Sura ya 25
Kuhuisha Mashahidi Wawili
1. Yule malaika kabambe aomba Yohana afanye nini?
KABLA mwishowe ole wa pili haujapita, “malaika kabambe aomba Yohana ashiriki sehemu katika toleo jingine la kiunabii, hili likiwa linahusiana na hekalu. (Ufunuo 9:12; 10:1, NW) Hapa pana anavyoripoti Yohana: “Na mwanzi kama ufito nikapewa mimi alipokuwa akisema: ‘Inuka na kupima patakatifu pa hekalu la Mungu na madhabahu na wale wanaoabudu ndani yalo.’”—Ufunuo 11:1, NW.
Patakatifu pa Hekalu
2. (a) Ni patakatifu pa hekalu gani ambapo pangedumu mpaka siku yetu? (b) Ni nani aliye Kuhani Mkuu wa patakatifu pa hekalu na ni nini Patakatifu Zaidi Sana palo?
2 Hekalu linalotajwa hapa haliwezi kuwa hekalu halisi lolote katika Yerusalemu, kwa kuwa la mwisho la hayo liliharibiwa na Waroma katika 70 W.K. Hata hivyo, mtume Paulo alionyesha kwamba hata kabla ya uharibifu huo, palikuwa pametokea patakatifu pa hekalu pengine ambapo pangedumu mpaka siku yetu. Hili lilikuwa hekalu kubwa la kiroho ambalo lilitimiza mifano ya kiunabii iliyoandaliwa na ile tabenakulo na baadaye na mahekalu yaliyojengwa katika Yerusalemu. Ndilo “hema la kweli, ambalo Yehova alijenga, na si mwanadamu,” na Kuhani Mkuu walo ni Yesu, ambaye Paulo anasema habari zake kuwa alikuwa tayari ‘ameketi chini kwenye mkono wa kulia wa kiti cha ufalme cha Fahari ya Ufalme katika mbingu.’ Patakatifu Zaidi Sana palo ndipo mahali pa kuwapo kwa Yehova katika mbingu yenyewe.— Waebrania 8:1, 2; 9:11, 24, NW.
3. Kwenye tabenakulo, ni nini kilichokuwa picha ya (a) pazia lililotenganisha Patakatifu Zaidi Sana na Patakatifu? (b) dhabihu za wanyama? (c) madhabahu ya dhabihu?
3 Mtume Paulo anaeleza kwamba pazia la tabenakulo, lenye kutenganisha chumba cha Patakatifu Zaidi Sana na Patakatifu, ni picha ya mnofu wa Yesu. Wakati Yesu alipodhabihu uhai wake, pazia hili liliraruliwa sehemu mbili, katika maana ya kwamba mnofu wa Yesu haukuwa tena kizuizi cha kuingia kwake ndani ya kuwapo kwa Yehova katika mbingu. Kwa msingi wa dhabihu ya Yesu, makuhani wa chini wake wapakwa-mafuta ambao wangekufa wakiwa waaminifu, uwadiapo wakati, wangepita pia na kuingia katika zile mbingu. (Mathayo 27:50, 51; Waebrania 9:3; 10:19, 20, NW) Paulo anataja, vilevile, kwamba dhabihu za wanyama zilizoendelea kutolewa katika tabenakulo zilielekeza mbele kwenye dhabihu moja ya Yesu ya uhai wake mkamilifu wa kibinadamu. Madhabahu ya dhabihu katika ua iliwakilisha uandalizi wa Yehova, kulingana na mapenzi yake, kwa ajili ya kukubali dhabihu ya Yesu kwa niaba ya “wengi”—wa watakatifu na, baadaye, wa kondoo wengine ambao wangekuwa ‘wakimtafuta kwa hamu nyingi kwa ajili ya wokovu wao.’—Waebrania 9:28; 10:9, 10; Yohana 10:16, NW.
4. Ni nini kilichofananishwa na (a) Mahali Patakatifu (b) ule ua wa ndani?
4 Kutokana na habari hii iliyovuviwa kimungu, sisi tunaweza kukata maneno kwamba Mahali Patakatifu katika tabenakulo hufananisha hali takatifu inayofurahiwa kwanza na Kristo na kisha na washiriki wapakwa-mafuta wa ukuhani wa kifalme wa 144,000 wakati wao wangali duniani, kabla ya kuingia kupitia “pazia.” (1 Petro 2:9, NW) Inawakilisha vizuri kulelewa kwao kuwa wana wa kiroho wa Mungu, hata kama vile Mungu alivyomkiri Yesu kuwa Mwana wake kufuatia ubatizo wa Yesu katika Yordani katika 29 W.K. (Luka 3:22; Warumi 8:15) Namna gani ua wa ndani, sehemu pekee ya tabenakulo iliyoonekana kwa Waisraeli wasio wa kikuhani na mahali ambapo dhabihu zilitolewa? Hiyo ni picha ya msimamo mkamilifu wa binadamu Yesu uliomstahilisha yeye kutoa uhai wake kwa ajili ya aina ya binadamu. Inawakilisha pia msimamo wa uadilifu, unaohesabiwa kwa msingi wa dhabihu ya Yesu, ambao wafuasi wake wapakwa-mafuta wanafurahia wakati wanapotumikia hapa duniani.a—Warumi 1:7; 5:1.
Kupima Patakatifu pa Hekalu
5. Katika unabii wa Maandiko ya Kiebrania, ni nini kilichodokezwa na (a) kupimwa kwa Yerusalemu? (b) kupimwa kwa hekalu la njozi ya Ezekieli?
