Kukimbilia Usalama Kabla ya “Dhiki Kubwa”

“Hapo mtakapoona mji wa Yerusalemu umezungukwa na majeshi, . . . walio katika Uyahudi na wakimbilie milimani.”—LUKA 21:20, 21.

1. Kwa nini kukimbia ni jambo la hima kwa wale ambao wangali sehemu ya ulimwengu?

KWA watu wote ambao ni sehemu ya ulimwengu wa Shetani, kukimbia ni jambo la hima. Ili waokolewe wakati mfumo wa mambo uliopo unapoondolewa duniani, ni lazima watoe uthibitisho wenye kusadikisha kwamba wamechukua msimamo wao imara kwenye upande wa Yehova na wao tena si sehemu ya ulimwengu ambao Shetani ni mtawala wao.—Yakobo 4:4; 1 Yohana 2:17.

2, 3. Ni maswali gani tutakayojadili yanayohusiana na maneno ya Yesu yaliyorekodiwa kwenye Mathayo 24:15-22?

² Katika unabii wake mkubwa unaohusu umalizio wa mfumo wa mambo, Yesu alikazia uhitaji mkubwa wa huko kukimbia. Mara nyingi sisi huzungumzia mambo yaliyorekodiwa kwenye Mathayo 24:4-14; hata hivyo, yale yanayoyafuata ni muhimu vilevile. Twakutia moyo ufungue Biblia yako sasa usome mistari 15 hadi 22.

³ Unabii huo wamaanisha nini? Katika karne ya kwanza, ni nini kilichokuwa “chukizo la uharibifu”? Na kuwapo kwalo “katika patakatifu” kulikuwa ishara ya nini? Tukio hilo lina umaana gani kwetu?

“Asomaye na Afahamu”

4. (a) Danieli 9:27 lilisema ni nini kingefuata tendo la Wayahudi la kumkataa Mesiya? (b) Kwa kurejezea hilo kwa nini, yaonekana, Yesu alisema, “Asomaye na afahamu”?

⁴ Ona kwamba kwenye Mathayo 24:15 Yesu alirejezea yale yaliyoandikwa katika kitabu cha Danieli. Katika sura ya 9 ya kitabu hicho mna unabii uliotabiri kuja kwa Mesiya na hukumu ambayo ingetekelezwa juu ya taifa la Wayahudi kwa sababu ya kumkataa. Sehemu ya mwisho ya mstari wa 27 husema hivi: “Na mahali pake litasimama chukizo la uharibifu.” (Italiki ni zetu.) Mapokeo ya Kiyahudi ya mapema yalihusisha sehemu hiyo ya unabii wa Danieli na lile tendo la Antioko wa 4 la kuchafua hekalu la Yehova katika Yerusalemu katika karne ya pili K.W.K. Lakini Yesu alionya hivi: “Asomaye na afahamu.” Kutiwa unajisi kwa hekalu na Antioko wa 4, ingawa bila shaka kulikuwa chukizo, hakukusababisha ukiwa—wa Yerusalemu, wa hekalu au wa taifa la Wayahudi. Kwa hiyo yaonekana Yesu alikuwa akiwaonya wasikilizaji wake kwamba utimizo wa huu unabii haukuwa katika wakati uliopita, lakini bado ulikuwa wa wakati ujao.

5. (a) Ulinganifu wa masimulizi ya Gospeli hutusaidiaje kutambulisha “chukizo” la karne ya kwanza? (b) Kwa nini Sesho Galo aliyapeleka majeshi ya Roma haraka Yerusalemu katika 66 W.K.?

