“Wachungaji Wenye Kupatana na Moyo Wangu”

1, 2. (a) Nini kinachoweza kutokea ikiwa kundi la kondoo halilindwi? (b) Katika nyakati za Biblia, kazi ya mchungaji ilitia ndani nini?

HIROYASU, anayeishi Japani, alikuwa mvulana mdogo mama yake alipomnunulia kondoo wawili, dume na jike, awafuge. Kondoo hao walikuwa wakizaa mara mbili kila mwaka, nayo idadi ya kondoo ikaanza kuongezeka. Alipokuwa na umri wa miaka 12, idadi ya kondoo hao ilikuwa imefikia 12 au 13 hivi. “Mapema asubuhi moja nilipokuwa ningali kitandani,” anakumbuka, “niliwasikia wakipiga kelele. Sikutoka nje mara moja. Hatimaye nilipotoka, niliwaona mbwa-mwitu kadhaa wakikimbia baada ya kuwararua-rarua kondoo wangu. Kwa taharuki, nilianza kumtafuta mama yao. Nilipompata, alikuwa bado anapumua, akigaagaa, damu ikiwa imetapakaa chini. Kondoo dume tu ndiye aliyepona. Nilivunjika moyo sana. Laiti ningetoka haraka kuwaangalia kondoo wangu nilipowasikia wakipiga kelele. Walikuwa windo rahisi kwa mbwa hao.”

² Nyakati za Biblia karibu kila mtu alijua kazi ya wachungaji. Kazi yake ilikuwa kupeleka kondoo malishoni na kuhakikisha kwamba kondoo wote wamelishwa vizuri. Pia aliwalinda dhidi ya wanyama hatari na kuwatafuta waliopotea. (1 Sam. 17:34-36) Mchungaji alikuwa akiwalaza mahali salama, pasipo na usumbufu. Pia alikuwa akiwasaidia kondoo wakati wa kuzaa na kuwatunza kondoo wachanga. Waandishi wengi wa Biblia, kutia ndani Yeremia, walimlinganisha na mchungaji mtu aliyekabidhiwa daraka la kuwaongoza watu, iwe ni mfalme au mwangalizi katika mambo ya kiroho.

 3. Yeremia alikuwa akirejelea nini alipotumia maneno “mchungaji” na “uchungaji”?

³ Katika kutaniko la Kikristo, huenda wengine wakawaona wazee kuwa wachungaji wakati tu wazee wanapowatembelea kuwasaidia na kuwatia moyo. Hata hivyo, Yeremia aliyatumia maneno “mchungaji” na “uchungaji” akirejelea shughuli zote kati ya waangalizi wa Yuda na watu wa taifa hilo. Mara nyingi Mungu aliwashutumu wakuu, manabii, na makuhani wa Yuda akiwaita wachungaji wabaya kwa sababu hawakuwa wakiwahangaikia watu wa kawaida. (Yer. 2:8) Waliwatendea vibaya, wakawapotosha, na kuwapuuza “kondoo” huku wakifuatia shughuli zao wenyewe. Watu wa Mungu walikuwa katika hali mbaya kiroho. Yehova aliwatangazia “ole” wachungaji hao bandia, na kuwahakikishia watu wake kwamba atawapa wachungaji wanaojali na wasikivu ambao watalilinda kundi.—Soma Yeremia 3:15; 23:1-4.