5 Yohana anaambiwa “kupima patakatifu pa hekalu la Mungu na madhabahu na wale wanaoabudu ndani yalo.” Hiyo inadokeza nini? Katika unabii wa Maandiko ya Kiebrania, kuhesabu kama huko kuliandaa dhamana ya kwamba haki ingetolewa kwa msingi wa viwango vikamilifu vya Yehova. Katika siku za Mfalme Manase mwovu, kule kupimwa kwa Yerusalemu kwa kiunabii kulishuhudia hukumu isiyobadilishika ya uharibifu wa jiji hilo. (2 Wafalme 21:13; Maombolezo 2:8) Hata hivyo, badaye wakati Yeremia alipoona Yerusalemu likipimwa, hiyo ilithibitisha kwamba jiji hilo lingejengwa tena. (Yeremia 31:39; ona pia Zekaria 2:2-8.) Hali kadhalika, ule upimaji mwingi na wenye mambo mengi wa hekalu la kinjozi lililoshuhudiwa na Ezekieli ulikuwa dhamana kwa Wayahudi wahamishwa katika Babuloni kwamba ibaada ya kweli ingerudishwa katika bara la nyumbani kwao. Pia kilikuwa kikumbusha kwamba, kwa sababu ya makosa yao, tangu hapo na kuendelea ilibidi Waisraeli wajipimishe kwa viwango vitakatifu vya Mungu.—Ezekieli 40:3, 4; 43:10.
6. Ni nini ishara ya Yohana kuambiwa apime patakatifu pa hekalu na makuhani wanaoabudu humo? Fafanua.
6 Kwa hiyo, wakati Yohana anapoamriwa apime patakatifu pa hekalu na wale makuhani wanaoabudu ndani yalo, hiyo ni ishara ya kwamba hakuna kitu kinachoweza kuzuia utimizo wa makusudi ya Yehova kwa habari ya mipango ya hekalu hilo na wale wanaoshirikishwa nalo, na kwamba makusudi hayo yanakaribia upeo wayo. Sasa kwa kuwa vitu vyote vimewekwa chini ya nyayo za malaika kabambe wa Yehova, ndio wakati kwa “ule mlima wa nyumba ya Yehova” kuwa “umewekwa kiimara juu ya kilele cha milima.” (Isaya 2:2-4, NW) Ibada safi ya Yehova lazima ikwezwe, baada ya karne nyingi za uasi-imani wa Jumuiya ya Wakristo. Pia ni wakati wa kufufuliwa kwa wale wa ndugu za Yesu waaminifu waliokufa waingie ndani ya “Patakatifu pa Patakatifu Pote.” (Danieli 9:24; 1 Wathesalonike 4:14-16; Ufunuo 6:11; 14:4, NW) Na wale wa mwisho walio duniani wa “watumwa wa Mungu wetu” lazima wapimwe kulingana na vile viwango vya kimungu ili wastahili kwa ajili ya mahali pao pa kudumu katika mpango wa hekalu wakiwa wana wa Mungu wazaliwa kwa roho. Jamii ya Yohana leo inajua kabisa viwango hivyo vitakatifu nayo imeazimia kujipatanisha navyo.—Ufunuo 7:1-3, NW; Mathayo 13:41, 42; Waefeso 1:13, 14; linga Warumi 11:20.
Kukanyagwa kwa Ua
7. (a) Ni kwa nini Yohana anaambiwa asipime ua? (b) Ni wakati gani jiji takatifu lilipokanyagwa chini ya nyayo kwa miezi 42? (c) Viongozi wa kidini wa Jumuiya ya Wakristo walishindwaje kutegemeza viwango vya uadilifu vya Yehova kwa miezi 42?
7 Ni kwa nini Yohana alikatazwa kupima ua? Yeye anatuambia kwa maneno haya: “Lakini kwa habari ya ua ambao uko nje ya patakatifu pa hekalu, utupe nje kabisa na usiupime, kwa sababu umepewa kwa mataifa, na wao watakanyaga jiji takatifu kwa miezi arobaini na miwili.” (Ufunuo 11:2, NW) Tumeona kwamba ua wa ndani ni picha ya msimamo wa uadilifu duniani wa Wakristo waliozaliwa kwa roho. Kama tutakavyoona, rejezo hapa ni kwa miezi 42 halisi iliyoendelea kuanzia Desemba 1914 mpaka Juni 1918, wakati wote wadaio kuwa Wakristo walitiwa katika mtihani mkali. Je! wao wangeshikilia viwango vya uadilifu vya Yehova katika pindi ya hiyo miaka ya vita? Walio wengi hawakufanya hivyo. Kwa ujumla, viongozi wa kidini wa Jumuiya ya Wakristo waliweka utukuzo wa taifa mbele ya kutii sheria ya kimungu. Katika pande zote mbili za vita hiyo, ambayo ilipiganwa hasa katika Jumuiya ya Wakristo, viongozi wa kidini waliwahubiri vijana waingie katika mahandaki ya vita. Mamilioni kadhaa walichinjwa. Kufikia wakati hukumu ilianza na nyumba ya Mungu katika 1918, United States ilikuwa pia imeingia katika umwagaji-damu huo, na viongozi wa kidini wa Jumuiya ya Wakristo yote walikuwa wamejitia katika hatia ya damu ambayo ingali inapiga kilio kwa ajili ya kisasi cha kimungu. (1 Petro 4:17) Kutupwa nje kwao kumekuwa kwa kudumu, kusikobadilika.—Isaya 59:1-3, 7, 8; Yeremia 19:3, 4.
8. Wakati wa Vita ya Ulimwengu 1, wengi wa Wanafunzi wa Biblia walikuja kung’amua nini, lakini ni jambo gani ambalo hawakuthamini kikamili?
