KUKUFURU

Neno hili linatokana na neno la Kigiriki bla·sphe·miʹa ambalo kimsingi linamaanisha kuchongea, kutukana au kusema maneno yenye kuumiza dhidi ya Mungu au dhidi ya wanadamu. (Linganisha Ufu 16:11; Mt 27:39.)

Kwa sababu ya kupewa jina Di·aʹbo·los (linalomaanisha “Ibilisi” au “Mchongezi”), ni wazi kwamba mtu wa kwanza kuwa na hatia ya kukufuru ni mpinzani wa kwanza wa Mungu. Ingawa maneno yake kwa Hawa yalikuwa yenye kutatiza na hayakuwa wazi, licha ya hilo, yalidokeza kwamba Muumba alikuwa akisema uwongo. (Mwa 3:1-5) Kwa hiyo, Shetani ndiye mwanzilishi wa kukufuru kuanzia wakati huo mpaka sasa.​—Yoh 8:44-49.

Ni wazi kwamba “kuliitia jina la Yehova” kulikoanza katika siku za Enoshi kwenye kipindi cha kabla ya Gharika hakukuwa kwa njia ya uadilifu na iliyo sawa, kwa kuwa muda mrefu kabla ya hapo Abeli alikuwa akizungumza na Mungu kwa kutumia jina lake. (Mwa 4:26; Ebr 11:4) Ikiwa, kama ambavyo baadhi ya wasomi wanasema, huko kuliitia jina la Mungu kulikuwa katika hali ya kulitumia vibaya au kuwaita wanadamu au sanamu kwa jina hilo basi hilo lingekuwa sawa na kitendo cha kukufuru.​—Ona ENOSHI, ENOSI.

Ayubu, aliyekuwa mwaminifu, alikuwa na wasiwasi kwamba labda wakati fulani watoto wake ‘walimtukana Mungu moyoni mwao’ kwa mawazo yasiyofaa; na, alipolazimika kupitia hali ngumu, Ayubu mwenyewe “hakutenda dhambi wala hakumlaumu Mungu kwa kutenda jambo lolote baya” licha ya kufuru za Mpinzani za kujaribu kumfanya ‘amtukane Mungu mbele za uso wake mwenyewe.’ (Ayu 1:5, 11, 20-22; 2:5-10) Marafiki watatu wa Ayubu walizungumza isivyofaa kumhusu Mungu na ‘walimtangaza Mungu kuwa mwovu,’ walipokuwa wakidokeza kwamba huenda Ayubu amekufuru katika maneno au matendo yake.​—Ayu 15:6, 25; 32:3; 42:7, 8.

Kukufuru Chini ya Agano la Sheria. Amri tatu za kwanza kwenye “Maneno Kumi,” au Amri Kumi, ziliweka msingi wa nafasi ya pekee ya Yehova Mungu akiwa Mwenye Enzi Kuu na wa haki ya kuabudiwa yeye peke yake, pia zikionya hivi: “Usilitumie jina langu mimi, Yehova Mungu wako, kwa njia isiyofaa, kwa maana mimi, Yehova, sitakosa kumwadhibu yule anayelitumia jina langu kwa njia isiyofaa.” (Kut 34:28; 20:1-7) Kumtukana Mungu na kumlaani kiongozi kulikatazwa. (Kut 22:28) Baada ya hapo, simulizi la kwanza kuandikwa kuhusu kukufuru ni lile la mwana wa familia iliyogawanyika, ambaye alipokuwa akipigana na mwanamume Mwisraeli, alianza “kulikufuru lile Jina na kulitukana.” Yehova alitoa adhabu ya kifo kupitia kumpiga mawe mkosaji, na Akaiweka kuwa adhabu kwa mtu yeyote “aliyelitukana jina la Yehova,” iwe ni Mwisraeli wa asili au mgeni anayeishi kati yao.​—Law 24:10-16.