⁵ Ni nini kilichokuwa “chukizo” ambalo walipaswa kuwa macho kuona? Yastahili kuonwa kwamba simulizi la Mathayo lasema: “Mtakapoliona chukizo la uharibifu . . . limesimama katika patakatifu.” (Italiki ni zetu.) Hata hivyo, simulizi linalofanana nalo kwenye Luka 21:20 lasema hivi: “Mtakapoona mji wa Yerusalemu umezungukwa na majeshi, ndipo jueni ya kwamba uharibifu wake umekaribia.” (Italiki ni zetu.) Katika 66 W.K., Wakristo walioishi Yerusalemu kwa kweli waliona yale ambayo Yesu alikuwa ametabiri. Mfululizo wa matukio uliohusisha pigano kati ya maofisa Wayahudi na Waroma ulifanya Yerusalemu kuwa kitovu cha maasi dhidi ya Roma. Likiwa tokeo, ujeuri ulilipuka kotekote katika Yudea, Samaria, Galilaya, Dekapoli, na Foinike, kaskazini hadi Siria na kusini hadi Misri. Ili kurudisha kadiri fulani ya amani kwenye sehemu hiyo ya Milki ya Roma, Sesho Galo aliondoa majeshi kutoka Siria na kuyapeleka haraka Yerusalemu, ambao Wayahudi walisema kuwa ndio “mji [wao] mtakatifu.”—Nehemia 11:1; Isaya 52:1.

6. Ilikuwaje kweli kwamba “chukizo” ambalo liliweza kusababisha ukiwa ‘lilisimama katika patakatifu’?

⁶ Lilikuwa jambo la kidesturi kwa majeshi ya Roma kubeba bendera, walizoona kuwa takatifu lakini ambazo Wayahudi waliona kuwa za ibada ya sanamu. Kwa kupendeza, neno la Kiebrania linalotafsiriwa “chukizo” katika kitabu cha Danieli linatumiwa hasa kuhusu sanamu na ibada ya sanamu.a (Kumbukumbu la Torati 29:17) Ujapokuwa ukinzani kutoka kwa Wayahudi, majeshi ya Roma yakiwa yamebeba bendera zayo za ibada ya sanamu yaliingia Yerusalemu Novemba 66 W.K. kisha yakaanza kuharibu ukuta wa hekalu upande wa kaskazini. Hakukuwa na shaka lolote—“chukizo” ambalo lingeweza kusababisha ukiwa wa Yerusalemu lilikuwa “limesimama katika patakatifu”! Lakini mtu yeyote angeweza kukimbiaje?

Kukimbia Kulikuwa Jambo la Hima!

7. Jeshi la Roma lilifanya nini ambalo halikutazamiwa?

⁷ Kwa ghafula na bila sababu yoyote kwa maoni ya kibinadamu, ilipoonekana kwamba Yerusalemu lingeweza kushindwa kwa urahisi, jeshi la Roma likaondoka. Waasi Wayahudi walikimbiza vikosi vya Roma vilivyokuwa vikirudi hadi Antipatri tu, karibu kilometa 50 kutoka Yerusalemu. Kisha Wayahudi wakarudi. Walipowasili Yerusalemu, walikusanyika hekaluni ili wapange mbinu zaidi za vita. Vijana walisajiliwa ili kuimarisha ngome mbalimbali na kutumikia katika jeshi. Je, Wakristo wangejihusisha na mambo hayo? Hata kama wangaliepuka mambo hayo, je, bado wangalikuwa katika eneo la hatari wakati ambapo majeshi ya Roma yangerudi?

8. Wakristo walichukua hatua gani ya hima kwa kutii maneno ya kiunabii ya Yesu?

⁸ Upesi Wakristo katika Yerusalemu na katika Yudea yote walitenda kulingana na onyo la kiunabii lililotolewa na Yesu Kristo wakatoroka hilo eneo la hatari. Kukimbia kulikuwa jambo la hima! Baada ya muda walisafiri wakaingia katika mikoa ya milimani, wengine labda wakikaa huko Pella katika mkoa wa Perea. Wale waliotii onyo la Yesu hawakurudi kwa upumbavu ili kujaribu kuokoa mali zao za kimwili. (Linganisha Luka 14:33.) Kuondoka chini ya hali hizo hakika kulifanya kutembea kuwe kugumu kwa wanawake wenye mimba na wenye kunyonyesha. Kukimbia kwao hakukuzuiwa na vizuizi vya siku ya Sabato na ingawa majira ya baridi kali yalikuwa karibu, hayakuwa yamefika. Wale waliotii onyo la Yesu la kukimbia haraka, upesi walitoka Yerusalemu na Yudea kwa usalama. Uhai wao ulitegemea kufanya hivyo.—Linganisha Yakobo 3:17.