8 Ingawa hivyo, vipi kikundi kidogo cha Wanafunzi wa Biblia? Je! wangepimwa mara hiyo katika 1914 kwa kushikamana kwao na viwango vya kimungu? La. Kama vile wale wanaodai kuwa Wakristo katika Jumuiya ya Wakristo, wao vilevile lazima watahiniwe. ‘Walitupwa nje kabisa, wakapewa kwa mataifa’ wajaribiwe vikali na kunyanyaswa. Wengi wao waling’amua kwamba hawapaswi kwenda nje wakaue binadamu mwenzao, lakini bado hawakuwa wamethamini kikamili kutokuwamo kwa Kikristo. (Mika 4:3; Yohana 17:14, 16; 1 Yohana 3:15) Chini ya mkazo kutoka mataifa, baadhi yao waliacha msimamo wao.
9. Ni jiji takatifu gani ambalo lilikanyagwa chini ya nyayo na mataifa, na duniani, ni nani waliowakilisha jiji hilo?
9 Ingawa hivyo, ni jinsi gani jiji takatifu lilikanyagwa na mataifa hayo? Kwa wazi, hii hairejezei Yerusalemu lililoharibiwa zaidi ya miaka 25 kabla Ufunuo haujaandikwa. Badala ya hivyo, hilo jiji takatifu ni Yerusalemu Jipya, linaloelezwa baadaye katika Ufunuo, ambalo linawakilishwa duniani sasa na mabaki ya Wakristo wapakwa-mafuta walio katika ua wa ndani wa hekalu. Baada ya wakati kupita, hawa pia watakuwa sehemu ya hilo jiji takatifu. Kwa hiyo kuwakanyaga ni sawasawa na kukanyaga hilo jiji takatifu lenyewe.—Ufunuo 21:2, 9-21.
Wale Mashahidi Wawili
10. Mashahidi waaminifu wa Yehova watafanya nini wanapokuwa wakikanyagwa?
10 Hata wanapokuwa wakikanyagwa washikamanifu hawa hawaachi kuwa mashahidi waaminifu wa Yehova. Kwa sababu hiyo, unabii huendelea: “‘Na mimi nitafanya mashahidi wangu wawili watoe unabii siku elfu moja mia mbili na sitini wakiwa wamevalia nguo za magunia.’ Hao wanafananishwa na mizeituni miwili na vinara vya taa viwili nao wanasimama mbele za Bwana wa dunia.”—Ufunuo 11:3, 4, NW.
11. Ilimaanisha nini kwa Wakristo wapakwa-mafuta waaminifu kutoa unabii “wakiwa wamevalia nguo za magunia”?
11 Wakristo hawa wapakwa-mafuta waaminifu walihitaji sifa ya uvumilivu, kwa kuwa walipaswa kutoa unabii “wakiwa wamevalia nguo za magunia.” Hiyo ilimaanisha nini? Katika nyakati za Biblia mara nyingi nguo ya gunia ilifananisha maombolezo. Kuivaa kulikuwa ishara ya kwamba mtu alikuwa ameshushwa katika huzuni au dhiki. (Mwanzo 37:34; Ayubu 16:15, 16; Ezekieli 27:31, NW) Nguo ya gunia ilishirikishwa na jumbe za maombolezo za maangamizi au huzuni ambazo manabii wa Mungu walipaswa kupigia mbiu. (Isaya 3:8, 24-26; Yeremia 48:37; 49:3) Kuvaa nguo ya gunia kungeweza kuonyesha unyenyekevu au toba kwa sababu ya onyo la kimungu. (Yona 3:5) Nguo za Magunia zenye kuvaliwa na mashahidi wawili huonekana kuwa zinaonyesha uvumilivu wa unyenyekevu katika kutangaza hukumu za Yehova. Wao walikuwa mashahidi wakipiga mbiu ya siku yake ya kisasi ambayo ingeleta pia maombolezo kwa mataifa hayo.—Kumbukumbu 32:41-43.
12. Ni kwa nini kipindi cha wakati ambacho jiji takatifu lingekanyagwa chini ya nyayo huonekana kuwa halisi?
12 Jamii ya Yohana ilipaswa ihubiri ujumbe huu kwa wakati dhahiri uliotajwa: siku 1,260, au miezi 42, urefu ule ule wa wakati ambao jiji takatifu lingekanyagwa chini ya nyayo. Kipindi hiki kinaonekana kuwa halisi, kwa maana kinasemwa kwa njia mbili tofauti, kwanza kwa miezi na kisha kwa siku. Kwa kuongezea, mwanzoni mwa siku ya Bwana, kulikuwako wakati uliotiwa alama wa miaka mitatu na nusu ambao magumu yaliyowapata watu wa Mungu yalilingana na matukio yaliyotolewa unabii hapa—kuanzia Desemba 1914 na kuendelea mpaka Juni 1918. (Ufunuo 1:10) Wao walihubiri ujumbe wa “nguo za magunia” kuhusu hukumu za Yehova juu ya Jumuiya ya Wakristo na ulimwengu.
13. (a) Ni nini kinachoonyeshwa na uhakika wa kwamba Wakristo wapakwa-mafuta walifananishwa na mashahidi wawili? (b) Ni unabii gani wa Zekaria ambao tunakumbushwa na Yohana kuwaita mashahidi wawili “mizeituni miwili na vinara vya taa viwili”?
13 Uhakika wa kwamba wao walifananishwa na mashahidi wawili unatuthibitishia kwamba ujumbe wao ni sahihi na una msingi mzuri. (Linga Kumbukumbu 17:6; Yohana 8:17, 18.) Yohana anawaita “mizeituni miwili na vinara vya taa viwili,” akisema kwamba wao “wanasimama mbele za Bwana wa dunia.” Hili ni rejezo la wazi kwenye unabii wa Zekaria, ambaye aliona kinara cha taa chenye matawi saba na mizeituni miwili. Hiyo mizeituni ilisemekana kuwa ni picha ya “wapakwa-mafuta wawili,” yaani, Gavana Zerubabeli na Kuhani Mkuu Yoshua, “wanasimama kando ya Bwana wa dunia kwa ujumla.”—Zekaria 4:1-3, 14, NW.