Muda mfupi baadaye, idadi kubwa ya Waisraeli wakawa na hatia ya kunung’unika isivyofaa dhidi ya Yehova. Matokeo ni kwamba walipewa adhabu ya kutangatanga nyikani kwa miaka 40, na wale waliokuwa na kuanzia miaka 20 na kuendelea wangefia nyikani. (Hes 14:1-4, 11, 23, 29; Kum 1:27, 28, 34-39) Mtazamo wao wa kukufuru ulifikia hatua ya kujadiliana kuhusu kuwapiga kwa mawe watumishi waaminifu wa Mungu. (Hes 14:10) Ijapokuwa Kora, Dathani, na Abiramu walisema maneno yasiyofaa kumwelekea Musa na Haruni, wawakilishi wa Mungu, Musa aliwaambia wale waliokuwa wakitazama kabla ya Mungu kuwaangamiza wanaume hao na watu wa nyumba zao mbele ya mahema yao hivi: “mtajua kwa hakika kwamba wamemdharau Yehova,” kwa kuwabeza wale waliowekwa rasmi na Mungu.​—Hes 16:1-3, 30-35.

Hata wakati ambapo hakukuwa na maneno yaliyotamkwa dhidi ya Mungu, ni wazi kwamba matendo ya mtu dhidi ya agano na sheria za Mungu yangekuwa sawa na kumtukana au ‘kumkufuru Yehova.’ Hivyo basi, ingawa ufikirio wenye rehema ungeonyeshwa kwa mtu aliyekiuka sheria ya Mungu bila kukusudia, mtu aliyefanya hivyo kimakusudi na kwa hiari, iwe ni Mwisraeli wa asili au mkaaji mgeni, alipaswa kuuawa kama mtu aliyemtukana Yehova na kama mtu aliyedharau neno lake na amari zake.​—Hes 15:27-31; linganisha Kum 31:20; Ne 9:18, 26.

Matendo mengine ya kukufuru yanayotajwa kwenye Maandiko ya Kiebrania ni yale ya wana wa kuhani Eli (1Sa 3:12, 13) na yale ya Rabshake, ofisa mpagani Mwashuru. (2Fa 19:4-6, 22, 23) Nabothi, ambaye hakuwa na kosa, alihukumiwa kwa kukufuru na aliuawa kwa ushahidi wa mashahidi wa uwongo. (1Fa 21:10-13) Baadaye, Mungu aliwashutumu manabii wa uwongo ambao waliwaondolea shaka wale waliomdharau Yehova. (Yer 23:16, 17) Yehova alitoa onyo linalofaa kwamba wale waliomshutumu wangelipwa “malipo yao kamili.” (Isa 65:6, 7; linganisha Zb 10:13; Isa 8:20-22.) Kwa sababu ya mwenendo wa uasi wa Waisraeli, jina la Yehova lilishutumiwa kati ya mataifa.​—Isa 52:4, 5; Eze 36:20, 21.

Baada ya muda, mafundisho ya kirabi yalianzisha maoni yasiyo ya kweli kwamba andiko la Mambo ya Walawi 24:10-23 linakataza kulitamka tu jina Yehova, sawa na kukufuru. Mapokeo ya Talmud yalisema kwamba wakati waamuzi wa kidini waliposikia ushahidi uliotaja maneno ya makufuru labda ambayo yalitumiwa na mtuhumiwa, walipaswa wa kurarua mavazi yao, wakifuata mfano ulio kwenye 2 Wafalme 18:37; 19:1-4.​—The Jewish Encyclopedia, 1976, Buku la III, uku. 237; linganisha Mt 26:65.

“Kukufuru” katika Maandiko ya Kigiriki. Mtume Paulo alionyesha maana ya msingi ya neno bla·sphe·miʹa kwa kutumia kitenzi cha Kigiriki bla·sphe·meʹo kwenye andiko la Waroma 2:24 alipokuwa akinukuu kutoka katika andiko la Isaya 52:5 na Ezekieli 36:20, 21, yaliyotajwa hapo juu.

