Masomo Kutokana na Maandiko: Amosi 1:1-9:15

Kifo cha Taifa

“UJIWEKE tayari kuonana na Mungu wako,” anasema “Bwana [Yehova, NW], Mungu wa majeshi” kwa taifa la Israeli. (Amosi 4:12, 13) Sababu ni nini? Kwa kupofushwa na ufanisi, Waisraeli walikuwa wamesahau Sheria yake na walikuwa na hatia ya kuchafuza bara lake takatifu kwa ibada ya sanamu, ukosefu wa adili, umwagaji wa damu, na jeuri.

Akiwa mnabii wa Yehova, Amosi anainuliwa atangaze ujumbe wa kuonya si taifa lake mwenyewe tu la Yuda bali hasa kwa ufalme wa kaskazini wa Israeli. Anashutumu Israeli kwa mtindo wayo wa maisha ya kujitia katika anasa na kutabiri kwamba litapatwa na kifo mwishowe mikononi mwa mataifa maadui. Kitabu cha Amosi, kilichoandikwa muda fulani kati ya 829 K.W.K. na 804 K.W.K., kinaandaa muono-ndani katika uwezo wa Mungu wa kutangulia kuona misiba inayokuja, na kinatoa maonyo fulani ya wakati unaofaa.

Uharibifu Wenye Moto wa Adui za Mungu

Hakuna mtu anayeweza kuponyoka hukumu za Mungu. Hiyo ilithibitika kuwa kweli kama nini kwa mataifa ya Dameski (Siria), Gaza (Filistia), Tiro, Edomu, Amoni, Moabu, na Yuda! Yehova ‘hatazuia’ mkono wake ulio dhidi yao kwa sababu ya makosa yao. Hata hivyo, afa lao lililotabiriwa lilitumika kukazia tu hukumu ambayo Israeli ilikabiliana nayo kwa kutodumisha uhusiano walo wa agano pamoja na Mungu na kutotegemeza sheria zake.​—Amosi 1:1-2:16.

Tii onyo la Mungu. “Ni ninyi tu niliowajua katika jamaa zote zilizo duniani,” asema Yehova kwa Israeli. (Amosi 3:2) Hata hivyo, mwendo wao wenye dhambi ulionyesha madharau kwa jina na enzi kuu ya Mungu. Wengi walipiga moyo konde kuwa matajiri, wakiishi katika anasa za kukaa kitako tu wakiwa na ‘nyumba ya wakati wa baridi zaidi ya kuwa na nyumba ya wakati wa hari,’ kwa hasara ya ndugu zao wenyewe. (Amosi 3:15) Kwa kutumia mizani za udanganyifu, walihadaa maskini. Kuacha kwao ibada ya kweli kulimaanisha ulikuwa wakati wa adhabu ya Yehova. Hata hivyo, ‘Yehova hangefanya neno lolote bila kuwafunulia watumishi wake.’ Hivyo, Amosi anatabiri hukumu za Yehova na kuwaonya hivi: “Ujiweke tayari kuonana na Mungu wako.”​—Amosi 3:1-4:13.

Yehova Ni Wokovu

Mungu atawaonyesha rehema wale wanaotubu. “Nitafuteni mimi, nanyi mtaishi,” ndivyo Yehova anavyosihi Israeli. (Amosi 5:4) “Yachukieni mabaya; yapendeni mema.” (Amosi 5:15) Hata hivyo, maneno ya jinsi hiyo yanapuuzwa. Waasi-imani walipendelea zaidi kukwea kwenda Betheli na Gilgali, vitovu vya ibada ya sanamu, wakatoe huko dhabihu kwa miungu bandia. (Amosi 5:26; 1 Wafalme 12:28-30) Wakiwa juu ya viti-vitanda vilivyopambwa sana vya pembe (meno-ndovu, NW), watenda maovu wenye kinaya wanameza divai nzuri-nzuri na kujilisha mno vyakula bora kabisa na mafuta. (Amosi 5:11; 6:4-6) “Siku ya Bwana [Yehova, NW]” inakuja, na Mungu ameapa “kwa nafsi yake” mwenyewe kuharibu Israeli. (Amosi 5:18; 6:8) Yehova atainua taifa likandamize Israeli na kuiongoza uhamishoni.​—Amosi 5:1-6:14.

Mhofu Yehova, si wapinzani. Uharibifu wa Israeli ungeweza kuletwa na bumba la nzige au moto wenye kula vitu vyote. Amosi alisihi Mungu kwa niaba ya Israeli, na “Bwana [Yehova, NW] akaghairi” kuhusu hukumu yake, hivi kwamba haikutekelezwa hivyo. Hata hivyo, kama mjenzi achunguzaye uwima wa ukuta kwa kutumia timazi, Yehova ‘hatawapita tena kamwe’ Israeli (‘hatawaachilia tena zaidi ya hapo, NW). (Amosi 7:1-8) Ni lazima taifa hilo lifanywe ukiwa. Kwa kukasirishwa sana na ujumbe wa mnabii huyo, Amazia, kuhani wa ibada ya ndama, anamshtaki Amosi kwa ubandia juu ya kumfitini mfalme na kumwagiza ‘aikimbilie nchi ya Yuda asitabiri tena’ Betheli. (Amosi 7:12, 13) Je! Amosi anajikunyata kwa woga? Sivyo! Bila hofu anatabiri kifo cha Amazia na afa kwa jamaa yake. Kama vile matunda hukusanywa wakati wa mavuno, ndivyo ulivyo wakati wa Yehova kufanya hesabu pamoja na Israeli. Hakutakuwako kuponyoka.​—Amosi 7:1-8:14.

