Sura 7

Uharibifu wa Ulimwengu Uliotabiriwa Utakuja Lini?

1. Ni kusudi gani kuu alilo nalo Mungu kwa ajili ya wanadamu?

LO! INGEKUWA faraja kama nini kuona vita, uhalifu na uchafuzi wa dunia vikikomeshwa! Ingefurahisha kama nini kuishi chini ya usimamizi wenye uadilifu kweli kweli, ambamo mtu mwenyewe na jamaa yake wangeweza kuwa na usalama kamili! Biblia yaonyesha kwamba Mungu atayatimiza mambo hayo. Lakini ni wakati gani?

2. (a) “Siku ya [Yehova, NW]” ikujapo, ni nani watakaonaswa bila kutazamia? (b) Twaweza kuepukaje hilo lisitupate sisi?

² Kuhusu uharibifu wa ulimwengu utakaofungulia njia Mfumo Mpya wa Mungu, mtume Paulo anasema hivi: “Siku ya [Yehova, NW] yaja kama vile mwivi ajavyo usiku.” Anaongezea hivi: “Bali ninyi, ndugu, hammo gizani, hata siku ile iwapate kama mwivi.” (1 Wathesalonike 5:2, 4) Kwa hiyo wakati “siku ya [Yehova, NW]” itakapofika, wale wasioyatii maonyo watakuwa kama wanyama wanaonaswa kwa ghafula katika mtego. Lakini si lazima hayo yakupate wewe. Kama andiko lisemavyo, kuna watu ‘wasio gizani.’ Hiyo ni kwa sababu wanachunguza na kuthamini moyoni yale ambayo Neno la Mungu linasema juu ya siku zetu.—Luka 21:34-36.

3, 4. (a) Maana kamili ya matukio ya karne ya 20 yanaelezwa wapi? (b) Sasa tutachunguza mambo gani makubwa matano yaliyopangwa katika unabii wa Biblia?

³ Biblia inasimulia waziwazi matukio ya karne hii ya 20. Lakini ilifanya hivyo yapata miaka elfu mbili mapema! Ijapokuwa mengi ya matukio yenyewe yanajulikana na watu wengi, Biblia pekee ndiyo inayoeleza maana yayo kamili.

⁴ Habari za kiunabii katika Biblia juu ya wakati wetu zinatoa maelezo mengi haya: (1) Mwaka wenyewe hasa ambapo Mungu angempa yeye “amtakaye” utawala juu ya “ufalme wa wanadamu.” (2) Matukio yenye maana ambayo yangetukia wakati wa kipindi kinachojulikana kama “umalizio wa mfumo wa mambo.” (3) Matukio ya kidini yenye kustahili kuangaliwa wakati huo. (4) Kuokolewa kwa angalau wengine wa kizazi ambacho kiliona mwanzo wa “umalizio wa mfumo wa mambo.” (5) Usitawi wa hali fulani yenye kutokeza katika mambo ya ulimwengu kama kionyo cha mwisho cha kuonyesha kwamba uharibifu wa ulimwengu umekaribia sana. Na tuchunguze mambo hayo.

(1) Ule Mwaka Uliotiwa Alama—1914 W.K.

5. Ni tarehe ya mapema kadiri gani Mashahidi wa Yehova walitambua kwamba Biblia ilielekeza kwenye 1914 W.K. kuwa mwaka wa maana?

⁵ Tangu kule nyuma 1876 Mashahidi wa Yehova walitambua kwamba unabii wa Biblia uliutia alama mwaka 1914 W.K. kama wakati ambapo yangetukia matukio makubwa ambayo yangekuwa na matokeo ya muda mrefu juu ya mambo ya kibinadamu. Walitangaza kwa mapana sababu ya uhakika huo.

6. (a) Ni nini linalozungumzwa kwenye Danieli 4:2, 3, 17? (b) Ni nani “mmoja” ambaye Yehova anampa “ufalme”?

⁶ Ukifungua Biblia yako kwenye Danieli sura ya 4, utaona unabii unaofunua kusudi la Mungu kuhusu kutumiwa kwa enzi kuu juu ya dunia. Kusudi la kutimizwa kwa unabii huo linasemwa kuwa kwamba “walio hai wapate kujua ya kuwa Aliye juu anatawala katika ufalme wa wanadamu, naye humpa amtakaye.” (Mistari 2, 3, 17) “Mmoja” ambaye Aliye Juu Zaidi anampa “ufalme” ni Kristo Yesu. Na kitabu cha mwisho cha Biblia kinasimulia juu ya wakati ambapo “ufalme wa dunia” unapewa kwake akiwa Mfalme wa kimbingu. (Ufunuo 11:15; 12:10) Basi, hii inamaanisha kwamba unabii wa Danieli unashughulika na wakati ambapo Mungu angeingilia mambo ya kibinadamu kwa kumpa Yesu Kristo “ufalme wa dunia.” Unabii unaonyesha hilo lingekuwa wakati gani?

7. (a) Ni ndoto gani ya kiunabii inayoelezwa kwenye Danieli 4:10-16? (b) Ilitumikaje kwa Mfalme Nebukadreza?