 4. Ni nani wanaowatunza kondoo wa Mungu leo, nao wanafanya hivyo wakiwa na roho gani?

⁴ Ahadi ya Mungu ilitimizwa kwa kiwango kikubwa na yule Mchungaji Mkuu wa kondoo za Yehova, Yesu, ambaye ndiye Kichwa cha kutaniko la Kikristo. Alijiita mwenyewe “mchungaji mwema,” anayewahurumia kikweli wale walio chini ya uongozi wake. (Yoh. 10:11-15) Leo, Yehova anawatumia wachungaji, walio chini ya uongozi wa Yesu, kuwatunza kondoo wake hapa duniani. Wachungaji hao ni ndugu watiwa-mafuta wa jamii ya mtumwa mwaminifu na mwenye busara na pia wazee wenye bidii wa “umati mkubwa.” (Ufu. 7:9) Ndugu hao hujitahidi kuonyesha roho ya kujidhabihu kama Yesu alivyofanya. Wanamwiga Kristo kwa kulithamini na kulilisha kutaniko. Ole kwa wowote ambao wanawapuuza au wanaopiga ubwana juu ya ndugu zao au ambao wanawatendea kwa ukali au kiburi! (Mt. 20:25-27; 1 Pet. 5:2, 3) Yehova anatazamia wachungaji Wakristo leo watimize nini? Tunaweza kujifunza nini kutokana na yale ambayo Yeremia aliandika kuhusu mtazamo unaofaa na lengo ambalo wazee wanapaswa kuwa nalo wanapoendelea kutekeleza majukumu yao? Acheni tuchunguze majukumu yao ya kutoa msaada na ulinzi, ya kufundisha ndani na nje ya kutaniko, na ya kutoa hukumu.

5-7. (a) Yehova anatazamia kondoo wake watunzwe jinsi gani na kwa nini? (b) Ni kwa njia gani wazee wanaweza kuwaonyesha upendo wa kweli ndugu zao na wale ambao wameacha kushirikiana na kundi?

⁵ Mtume Petro alimwita Yehova “mchungaji na mwangalizi wa nafsi [zetu].” (1 Pet. 2:25) Mungu anawaonaje “kondoo” zake? Tunaweza kupata jibu kwa kuchunguza mambo yaliyotokea katika siku za Yeremia. Baada ya kuwashutumu wachungaji wabaya, ambao walilitawanya na kulipuuza kundi, Yehova alisema kwamba ‘atawakusanya’ kondoo wake, na kuwarudisha tena kwenye malisho. Aliahidi kuwapa wachungaji wazuri “ambao kweli watawachunga” naye angehakikisha kwamba watu wake wamelindwa dhidi ya adui wabaya. (Yer. 23:3, 4) Ndiyo, Yehova aliwathamini sana kondoo wake. Leo pia, kondoo hao wana thamani sana machoni pake. Amelipa bei kubwa ili wapate uzima wa milele.—1 Pet. 1:18, 19.

⁶ Kama wachungaji halisi, waangalizi Wakristo hawapaswi kulitunza kutaniko kwa uzembe. Ikiwa wewe ni mzee wa kutaniko, je, unajitahidi kuwa macho kuona dalili yoyote ya kwamba ndugu zako wana mahangaiko na je, uko tayari kutoa msaada haraka? Mfalme mwenye hekima Sulemani alisema hivi: “Unapaswa kujua vizuri hali ya kundi lako. Elekeza moyo wako kwenye makundi yako.” (Met. 27:23) Mstari huo unazungumzia bidii ya mchungaji halisi, hata hivyo, kanuni yenyewe inaweza kutumiwa kuhusiana na kazi ya wachungaji wa kiroho katika kutaniko. Ikiwa wewe ni mzee wa kutaniko, je, unaepuka mwelekeo wa kupiga ubwana juu ya wengine? Maneno ya Petro kuhusu “kupiga ubwana juu ya wale ambao ni urithi wa Mungu” yanaonyesha kwamba kuna uwezekano wa kufanya hivyo. Unaweza kushiriki jinsi gani katika utimizo wa maneno ya Yeremia 33:12? (Soma.) Wazazi wasio na mwenzi, wajane, familia za kambo, wazee kwa umri, na vijana huenda wakahitaji ufikirio na msaada wa pekee.

⁷ Kama mchungaji halisi anavyoshughulika na kondoo halisi, nyakati nyingine mchungaji wa kutaniko anahitaji kuwatafuta na kuwasaidia watu ambao, kwa sababu moja au nyingine, wameacha kushirikiana na kundi. Ili kufanya hivyo anahitaji kuwa na sifa ya kujidhabihu na unyenyekevu. Kwa subira anatumia wakati akihangaikia mahitaji ya wale ambao wako chini ya uangalizi wake. Wazee wa kutaniko wanapaswa kujiuliza: ‘Ninajitahidi kadiri gani kuwajenga wengine badala ya kuwashutumu au kuwachambua? Je, kwa kweli ninataka kufanya mengi zaidi?’ Nyakati nyingine jitihada nyingi zinahitajika ili kumsaidia mtu awe na maoni ya kiroho. Ndugu au dada akisita kukubali shauri la Kimaandiko (si maoni ya kibinafsi), mkumbuke Mchungaji Mkuu Zaidi, Yehova. Kwa subira, ‘aliendelea kusema’ na watu hao waliopotoka, akijaribu kuwasaidia. (Yer. 25:3-6) Watu wengi wa Mungu leo hawafanyi mambo yasiyofaa, hata hivyo, shauri linapohitajika, mzee anapaswa kulitoa kama vile Yehova alivyofanya.