9. Majeshi ya Roma yalirudi upesi kadiri gani, na kwa matokeo gani?

⁹ Mwaka uliofuata tu, katika 67 W.K., Waroma walianza tena vita dhidi ya Wayahudi. Kwanza, Galilaya ilishindwa. Mwaka uliofuata, Yudea iliharibiwa kabisa. Kufikia mwaka wa 70 W.K., majeshi ya Roma yalizingira Yerusalemu lenyewe. (Luka 19:43) Njaa ikawa kali sana. Wale waliozingirwa jijini wakaanza kushambuliana. Watu wowote waliojaribu kuponyoka walichinjwa. Yale yaliyowapata yalikuwa, kama vile Yesu alivyosema, “dhiki kubwa.”—Mathayo 24:21.

10. Tukisoma kwa ufahamu, tutaona jambo jipi pia?

¹⁰ Je, hayo yalitimiza kikamili yale ambayo Yesu alikuwa ametabiri? La, mengi yalikuwa yangali yatendeke. Tukisoma Maandiko kwa ufahamu, kama Yesu alivyoshauri, hatutakosa kuona mambo ambayo yangali mbele. Tutafikiria kwa uzito pia juu ya maana yayo maishani mwetu wenyewe.

“Chukizo” la Siku ya Kisasa

11. Ni katika mafungu gani mawili pia ambayo Danieli arejezea “chukizo,” na ni kipindi gani cha wakati kinachorejezewa hapa?

¹¹ Ona kwamba, kuongezea yale ambayo tumeona katika Danieli 9:27, kwenye Danieli 11:31 na 12:11, kuna marejezeo zaidi kwa “chukizo la uharibifu.” Uharibifu wa Yerusalemu hauzungumziwi katika visa hivyo vya baadaye. Kwa kweli, yale yasemwayo kwenye Danieli 12:11 yatokea mistari miwili tu baada ya rejezeo kwa “wakati wa mwisho.” (Danieli 12:9) Tumekuwa tukiishi katika kipindi hicho cha wakati tangu 1914. Kwa hiyo twahitaji kuwa macho ili kutambulisha “chukizo la uharibifu” la siku ya kisasa kisha tuhakikishe twaondoka eneo la hatari.

12, 13. Kwa nini yafaa kuita Ushirika wa Mataifa kuwa “chukizo” la siku ya kisasa?

¹² Ni nini “chukizo” la siku ya kisasa? Uthibitisho waonyesha ni Ushirika wa Mataifa, ulioanza kutenda katika 1920, muda mfupi baada ya ulimwengu kuingia katika wakati wa mwisho. Lakini huo ulikuwaje “chukizo la uharibifu”?

¹³ Kumbuka, neno la Kiebrania kwa “chukizo” linatumiwa katika Biblia kwa kurejezea hasa sanamu na mazoea ya ibada ya sanamu. Je, Ushirika huo ulikuwa ukiabudiwa kama sanamu? Kwa kweli ndiyo! Makasisi waliuweka “katika patakatifu,” na wafuasi wao wakaanza kuupa ujitoaji wenye bidii sana. Baraza la Muungano wa Makanisa ya Kristo katika Amerika lilitangaza kwamba Ushirika huo ungekuwa “wonyesho wa kisiasa wa Ufalme wa Mungu duniani.” Bunge la Marekani lilipokea barua nyingi mno kutoka kwa vikundi vya kidini vikilihimiza liidhinishe Mkataba wa Ushirika wa Mataifa. Baraza kuu la Wabaptisti, Congregationalists na Wapresbiteri katika Uingereza waliusifu kuwa “ndicho chombo cha pekee kinachopatikana cha kuleta [amani duniani].”—Ona Ufunuo 13:14, 15.

14, 15. Ni kwa njia gani Ushirika na baadaye Umoja wa Mataifa ulikuja kuwa “katika patakatifu”?

