ya kupendeza zaidi. Alikuwa akichukua hatua kwa ajili ya jambo la maana zaidi sana—jina lake. Naam, alitaka kuhakikisha kwamba jina lake ‘linatangazwa katika dunia yote.’ (Kutoka 9:15, 16) Na wakati Mungu alipoonyesha rehema baada ya ule uasi wa jangwani, hakufanya hivyo kwa msisimuko tu. Yehova mwenyewe alisema hivi: “Nalitenda kwa ajili ya jina langu, ili lisitiwe unajisi mbele ya macho ya mataifa.”—Ezekieli 20:8-10.

22. (a) Katika wakati ujao, kwa nini Mungu atawapigania watu wake tena? (b) Upendo wetu kwa jina la Mungu una matokeo gani juu ya vitendo vyetu?

²² Kisha Isaya anaupa unabii huu umalizio wenye nguvu kama nini! Anasema hivi: “Ndivyo ulivyowaongoza watu wako, ili ujifanyie jina lenye utukufu [“lililo maridadi,” “NW”].” (Isaya 63:14b) Sasa inaweza kuonekana wazi ni kwa nini Yehova anapigania masilahi ya watu wake kwa nguvu nyingi sana. Kusudi lake ni kujifanyia jina lililo maridadi. Hivyo, unabii wa Isaya ni kikumbusha cha kwamba kubeba jina la Yehova ni pendeleo la kuogopesha sana na pia ni daraka kubwa. Wakristo wa kweli leo wanalipenda jina la Yehova kuliko uhai wao wenyewe. (Isaya 56:6; Waebrania 6:10) Wanachukia sana kufanya jambo lolote ambalo lingeweza kuliletea suto jina hilo takatifu. Wanauitikia upendo wa Mungu wenye uaminifu-mshikamanifu kwa kushikamana naye kwa uaminifu. Na kwa sababu wanalipenda jina maridadi la Yehova, wanatamani sana kuiona siku ambayo atawakanyaga-kanyaga adui zake katika shinikizo la divai la hasira yake—si kwa sababu wao tu watafaidika, bali kwa sababu jina la Mungu huyu wampendaye litatukuzwa.—Mathayo 6:9.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 359]

Yehova alikuwa na matazamio makubwa kuhusiana na watu wake