Kukufuru kunatia ndani kitendo cha kujichukulia haki au cheo cha Mungu, au kumpatia vitu hivyo mtu au kitu kingine. (Linganisha Mdo 12:21, 22.) Viongozi wa kidini ya Kiyahudi walimtuhumu Kristo Yesu kuwa anakufuru kwa sababu alisema kwamba dhambi za mtu fulani zimesamehewa (Mt 9:2, 3; Mk 2:5-7; Lu 5:20, 21), na wakajaribu kumpiga mawe kama mkufuru kwa sababu alisema yeye ni mwana wa Mungu. (Yoh 10:33-36) Yesu alipoieleza Sanhedrini kuhusu kusudi la Mungu kumwelekea na kuhusu cheo cha juu atakachopewa, kuhani mkuu aliyararua mavazi yake na kumtuhumu Yesu kuwa amekufuru, naye alihukumiwa kifo kwa sababu hiyo. (Mt 26:63-66; Mk 14:61-64) Kwa kuwa viongozi wa dini ya Kiyahudi hawakupewa mamlaka ya kutekeleza hukumu ya kifo na Waroma, walifanya njama ya kubadili tuhuma zao za kukufuru ziwe uhaini walipompeleka Yesu mbele ya Pilato.​—Joh 18:29–19:16.

Kwa sababu Yesu alikuwa mwana wa Mungu na alimwakilisha moja kwa moja, mambo yaliyosemwa dhidi yake yanaweza kuonwa pia kama kukufuru dhidi ya Mungu. (Lu 22:65) Vivyo hivyo, kwa kuwa roho takatifu au nguvu inayotenda inatoka kwa Mungu na inahusianishwa moja kwa moja na utu wake, Yesu alizungumza kuhusu ‘kuikufuru roho takatifu.’ Tendo hilo linatajwa kuwa dhambi isiyosamehewa. (Mt 12:31; Mk 3:28, 29; Lu 12:10) Inaonekana kukufuru kunaanzia ndani ya moyo wa mtu. (Mt 15:19; Mk 7:21, 22) Ni lazima hali ya moyo wa mtu iwe mbaya sana ili aikufuru roho takatifu kwa hiari [au, “kimakusudi”]. Tukio lililomfanya Yesu ataje kuhusu kutosameheka kwa dhambi hiyo linaonyesha kwamba inahusisha kupinga utendaji wa roho ya Mungu. Hilo haliwezi kufanywa kwa sababu ya kudanganywa, udhaifu wa wanadamu, au kutokamilika; bali kupinga huko kunakuwa kwa hiari na kwa kukusudia. Mafarisayo waliona wazi roho ya Mungu ikitenda kazi ili kutimiza mambo mazuri kupitia Yesu, hata hivyo, kwa sababu za kichoyo walisema kwamba nguvu hizo zilitokana na Beelzebuli, Shetani Ibilisi, na hivyo wakaikufuru roho takatifu ya Mungu.​—Mt 12:22-32; linganisha Ebr 6:4-6; 10:26, 27.

Stefano aliuawa kwa sababu ya tuhuma za kukufuru, kama Yesu. (Mdo 6:11-13; 7:56-58) Paulo, akiwa Sauli, alikuwa mkufuru na alijaribu kuwalazimisha Wakristo “wakane imani yao” (kihalisi, “wakufuru”). Hata hivyo, baada ya kuwa mwanafunzi, alikabiliana na upinzani na makufuru kutoka kwa Wayahudi, na inawezekana huko Efeso mafundisho yake yalionwa kwa kiasi fulani kuwa yanamkufuru Artemi, mungu wa kike. (Mdo 13:45; 19:37; 26:11; 1Ti 1:13) Kupitia kuwatenga na ushirika, Paulo aliwatia Himenayo na Aleksanda “mkononi mwa Shetani ili wafundishwe kwa nidhamu wasikufuru.” (1Ti 1:20; linganisha 2Ti 2:16-18.) Yakobo alionyesha kwamba matajiri, kwa ujumla wao, walikuwa na mwelekeo wa ‘kulikufuru lile jina zuri’ ambalo wanafunzi waliitwa. (Yak 2:6, 7; linganisha Yoh 17:6; Mdo 15:14.) Katika “siku za mwisho” wakufuru wataongezeka (2Ti 3:1, 2), kama ambavyo kitabu cha Ufunuo kilivyoonyesha kupitia maneno na ishara.​—Ufu 13:1-6; 16:9-11, 21; 17:3.