Miujiza ya Yesu—Historia au Ngano?
“Wakati wa zamu ya nne ya usiku Yesu akawaendea, akienda kwa miguu juu ya bahari.”—Mathayo 14:25.
KWA mamilioni kuzunguka ulimwengu, ile imani kwamba Yesu Kristo alifanya miujiza karibu ni ya maana kama vile kuamini katika Mungu mwenyewe. Waandikaji wa Gospeli—Mathayo, Marko, Luka, na Yohana—husimulia miujiza ya Yesu ipatayo 35. Hata hivyo, masimulizi yao hudokeza kwamba yeye, alifanya matendo mengi zaidi yasiyo ya asili.—Mathayo 9:35; Luka 9:11.
Miujiza hii haikufanywa ili kutumbuiza watu. Ilikuwa asili ya dai la Yesu la kwamba alikuwa Mwana wa Mungu, Mesiya aliyengojewa kwa muda mrefu. (Yohana 14:11) Musa alikuwa amefanya ishara za kimuujiza alipojitokeza kwa taifa la Israeli lililokuwa utumwani. (Kutoka 4:1-9) Kiakili, yule Mesiya, aliyekuwa ametabiriwa kuwa mkubwa zaidi kuliko Musa, pia angalitazamiwa kutokeza ishara fulani za utegemezo wa kimungu. (Kumbukumbu la Torati 18:15) Hivyo Biblia humwita Yesu “mtu aliyedhihirishwa kwenu [kwa Wayahudi] na Mungu kwa miujiza na ajabu na ishara.”—Matendo 2:22.
Katika nyakati zilizopita, watu kwa jumla walikubali bila shaka lolote wonyesho wa Biblia wa Yesu akiwa mfanya-miujiza. Lakini katika miongo ya karibuni, masimulizi ya Gospeli yameshambuliwa na wachambuzi. Katika kitabu chake Deceptions and Myths of the Bible, Lloyd Graham arejezea simulizi la Biblia la Yesu akitembea juu ya maji na hata kusema: “Ukosefu mkubwa wa ujuzi wahitajiwa ili kuamini jambo hili kihalisi, hata hivyo, mamilioni kihalisi [huamini]. Kisha twashangaa kwa nini ulimwengu wetu ni mbaya. Je, ungetazamia ulimwengu bora zaidi kukiwa na ukosefu huu wa ujuzi?”
Haiwezekani?
Hata hivyo, uchambuzi kama huo si wenye kufikiri kuzuri. The World Book Encyclopedia hufafanua muujiza kuwa “tukio lisiloweza kuelezwa kupitia sheria za asili zijulikanazo.” Kulingana na fasili hiyo, televisheni ionyeshayo rangi, simu ya kuchukulika, au kompyuta ya kuchukulika zingeonwa kuwa miujiza karne moja tu iliyopita! Je, ni jambo la akili kukata maneno na kusema kitu hakiwezekani kwa sababu tu hatuwezi kukieleza kulingana na ujuzi wa kisayansi uliopo?
Jambo jingine la hakika kufikiria ni hili: Katika lugha ya Kigiriki ya asili ambayo “Testamenti Mpya” iliandikwa, neno lililotumika kwa “muujiza” lilikuwa dyʹna·mis—neno linalomaanisha kwa msingi “nguvu.” Pia linafasiriwa “matendo yenye nguvu” au “uwezo.” (Luka 6:19; 1 Wakorintho 12:10; Mathayo 25:15, New World Translation) Biblia hudai kwamba miujiza ya Yesu ilikuwa udhihirisho wa “uwezo mkuu wa Mungu.” (Luka 9:43, Habari Njema kwa Watu Wote) Je, matendo kama hayo yasingewezekana kwa Mungu mweza yote—Mmoja aliye na “ukuu wa uweza”?—Isaya 40:26.
Uthibitisho wa Uasilia
Uchunguzi wa makini wa zile Gospeli nne hutoa uthibitisho zaidi wa kuaminika kwazo. Jambo moja la kufikiria ni kwamba, masimulizi haya ni tofauti sana na visa vya vizimwi na hekaya. Kwa kielelezo, fikiria, hadithi za uongo zilizoenea kuhusu Yesu katika karne nyingi baada ya kifo chake. Ile “Gospeli ya Thomas” ya kiapokrifa yaeleza: “Wakati huyu kijana Yesu alipokuwa na umri wa miaka mitano . . . , alienda kijijini, na mtoto akakimbia na kumgonga begani pake. Yesu alighadhibika naye akamwambia: ‘Wewe hutaendelea unakoenda’, naye mtoto huyu akaanguka chini mara hiyo akafa.” Si vigumu kuona asilia ya hadithi hii—kisehemu cha hadithi ya kubuniwa. Zaidi ya hayo, mtoto mwenye harara na nia ya kughadhabika aonyeshwaye hapa hafanani hata kidogo na Yesu wa Biblia.—Linganisha Luka 2:51, 52.
Sasa fikiria masimulizi ya Gospeli yenye uasilia. Hayajatiwa chumvi wala hayana madokezo ya kuwaziwa tu. Yesu alifanya miujiza kwa kuitikia uhitaji mnyoofu, wala si kuridhisha matamanio tu. (Marko 10:46-52) Yesu hakutumia nguvu zake kamwe kujifaidi. (Mathayo 4:2-4) Na hakuzitumia kamwe kujivuna. Kwa kweli, wakati Mfalme Herode mwenye udadisi alipotaka Yesu amfanyie “ishara” ya kimuujiza, Yesu ‘hakumjibu lolote.’—Luka 23:8, 9.