¹⁴ Ufalme wa Kimesiya wa Mungu ulikuwa umesimamishwa mbinguni katika 1914, lakini mataifa yalikuwa yameanza kupigania enzi zayo yenyewe. (Zaburi 2:1-6) Ushirika wa Mataifa ulipopendekezwa, mataifa yaliyokuwa yametoka tu kupigana katika vita ya ulimwengu ya kwanza, na pia makasisi waliokuwa wamebariki vikosi vyao, walikuwa wameonyesha tayari kwamba walikuwa wameacha sheria ya Mungu. Hawakuwa wakimkiri Kristo kuwa Mfalme. Hivyo, walilipa tengenezo la kibinadamu daraka la Ufalme wa Mungu; waliweka Ushirika wa Mataifa “katika patakatifu,” ambapo si pao.

¹⁵ Ukiwa mwandamizi wa Ushirika huo, Umoja wa Mataifa ulianza kutenda kazi Oktoba 24, 1945. Baadaye, mapapa wa Roma waliusifu Umoja wa Mataifa kuwa “tumaini la hatimaye kwa mapatano na amani” na “baraza kuu zaidi la amani na haki.” Ndiyo, Ushirika wa Mataifa, pamoja na mwandamizi wao, Umoja wa Mataifa, ulikuja kuwa sanamu kwelikweli, “chukizo” machoni pa Mungu na pa watu wake.

Kukimbia Kutoka kwa Kitu Gani?

16. Wapendao uadilifu wahitaji kukimbia kutoka kwa kitu gani leo?

¹⁶ ‘Waonapo’ huo, watambuapo hilo tengenezo la kimataifa ni nini na jinsi linavyoabudiwa kama sanamu, wapendao-uadilifu wahitaji kukimbilia usalama. Kukimbia kutoka kwa kitu gani? Kukimbia kile ambacho ni kifanani cha siku ya kisasa cha Yerusalemu lisilo jaminifu, yaani, Jumuiya ya Wakristo, na kutoka Babiloni Mkubwa yote, iliyo mfumo wa ulimwenguni pote wa dini bandia.—Ufunuo 18:4.

17, 18. “Chukizo” la siku ya kisasa litafanya ukiwa gani?

¹⁷ Kumbuka, pia, kwamba katika karne ya kwanza, wakati jeshi la Roma likiwa na bendera za ibada ya sanamu, lilipoingia jiji takatifu la Wayahudi, lilikuwa hapo ili kusababisha ukiwa wa Yerusalemu na mfumo walo wa ibada. Katika siku yetu hali ya ukiwa itakuja, si juu ya jiji moja tu wala si juu ya Jumuiya ya Wakristo tu, bali juu ya mfumo wa dini bandia wa ulimwenguni pote.—Ufunuo 18:5-8.

¹⁸ Kwenye Ufunuo 17:16, imetabiriwa kwamba hayawani-mwitu huyo wa kitamathali mwenye rangi nyekundu-nyangavu, aliyethibitika kuwa Umoja wa Mataifa, atageukia Babiloni Mkubwa iliyo kama kahaba na kuiharibu vibaya sana. Ufunuo huo wasema hivi kwa kutumia lugha ya waziwazi: “Zile pembe kumi ulizoziona, na huyo mnyama, hao watamchukia yule kahaba, nao watamfanya kuwa mkiwa na uchi, watamla nyama yake, watamteketeza kabisa kwa moto.” Kile kitakachomaanishwa na hilo ni cha ajabu sana kufikiria. Kitatokeza mwisho wa dini bandia ya kila aina katika sehemu zote za dunia. Kwa hakika hicho kitaonyesha kwamba dhiki kubwa imeanza.