14. (a) Ni nini kilichoonyeshwa na njozi ya Zekaria ya mizeituni miwili? na kinara cha taa? (b) Wakristo wapakwa-mafuta wangepatwa na nini wakati wa vita ya kwanza ya ulimwengu?
14 Zekaria aliishi wakati wa kujenga upya, na njozi yake ya mizeituni miwili ilimaanisha kwamba Zerubabeli na Yoshua wangebarikiwa kwa roho ya Yehova katika kuimarisha watu kwa ajili ya kazi. Njozi ya vinara vya taa ilikumbusha Zekaria ‘asidharau siku ya vitu vidogo’ kwa sababu makusudi ya Yehova yangetimizwa—“‘si kwa kani ya kijeshi, wala kwa nguvu, bali kwa roho yangu,’ Yehova wa majeshi amesema.” (Zekaria 4:6, 10; 8:9, NW) Kile kikosi kidogo cha Wakristo kilichodumu katika kupelekea aina ya binadamu nuru ya ukweli wakati wa vita ya kwanza ya ulimwengu kingetumiwa jinsi iyo hiyo katika kazi ya kujenga upya. Wao pia wangekuwa chanzo cha kitia-moyo na, wajapokuwa wachache, wangejifunza kutegemea imara ya Yehova, wasidharau siku ya mianzo midogo.
15. (a) Uhakika wa kwamba Wakristo wapakwa-mafuta walielezwa kuwa mashahidi wawili hutukumbusha nini pia? Fafanua. (b) Ni ishara za aina gani ambazo mashahidi wawili wamepewa mamlaka kufanya?
15 Uhakika wa kwamba wao walielezwa kuwa mashahidi wawili unakumbusha sisi pia juu ya kugeuka sura. Katika njozi hiyo, watatu wa mitume wa Yesu walimwona katika utukufu wa Ufalme, akiandamanwa na Musa na Eliya. Hilo lilitoa kimbele kivuli cha kuketi kwa Yesu juu ya kiti cha ufalme chake chenye utukufu katika 1914 atimize kazi iliyotangulia kutolewa kimbele kielezi na hao manabii wawili. (Mathayo 17:1-3) Kwa kufaa, hao mashahidi wawili wanaonwa sasa wakifanya ishara zinazokumbusha zile za Musa na Eliya. Mathalani, Yohana anasema hivi kwa habari yao: “Na ikiwa yeyote anataka kudhuru wao, moto hutoka katika vinywa vyao na kuwala adui zao; na ikiwa yeyote angepaswa kutaka kudhuru wao, kwa jinsi hii yeye lazima auawe. Hawa wana mamlaka kufunga mbingu ili kwamba mvua isianguke wakati wa kutoa kwao unabii.”—Ufunuo 11:5, 6a, NW.
16. (a) Ishara inayohusu moto inatukumbushaje wakati ambao mamlaka ya Musa ilipokaidiwa katika Israeli? (b) Viongozi wa kidini wa Jumuiya ya Wakristo walikaidije Wanafunzi wa Biblia na wakachochea matata kwa ajili yao wakati wa vita ya kwanza ya ulimwengu, na hao walijipiganiaje?
16 Hii inatukumbusha wakati ambao mamlaka ya Musa ilipingwa katika Israeli. Nabii huyo alitamka maneno ya hukumu yenye moto, na Yehova aliwaharibu waasi hao, akila 250 kwa moto halisi kutoka mbinguni. (Hesabu 16:1-7, 28-35) Hali kadhalika, viongozi wa Jumuiya ya Wakristo walikaidi Wanafunzi wa Biblia, wakisema kwamba hao hawakuwa wamehitimu kamwe katika makoleji ya kitheolojia. Lakini mashahidi wa Mungu walikuwa na vitambulisho vya juu zaidi vya kuwa wahudumu: wale watu wasikivu waliotii ujumbe wao wa Kimaandiko. (2 Wakorintho 3:2, 3) Katika 1917 Wanafunzi wa Biblia walitangaza The Finished Mystery, elezo lenye nguvu juu ya Ufunuo na Ezekieli. Hicho kilifuatwa na mgawanyo wa nakala 10,000,000 za trakti ya kurasa nne The Bible Students Monthly ikiwa na makala kuu yenye kichwa “Anguko la Babuloni—Sababu Lazima Jumuiya ya Wakristo Iteseke Sasa—Tokeo la Mwisho.” Katika United States, wale viongozi wa kidini waliokasirika walitumia kichaa cha vita kuwa udhuru wa kufanya kitabu hicho kipigwe marufuku. Katika nchi nyinginezo kitabu hicho kilikaguliwa kabla ya kuruhusiwa. Hata hivyo, watumishi wa Mungu walifuliza kupiga vita kwa matoleo yenye moto ya trakti yenye kurasa nne iliyokuwa na kichwa Kingdom News. Kadiri siku ya Bwana ilivyoendelea, vichapo vingine vilionyesha wazi hali ya kufa kiroho ya Jumuiya ya Wakristo.—Linga Yeremia 5:14.
17. (a) Ni matukio gani katika siku za Eliya yaliyohusu ukame na moto? (b) Moto ulitokaje katika vinywa vya mashahidi wawili, na ni ukame gani uliohusika?