 8. Wachungaji wa kiroho wanaweza kufuata mfano wa Yeremia kwa njia gani?

⁸ Wakati ambapo bado kulikuwa na tumaini la kwamba Wayahudi wenzake wanaweza kumrudia Yehova, Yeremia alisali kwa ajili yao. Alimwambia Mungu: “Ukumbuke kusimama kwangu mbele zako ili kusema mema kuwahusu wao, ili kuigeuza ghadhabu yako iondoke kwao.” (Yer. 18:20) Kutokana na maneno hayo, ni wazi kwamba Yeremia hakuwa akikazia fikira sifa mbaya za ndugu zake, bali sifa zao nzuri. Leo, waangalizi Wakristo wanapaswa kufuata mfano wa Yeremia hadi inapoonekana wazi kwamba mtu ameazimia kabisa moyoni mwake kufanya mambo yasiyofaa, naye hana toba. Ni vizuri kuwapongeza wale wanaofanya mambo yanayofaa na kusali kwa ajili yao na pamoja nao.—Mt. 25:21.

9, 10. Kwa nini kuwa mchungaji mwema (mzee wa kutaniko) kunamaanisha kuwa mwalimu?

⁹ Kulingana na maneno ya Yeremia 3:15, wachungaji Wakristo wanapaswa ‘kuwalisha wengine ujuzi na ufahamu,’ yaani, wanapaswa kuwa walimu. (1 Tim. 3:2; 5:17) Yehova aliwaahidi watu wake kwamba wachungaji wema watafanya hivyo. Naye aliwatia moyo Wayahudi wakubali kurekebishwa na mafundisho ya nabii wake Yeremia. (Soma Yeremia 6:8.) Ili wawe na afya nzuri, kondoo wanahitaji kulishwa. Vivyo hivyo, ili kuendelea kuwa na afya nzuri ya kiroho, watu wa Mungu wanahitaji mwongozo na chakula cha kiroho.

¹⁰ Wanapofundisha, wazee hutimiza majukumu mawili—kwanza, kuwasaidia wale walio katika kutaniko na pili, kuwasaidia wale ambao bado hawajawa Wakristo wa kweli. Kuhusu wale ambao hawajawa Wakristo, kumbuka: Kusudi moja kuu la kutaniko la Kikristo ni kuhubiri habari njema ya Ufalme wa Mungu. Kwa hiyo, wazee wanapaswa kuwa waeneza-injili wenye bidii. (Yer. 1:7-10) Kwa kufanya hivyo, wanatimiza jukumu lao kwa Mungu na kuwawekea ndugu zao mfano mzuri. Ikiwa wewe ni mzee wa kutaniko, je, si kweli kwamba kuhubiri mara kwa mara na ndugu na dada mbalimbali kunakupa nafasi ya kuwasaidia kuboresha uwezo wao wa kufundisha na kunoa ufundishaji wako pia? Unapoongoza kwa bidii katika kazi ya kuhubiri, wengine wanatiwa moyo, jambo ambalo linachangia maendeleo ya kutaniko zima.

11, 12. Mzee anayetaka kuwa mchungaji mwema anapaswa kuzingatia nini?

¹¹ Ili yale ambayo wazee wanafundisha kutanikoni yawe chakula cha kiroho chenye kujenga yanapaswa kutegemea Biblia. Hivyo basi, ili wawe walimu wazuri, lazima wachungaji wa kutaniko wajifunze Neno la Mungu kwa bidii. Wanapaswa kuwa tofauti kabisa na viongozi wa siku za Yeremia ambao Yeremia alisema hivi kuwahusu: “Wachungaji wamejiendesha bila kutumia akili, wala hawakumtafuta Yehova. Ndiyo sababu hawakutenda kwa ufahamu, na wanyama wao wote waliolishwa wametawanywa.” (Yer. 10:21) Walimu hao bandia hawakuwa wakifuata kanuni za Maandiko wala hawakuwa wakimtafuta Mungu. Ndiyo sababu hawakuwa wakitenda kwa hekima ya kweli. Yeremia alitabiri hukumu kali zaidi dhidi ya manabii hao bandia.—Soma Yeremia 14:14, 15.