19. Ni vikundi gani ambavyo vimekuwa sehemu ya Umoja wa Mataifa tangu uundwe, na kwa nini jambo hilo ni lenye maana?

¹⁹ Yastahili kuonwa kwamba tangu Umoja wa Mataifa uanze kutenda katika 1945, vikundi vyenye kupinga dini visivyoamini kuwako kwa Mungu vimefanyiza sehemu kubwa ya washiriki wao. Katika nyakati mbalimbali ulimwenguni pote, vikundi hivyo vyenye siasa kali vimeshiriki katika kufanya mazoea fulani ya kidini yazuiwe sana au yapigwe marufuku kabisa. Hata hivyo, katika miaka michache iliyopita, katika sehemu nyingi kumekuwa na ulegevu wa msongo wa kiserikali juu ya vikundi vya kidini. Kwa watu fulani huenda ikaonekana kwamba hatari yoyote kwa dini imetoweka.

20. Dini za ulimwengu zimejipa sifa ya aina gani?

²⁰ Dini za Babiloni Mkubwa zaendelea kuwa kani yenye kuleta mchafuko sana ulimwenguni. Mara nyingi vichwa vya habari hutambulisha vikundi vinavyopigana na vikundi vya uharamia kwa kutaja jina la dini vinayofuata. Polisi wa kuzuia fujo na majeshi wameingia kwa nguvu katika mahekalu ili kukomesha ujeuri kati ya vikundi vya kidini vinavyoshindana. Vikundi vya kidini vimedhamini kifedha mapinduzi ya kisiasa. Chuki ya kidini imezuia jitihada za Umoja wa Mataifa za kudumisha mahusiano yenye uthabiti kati ya makabila. Katika kufuatia lengo la amani na usalama, vikundi katika Umoja wa Mataifa vingependa kuona kuondolewa kwa uvutano wowote wa kidini unaovizuia.

21. (a) Ni nani atakayeamua wakati Babiloni Mkubwa itakapoangamizwa? (b) Ni jambo la hima kufanya nini kabla ya wakati huo?

²¹ Kuna jambo jingine la maana la kufikiriwa pia. Ingawa pembe za kijeshi miongoni mwa Umoja wa Mataifa zitatumiwa kuharibu Babiloni Mkubwa, uharibifu huo kwa kweli utakuwa wonyesho wa hukumu ya kimungu. Utekelezaji wa hukumu utakuja kwa wakati uliowekwa na Mungu. (Ufunuo 17:17) Tufanye nini kwa wakati huu? “Tokeni kwake”—tutoke katika Babiloni Mkubwa—Biblia hujibu.—Ufunuo 18:4.

22, 23. Kukimbia huko kwahusisha nini?

²² Kukimbilia usalama huko si kukimbilia mahali fulani halisi, kama walivyofanya Wakristo Wayahudi walipoacha Yerusalemu. Ni kukimbia dini za Jumuiya ya Wakristo, ndiyo, kutoka katika sehemu yoyote ya Babiloni Mkubwa. Kwamaanisha mtu kujitenganisha kabisa si na matengenezo bandia tu ya kidini bali pia na desturi zayo na roho yanayoisitawisha. Ni kukimbilia usalama katika tengenezo la kitheokrasi la Yehova.—Waefeso 5:7-11.

²³ Watumishi wa Yehova watiwa-mafuta walipotambulisha kwa mara ya kwanza lile chukizo la siku ya kisasa, Ushirika wa Mataifa, baada ya Vita ya Ulimwengu 1, Mashahidi walitendaje? Walikuwa tayari wamekata ushirika wao na makanisa ya Jumuiya ya Wakristo. Lakini waling’amua hatua kwa hatua kwamba walikuwa wangali wanashikamana na desturi na mazoea fulani ya Jumuiya ya Wakristo, kama vile kutumia msalaba na kusherehekea Krismasi na sikukuu nyinginezo za kipagani. Walipojifunza kweli juu ya mambo hayo, wao walitenda upesi. Walizingatia shauri linalopatikana kwenye Isaya 52:11: “Nendeni zenu, nendeni zenu, tokeni huko, msiguse kitu kichafu; tokeni kati yake; iweni safi ninyi mnaochukua vyombo vya BWANA.”

