Utawala wa Kibinadamu Wapimwa Katika Mizani

Sehemu ya 8: Mchanganyiko wa Kisiasa wa Chuma na Udongo Wenye Unyevu

Utukuzo wa Taifa: hisia ya kitaifa inayotukuza taifa moja juu ya mataifa mengineyo na kupendelea kuendeleza utamaduni na mapendezi yalo kushinda yale ya mengine; wazo lililotokea dhahiri kwa mara ya kwanza katika mwisho wa karne ya 18 lakini ambalo limefikia upeo walo katika karne ya 20.

ZIKIWA zinakokota bila msaada kutoka kwa tatizo hili hadi tatizo lile, serikali za kibinadamu zinashindwa kuleta uthabiti kwa jamii ya kibinadamu. Kulingana na Zbigniew Brzezinski, mshauri wa usalama wa kitaifa wa aliyekuwa rais wa U.S. Jimmy Carter, hali hiyo haitabadilika hivi karibuni.

Brzezinski, akiwa pamoja na viongozi wengine wa ulimwengu, alihojiwa na mwandishi wa gazeti Georgie Anne Geyer alipokuwa akitayarisha makala ilyochapishwa katika 1985 yenye kichwa “Ulimwengu Wetu Unaovunjika-vunjika.” Katika makala hiyo alimnukuu Brzezinski kuwa alisema: “Mambo yanayochangia ukosefu wa uthabiti wa kimataifa yanaendelea kuimarika kwa umaana sana kushinda harakati za kutafuta ushirikiano wa kitengenezo zaidi. Kauli isiyoweza kuepukika ya uchanganuo wowote usio na ubaguzi wa miendo ya tufeni pote ni kwamba msukosuko wa kijamii, ghasia za kisiasa, matatizo ya kiuchumi, na ugomvi kati ya mataifa huenda yakaongezeka zaidi katika wakati unaobaki wa karne hii.”

Utabiri wakuhuzunisha kweli kweli lakini usio wa kushangaza wanafunzi wa Biblia. Hali hiyo hiyo ilikuwa imetabiriwa zamani sana. Wakati gani? Mahali gani?

Kahangaishwa na Ndoto

Nebukadreza, mfalme wa Babuloni kutokea mwaka wa 624 hadi 582 K.W.K., alifadhaishwa na ndoto. Katika ndoto hiyo alikuwa ameona sanamu kubwa yenye kichwa cha dhahabu, kifua na mikono ya fedha, tumbo na mapaja ya shaba, miguu ya chuma, na nyayo na vidole vya miguu vyenye chuma iliyochanganyikana na udongo. Nabii wa Mungu Danieli alimweleza Nebukadreza umaana wa sanamu hiyo, akimwambia hivi: “Wewe, Ee Mfalme, . . . wewe u kichwa kile cha dhahabu. Na baada ya zamani zako utainuka ufalme mwingine, mdogo kuliko wewe; na ufalme mwingine wa tatu wa shaba, utakaoitawala dunia yote.” Kwa wazi basi, ni lazima sanamu hiyo ilihusika na serikali ya kibinadamu.—Danieli 2:37-39.

Kabla ya wakati wa Danieli, Misri na Ashuru pia zilikuwa zimenyanyasa Waisraeli, watu wateule wa Mtungaji wa Biblia. (Kutoka 19:5) Katika umaana wa Biblia, hiyo ilizifanya kuwa mamlaka za ulimwengu, kwa hakika, za kwanza katika mfululizo wa saba ambazo Biblia hutaja. (Ufunuo 17:10) Kisha, katika wakati wa Danieli, Babuloni ilipindua Yerusalemu, ikilazimisha Waisraeli waende uhamishoni. Hivyo, Babuloni ikaja kuwa ya tatu ya mamlaka za ulimwengu hizo, ikirejezewa kwa kufaa katika hali ya kuwa “kichwa kile cha dhahabu.” Biblia pamoja na historia ya kilimwengu zatambua mamlaka za ulimwengu ambazo bado zingekuja kuwa ya Umedi-Uajemi, ya Ugiriki, ya Roma, na hatimaye ya Uingereza-Amerika.a

