Usichoke Kutenda Yaliyo Mema

“Tena tusichoke katika kutenda mema; maana tutavuna kwa wakati wake, tusipozimia roho.”​—WAGALATIA 6:9.

 1. Yesu aliwapa wafuasi wake utume gani?

NI UTENDAJI mzuri jinsi gani ambao Wakristo wanafanya kama sehemu ya ibada yao! Umefungamanishwa katika amri iliyo waziwazi: “Kwa hiyo nendeni mkafanye wanafunzi kutoka kwa watu wa mataifa yote, kuwabatiza . . .  kuwafundisha kushika mambo yote ambayo nimewaamuru ninyi. Na, tazama! mimi nipo pamoja na ninyi siku zote mpaka umalizio wa mfumo wa mambo.” (Mathayo 28:19, 20, NW) Yesu Kristo mwenyewe ndiye aliyewapa wanafunzi wake utume wa kufanya kazi hiyo ya kufundisha ya ulimwenguni pote.

 2. (a) Kwa sababu gani tunaweza kusema kwamba kazi ya kufanya wanafunzi ilikuwa ya maana na ni nzuri? (b) Kazi ya kufanya wanafunzi inatumikia kusudi gani?

² Kwa kuwa utume wa kufanya wanafunzi ndio uliokuwa mojapo ya taarifa za mwisho ambazo Yesu aliwaambia wanafunzi wake wa kwanza kabla ya kupaa mbinguni, je! haukuwa mgawo ulio wa maana sana? Ndiyo, kwa sababu kuutimiza kungeokoa uhai wetu. (1 Timotheo 4:16) Hilo linaufanya uwe kazi nzuri. Unaandaa elimu nzuri ya Biblia kwa wale wanaotii ujumbe wa Ufalme, na kazi ya kuhubiri inawaonya wale wasioitikia. (Luka 10:10, 11) Kwa sababu hii, kufanya kwao kazi hiyo kunawatambulisha Wakristo wa kweli kama vile kuitikia kwao mafundisho mengineyo yote ya Yesu.​—Yohana 8:31.

 3. (a) Wanafunzi wa Yesu waliitikiaje kielelezo na amri yake mwenyewe? (b) Yesu alikuza mwelekeo gani katika wanafunzi wake?

³ Akiwa Mwalimu Mkuu, Yesu aliwawekea wafuasi wake kielelezo kizuri sana. Alifundisha waziwazi na kufanya wanafunzi kwa “kuhubiri habari njema ya ufalme.” (Mathayo 9:35) Kwa kumwiga yeye, wafuasi wapya wenyewe wakawa wafanya-wanafunzi, kwa kuwa mwanafunzi wa kweli ni “mmoja anayekubali na kusaidia katika kueneza mafundisho ya mwingine.” Mwanzoni, kazi yao ya kufanya wanafunzi iliwekewa mpaka kwa Wayahudi na waongofu. Hata hivyo, ijapokuwa mjibizo mbaya wo wote katika kazi hiyo, je! wafuasi wa Yesu walitimiza amri yake ya “kwenda bila kukoma” ‘kutoacha’? Ndiyo, walienda kwa “kondoo waliopotea wa nyumba ya Israeli” mpaka wakati Wamataifa wa kwanza walipokuwa waitikadi katika 36 W.K. (Mathayo 10:5, 6; Matendo 5:42) Ilisemwa kwamba wanafunzi ‘waliijaza Yerusalemu mafundisho yao.’ (Matendo 5:28) Hawakuchoka na kazi yao nzuri. Badala yake, waliitimiza kwa imani.

“Lile Shamba Ni Ulimwengu”

 4. Wafuasi wa Yesu walifuatia mgawo wao ulioongezeka wakiwa na mwelekeo gani?

⁴ Yesu alionyesha kwamba shamba lingetia ndani “watu wa mataifa yote.” (Mathayo 28:19 NW) Katika mfano wa maneno juu ya kupanda mbegu ya UfaIme, yeye alikuwa amesema: “Lile shamba ni ulimwengu.” (Mathayo 13:38, NW) Hivyo, Wakristo wangekuwa “mashahidi” wake wa Ufalme kila mahali. Tena wangeenda bila kukoma, wakati huu “kwenye sehemu ya mbali zaidi sana ya dunia.” (Matendo 1:8, NW) Mtume Paulo ‘alisongwa sana na lile neno,’ na tunaweza kuwa na uhakika wa kwamba Wakristo wengine walisongwa pia.​—Matendo 18:5.