17 Vipi Eliya? Katika siku za wafalme wa Israeli, nabii huyu alipiga mbiu ya ukame kuwa wonyesho wa ghadhabu ya Yehova juu ya Waisraeli waabudu-Baali. Uliendelea kwa miaka mitatu na nusu. (1 Wafalme 17:1; 18:41-45; Luka 4:25; Yakobo 5:17) Baadaye, wakati Mfalme Ahazi alipotuma askari-jeshi wamlazimishe Eliya aje ndani ya kuwapo kwake kwa kifalme, nabii huyo aliita moto kutoka mbinguni uteketeze askari-jeshi hao. Ni wakati tu kamanda wa kivita alipoonyesha heshima inayofaa cheo chake akiwa nabii ndipo Eliya alikubali kuandamana naye kwenda kwa mfalme. (2 Wafalme 1:5-16) Hali kadhalika, kati ya 1914 na 1918, baki la wapakwa-mafuta lilivuta uangalifu kwa ujasiri kwenye hali ya ukame wa kiroho katika Jumuiya ya Wakristo na likaonya juu ya hukumu yenye moto kwenye “ile siku kubwa na yenye kuvuvia hofu ya Yehova inayokuja.”—Malaki 4:1, 5; Amosi 8:11, NW.
18. (a) Ni mamlaka gani waliyopewa mashahidi wawili, na ni jinsi gani ni kama ile aliyopewa Musa? (b) Mashahidi wawili walifichuaje Jumuiya ya Wakristo?
18 Yohana anazidi kusema hivi juu ya wale mashahidi wawili: “Na wao wana mamlaka juu ya maji kuyageuza kuwa damu na kupiga dunia kwa kila aina ya tauni mara nyingi kadiri watakavyo.” (Ufunuo 11:6b, NW) Ili kumsadikisha Farao aruhusu Israeli waende wakiwa huru, Yehova alitumia Musa apige Misri yenye uonevu kwa tauni kutia na kugeuza maji kuwa damu. Karne nyingi baadaye, Wafilisti adui za Israeli walikumbuka vizuri matendo ya Yehova dhidi ya Misri, hiyo ikiwafanya walie: “Ni nani ataokoa sisi kutoka mkono wa Mungu huyu mwenye fahari ya kifalme? Huyu ndiye yule Mungu ambaye alikuwa mpigaji wa Misri kwa kila aina ya uchinjaji [“mapigo,” Union Version] katika nyika.” (1 Samueli 4:8 NW; Zaburi 105:29) Musa alifananisha Yesu, ambaye alikuwa na mamlaka kutamka hukumu za Mungu juu ya viongozi wa kidini wa siku yake. (Mathayo 23:13; 28:18; Matendo 3:22) Na wakati wa vita ya kwanza ya ulimwengu ndugu za Kristo, wale mashahidi wawili, walifichua ile hali ya “maji” yenye kuleta kifo ambayo Jumuiya ya Wakristo ilikuwa ikiwapa makundi yayo.
Mashahidi Wawili Wauawa
19. Kulingana na simulizi la Ufunuo, kunatukia nini wakati mashahidi wawili wanapomaliza kushuhudu kwao?
19 Tauni hii ilikuwa kali sana hivi kwamba baada ya mashahidi wawili kuwa wametoa unabii kwa miezi 42 katika nguo za magunia, Jumuiya ya Wakristo ilitumia uvutano wayo wa kilimwengu kusababisha ‘wauawe.’ Yohana anaandika: “Na wakati wao wamekwisha kumaliza kushuhudu kwao, hayawani-mwitu ambaye hupanda kutoka katika abiso atafanya vita na wao na kushinda wao na kuua wao. Na maiti zao zitakuwa katika njia pana ya jiji kubwa ambalo kwa maana ya kiroho huitwa Sodoma na Misri, ambako pia Bwana yao alitundikwa kwenye nguzo. Na wale wa vikundi vya watu na makabila na ndimi na mataifa watatazama maiti zao kwa siku tatu na nusu, na wao hawaruhusu maiti zao zilazwe katika kaburi. Na wale wanaokaa juu ya dunia hushangilia juu yao na kujifurahisha wenyewe, na wao watapelekeana zawadi, kwa sababu manabii wawili hawa walitesa wale wanaokaa juu ya dunia.”—Ufunuo 11:7-10, NW.
20. Ni nini “hayawani-mwitu ambaye hupanda kutoka katika abiso”?
20 Hili ndilo la kwanza la marejezo 37 katika Ufunuo kwa hayawani-mwitu. Wakati uwadiapo tutachunguza huyu na hayawani wengine kwa ukamili. Kwa sasa yatosha kusema kwamba “hayawani-mwitu ambaye hupanda kutoka katika abiso” ni ubuni wa Shetani, mfumo wa mambo wa kisiasa ulio hai.b—Linga Ufunuo 13:1; Danieli 7:2, 3, 17.
21. (a) Wale maadui wa kidini wa mashahidi wawili walitumiaje kwa faida yao hali ya vita? (b) Uhakika wa kwamba zile maiti za mashahidi wawili ziliachwa bila kuzikwa ulionyesha nini? (c) Kipindi cha wakati cha siku tatu na nusu chapasa kionweje? (Ona kielezi cha chini.)
21 Kutoka 1914 kufika 1918 mataifa yalikuwa yakishughulika na vita ya kwanza ya ulimwengu. Hisi za utukuzaji wa taifa zilipanda juu, na katika masika ya 1918, maadui wa kidini wa mashahidi wawili walijifaidi na hali hiyo. Walitumia kwa hila chombo cha Serikali cha kisheria hivi kwamba wahudumu wenye madaraka miongoni mwa Wanafunzi wa Biblia walitiwa gerezani kwa mashtaka bandia ya kufitini serikali. Wafanya kazi wenzi waaminifu waliduwaa. Utendaji wa Ufalme karibu ulikoma. Ilikuwa kana kwamba ile kazi ya kuhubiri ilikuwa imekufa. Katika nyakati za Biblia ulikuwa utovu wa heshima mbaya sana kutolazwa katika kaburi la ukumbusho. (Zaburi 79:1-3; 1 Wafalme 13:21, 22) Kwa hiyo, suto kubwa lingeshikamana na kuacha mashahidi wawili bila kuzikwa. Katika hewa yenye joto ya Palestina, maiti ikiwa peupe katika barabara wazi ingeanza kuvunda kikweli baada ya siku tatu na nusu halisi.c (Linga Yohana 11:39.) Elezo hili lenye mambo mengi katika unabii huonyesha aibu ambayo hao mashahidi wawili walilazimika kuvumilia. Hao ambao wametajwa hapo juu ambao walitiwa gerezani hata walikatazwa dhamana wakati kesi zao zilipokuwa kwenye rufani. Walifichuliwa peupe muda mrefu kutosha kuwa uvundo kwa wakazi wa “jiji kubwa.” Lakini hili “jiji kubwa” lilikuwa nini?