⁷ Ndoto ya unabii katika Danieli inataja mti mkubwa sana uliokatwa na kufungwa kwa pingu ya chuma na shaba mpaka “nyakati saba” zikapita juu yao. Wakati wa muda huo, mti huo ungepewa “moyo wa mnyama.” (Danieli 4:10-16) Hiyo ilimaanisha nini? Mungu alimfanya Danieli aeleze: Nebukadreza, mfalme wa Babuloni, angepoteza utimamu wake wa akili na kuondolewa katika kiti chake cha ufalme na kufukuzwa kutoka miongoni mwa wanadamu aishi kama mnyama. Baada ya miaka saba utimamu wa akili ya mfalme ungerudi. Jambo hilo lilimpata mfalme kikweli, naye alirudishwa kwenye kiti chake cha ufalme kama mmoja aliyeukubali ukuu wa utawala wa Mungu. (Danieli 4:20-37) Hata hivyo, yote hayo yalikuwa na maana kubwa zaidi, na kwa sababu hiyo yameandikwa katika Biblia.

8. (a) Maana kubwa zaidi ya unabii huo inahusiana na ufalme gani? (b) Katika utimizo ulio mkubwa zaidi, ni nini linalofananishwa na kukatwa kwa mti, nao ‘ulipewaje moyo wa mnyama’?

⁸ Maana iliyo kubwa zaidi inahusiana na utawala wenye nguvu zaidi ambao vitu vyote vilivyo hai duniani vingenufaika nao. Kama unabii unavyosema, kutokana na utawala huo kingekuwako “chakula cha kuwatosha watu wote,” na ulinzi hata kwa wanyama na ndege. (Danieli 4:12) Utawala pekee unaoweza kweli kuandaa manufaa hizo ni Ufalme wa Mungu. Kanuni za uadilifu za serikali hiyo zilionyeshwa na historia ya Yuda, ikiwa na wafalme wayo katika Yerusalemu. Lakini kwa sababu ya kutokuaminika, Yehova aliacha Yuda ishindwe na Babuloni katika 607 K.W.K. Ilikuwa kana kwamba mti ule katika ndoto ulikuwa umekatwa na pingu za uzuizi zikatiwa kukizunguka kisiki. Serikali za mataifa zimetumia utawala wa ulimwengu tangu wakati huo bila mwingilio wa kimungu kuzikatiza. Kwa kuwa falme hizo za kitaifa zinafananishwa na “wanyama” katika Biblia, ilikuwa kana kwamba malaika kutoka mbinguni alikuwa ametangaza: “Na apewe moyo wa mnyama; nyakati saba zikapite juu yake.” (Danieli 4:16; 8:1-8, 20-22) Lakini hatimaye, “nyakati saba” hizo za utawala wa serikali za kinyama zingemalizika. Ndipo “pingu” zingeondolewa, na ule “mti” ungekua tena wakati utawala wa ulimwengu ungeanza kutumiwa na yeye ambaye Yehova alisema kwamba angempa “ufalme wa dunia.”

9, 10. (a) Katika kuhesabu urefu wa “nyakati saba,” kila ‘wakati’ unathibitika kuwa na urefu gani, na Biblia inaonyeshaje hilo? (b) Zile “nyakati saba” zilianza lini, zinachukua miaka mingapi, na zinaisha wakati gani?

⁹ “Nyakati saba” hizo zilikuwa na urefu wa muda gani? Zaidi sana ya miaka saba, kwa sababu mamia ya miaka baadaye Yesu Kristo alionyesha kwamba “nyakati zilizowekwa za mataifa” zilikuwa bado zikiendelea. Yalikuwa yametawala ulimwengu tangu Wababuloni waliposhinda Yerusalemu katika 607 K.W.K. na bado yangeendelea kufanya hivyo kwa muda fulani zaidi.—Luka 21:24, NW.

¹⁰ Ebu angalia mwenyewe namna Biblia inavyozitaja “nyakati” za unabii. Ufunuo 11:2, 3 unaonyesha kwamba siku 1,260 zina miezi 42, au miaka mitatu na nusu. Ufunuo 12:6, 14 unataja hesabu ile ile ya siku (1,260) lakini unazitaja kuwa “wakati [1] na nyakati [2] na nusu ya wakati,” au “nyakati” tatu na nusu. Kila mmoja wa “nyakati” hizo ni siku 360 (3¹⁄2 × 360 = 1,260). Kila siku ya “nyakati” hizo za unabii inasimamia mwaka mzima kulingana na ile kanuni, “siku moja kwa mwaka mmoja.” (Hesabu 14:34; Ezekieli 4:6) Hivyo zile, “nyakati saba” ni sawa na miaka 2,520 (7 × 360). Kuhesabu kutoka vuli ya 607 K.W.K., wakati ufalme-kifananishi wa Mungu katika Yuda ulipoharibiwa na Babuloni, miaka 2,520 inatuleta kwenye vuli ya 1914 W.K. (606¹⁄4 + 1913³⁄4 = 2,520) Huo ndio mwaka ambapo “ufalme wa dunia” ulitazamiwa akabidhiwe Yesu Kristo.