¹² Tofauti na wachungaji hao bandia, waangalizi wa Kikristo wanajifunza na kuiga mfano wa Yesu. Kufanya hivyo kunawawezesha kutumikia wakiwa wachungaji wa kundi wenye hekima. Huenda ikawa vigumu kwao kuwa na ratiba ya kujifunza kwa ukawaida, kwa sababu ya majukumu yao mengi. Lakini ikiwa wewe ni mzee wa kutaniko, je, unasadiki kwamba mafundisho yako yanaweza tu kuwa ya kweli na yenye kunufaisha, yenye kufundisha na kuelimisha, iwapo tu yanategemea Neno la Mungu na maagizo kutoka kwa jamii ya mtumwa mwaminifu na mwenye busara? Ukianza kuona kwamba funzo lako la kibinafsi linazorota, utafanya nini ili uepuke kuwa kama wachungaji bandia wa siku za Yeremia?

13. Ni nini kilichomsaidia Yeremia kuwa mwalimu mzuri, na wachungaji Wakristo leo wanaweza kujifunza nini?

¹³ Jambo moja lililomfanya Yeremia kuwa mwalimu mwenye mafanikio ni matumizi yake ya mifano. Bila shaka, alifundishwa na Yehova. Watu waliomwona akivunja chombo cha udongo na kutangaza kwamba Yerusalemu na watu wake watavunjwa kama chombo hicho, hawangeweza kamwe kusahau! (Yer. 19:1, 10, 11) Pindi nyingine, Yeremia alitengeneza nira na kuibeba shingoni ili kuonyesha jinsi ambavyo watu wake wangeteseka chini ya utumwa mbaya wa Babiloni. (Yer., sura ya 27-28) Leo, Mungu hawaagizi wazee wa kutaniko wafanya mambo kama hayo ili kufundisha. Hata hivyo, je, huthamini wanapotumia mifano inayofaa na mambo yaliyoonwa wanapofundisha? Bila shaka, mifano na vielelezo ambavyo vimefikiriwa vizuri vinaweza kuchochea na kutia moyo sana.

14. (a) Yeremia alimaanisha nini alipozungumzia “zeri katika Gileadi”? (b) Wazee Wakristo wanaweza kuchangia jinsi gani afya ya kiroho ya ndugu zao?

¹⁴ Tunathamini sana ufundishaji wa wachungaji Wakristo! Katika siku zake, Yeremia aliona uhitaji wa watu wa taifa lake kuponywa kiroho. Aliuliza: “Je, hakuna zeri katika Gileadi? Au, je, hakuna mponyaji humo?” (Yer. 8:22) Kulikuwa na zeri halisi Gileadi, eneo la Israeli lililokuwa upande wa mashariki wa Yordani. Mafuta ya mti huo yenye manukato yalikuwa yakitumiwa kutibu, hasa kutuliza maumivu na kutibu majeraha. Hata hivyo, hakukuwa na uponyaji wa kiroho. Kwa nini? Yeremia anasema: “Manabii wenyewe kwa kweli wanatoa unabii kwa uwongo; nao makuhani wanakandamiza kulingana na nguvu zao. Na watu wangu wamependa mambo yawe hivyo.” (Yer. 5:31) Hali ikoje leo? Hukubali kwamba kwa kweli kuna “zeri katika Gileadi”—ndiyo, katika kutaniko lenu? Tunaweza kulinganisha zeri inayotuliza maumivu na faraja inayotolewa na wachungaji Wakristo kwa kuwasaidia kwa upendo akina ndugu kutumia kanuni za Kimaandiko, kuwa wenye kujenga, na kusali pamoja nao na kwa ajili yao.—Yak. 5:14, 15.

15, 16. Kwa nini kondoo halisi na wa kiroho wanahitaji kutunzwa?