22. (a) Ni nini jiji kubwa? (b) Vichapo vya umma vilijiungaje na viongozi wa kidini katika kushangilia juu ya kunyamazishwa kwa mashahidi wawili? (Ona kisanduku.)
22 Yohana anatupa sisi madokezo fulani. Yeye anasema kwamba Yesu alitundikwa kwenye nguzo huko. Hivyo mara moja sisi tunafikiria Yerusalemu. Lakini yeye anasema pia kwamba hilo jiji kubwa linaitwa Sodoma na Misri. Basi, Yerusalemu halisi liliitwa Sodoma wakati mmoja kwa sababu ya mazoea yalo machafu. (Isaya 1:8-10; linga Ezekieli 16:49, 53-58.) Na Misri, ile serikali ya ulimwengu kubwa ya kwanza, nyakati nyingine huonekana ikiwa picha ya huu mfumo wa mambo wa ulimwengu. (Isaya 19:1, 19; Yoeli 3:19) Kwa sababu hiyo, jiji hili kubwa ni picha ya “Yerusalemu” lililochafuliwa ambalo hudai kuabudu Mungu lakini ambalo limekuwa chafu na lenye dhambi, kama Sodoma, na sehemu ya huu mfumo wa wambo wa ulimwengu wa kishetani, kama Misri. Ni picha ya Jumuiya ya Wakristo, ambayo ni kisawe cha Yerusalemu lisilo jaminifu, tengenezo ambalo washiriki walo walikuwa na sababu kubwa sana ya kushangilia wakati waliponyamazisha ile kazi sumbufu ya mashahidi wawili ya kuhubiri.
Wainuliwa Tena!
23. (a) Inakuwaje kwa mashahidi wawili baada ya siku tatu na nusu, na tokeo ni nini kwa maadui wao? (b) Ni lini Ufunuo 11:11, 12 na unabii wa Ezekieli kuhusu Yehova akipulizia bonde la mifupa mikavu ulipopata utimizo wa ki-siku-hizi?
23 Vichapo vya umma vilijiunga na viongozi wa kidini katika kuharibu sifa ya watu wa Mungu, nyusipepa moja ikisema: “Tamati ya The Finished Mystery imetolewa.” Ingawa hivyo, hilo lilikuwa mbali sana na ukweli! Wale mashahidi wawili hawakubaki wakiwa wafu. Tunasoma: “Na baada ya siku tatu na nusu roho ya uhai kutoka kwa Mungu iliingia ndani yao, na wao wakasimama kwa nyayo zao, na hofu kubwa ikaanguka juu ya wale waliokuwa wakiona wao. Na wao wakasikia sauti kubwa kutoka mbingu ikisema kwao: ‘Njooni juu huku.’ Na wao wakaenda juu ndani ya mbingu kwa wingu na maadui wao wakaona wao.” (Ufunuo 11:11, 12, NW) Hivyo, wao walikuwa na ono kama lile la mifupa mikavu katika bonde ambalo Ezekieli alitembelea katika njozi. Yehova alipuliza juu ya hiyo mifupa mikavu, nayo ikawa hai, ikiandaa picha ya uzawa mpya wa taifa la Israeli baada ya miaka 70 ya utekwa katika Babuloni. (Ezekieli 37:1-14) Unabii huo muwili, katika Ezekieli na katika Ufunuo, ulikuwa na utimizo wao wa ki-siku-hizi wenye kutazamisha katika 1919, wakati Yehova aliporudisha mashahidi wake ‘waliokufa’ kwenye uhai wenye kusisimua.
24. Mashahidi wawili walipokuja kwenye uhai tokeo lilikuwa nini kwa wanyanyasi wao wa kidini?
24 Ulikuwa mshtuko kama nini kwa wanyanyasi hao! Ghafula maiti za mashahidi wawili zikawa hai tena na zenye kutenda. Viongozi wa kidini hao waliona uchungu sana, na zaidi hivyo kwa kuwa wahudumu hao Wakristo ambao walikuwa wametungia hila wawaweke katika gereza walikuwa huru tena, na baadaye wakaondolewa mashtaka kabisa. Mshtuko huo lazima uwe ulikuwa mkubwa hata zaidi wakati, katika Septemba 1919, hao Wanafunzi wa Biblia walipofanya mkusanyiko katika Sida Pointi Ohaiyo, U.S.A. Huko J. F. Rutherford, aliyeachiliwa karibuni, alichochea wakusanyikaji kwa hotuba yake “Kutangaza Ufalme,” iliyotegemea Ufunuo 15:2 na Isaya 52:7. Wale wa jamii ya Yohana wakaanza tena ‘kutoa unabii,’ au kuhubiri peupe. Walizidi kupata imara tena na tena, wakifichua kwa ujasiri unafiki wa Jumuiya ya Wakristo.
25. (a) Ni lini mashahidi wawili walipoambiwa, “Njooni juu huku,” na hilo lilitukiaje? (b) Urudisho wa mashahidi wawili ulikuwa na tokeo gani lenye kushtua jiji kubwa?