11. Wanahistoria wanasema nini juu ya maana ya mwaka 1914?

¹¹ Baada ya kutangaza peupe maandishi ya kwamba Biblia ilielekeza kwenye 1914, Mashahidi wa Yehova walipaswa wangojee makumi kadha ya miaka kabla ya kuona matokeo. Mapema katika 1914 hali yenye amani ya ulimwengu ilifanya ionekane kwa watu wengi kwamba hakuna jambo ambalo lingetukia. Lakini kabla ya kumalizika kiangazi, tumaini hakika la Mashahidi lilithibitishwa wakati ulimwengu ulipoingia katika vita ambayo haikuwa na kifani. Katika kurudia kitabu 1914, mwanahistoria A. L. Rowse aliandika hivi: “Ikiwa wakati wo wote ulikuwako mwaka uliotia alama mwisho wa muda na mwanzo wa mwingine, ulikuwa mwaka wa 1914. Mwaka huo ulikomesha ulimwengu wa kale pamoja na hali yao ya usalama na ukaanza muda wa kisasa, ambao unaonyeshwa na ukosefu wa usalama tulio nao kila siku.”⁴⁴ Ripoti juu ya maisha ya Mwingereza Winston Churchill ilisema hivi: “Mshindo wa bunduki iliyopigwa Juni 28, 1914, katika Sarajevo, ulikuwa umeharibu ulimwengu wenye usalama na akili ya ubuni . . . Tangu wakati huo ulimwengu haujapata kuwa namna ile ile. . . . Ulikuwa upeo, na ulimwengu mzuri wa jana ulio mtulivu na wenye kupendeza ukawa umetoweka, usionekane tena hata.”⁴⁵ Mwaka huo, uliotiwa alama na unabii wa Biblia karne nyingi mapema, ulionekana kweli kuwa upeo katika historia.

12. Sababu ya mabadiliko makubwa katika mambo ya kibinadamu katika 1914 na baada ya hapo ilikuwa nini?

¹² Huenda kwanza likaonekana kama jambo geni kwamba kutawazwa kwa Kristo kungetiwa alama kwa vita isiyo na mfano wake duniani. Lakini usisahau kwamba “mtawala wa ulimwengu” ni Shetani Ibilisi. (Yohana 14:30, NW) Yeye hakutaka kuona Ufalme wa Mungu ukitawala mambo ya dunia. Ili aondoe fikira kwenye Ufalme, aliwaongoza wanadamu kwa werevu ndani ya vita ili wategemeze madai yao wenyewe ya enzi kuu. Zaidi ya hilo, Biblia inaonyesha kwamba Shetani na mashetani wake walijaribu kuharibu serikali ya Ufalme ilipozaliwa. Matokeo yalikuwa nini? “Kulikuwa na vita mbinguni . . . Yule joka akatupwa, yule mkubwa, nyoka wa zamani, aitwaye Ibilisi na Shetani, audanganyaye ulimwengu wote; akatupwa hata nchi, na malaika zake wakatupwa pamoja naye.” Kwa kuwa ni “wakati mchache tu” uliobaki kwa Shetani, hasira yake ilikuwa kubwa. (Ufunuo 12:3-12) Karne kumi na tisa mapema Biblia iliandaa maelezo sahihi ya tokeo la jambo hilo.

(2) Matukio Yenye Maana Maalum

13. Ni jambo gani lililoongoza kwenye hatua ya Yesu kueleza juu ya ‘ishara ya kuwapo kwake na ya mwisho wa mfumo wa mambo’?

¹³ Katika mwaka 33 W.K., Yesu alieleza kwa urefu ‘ishara ya kuwapo kwake na ya umalizio wa mfumo wa mambo.’ Hii imeandikwa katika Mathayo sura ya 24 na 25, Marko 13 na Luka 21. Alipokuwa pamoja na kikundi cha wanafunzi wake katika Yerusalemu, Yesu alikuwa ameutabiri uharibifu wa hekalu lililokuwa huko. Ndipo wanafunzi wake walipouliza: “Tuambie, Mambo hayo yatakuwa wakati gani, na ni nini itakayokuwa ishara ya kuwapo kwako na ya umalizio wa mfumo wa mambo?”—Mathayo 24:1-3, NW.

14. Yataje mengine kati ya matukio yenye maana ambayo Yesu aliyatia katika ile “ishara.”

¹⁴ Yesu alisema hivi katika kujibu: “Mtasikia habari za vita na ripoti za vita; angalieni msitishwe. Kwa maana ni lazima mambo hayo yatukie, lakini ule mwisho bado. Kwa maana taifa litainuka dhidi ya taifa na ufalme dhidi ya ufalme, na kutakuwako upungufu wa chakula na matetemeko ya dunia mahali hapa na mahali hapa. Mambo hayo yote ni mwanzo wa maumivu makali ya ghafula ya taabu.” Kama Luka 21:11, NW, inavyoonyesha, alitaja pia juu ya ‘magonjwa ya kipuku mahali hapa na mahali hapa.’ Alionya juu ya “kuongezeka kwa kutokutii sheria,” na kwa sababu ya jambo hilo, akasema, “upendo wa wengi zaidi utapoa.” Pia, kwa umaana mkubwa, alitabiri hivi: “Habari njema hizi za ufalme zitahubiriwa katika dunia nzima yote inayokaliwa kwa ajili ya ushuhuda kwa mataifa yote; na ndipo ule mwisho utakuja.”—Mathayo 24:4-14, NW.

15, 16. (a) Je! yo yote ya mambo ya unabii wa Yesu yalitimizwa kabla ya kuharibiwa kwa Yerusalemu katika 70 W.K.? (b) Twajuaje kwamba lazima kuwe na utimizo mwingine pia, ulio wa maana hata zaidi?