Kuna tumaini kwa wale wanaoitibari katika Yehova. “Sitaiangamiza kabisa nyumba ya Yakobo,” Yehova anasema. Kungali kuna tumaini kwa baadhi ya wazao wa Yakobo lakini si kwa watenda dhambi. Uharibifu wao ni hakika. Hata hivyo, Yehova ‘atawarejeza tena wahamishwa’ (‘atawakusanya awarudishe watekwa,’ NW) wa Israeli.​—Amosi 9:1-15.

Masomo kwa leo: Wale wanaojifanya adui za Mungu watahukumiwa kustahili kifo. Hata hivyo, wowote wanaotii ujumbe wa onyo la kimungu la kutubu watapokea rehema ya Yehova na kuendelea kuishi. Ikiwa sisi tunahofu Mungu, hatutaruhusu wapinzani watuzuie kutenda penzi lake.

[Sanduku katika ukurasa wa 22]

MAANDIKO YA BIBLIA YACHUNGUZWA

○ 1:5​—Majiji ya kale yalikuwa na kuta zilizoinuka juu na malango makubwa. Ili kufunga malango hayo, makomeo (fito) marefu ya chuma na shaba yaliwekwa dhidi yayo upande wa ndani. ‘Kuvunja komeo la Dameski’ kulimaanisha kwamba mji mkuu wa Siria (Shamu) ungeangushwa na Waashuri. Ingekuwa kana kwamba malango ya jiji hilo hayangeweza kufungwa kwa sababu makomeo yayo yalikuwa yamevunjwa.​—2 Wafalme 16:8, 9.

○ 4:1​—Wanawake wenye kupenda anasa waliokaa Samaria walitajwa kuwa “ng’ombe wa Bashani.” Malisho ya Bashani yenye utele yalichangia kuzaliwa kwa namna nzuri za wanyama. (Kumbukumbu 32:14; Ezekieli 39:18) Inaonekana wazi kuwa hao “ng’ombe wa Bashani” wenye ubinafsi waliwasukuma “bwana,” au waume zao, kunyakua pesa kutoka kwa maskini ili wajaze “nyumba [zao] za pembe.” (Amosi 3:15) Ingawa hivyo, vitendo hivyo vilitokeza malipo ya adhabu ya kimungu.

○ 4:6​—Usemi “usafi wa meno” unaelezwa na kile kifungu kinacholingana na hicho, “kutindikiwa na mkate.” Hivyo unaonekana kuwa unataja wakati wa njaa, wakati ambapo meno yalikuwa safi kwa sababu hakukuwa na kitu cha kula. Kwa uwazi, Yehova alikuwa ameonyesha kutokubali kwake ule ufalme wenye kuabudu sanamu wa makabila kumi kwa kupeleka njaa kwenye bara, kama vile alivyokuwa ameonya muda mrefu kabla ya hapo. (Kumbukumbu 28:48) Hata hivyo, wonyesho huu wala mawonyesho mengine ya hukumu ya kimungu hayakuufikia moyo wa kikundi hiki cha watu wavunja-agano.​—Amosi 4:6, 8-11.

○ 5:2​—Amosi alipotamka unabii wake, watu na pia bara la Israeli hawakuwa wametiishwa chini ya mamlaka na kuingiliwa kinguvu na serikali kubwa ya kigeni. Hivyo, walisemwa kuwa na umbo la bikira. Ingawa hivyo, baada ya miaka michache tu, Israeli bikira angeangushwa na Waashuri na ‘kwenda mbali kupita Dameski.’ (Amosi 5:27) Amosi ana uhakika sana juu ya uharibifu wa Israeli kwa sababu ya kutoaminika kwao, hivi kwamba anaueleza kama kwamba umekwisha kutukia.

○ 7:1​—‘Mimea ya baada ya mavuno ya mfalme’ inaelekea zaidi kuwa ilimaanisha kodi au malipo ya heshima za kujinyenyekeza ambazo mfalme alitoza ili kuwaandalia chakula wanyama wake na askari wapanda-farasi. Kodi ya mfalme ilipasa kulipwa kwanza, kisha watu wangeweza kuipata “mimea” (nyasi, NW), au majani, kwa matumizi yao wenyewe. Lakini kabla hawajaweza kufanya hivyo, nzige wakaja na kuyala yote hayo yaliyopandwa baadaye.

○ 8:2​—Matunda ya wakati wa hari yalichumwa kuelekea mwishoni mwa majira ya mavuno. Hivyo mwisho wa mwaka wa ukulima ulifananisha kwamba Israeli ilikuwa imefikia mwisho wayo. “Sitawapita tena kamwe [sitawaachilia tena zaidi ya hapo, NW],” Yehova akatangaza. Ulikuwa wakati wa taifa hilo kufikiliziwa hukumu yake.

○ 9:7​—Kwa sababu ya babu zao waaminifu wa kale, Yehova aliwachagua Waisraeli, akakomboa baba zao watangulizi watoke utumwani Misri, na kuwaleta ndani ya Kanaani. Lakini hawakuwa na msingi wowote wa kuwa na kiburi juu ya jambo hilo, kwa maana uovu wao uliwapa msimamo ule ule kama Wakushi. (Linga Warumi 2:25.) Vilevile, kukombolewa Misri hakukuwa uhakikisho kamili wa kuendelea kuwa na kibali cha Mungu kama vile Wafilisti na Wasiria wasivyokuwa nacho kwa sababu ya kuishi katika maeneo yaliyo tofauti na yale ya mapema. Ukoo wa kuwa walitokana na wazee waaminifu wa ukoo haungeokoa Waisraeli. Msimamo wenye ukubali pamoja na Mungu hutegemea kufuata penzi lake.​—Amosi 9:8-10; Matendo 10:34, 35.