Mataifa hayo yanatajwa na Biblia kuwa mamlaka za ulimwengu kwa sababu yalishughulika na watu wa Mungu na kupinga utawala wa kimungu uliokuwa ukitetewa na watumishi hao wa Mungu. Hivyo, sanamu aliyoiona Nebukadreza ilifananisha vizuri jinsi utawala wa kibinadamu ungeendelea kupinga enzi ya kimungu hata baada ya ufalme wa Nebukadreza kumalizika. Mfuatano wa mamlaka za ulimwengu zikifananishwa na sehemu za sanamu tofauti ulianzia kichwa ukielekea chini. Basi, kwa wazi, nyayo na vidole vya miguu vingefananisha udhihirifu wa mwisho wa utawala wa kibinadamu ambao ungekuwa katika “wakati wa mwisho,” kama ulivyoelezwa na Danieli. Basi, tunapaswa tutarajie nini?—Danieli 2:41, 42; 12:4.

‘Vidole vya Miguu Kumi’

Watumishi wa Mungu hawako tena katika taifa moja au eneo moja, waweze kunyanyaswa na mamlaka ya ulimwengu moja. (Matendo 1:8; 10:34, 35) Wakiwa washiriki wa mataifa yote, wananchi wa kila aina ya serikali ya kibinadamu, wanatangaza kwa bidii kwamba wakati wa mwisho umekwisha anza na kwamba utawala wa kibinadamu wafikia mwisho—karibuni mahali payo pachukuliwe na utawala wa kimungu.b Hivyo, ujumbe wa wazi wanaoupiga mbiu unahusu mamlaka za kisiasa zote zilizopo. Kwa kufaa, nambari “kumi” kama itumiwavyo katika Biblia humaanisha ukamili wa vitu vya kidunia. Kwa hiyo, vile ‘vidole vya miguu kumi’ vya sanamu hiyo, kwa wazi vingefananisha utawala wote wa kibinadamu wa kisiasa ukipinga kwa umoja enzi kuu ya kimungu katika wakati wa mwisho.

Hali ya kisiasa ilikuwaje katika mwanzo wa wakati huu uliotabiriwa? Katika mwaka wa 1800, mataifa ya Ulaya yalitawala asilimia 35 ya dunia nzima, lakini kufikia 1914 hesabu hiyo ilikuwa imeongezeka kufikia asilimia 84! The Collins Atlas of World History yasema kwamba “kabla tu ya vita ya 1914, ilionekana kwamba mgawano wa ulimwengu miongoni mwa hesabu fulani ya mamlaka zilizokuu ulikuwa karibu umekwisha.” Hata hivyo, Hugh Brogan, mwalimu wa historia katika Chuo Kikuu cha Essex, Uingereza, asema kwamba, ilionekana kwamba “kabla ya muda mrefu kupita, ulimwengu wote ungetawalwa na mamlaka sita.”

Hata hivyo kutumia ‘vidole vya miguu kumi’ kufananisha ujumla wa serikali za ulimwengu ambazo kwa halisi haziwezi kuwa zaidi ya “mamlaka sita” hakuonekani hata kidogo kuwa jambo la akili. Kwa hiyo, ikiwa ‘vidole vya miguu kumi’ vingechukua umaana wa kweli katika kutimiza unabii ule, ingekuwa lazima hali ya kisiasa iliyokuwapo 1914 ibadilike.

Miaka ya 1900 ilipoanza, ile milki ya Uingereza, iliyokuwa kubwa kushinda nyinginezo ulimwengu ulipata kuona, ilitawala kila mtu mmoja kati ya wanne duniani. Milki nyinginezo za Ulaya zilitawala mamilioni ya watu zaidi. Lakini Vita ya Ulimwengu 1 ilitokeza ushindi kwa utukuzo wa taifa. Paul Kennedy, profesa wa historia katika Chuo Kikuu cha Yale, aeleza hivi: “Badiliko kubwa zaidi katika Ulaya, ikionwa katika hali ya eneo na utawala, ilikuwa kuzuka kwa vikundi vya mataifa-serikali—Poland, Czechoslovakia, Austria, Hungary, Yugoslavia, Finland, Estonia, Latvia, na Lithuania—katika bara ambazo hapo kwanza zilikuwa sehemu za milki za Habsburg, Romanov, na Hohenzollen.”