¹⁵ Lakini huenda ulizo likaulizwa: ‘Je! mengine ya mambo hayo ya unabii hayakutimizwa kabla ya Yerusalemu kuharibiwa na Warumi katika mwaka 70 W.K.?’ Ndiyo, mengine yalitimizwa. Lakini mengi zaidi yangekuja, kama vile mambo ya unabii yanavyoonyesha yenyewe. Ni kweli, kwamba Yesu alikuwa akijibu ulizo lililokuwa likiwahangaisha wanafunzi wake mara hiyo. Lakini aliitumia nafasi hiyo aandae habari yenye maana kimbele sana juu ya wakati ambapo “Mwana wa Adamu” angekuja “pamoja na nguvu na utukufu mwingi” na wakati ambapo “ufalme wa Mungu” ungekaribia.—Luka 21:27, 31.

¹⁶ Bila shaka, mambo hayo hayakutukia wakati wa kuharibiwa kwa Yerusalemu katika 70 W.K. Kitabu cha mwisho cha Biblia, kilichoandikwa karibu na 96 W.K., kinaonyesha kwamba matukio hayo yenye kuhusu Ufalme yalikuwa bado ni ya wakati ujao. (Ufunuo 1:1; 11:15-18; 12:3-12) Katika usemi wa mfano Ufunuo unaonyesha kwamba vita, upungufu wa chakula, na magonjwa ya kipuku ambayo Yesu alitabiri yangekuwa matukio ya wakati ujao, na ya kadiri isiyo ya kawaida. Yangetia alama wakati ambapo Kristo angeanza na kumaliza ushindi wake juu ya wapinzani wote wa Ufalme wa Mungu. (Ufunuo 6:1-8) Uhakika wa kwamba visehemu fulani vya unabii wa Yesu vilitimizwa katika karne ya kwanza uliuonyesha kuwa wa kweli, hiyo ikitoa sababu nzuri ya kuwa na tumaini hakika katika kila jambo jinginelo ambalo Yesu alisema lingetukia.

17. Je! hali zilizo katika ulimwengu leo ni tofauti sana na zilivyokuwa kabla ya 1914?

¹⁷ Je! mambo hayo ya unabii yamepata utimizo ulio mkubwa zaidi, ulio kamili katika karne hii ya 20? Huenda watu wasiojua kitu walio na umri mdogo kuliko miaka 70 wakahisi kwamba nyakati zetu ni za kawaida kwa sababu hawakumbuki wakati ambapo mambo yalikuwa tofauti. Lakini watu wenye umri mkubwa zaidi, na pia wale wanaojua mambo ya historia, wanajua kwamba hivi sivyo ilivyo. Kama kitabu kimoja cha historia kilivyosema kwa habari ya matukio katika 1914: “Nchi kumi na tano peke yazo ndizo hazikupigana vita . . . Lakini miongoni mwazo hakuna nchi ambayo ingalikuwa na uwezo wa kutenda kama mpatanishi wa amani. Jambo hilo lilikuwa halijapata kutukia katika historia ya ulimwengu; kulikuwa hakuna vita iliyopata kuwa kubwa kwa kadiri hiyo. Unabii wa Biblia Takatifu: ‘Taifa litainuka dhidi ya taifa na ufalme dhidi ya ufalme,’ ulitimizwa kihalisi.”⁴⁶

18. Kwa sababu gani tungekosea kama tungekata shauri kwamba vita yenye kuenea mahali pote ndiyo pekee iliyokuwa ile “ishara”?

¹⁸ Lakini mambo hayo siyo tu yaliyokuwa sehemu ya ile Yesu aliyoisema kuwa “ishara.” Akitumia mfano, alisema: “Uangalieni mtini na miti mingine yote: Wakati inapokuwa tayari imefungua matumba, kwa kuitazama kwa makini ninyi mnajijulia wenyewe kwamba sasa kiangazi kiko karibu. Katika njia hiyo ninyi pia, wakati ninyi mwonapo mambo hayo yakitukia, jueni kwamba ufalme wa Mungu uko karibu. Kwa kweli mimi nawaambia ninyi, Kizazi hiki hakitapitilia mbali kwa vyo vyote mpaka mambo yote yatukie.” (Luka 21:29-32, NW) Ikiwa ungeona mti mmoja tu ukichanua majani wakati ambao si majira yao, hungefikiria kwamba kiangazi kiko karibu. Lakini unapoiona miti yote ikichanua katika wakati unaofaa, unajua maana yake. Vilevile, Yesu alitabiri kwamba “kuwapo” kwake na “umalizio wa mfumo wa mambo” ungetiwa alama, si na vita peke yayo, bali na mambo kadha yenye kutukia katika muda wa maisha ya kizazi kimoja.

19. (a) Kama inavyoonyeshwa katika orodha yenye kuambatana na habari hii, mambo mbalimbali ya ile “ishara” yametimizwaje tangu 1914? (b) Kwa sababu gani vita, upungufu wa chakula, matetemeko ya dunia, na mambo kama hayo ya wakati uliotangulia, hayafanyizi ile “ishara” aliyoisema Yesu?