25 Jumuiya ya Wakristo ilijaribu tena na tena kurudia ushindi wayo wenye shangwe wa 1918. Ilianza kutumia watu wenye ghasia, kutunga hila kisheria, vifungo vya gereza, hata kunyongwa—lakini wapi! Baada ya 1919 ilikuwa haiwezi kufikia milki ya kiroho ya mashahidi wawili. Katika mwaka huo Yehova alikuwa amesema kwao: “Njooni juu huku,” nao walikuwa wamepanda kwenye hali ya kiroho iliyoinuliwa ambayo maadui wao wangeweza kuwaona lakini hawangeweza kuwagusa. Yohana anaeleza habari ya vile jiji kubwa liliathiriwa na tokeo lenye kushtua la kurudishwa kwao: “Na katika saa hiyo likatukia tetemeko la dunia kubwa, na asilikumi ya jiji ikaanguka; na watu elfu saba wakauawa na hilo tetemeko la dunia, na wanaobaki wakashikwa na kikuli na wakampa Mungu wa mbingu utukufu.” (Ufunuo 11:13, NW) Kulikuwako vurugu kubwa kikweli katika milki ya dini. Ardhi ilionekana inajongeza chini ya viongozi wa makanisa yaliyoimarishwa wakati hiki kikundi cha Wakristo kilichohuishwa kilipoanza kufanya kazi. Asilikumi moja ya jiji lao, kitamathali watu 7,000, waliathiriwa sana sana hivi kwamba wanasemekana kuwa waliuawa.
26. Ni nani wanaowakilishwa na “asilikumi ya jiji” na “elfu saba” wa Ufunuo 11:13? Fafanua.
26 Usemi “asilikumi ya jiji” hukumbusha sisi kwamba Isaya alitoa unabii kwa habari ya Yerusalemu la kale kwamba asilikumi ingeokoka uharibifu wa jiji hilo ikiwa mbegu takatifu. (Isaya 6:13) Hali kadhalika, nambari 7,000 hutukumbusha kwamba wakati Eliya alipohisi kwamba ni yeye pekee aliyebaki akiwa mwaminifu katika Israeli, Yehova alimwambia kwamba kwa uhakika kungali kulikuwako 7,000 ambao hawakuwa wameinamia Baali. (1 Wafalme 19:14, 18) Katika karne ya kwanza, mtume Paulo alisema kwamba hao 7,000 walikuwa ni picha ya baki la Wayahudi ambalo lilikuwa limeitikia habari njema juu ya Kristo. (Warumi 11:1-5) Maandiko haya hutusaidia sisi kuelewa kwamba “elfu saba” na “asilikumi ya jiji” katika Ufunuo 11:13 ni wale ambao huitikia mashahidi wawili waliorudishwa na ambao wanaacha jiji kubwa lenye dhambi. Wao ni kana kwamba wanakufa kwa Jumuiya ya Wakristo. Majina yao huondolewa kutoka katika orodha za umemba. Kwa kadiri inavyohusika wao hawaishi tena.d
27, 28. (a) ‘Wanaobaki walimpaje Mungu wa mbingu utukufu?’ (b) Viongozi wa kidini walilazimika kukubali nini?
27 Lakini ‘wanaobaki [wa Jumuiya ya Wakristo] walimpaje Mungu wa mbingu utukufu’? Hakika si kwa kuachana na dini zao zilizoasi imani na kuwa watumishi wa Mungu. Badala ya hivyo, ni kama vile imeelezwa katika Word Studies in the New Testament cha Vincent, katika kuzungumzia ule usemi “wakampa Mungu wa mbingu utukufu.” Humo imetaarifiwa hivi: “Fungu hilo huashiria si wongofu, wala toba, wala kutoa shukrani, bali utambuzi, ambao ndiyo maana yalo ya kawaida katika maandiko. Linga Yosh. vii. 19 (Sept.). Yohana ix. 24; Matendo xii 23; Rom. iv. 20.” Kwa udhiko layo, Jumuiya ya Wakristo ililazimika kukiri kwamba Mungu wa Wanafunzi wa Biblia alikuwa amefanya tendo kubwa kwa kuwarudisha kwenye utendaji wa Kikristo.
28 Huenda ikawa kwamba hao viongozi wa kidini walifanya ukiri huu kiakili tu, au kwa wao wenyewe. Bila shaka, hakuna wowote wao waliorekodiwa wakikiri peupe Mungu wa mashahidi wawili. Lakini unabii wa Yehova kupitia Yohana unatusaidia kutambua kilichokuwa mioyoni mwao na kung’amua mshtuko wenye kudhilisha uliowapata katika 1919. Toka mwaka huo na kuendelea, kadiri “elfu saba” walivyoacha Jumuiya ya Wakristo zijapokuwa jitihada za kuazimu kushikilia kondoo zayo, viongozi wa kidini walilazimishwa kutambua kwamba Mungu wa jamii ya Yohana alikuwa mwenye nguvu zaidi ya mungu wao. Katika miaka ya baadaye wao wangeng’amua hivyo hata kwa uwazi zaidi, kwa kuwa wengi zaidi wa kundi lao wangeondoka, wakirudisha mwangwi wa maneno ya watu wakati Eliya alipopata ushindi wenye shangwe juu ya wanadini wa Baali kwenye Mlima Karmeli: “Yehova ndiye Mungu wa kweli! Yehova ndiye Mungu wa kweli!”—1 Wafalme 18:39, NW.