Baada ya Vita ya Ulimwengu 2, mwendo huo uliongezeka. Utukuzo wa taifa uliingia kwa nguvu nyingi. Mwendo huo ukawa hauwezi kubadilishwa hasa baada ya miaka ya katikati ya 1950. Karne tano za upanuzi wa Ulaya ulikuwa ukiishia magofu ya milki za kikoloni zilizoanguka. Hesabu ya mataifa katika Afrika, Esia, na Mashariki ya Kati yaliongezeka kwa hali ya kutazamisha.

The New Encyclopædia Britannica yasema kwamba haya “matukio yalienda kinyume cha mawazo makuu ya kisiasa ya miaka 2,000 iliyopita.” Kwa sababu “hata sasa mwanadamu kwa kawaida amekazia yahusuyo watu wote na mambo yapendwayo ulimwenguni pote na kuona umoja kuwa lengo la kufaa,” utukuzo wa taifa sasa ulikazia tofauti za kitaifa. Badala ya kuunganisha, ukawa na mwelekeo wa kuvunja umoja.

Chuma na Udongo Wenye Unyevu

Angalia kwamba Biblia inazieleza nyayo na vidole vya sanamu hiyo kuwa “nusu ya chuma na nusu ya udongo,” ikiongeza: “Ufalme ule utakuwa ufalme uliogawanyika . . . utakuwa nusu yake una nguvu, na nusu yake umevunjika . . . lakini hawatashikamana.” (Danieli 2:33, 41-43) Ukosefu huo wa kushikamana katika umoja ulionekana wazi wakati kuvunjika kwa ukoloni kulikuwa kunaendelea, huku utukuzo wa taifa ulikuwa ukisitawi, na wakati nchi zenye kusitawi zilipokuwa zikipata umaarufu. Tufe lote lilikuwa linaanguka kwa haraka sana katika mgawanyo wa kisiasa.

Zikifanana na mchanganyiko usiomgumu wa chuma na udongo katika nyayo na vidole vya miguu vya sanamu ile, serikali nyingine zimekuwa kama chuma—za mamlaka ya mabavu au za udhalimu—na nyingine zimekuwa kama udongo—nyororo au za kidemokrasi. Ndiyo maana, zimeshindwa kushikamana kwa umoja wa ulimwengu wote. Ikizungumzia jambo hilo katika siku zetu, kitabu cha Kijerumani Unsere Welt—Gestern, Heute, Morgen; 1800-2000 (Ulimwengu Wetu—Jana, Leo, Kesho; 1800-2000), kinasema hivi: “Kufikia karne ya 19, uhuru wa kidemokrasi ulienea katika karibu nchi zote zilizostaarabika, na kufikia mwisho wa Vita ya Ulimwengu 1, mwendo wa uhuru ulionekana kama umefikia ushindi wa mwisho. . . . Huku kukiwa na mapinduzi katika Urusi mwaka wa 1917, udikteta ukazuka tena. Tangu wakati huo karne ya 20 imekuwa na hali ya kuishi pamoja na kupingana kati ya udikteta na demokrasi.” Italiki ni zetu.

Mamlaka ya Watu

Angalia pia kwamba wakati wa utawala wa ‘vidole vya miguu kumi,’ watu wa kawaida, wakiwa “mbegu za wanadamu,” wangeendelea kujiingiza katika serikali. Je! mambo ya hakika ya historia huunga mkono utabiri huo?—Danieli 2:43.

Demokrasi, serikali ya watu, ilipendwa sana na watu mara tu baada ya Vita ya Ulimwengu 1, hata ingawa katika miaka ya 1920 na 1930, mahali pa tawala za kidemokrasi katika sehemu tofauti tofauti za dunia palichukuliwa na za kidikteta. Baada ya Vita ya Ulimwengu 2, kuvunjika kwa ukoloni kulileta tena demokrasi nyingi mpya. Hata hivyo, baadaye katika miaka ya 1960 na 1970, nyinginezo za zilizokuwa koloni za zamani zilichukua serikali aina za kimamlaka zaidi.

Hata hivyo, katika karne ya 20, mwendo umekuwa kuweka demokrasi au serikali za watu mahali pa serikali za monarki pamoja na za autokrasi. “Mwaka wa Watu” ndivyo gazeti Time lilivyoeleza juu ya machafuko ya kisiasa katika Ulaya Mashariki. Na wakati ukuta wa Berlin ulipoanguka hatimaye, gazeti la habari la Kijerumani Der Spiegel lilipamba kwa rangi ukurasa walo wa kwanza kwa maneno “Das Volk Siegt”—watu washinda!