¹⁹ Je! mambo hayo yametukia? Unapochunguza orodha iliyo na mambo hayo yenye kichwa “Ni Nini Itakayokuwa Ishara?” labda utakumbuka ukisoma juu ya vita vya karne zilizotangulia. Lakini Vita ya Ulimwengu ya Kwanza ni tofauti sana na vingine vyote, iligeuza historia. Huenda ukakumbuka, pia, kwamba upungufu wa chakula, magonjwa ya kipuku, matetemeko ya dunia, nyakati za kutokutii sheria, na jitihada zisizo za kawaida za kuendeleza amani na usalama zimetukia kabla ya 1914. Hata hivyo, mambo hayo hayajapata kutukia wakati mwingine kwa kadiri kubwa hivyo katika kizazi kimoja. Kwa unyofu wote, ikiwa matukio ya tangu 1914 hayatimizi ile ishara, ni jambo gani zaidi linalotakwa? Bila shaka, sisi tunaishi wakati wa “kuwapo” kwa Yesu katika uwezo wa Ufalme.

20, 21. Matukio yenye kushirikishwa na Vita ya Ulimwengu ya Kwanza yalithibitikaje kuwa tu “mwanzo wa maumivu makali ya ghafula ya taabu,” kama Yesu alivyotabiri?

²⁰ Kuonekana kwa mambo ya ile “ishara” hakukumaanisha kwamba Ufalme wa Mungu ungefagia uovu mara hiyo katika dunia. Kama alivyotabiri Yesu, “hayo yote ni mwanzo wa maumivu makali ya ghafula ya taabu.” (Mathayo 24:8, NW) Mengine yalitazamiwa kufuata. The World Book Encyclopedia chasema: “Vita ya Ulimwengu ya Kwanza na matokeo yake ilileta mshuko wa kiuchumi ulio mkubwa zaidi katika historia mapema katika miaka ya 1930. Matokeo ya vita na matatizo ya kufanya rekebisho la kuzoeleana tena na amani yalileta msukosuko katika karibu kila taifa.”⁴⁷ Miaka michache baadaye ikafoka Vita ya Ulimwengu ya Pili. Ilizidi mara nyingi ile ya kwanza kwa kuogopesha. Tangu wakati huo, kutojali uhai na mali kumeongezeka, na kuogopa uhalifu kumekuwa sehemu ya maisha ya kila siku. Adili zimesukumwa kando. Ongezeko la ghafula la idadi ya watu linaleta matatizo ambayo hayatatuliwi. Uchafuzi unaharibu ubora wa uhai na hata kuutia hatarini. Na pia kuna tisho la maangamizi makubwa ya nyukilia.

²¹ Hayo “maumivu makali ya ghafula ya taabu” yalianza wakati gani? Gazeti Star la London lilisema hivi: “Mwanahistoria fulani katika karne inayofuata huenda akakata shauri kwa kufaa kwamba siku ambayo ulimwengu ulipata kichaa ilikuwa . . . [katika] 1914.”⁴⁸ Mwaka huo, 1914, ulikuwa umetiwa alama muda mrefu mapema na unabii wa Biblia.

(3) Matukio ya Kidini Yanayostahili Kuangaliwa

22. (a) Yesu aliushirikisha na nini utabiri wake juu ya ongezeko la kutokutii sheria na kupoa kwa upendo? (b) Mafundisho ya viongozi wa kidini yameichangiaje hali hiyo?

²² Pia miongoni mwa matukio yenye maana ambayo Yesu alisema yangeutia alama “umalizio wa mfumo wa mambo” ni haya yanayofuata: “Manabii wengi wa uwongo watatokea na kupotosha wengi; na kwa sababu ya kuongezeka kwa kutokutii sheria upendo wa wengi zaidi utapoa.” (Mathayo 24:11, 12, NW) Yesu alishirikisha ongezeko la kutokutii sheria na kupoa kwa upendo na uvutano wa manabii wa uwongo—walimu wa kidini wanaodai kwa uwongo kuwa wanamwakilisha Mungu. Mapema zaidi, kitabu hiki kilitoa ushahidi wa kwamba viongozi wa kidini wameviunga mkono vita vya mataifa, wakadharau viwango vya Biblia vya adili kuwa ni vya kale, na kutaja visehemu fulani vya Biblia kuwa si vya kweli. Matokeo yamekuwa nini? Ni ‘kupoa’ katika upendo kwa Mungu na sheria zake. Hicho kimekuwa kisababishi kikubwa katika mvunjiko wa adili, pamoja na kupuuza mamlaka na mtu kutokujali mwanadamu mwenzake.—2 Timotheo 3:1-5.

23, 24. Ni jambo gani limekuwa likipata dini katika miaka ya juzijuzi?