¹⁵ Wazia shangwe ya mchungaji halisi wana-kondoo wanapozaliwa! Hata hivyo, anajua kwamba ili waweze kukua, wana-kondoo hao wanahitaji kutunzwa. Mchungaji anahakikisha kwamba wanapata chakula kinachofaa. Kondoo huzaliwa wakiwa na mkia mrefu unaoweza kubeba samadi na uchafu mwingi. Kwa kuwa mchungaji hupenda wanyama wake wawe safi na wenye afya, huenda akaamua kufupisha mikia yao kwa uangalifu ili asiwaumize isivyo lazima. Wachungaji wa kiroho pia huwatunza kwa upendo kondoo wao, yaani, washiriki wa kutaniko. (Yoh. 21:16, 17) Wazee pia hufurahi sana wanapoona watu wanaopendezwa wakichukua hatua za kuwa Wakristo wa kweli. Waangalizi Wakristo hutaka kondoo wote, vijana kwa wazee, wawe wenye afya na kulishwa vizuri, kwa hiyo, hawaachi kamwe kuwashughulikia, na kutoa msaada inapohitajika. Bila shaka kazi hiyo inatia ndani kuwakumbusha ndugu zao mambo ambayo “Yehova amesema,” yaani, mafundisho ya Biblia.—Yer. 2:2, 5; 7:5-7; 10:2; Tito 1:9.

¹⁶ Yeremia alihitaji uhodari ili kutangaza ujumbe wa Mungu. Ndivyo pia na waangalizi wa kutaniko, hasa wanapohitaji kuzungumza kwa uhodari ili kuwalinda ndugu zao. Kwa mfano, huenda mchungaji wa kiroho anaona uhitaji wa kuingilia kati ili ‘mwana-kondoo’ au hata “kondoo” aliyekomaa asipakwe uchafu wa ulimwengu wa Shetani. Huenda hata “kondoo” aliye hatarini asitafute mashauri. Hata hivyo, je, mchungaji anayejali anaweza kusimama na kutazama tu huku mmoja kati ya “kondoo” wake akitumbukia katika tatizo? Hapana! Wala hawezi kuchukulia mambo kivivi hivi, kana kwamba hali iko shwari na kumbe sivyo ilivyo na huenda hata mtumishi mwenzake akapoteza amani yake pamoja na Yehova.—Yer. 8:11.

17. Ni wakati gani na jinsi gani huenda mchungaji akahitaji kumhangaikia kondoo fulani kwa njia ya pekee?

¹⁷ Ikiwa kondoo angeshawishiwa kupotoka na kuliacha kundi, mchungaji aliye macho angechukua hatua mara moja na kumrudisha mahali penye usalama. (Soma Yeremia 50:6, 7.) Vivyo hivyo, huenda wakati mwingine mwangalizi akahitaji kuzungumza kwa uthabiti lakini kwa upendo na wale wanaopotoka kuelekea hatarini. Kwa mfano, huenda akaona wachumba wakiwa peke yao mahali ambapo wanaweza kutumbukia kwa urahisi katika dhambi. Mzee mwenye fadhili na ufikirio anaweza kuwasaidia waepuke hali kama hizo. Ataepuka kuwashutumu, hata hivyo, atataja mambo yanayoweza kuongoza kwenye mwenendo ambao Yehova anachukia. Kama Yeremia alivyofanya, wazee waaminifu hushutumu mambo ambayo Mungu anashutumu. Wanamwiga Yehova, ambaye ijapokuwa si kwa ukali, aliwasihi hivi watu wake kupitia nabii wake: “Tafadhali, msifanye chukizo la aina hii ambalo nimelichukia.” (Yer. 5:7; 25:4, 5; 35:15; 44:4) Je, kwa kweli unathamini jinsi wachungaji wenye upendo wanavyohangaikia kundi?