24. Hasa tangu 1935, ni nani ambao wamejiunga na huko kukimbia?

²⁴ Hasa tangu 1935 na kuendelea, umati wenye kuongezeka wa wengine, watu waliokubali taraja la kuishi milele kwenye dunia iliyo paradiso, walianza kuchukua hatua iyo hiyo. Hao pia ‘wameona chukizo la uharibifu likisimama katika patakatifu,’ nao watambua maana ya hilo. Baada ya kufanya uamuzi wa kukimbia, wameomba majina yao yaondoshwe katika orodha za washiriki wa matengenezo yaliyo sehemu ya Babiloni Mkubwa.—2 Wakorintho 6:14-17.

25. Ni nini linalohitajika kwa kuongezea kuvunja uhusiano wowote ambao mtu aweza kuwa nao pamoja na dini bandia?

²⁵ Hata hivyo, kukimbia Babiloni Mkubwa kwahusisha mengi zaidi kuliko kuacha dini bandia. Kwahusisha mengi zaidi kuliko kuhudhuria mikutano michache kwenye Jumba la Ufalme, au kushiriki katika utumishi wa shambani mara moja au mbili kwa mwezi. Huenda mtu akawa yuko nje ya Babiloni Mkubwa kihalisi, lakini je, yeye ameiacha kikweli? Je, amejitenga na ulimwengu ambao Babiloni Mkubwa ni sehemu kubwa yao? Je, yeye bado hushikamana na yale mambo yaonyeshayo roho yao—roho inayodharau viwango vya Mungu vyenye uadilifu? Je, anaona adili za kingono na uaminifu katika ndoa kuwa mambo yasiyo mazito? Je, yeye hukazia masilahi ya kibinafsi na ya kimwili kuliko masilahi ya kiroho? Hapaswi kujiruhusu kufanyizwa kulingana na mtindo wa mfumo huu wa mambo.—Mathayo 6:24; 1 Petro 4:3, 4.

Usiache Chochote Kizuie Kukimbia Kwako!

26. Ni nini kitakachotusaidia si kuanza tu kukimbia bali kumaliza kwa mafanikio?

²⁶ Katika kukimbilia usalama, tusivitamani kamwe vitu vilivyobaki nyuma. (Luka 9:62) Twahitaji kukaza akili na mioyo yetu kwenye Ufalme wa Mungu na uadilifu wake. Je, tumeazimia kudhihirisha imani yetu katika kutafuta mambo hayo kwanza, tukiwa na uhakika kwamba Yehova atabariki mwendo huo wenye utii? (Mathayo 6:31-33) Masadikisho yetu yenye msingi wa Kimaandiko yapaswa yatuchochee tufanye hivyo tungojeapo kwa hamu kutendeka kwa mambo yenye maana ulimwenguni.

27. Kwa nini ni muhimu kufikiria kwa uzito maswali yanayoulizwa hapa?

²⁷ Utekelezaji wa hukumu ya kimungu utaanza kwa uharibifu wa Babiloni Mkubwa. Milki hiyo ya dini bandia iliyo kama kahaba itaondoshwa milele isiwepo tena. Wakati huo uko karibu sana! Msimamo wetu tukiwa mtu mmoja-mmoja utakuwa nini wakati huo wa maana sana uwasilipo? Na kwenye upeo wa dhiki kubwa, wakati sehemu inayobaki ya mfumo mwovu wa Shetani inapoharibiwa, sisi tutakuwa upande gani? Tukichukua hatua inayohitajiwa sasa, tuna uhakika wa kusalimika. Yehova atuambia hivi: “Kila anisikilizaye atakaa salama.” (Mithali 1:33) Kwa kuendelea kumtumikia Yehova kwa uaminifu-mshikamanifu na kwa shangwe wakati wa mwisho wa huu mfumo, twaweza kustahili kumtumikia Yehova milele.

[Maelezo ya Chini]

Je, Wakumbuka?

◻ Ni nini lililo “chukizo” la siku ya kisasa?

◻ Ni katika maana gani “chukizo . . . limesimama katika patakatifu”?

◻ Ni nini kinachohusika katika kukimbilia usalama sasa?

◻ Kwa nini hatua kama hiyo ni jambo la hima?

[Picha katika ukurasa wa 16]

Ili kuokoka, ilikuwa lazima wafuasi wa Yesu wakimbie bila kukawia