²³ Kwa sababu ya hali kama hizo, mamilioni wameondoka katika matengenezo ya kidini. Wengine wanageukia Biblia na kujifuatisha njia zayo. Wengine wanajitenga kando kwa kukata tamaa na kuchukizwa. Wengi wanakuwa maadui wa dini. Mchangaji habari za safu za gazeti alisema hivi: “Mtu hana la kufanya ila kushangazwa na jambo la kwamba kiasi kikubwa cha matata ya ulimwengu kinasababishwa na dini. Na ni magomvi machache ya kisiasa yanayochochea kiu nyingi ya umwagaji damu kama vile inavyochochewa na vita ya kidini.” Kwa sababu hiyo, yeye aliuliza: “Mbona dini isiondolewe mbali kabisa?”⁴⁹

²⁴ Kuna uthibitisho mzuri kwamba dini zile kubwa-kubwa zinapungua. Kwa mfano, ripoti moja kuhusu Italia inaonyesha kwamba ingawa asilimia 95 ya watu wanajitambulisha wenyewe kuwa Wakatoliki, “hudhurio la Jumapili kanisani linakadiriwa kuwa chini ya asilimia 20.”⁵⁰ Ripoti nyingine inafunua wazi kwamba hesabu ya mapadri katika sehemu zote za ulimwengu ilipungua kwa 25,000 katika muda wa miaka kumi.⁵¹ Katika United States uchunguzi mmoja wa kanisa ulitabiri kutakuwa na “mpunguko [zaidi] kufikia asilimia 50 katika upadri wa Wakatoliki Waamerika ufikapo mwaka 2000.”⁵² U.S.News & World Report lilitaja “mshuko mkubwa katika hesabu ya wanaume wanaoingia seminari za Kikatoliki” katika United States, kutoka kilele cha 48,992 ikawa 11,262 kwa muda unaopungua miaka 20.⁵³ The New York Times liliripoti kwamba ulimwenguni pote “hesabu ya watawa wa kike imeanguka kutoka 181,421 ikawa 121,370” katika muda wa miaka 15.⁵⁴ Hali katika dini zilizo nyingi iko vivyo hivyo.

25. (a) Tofauti na hilo, Biblia inaonyesha ni jambo gani lingekuwa likitukia kwa habari ya ibada ya kweli katika wakati huu? (b) Mkusanyo huu wa waabudu wa Mungu wa kweli unafanywa chini ya mwelekezo wa nani, na juu ya msingi gani? (c) Watu wa mataifa yote wanakabiliwa na suala gani?

²⁵ Tofauti na hilo, Biblia inaonyesha kwamba “mkutano mkubwa” kutoka mataifa yote ungevutwa kwenye ibada ya Yehova wakati huu wa mwisho. Yesu alitabiri mkusanyo huo, akisema kwamba angewatenga watu mmoja na mwenzake, ama kwa kuhifadhiwa kupita “dhiki kubwa,” ama kwa “kukatiliwa mbali kwa milele.” (Ufunuo 7:9, 10, 14, UV; Isaya 2:2-4; Mathayo 25:31-33, 46, NW) Ni nini kinachotenganisha watu kwa kusudi la kuokolewa? Biblia inajibu: “Ulimwengu unapitilia mbali na ndivyo na tamaa yao, bali yeye anayefanya mapenzi ya Mungu anabaki milele.” (1 Yohana 2:17, NW) Na watu wangejuaje mapenzi ya Mungu ni nini? Kwa kuitikia kazi ya kutoa elimu ulimwenguni pote ambayo Yesu alitabiri aliposema: “Habari njema hizi za ufalme zitahubiriwa katika dunia nzima yote inayokaliwa kwa ajili ya ushuhuda kwa mataifa yote; na ndipo ule mwisho utakuja.” (Mathayo 24:14, NW) Kuhubiri huko kunakabili watu wa mataifa yote kwa suala hili: Je! wao wanaunga mkono utawala wa Mungu? Au, kupatana na himizo la Shetani katika Edeni, je! wao wanataka utawala wa wanadamu ulio wa kujitegemea? Yehova anawapa watu nafasi ya kuchagua.

26, 27. (a) Kazi hii ya kutoa ushuhuda imekwisha kufanywa kwa kadiri gani? (b) Kwa sababu gani itikio la mtu kwa ujumbe wa Ufalme ni jambo zito?

²⁶ Ushuhuda wa ulimwenguni pote kuhusu Ufalme unatolewa kwa kani yenye kuongezeka. Katika nchi zaidi ya 200, mamilioni ya Mashahidi wa Yehova wanatembelea watu katika nyumba zao na kujitolea kujifunza Biblia pamoja nao, bila malipo. Vichapo wanavyotumia ndivyo vinavyoenezwa zaidi duniani kuliko vichapo vyote vya Kibiblia. Kwa kweli, vimo miongoni mwa vichapo vya aina yo yote vinavyoenezwa zaidi. Navyo vinapatikana katika lugha zipatazo 190.

²⁷ Kazi hii ya kutenganisha imekuwa ikiendelea kwa miaka mingi. Sasa inakaribia kumalizika. Kulingana na Neno la Mungu, wale ambao wameukataa utawala wake wa Ufalme, vilevile na wale ambao kwa kutojali wanaikataa nafasi ya kujifunza juu yake, watakatiliwa mbali. (Mathayo 25:34, 41, 46; 2 Wathesalonike 1:6-9) Kwa wengine wanaojitambulisha wenyewe kuwa waungaji-mkono Ufalme wa Mungu, huo utakuwa wakati wenye kitulizo kikubwa. Lakini hukumu hiyo itakuja wakati gani?