18. Ni matokeo gani yenye kutia moyo yanayopatikana kutokana na jitihada za wachungaji wa kiroho?

¹⁸ Ni kweli kwamba baadhi ya watu ambao Yeremia aliwashauri hawakumsikiliza. Hata hivyo, wengine walifuata mashauri yake. Kwa mfano, Baruku, aliyekuwa rafiki na mwandishi wa Yeremia, alipohitaji shauri zito, Yeremia hakusita kulitoa. (Yer. 45:5) Ikawaje? Baruku alipata kibali cha Mungu naye aliokoka wakati Yerusalemu lilipoharibiwa. Leo pia, wazee wa kutaniko wanapoona waamini wenzao wakitumia na kunufaika kutokana na mashauri yao, wanatiwa moyo kuendelea “kufanya bidii” katika kazi ya ‘kuhimiza na kufundisha’ ambayo huokoa uhai.—1 Tim. 4:13, 16.

19, 20. Wazee wana jukumu gani wanaposhughulika na wakosaji?

¹⁹ Jukumu lingine la waangalizi leo ni kutoa hukumu kuhusiana na mambo ya kiroho. Mara kwa mara, huenda wazee wakahitaji kushughulika na watu wanaotenda dhambi kimakusudi, wakijaribu kuwasaidia watubu. Kwa fadhili lakini moja kwa moja, Yehova aliwahimiza watenda dhambi waache njia zao mbaya. (Yer. 4:14) Hata hivyo, ikiwa mtu katika kutaniko amekataa kuacha njia yake mbaya, lazima waangalizi wachukue hatua za kulilinda kundi dhidi ya uvutano huo usiofaa. Kulingana na Maandiko, huenda wakahitaji kumtenga mkosaji. Yehova anatazamia wazee watende kulingana na viwango vya Mungu vya haki katika hali kama hizo. Mfalme mwema Yosia aliweka mfano mzuri. “Alitetea dai halali la mwenye kuteseka na maskini.” Alikuwa akifuata mfano wa Mungu katika kuonyesha haki. Hivyo, Yehova angeweza kuuliza hivi kuhusu matendo ya Yosia: “Je, hiyo haikuwa hivyo kwa sababu ya kunijua mimi?” Kwa sababu Yosia alitekeleza haki na uadilifu, “alifanikiwa.” Wewe pia hujiona ukiwa salama wazee katika kutaniko lenu wanapojitahidi kufuata mfano wa Yosia, sivyo?—Yer. 22:11, 15, 16.

²⁰ Uwe na hakika kwamba Yehova huwatia nidhamu wakosaji “kwa kiwango kinachofaa.” (Yer. 46:28) Vivyo hivyo, ikitegemea hali na mtazamo unaoonyeshwa, huenda wazee wakahitaji kuwashauri, kuwahimiza, au kuwakaripia waamini wenzao. Na huenda hata ikahitajika kumtenga na ushirika mkosaji asiyetubu. Wanapofikia hatua hiyo, wazee hawasali hadharani kwa ajili ya mtu kama huyo ambaye ametengwa na ushirika na anaendelea kufanya dhambi; kufanya hivyo ni kazi bure.a (Yer. 7:9, 16) Hata hivyo, watafuata mfano wa Mungu kwa kumsaidia mtu aliyetengwa na ushirika kujua jinsi anavyoweza kupata tena kibali cha Mungu. (Soma Yeremia 33:6-8.) Ingawa kutengwa na ushirika kunaweza kuumiza, tuna hakika kwamba viwango vya Mungu ni vya uadilifu, vya haki na vinafaa kwa kila mmoja wetu.—Omb. 1:18.

21. Hali katika kundi la Mungu inapaswa kuwaje, nawe unaweza kusaidia jinsi gani kudumisha hali hiyo?

²¹ Wazee wa kutaniko wanapojua na kutumia viwango vya Mungu, kundi litajengwa, litakuwa na afya, na kulindwa. (Zab. 23:1-6) Mambo ambayo Yeremia anasema kuhusu mwelekeo na nia, zinazofaa na zisizofaa, yanaweza kuwafaa waangalizi Wakristo. Habari hizo ni muhimu kwa waangalizi Wakristo wanapotimiza majukumu yao mazito ya kuwatunza kondoo wa Mungu. Hivyo, kila mmoja wetu anaweza kujiuliza, ‘Je, nitaendelea kuthamini utaratibu ambao Yehova ameweka wa kuwafundisha, kuwaongoza, na kuwalinda watu wake, kwa kuwaunga mkono wazee ambao “kweli wanalichunga” kundi “kwa ujuzi na ufahamu”?’—Yer. 3:15; 23:4.