Mazungumzo Marefu, Pasipo Matendo

Katika nchi zote za Ulaya Mashariki ambapo mamlaka ya watu imelazimisha marekebisho ya kisiasa, matakwa yamekuwa uhuru wa uchaguzi wa kura kukiwa na vyama vya kisiasa vingi vikishiriki. Katika hali yavyo ya sasa, vyama vya kisiasa vilianzia Ulaya na Amerika ya Kaskazini wakati wa karne ya 19. Tangu katikati ya karne ya 20, vimeenea kote kote ulimwenguni. Leo, ni vikubwa zaidi, vyenye nguvu zaidi, na vimepangwa vema zaidi kushinda wakati mwingine wowote. Sasa mamlaka ya watu inazungumza mara nyingi zaidi na kwa nguvu zaidi kushinda wakati mwingine wowote kupitia vyama vya kisiasa, na vile vile kupitia vyama vya wafanyakazi, mashirika ya kutengeneza sheria, vikundi vya kulinda mazingira, na vikundi vinginevyo visivyohesabika vya raia na vya mapendezi ya kipekee.

Hata hivyo, idadi ya watu wanaojiingiza katika mfumo wa kisiasa izidipo ndivyo ilivyo na ugumu wa kufikia upatano wa kisiasa. Kati ya maoni mengi na mapendezi yenye kupingana, mara nyingi serikali zinazopendwa na wachache hutokea, zikiwa serikali za mgogoro zenye mazungumzo marefu pasipo matendo.

Kama chuma na udongo wenye unyevu, mchanganyiko wa kisiasa wa ulimwenguni pote tangu 1914, umekuwa dhaifu. Kwa mfano, siku watu walikuwa wakiomba mwongozo wa kimungu kwa mambo ya serikali zimekwisha pita. “Hivyo, watu wa ustaarabu wa Magharibi wamekuja kujitegemea wenyewe kabisa, na bado wanajipata wenye upungufu,” The Columbia History of the World yakata kauli.

Je! Kuna Nafasi ya Kuwa na Matazamio Mazuri?

“Kwa nini matukio hayo yaliyotofauti tofauti lakini yanayohusiana yalikuja pamoja katika sehemu ya mwisho ya karne ya 20? Kwa nini mambo hayo ya kutisha kuharibu ulimwengu yametokea tu katika wakati ambapo mwanadamu amefanikiwa sana kwa mambo ya sayansi na maarifa kushinda wakati mwingine wote katika historia yake iliyotangulia?” Maswali hayo yaliyoulizwa na mwandishi wa gazeti Geyer yanahitaji kufikiriwa sana. Lakini je, kuna yeyote ambaye ana majibu?

Karibu miaka kumi iliyopita, The World Book Encyclopedia ilitaja kwa matazamio mazuri hivi: “Inaelekea kwamba sisi tuna hali bora zaidi ya kutatua matatizo ya nyakati zetu kushinda vizazi vyote vilivyopata kuwapo.” Lakini sasa, miaka kumi baadaye, katika mwanzo wa miaka ya 1990, je, bado kuna nafasi ya kuwa na matazamio mazuri? ‘Ndiyo,’ waweza kusema, ukirejezea mwisho wa Vita ya Maneno, ushirikiano zaidi uliopo kati ya Mashariki na Magharibi, na maendeleo makubwa yanayofanywa katika kupunguza silaha za ulimwengu.

Biblia ilitabiri kwamba mataifa yangefanya hivyo. Inaonyesha kwamba katika utawala wa mamlaka ya ulimwengu ya saba ya historia ya Biblia, mamlaka ya nane ingeanzishwa wakati huo huo hasa kwa kusudi la kuunganisha mataifa. (Ufunuo 17:11) Lakini je, mamlaka hiyo ingefaulu? Sehemu ya 9 ya “Utawala wa Kibinadamu Wapimwa Katika Mizani” itatoa jibu.

[Maelezo ya Chini]

[Blabu katika ukurasa wa 28]

“Utawala wowote uliogawanyika makundi makundi yanayopingana hauwezi kudumu.”—Mathayo 12:25, HNWW

[Blabu katika ukurasa wa 28]

“Mataifa yalighadhibika, falme zikataharuki.”—Zaburi 46:6, UW