(4) ‘Kizazi Hiki Hakitapita’

28. Yesu alisema kwamba uharibifu wa ulimwengu uliotabiriwa ungekuja bila kuupita mpaka gani wa wakati?

²⁸ Kwa “habari ya siku ile na saa ile,” Yesu akasema, “hakuna aijuaye, hata malaika walio mbinguni, wala Mwana, ila Baba peke yake.” Lakini Yesu alitoa kionyesho cha wakati chenye kusaidia aliposema: “Kizazi hiki hakitapita, hata hayo yote yatakapotimia.” (Mathayo 24:34, 36) Hivyo mambo yote mbalimbali ya ile “ishara,” vilevile na “dhiki kubwa,” lazima yatukie katika muda wa maisha ya kizazi kimoja—kizazi cha 1914. Jambo hilo linamaanisha kwamba watu fulani ambao waliona matukio ya 1914, wakati “umalizio wa mfumo wa mambo” ulipoanza, wangekuwa wangali hai kuona mwisho wa umalizio huo wakati “dhiki kubwa” itakapoanza. Wale wanaoyakumbuka matukio ya 1914 wanaendelea kuzeeka sasa. Hesabu kubwa yao wamekufa tayari. Lakini Yesu alituhakikishia kwamba “kizazi hiki hakitapita” kabla uharibifu wa mfumo huu mbovu wa mambo haujafika.—Mathayo 24:21.

29. Kwa kuruhusu matukio tangu 1914 yaendelee kwa kadiri hii, Mungu amefanyaje iwe vyepesi zaidi kwa wanadamu kufanya uamuzi unaofaa?

²⁹ Lo! Mungu amekuwa mwenye subira kama nini kwa kuandaa nafasi hii iliyorefushwa kwa ajili ya toba! (2 Petro 3:9) Kwa mara ya kwanza katika historia, tatizo moja baada ya jingine limeongezeka sana ukubwa—vita, uchafuzi, msongamano wa idadi ya watu, na mengine zaidi. Lo lote la matatizo hayo lingeweza kuleta uharibifu kamili. Kwa kuruhusu ushahidi mwingi namna hiyo urundamane, Mungu amefanya iwe rahisi zaidi watu waone kwamba mwanadamu hana majibu. Wakati uo huo, kuhubiriwa kwa ‘habari njema za ufalme,’ kumesaidia wenye mioyo minyofu watambue kwamba Ufalme wa Mungu ndilo tumaini pekee kwa amani na usalama wa kweli. Hivyo Mungu anawapa wakati wa kujitambulisha wenyewe katika upande wake wa lile suala kuu.

(5) Kionyo cha Mwisho

30. Ni kionyo gani cha mwisho cha kukaribia kwa uharibifu wa ulimwengu ambacho Biblia inataja waziwazi?

³⁰ Bado kuna tukio moja zaidi litakuja likiwa kionyo kisichoweza kukosea kuonyesha kwamba uharibifu wa ulimwengu ni karibu. Juu ya jambo hilo mtume Paulo aliandika hivi: “Siku ya Yehova inakuja sawasawa kama mwivi usiku. Wakati wo wote wanaposema: ‘Amani na usalama!’ ndipo uharibifu wa ghafula utakapokuwa juu yao papo kwa hapo . . . na hawataokoka kwa vyo vyote.”—1 Wathesalonike 5:2, 3, NW; Luka 21:34, 35.

31, 32. (a) Je! “amani na usalama” ambao watawala wa kisiasa watatangaza utakuwa wa kweli? (b) Kwa sababu gani lingekuwa jambo la hatari kupotezwa na tangazo hilo?

³¹ Viongozi wa ulimwengu wanajua kwamba kuwako kwa vita ya nyukilia kunamaanisha uharibifu kabisa. Tena, matatizo mazito kama uchafuzi, ongezeko la ghafula la idadi ya watu, na matatizo ya kinyumbani yanataka yakaziwe fikira na matumizi ya fedha. Kwa hiyo wanataka kulegeza migogoro iliyo katika mahusiano ya kimataifa. Ushahidi wa jambo hilo ni tangazo lililotolewa na Umoja wa Mataifa kuhusu 1986 kuwa ‘mwaka wa kimataifa wa amani na usalama.’ Hapana shaka, jambo hilo ni hatua moja kuelekea utimizo wa maneno ya Paulo yaliyotajwa juu. Bila shaka, mashauriano na mikataba ya kisiasa haileti mabadiliko yo yote ya kweli katika watu ili wapendane. Hayazuii uhalifu, wala hayaondolei mbali magonjwa na kifo. Hata hivyo unabii unaonyesha kwamba utakuja wakati mataifa yatakapotangaza kwamba sasa wameweza kupata kipimo fulani cha “amani na usalama.” Hilo litukiapo, ndipo “uharibifu wa ghafula” utakapowajia “papo kwa hapo” viongozi hao wapotoshaji wa wanadamu, pamoja na wote wanaowatumainia.

³² Lakini watakuwako waokokaji. Je! wewe utakuwa mmoja?

[Sanduku katika ukurasa wa 78, 79]

“Ni Nini Itakayokuwa Ishara?”

“Taifa Litainuka Dhidi ya Taifa”—

“Vita ya Ulimwengu ya Kwanza iliingiza karne ya Vita ya Jumla, ya—katika maana kamili ya neno hilo—vita ya duniani pote. . . . Kabla ya 1914–18 vita ilikuwa haijapata kamwe . . . kufunika sehemu kubwa hivyo ya dunia. . . . Chinjo lilikuwa halijapata kamwe kuwa la watu wengi hivyo na bila kuchagua.”—World War I, cha H. Baldwin.