Miujiza ya Yesu pia ni tofauti kabisa na kazi za wastadi wa kiinimacho, wachawi, na waponyaji wa imani. Matendo yake yenye nguvu yalimtukuza Mungu sikuzote. (Yohana 9:3; 11:1-4) Miujiza yake haikuwa na desturi za kihisiamoyo, maneno ya uchawi, maonyesho makubwa, ujanja, na usingizi wa kiajabu. Yesu alipokutana na mwombaji kipofu aitwaye Bartimayo aliyepaaza sauti, “Mwalimu wangu, nataka nipate kuona,” Yesu alimwambia tu: “Enenda zako, imani yako imekuponya. Mara akapata kuona.”—Marko 10:46-52.
Rekodi za Gospeli huonyesha kwamba Yesu alifanya matendo yake yenye nguvu bila kutumia vifaa, hali iliyopangwa kipekee au mwangaza wenye kusudi wa kudanganya. Ilifanyiwa peupe, mara nyingi ikiwa mbele ya mashahidi wengi waliojionea wenyewe. (Marko 5:24-29; Luka 7:11-15) Tofauti na majaribio ya waponyaji wa imani wa kisasa, jitihada zake za kuponya hazikukosa kamwe kufaulu kwa sababu mgonjwa fulani alidhaniwa amekosa imani. Mathayo 8:16 lasema: “Akawaponya wote waliokuwa hawawezi.”
Katika kitabu chake “Many Infallible Proofs:” The Evidences of Christianity, Msomi Arthur Pierson asema juu ya miujiza ya Kristo: “Idadi yayo, hali ya ghafula na ukamili wa maponyo aliyofanya, na kutokuwako kisa kimoja cha kutofaulu katika jaribio hata la kufufua wafu, ilionyesha tofauti kubwa kati ya miujiza hii na ajabu zinazodaiwa za karne hii au za karne nyingine yo yote.”
Ushuhuda wa Kilimwengu
Pierson atoa bishano jingine zaidi linalounga mkono masimulizi ya Gospeli asemapo: “Hakuna uhakikisho wa miujiza ya maandiko ulio wenye kutokeza zaidi kuliko kunyamaza kwa wapinzani.” Viongozi Wayahudi walikuwa na madhumuni yenye nguvu ya kutaka kumpa Yesu sifa mbaya, lakini miujiza yake ilijulikana vizuri sana hivi kwamba wapinzani hawakudhubutu kuikana. Walichoweza kufanya tu ni kuzipa nguvu za kishetani sifa kwa maajabu hayo. (Mathayo 12:22-24) Karne nyingi baada ya kifo cha Yesu, waandikaji wa Talmudi ya Kiyahudi waliendelea kumsifu Yesu kwa ajili ya nguvu za kimuujiza. Kulingana na kitabu Jewish Expressions on Jesus, walimwondosha kuwa mmoja ambaye “alifuata mazoea ya uchawi.” Je, maelezo kama hayo yangalisemwa ikiwa ingewezekana hata kidogo kusema miujiza ya Yesu ni ngano tu?
Uthibitisho zaidi hutoka kwa mwanahistoria wa kanisa Eusebius wa karne ya nne. Katika kitabu chake The History of the Church From Christ to Constantine, yeye hunukuu Quadratus fulani aliyetuma barua kwa maliki kwa kutetea Ukristo. Quadratus aliandika hivi: “Matendo ya Mwokozi wetu yalionekana wazi sikuzote, kwa sababu yalikuwa ya kweli—watu waliokuwa wameponywa na wale waliofufuliwa kutoka kwa wafu, ambao hawakuwapo tu katika pindi walipoponywa au walipofufuliwa, bali walikuwapo sikuzote, si wakati tu Mwokozi alipokuwa miongoni mwetu, bali kwa muda mrefu baada ya kuondoka Kwake; kwa kweli baadhi yao walikuwapo hadi wakati wangu mwenyewe.” Msomi William Barclay alionelea hivi: “Quadratus anasema kwamba hadi siku yake mwenyewe watu ambao miujiza ilikuwa imefanywa kwao wangeweza kwa kweli kutolewa. Ikiwa hilo halikuwa kweli ingewezekana sana kwa serikali ya Roma kufunua dai hilo kuwa uongo.”
Imani katika miujiza ya Yesu ni kufikiri kuzuri, yenye busara, na yenye kulingana kabisa na uthibitisho. Hata hivyo, miujiza ya Yesu si historia iliyokufa. Waebrania 13:8 hutukumbusha: “Yesu Kristo ni yeye yule, jana na leo na hata milele.” Ndiyo yuko hai mbinguni leo, akiwa anaweza kutumia nguvu za kimuujiza kwa njia tukufu zaidi kuliko aliyofanya alipokuwa duniani akiwa binadamu. Zaidi ya hayo, masimulizi ya Gospeli ya miujiza yake (1) hufundisha Wakristo masomo ya kutumika leo, (2) hufunua sehemu zenye kusisimua za utu wa Yesu, na (3) huelekezea wakati ujao ulio karibu ambapo hata matukio ya kutazamisha zaidi yatatukia!
Makala ifuatayo itakazia masimulizi ya Biblia matatu yajulikanayo sana ili kuonyesha mambo haya.