29. Ni kitu gani ambacho Yohana anasema kinakuja upesi, na ni kutikiswa gani zaidi kunakongojea Jumuiya ya Wakristo?
29 Lakini sikiliza! Yohana anatuambia: “Ole wa pili umepita. Tazama! Ole wa tatu unakuja upesi.” (Ufunuo 11:14, NW) Ikiwa Jumuiya ya Wakristo imetikiswa na yale ambayo yametukia kufikia hapa, itafanya nini wakati ole wa tatu unapotangazwa, malaika wa saba anapopuliza tarumbeta yake, na mwishowe ile siri takatifu ya Mungu inaletwa kwenye tamati hatimaye kabisa?—Ufunuo 10:7.
[Maelezo ya Chini]
a Kupata mazungumzo kamili ya hili hekalu la kiroho, ona makala “Hekalu Kubwa la Kiroho la Yehova” katika toleo la Mnara wa Mlinzi la Julai 1, 1996 na “Hekalu la Kweli Moja Mahali pa Kuabudu” katika toleo la Mnara wa Mlinzi la Juni 1, 1972.
b “Abiso” (Kigiriki, aʹbys·sos; Kiebrania, tehohmʹ) hurejezea kimfano mahali pa kutotenda. (Ona Ufunuo 9:2.) Hata hivyo, katika maana halisi, inaweza pia kurejezea bahari kubwa mno. Mara nyingi neno la Kiebrania hutafsiriwa “kilindi cha maji.” (Zaburi 71:20; 106:9; Yona 2:5, NW) Hivyo, “hayawani-mwitu ambaye hupanda kutoka katika abiso” anaweza kutambulishwa na ‘hayawani-mwitu anayepanda kutoka katika bahari.’—Ufunuo 11:7; 13:1, NW.
c Angalia kwamba katika kuchunguza yanayopata maono ya watu wa Mungu wakati huu, inaonekana kwamba ingawa miezi 42 huwakilisha miaka mitatu na nusu halisi, siku tatu na nusu haziwakilishi kipindi halisi chenye saa 84. Inaelekea kwamba, kipindi mahususi cha siku tatu na nusu kimetajwa mara mbili (katika mstari wa 9 na 11) kukazia kwamba kingekuwa kipindi kifupi tu kikilinganishwa na miaka mitatu na nusu ya utendaji inayokitangulia.
d Linga utumizi wa maneno “-fia,” “-fu,” na “-ishi” katika maandiko kama Warumi 6:2, 10, 11; 7:4, 6, 9; Wagalatia 2:19; Wakolosai 2:20; 3:3.
[Picha katika ukurasa wa 168]
Kushangilia kwa Ufunuo 11:10
Katika kitabu chake Preachers Present Arms, kilichotangazwa katika 1933, Ray H. Abrams anarejezea upinzani mkali wa viongozi wa kidini kuelekea kitabu cha Wanafunzi wa Biblia The Finished Mystery. Yeye hupitia jitihada za viongozi wa kidini za kuondolea mbali Wanafunzi wa Biblia na “usadikishi [wao] wenye kusumbua sana.” Hiyo iliongoza kwenye kesi ya mahakamani iliyokuwa na tokeo la kuhukumia J. F. Rutherford na waandamani wenzake saba miaka mirefu gerezani. Dakt. Abrams anaongezea: “Uchanganuzi wa kesi yote hiyo unaongoza kwenye mkataa wa kwamba makanisa na viongozi wa kidini mwanzoni ndio walioanza mwendo wa kufutilia mbali Waruseli. Katika Kanada, katika Februari, 1918, makasisi walianza kampeni kamili dhidi yao na vichapo vyao, hasa The Finished Mystery. Kulingana na Tribune ya Winnipeg, . . . kukandamizwa kwa kitabu chao kuliitikadiwa kuwa kuliletwa moja kwa moja na ‘mawakilisho ya viongozi wa kidini.’”
Dakt. Abrams anaendelea: “Wakati habari za hukumu ya vifungo hivyo vya miaka ishirini zilipowafikia wahariri wa magazeti ya kidini, karibu kila kimoja cha vichapo hivyo, kikubwa na kidogo, kilishangilia tukio hilo. Mimi nimeshindwa kuona maneno yoyote ya kusikitikia katika lolote la majarida hayo ya dini zilizokubaliwa. ‘Hakuwezi kuwa na shaka,’ akakata maneno Upton Sinclair, kwamba ‘mnyanyaso . . . ulianza kwa sehemu kutokana na uhakika wa kwamba wao walikuwa wamejiletea chuki ya vikundi vya kidini “vilivyokubaliwa.”’ Kile ambacho jitihada za pamoja za makanisa zilikuwa zimeshindwa kufanya sasa inaonekana serikali ilikuwa imefaulu kuwatimizia.” Baada ya kunukuu maelezo yenye kuvunja heshima ya vichapo kadhaa vya kidini, mwandikaji huyo alirejezea badiliko la uamuzi katika Mahakama ya Rufani akaeleza: “Uamuzi huu ulipokewa na makanisa kwa ukimya.”
[Picha katika ukurasa wa 163]
Yohana apima hekalu la kiroho—viwango vyapasa kutimizwa na ukuhani uliopakwa mafuta
[Picha katika ukurasa wa 165]
Kazi ya Zerubabeli na Yoshua ya kujenga upya ilionyesha kwamba katika siku ya Bwana mianzo midogo ingefuatwa na ongezeko kubwa miongoni mwa Mashahidi wa Yehova. Imekuwa lazima kupanua sana vifaa kama hivi vinavyoonyeshwa juu, vilivyoko Brooklyn, New York, ili kusaidia kukidhi mahitaji yao
[Picha katika ukurasa wa 166]
Jumbe za hukumu zenye moto zilizopigiwa mbiu na mashahidi wawili zilitolewa kivuli kimbele na kazi ya kiunabii ya Musa na Eliya
[Picha katika ukurasa wa 169]
Kama ile mifupa mikavu ya Ezekieli sura ya 37, wale mashahidi wawili wanatendeshwa tena kwa ajili ya kazi ya kuhubiri ya ki-siku-hizi