Vita ya Ulimwengu ya Kwanza iliua askari na raia milioni 14; Vita ya Ulimwengu ya Pili iliua milioni 55. Tangu Vita ya Ulimwengu ya Pili mamia ya mapinduzi, maasi, na vita yameua watu wapatao milioni 35.

Hivyo, tangu 1914 watu zaidi ya milioni 100 wameuawa katika vita!

“Kutakuwako Upungufu wa Chakula”—

Upungufu wa chakula ulikumba nchi nyingi baada ya Vita ya Ulimwengu ya Kwanza na Vita ya Ulimwengu ya Pili.

Sasa, ijapokuwako miaka ya maendeleo ya kisayansi, karibu robo ya watu wa ulimwengu wana njaa. Watoto wanaokadiriwa kuwa milioni 12 kila mwaka wanakufa kabla ya mwaka mmoja kumalizika tangu siku ya kuzaliwa kwao, kwa sababu ya ukosefu wa chakula kinachofaa mwilini. Kila mwaka mamilioni wengine wanakufa kwa sababu iyo hiyo.

“Magonjwa ya Kipuku”—

Hakuna ugonjwa wa kipuku wo wote ulioandikwa katika maandishi ambao umepata kuwa sawa na mafua ya Kihispania ya 1918–1919. Mafua hayo yalipiga watu wasiopungua milioni 500; watu zaidi ya milioni 20 walikufa.

Uchunguzi wa kitiba haujaweza kuzuia mambo kama ugonjwa wa moyo usienee sana mahali pote. Kansa ni pigo linaloongezeka. Idadi ya visa vya magonjwa yanayopitishwa kwa kufanya ngono imeongezeka sana.

“Matetemeko ya Dunia” Katika Mahali Pengi—

Yakitegemea vyanzo, makadirio ya wanaojeruhiwa yanatofautiana. Lakini kutoa mifano michache: Watu 30,000 mpaka 32,000 walikufa katika tetemeko la dunia katika Italia katika 1915; 100,000 mpaka 200,000 katika China katika 1920; 95,000 mpaka 150,000 katika Japani katika 1923; 25,000 mpaka 60,000 katika India katika 1935; 12,000 mpaka 20,000 katika Irani katika 1968; 54,000 mpaka 70,000 katika Peru katika 1970; 20,000 mpaka 23,000 katika Guatemala katika 1976; 100,000 mpaka 800,000 katika China katika 1976. Tangu 1914 maelfu mengi ya wengine wamekufa katika mamia ya matetemeko makubwa katika sehemu zote za dunia.

Habari kutoka vyanzo mbalimbali zinaonyesha kwamba wastani wa hesabu ya matetemeko ya dunia makali kila mwaka tangu 1914 umeuzidi mara nyingi wastani wa hesabu ya matetemeko kwa miaka 2,000 iliyotangulia.

“Kuongezeka kwa Kutokutii Sheria”—

Wewe wajua mambo ya hakika yanayotukia. Uhalifu unaoongezeka unaathiri kila nchi duniani. Maisha yako mwenyewe yameathiriwa. Katika mtaa wako, ni jambo gani limekuwa likitukia shuleni? Je! kuna matumizi haramu ya dawa za kulevya katika eneo lenu? Namna gani ukosefu wa unyofu katika biashara? Unajihisi u salama kadiri gani unapokuwa katika barabara za mjini usiku?

Huko kutokutii hakuhusu sheria ya kibinadamu tu, bali kunahusu hata zaidi sheria ya Mungu. (Ona 2 Timotheo 3:1-5, 13.)

Ufalme wa Mungu Wahubiriwa Ulimwenguni Pote—

Kazi hiyo inafanywa kwa ukawaida na mamilioni ya Mashahidi wa Yehova katika nchi zaidi ya 200.

Wakati wa miaka kumi tu iliyopita, karibu saa bilioni nne (milioni elfu moja) zimetumiwa na Mashahidi wa Yehova katika kazi ya kuhubiri peupe ujumbe huo. Katika kipindi hicho hicho walichapisha katika lugha zipatazo 190 vipande vya vichapo zaidi ya bilioni 5 vyenye kuelekeza kwenye Ufalme wa Mungu kuwa tumaini pekee la wanadamu.

Kutangazwa kwa “Amani na Usalama”—

Viongozi wanatambua uhitaji wa amani ili kuzuia angamizo kubwa la nyukilia na kujishughulisha na matatizo mengine yanayoongezeka. Hatua moja ya kuelekea upande huo ni tangazo lililofanywa na Umoja wa Mataifa kuhusu 1986 kuwa mwaka wa “amani, usalama wa kimataifa na ushirikiano.”—Kusanyiko Kuu, jambo la 32 la Ajenda, kipindi cha 39.

Mambo yote hayo ni “ishara” ya nini? Kwamba sasa tunaishi katika “umalizio wa mfumo wa mambo.” Kwamba Kristo ameketi katika kiti chake cha ufalme cha kimbingu, na anatenga katika watu wa mataifa yote wale wanaotaka kweli kweli kufanya mapenzi ya Mungu. Kwamba “dhiki kubwa” i karibu sana. Kwa maelezo zaidi, soma Mathayo sura za 24 na 25, Marko 13, na Luka 21.