 5. Yesu alionyeshaje kwamba alitazamia wanafunzi wake wasongwe sana na kazi ya kutoa ushuhuda mpaka mwisho wa mfumo huu wa mambo?

⁵ Yesu alitazamia utendaji wa kutoa ushuhuda uwasonge Wakristo mpaka umalizio wa mfumo wa mambo uliopo. Hilo linaonyeshwa katika yale aliyotabiri juu ya huduma ya Kikristo na eneo ambayo ingeenea. Yesu alisema: “Na habari njema hizi za ufalme zitahubiriwa katika dunia yote inayokaliwa kwa ushuhuda kwa mataifa yote; na ndipo ule mwisho utakuja.”​—Mathayo 24:14, NW.

 6. Kazi ya kuhubiri Ufalme itafanywa kwa muda gani, na jambo hili linapasa kuathirije mwelekeo wetu kuielekea?

⁶ Yesu alipotoa amri ya kushiriki katika utendaji wa kuhubiri Ufalme na kufanya wanafunzi duniani pote, alijua kwamba kazi nzuri hiyo ingefikia upeo siku moja, kama ilivyofikia upeo katika shamba la Kiyahudi. Lakini ingetimiza kusudi layo. “Ndipo,” kama alivyosema, “mwisho utakuja.” Hivyo, kwa utumainifu na kwa shangwe Mashahidi wa Yehova wanaendelea katika kazi waliyogawiwa mpaka mwisho uje. Jambo hilo linawasaidia waendelee katika kazi katika siku yetu mpaka imalizike.

Jinsi ya Kufanya Kazi Hiyo

 7. Ni kichwa gani kilichotia alama huduma ya Yesu na ile ya wanafunzi wake?

⁷ Yesu aliwafundisha wanafunzi wake wa kwanza jinsi ya kufanya huduma yao ya waziwazi. Waliitikia agizo lake “Nendeni” kwa bidii. Alipokuwa akiwazoeza kwa ajili ya kazi yao ya kutoa ushuhuda, Yesu alisema: “Na katika kuenenda kwenu, hubirini, mkisema, Ufalme wa mbinguni umekaribia.” (Mathayo 10:7) Hilo liliupa ujumbe wao kichwa kile kile cha Ufalme ambacho kilikuwa kimetia alama huduma yake. Ingekuwa habari njema kwa watu wenye moyo wa kufuata haki. Mara wanafunzi wa Yesu walipoanza kazi yao, je! yeye aliacha? La, kwa kweli, “Yesu alipokwisha kuwaagiza wanafunzi wake kumi na wawili, alitoka huko kwenda kufundisha na kuhubiri katika miji yao.”​—Mathayo 11:1.

 8. (a) Ni wapi na jinsi gani watangazaji wa Ufalme wangeenda? (b) Kwa nini inafaa kupeleka habari njema kwa nyumba ya mtu? (c) Kuna faida gani kumsalimu mwenye nyumba ifaavyo?

⁸ Ni wapi na jinsi gani watangazaji hao wa Ufalme wangeenda? Yesu aliwaambia: “Nanyi mkiingia katika nyumba isalimuni.” (Mathayo 10:12) Kwenda kwenye nyumba ya mtu tukiwa na habari njema kunaonyesha heshima kwa mwenye nyumba, kukimpa fursa ya kushughulikia ujumbe wa Ufalme katika maskani yake. Njia za kidesturi na zinazokubalika za kusalimu si ndio njia ya upole na yenye kuonyesha fikira tu ya kuanzisha mazungumzo, lakini pia salamu ya kirafiki na yenye uchangamfu inaweza kugeuza ziara isiyotazamiwa iwe yenye kukubalika. (Linganisha Mathayo 28:9; Luka 1:28.) Sauti na jibu la mtu anayepatikana mlangoni inakuambia mengi pia kuhusu mwelekeo wake. Unahitaji kujua hilo kabla ya kuendelea kwa kuwa kujua huko kunafanya iwe rahisi kurekebisha maelezo yako yalingane na mahitaji ya mwenye nyumba.​—Linganisha Matendo 22:1, 2; 23:6.

 9. Ni nini kinachoonyesha kwamba si wote ambao wangesikia ujumbe wa Ufalme kwa kuthamini, na mjibizo wa wale ambao hawangeonyesha kupendezwa ungekuwa nini?

⁹ Yesu aliwajulisha wanafunzi wake ya kwamba si watu wote katika eneo wangeitikia kwa upendeleo. Yeye alisema: “Ndani ya jiji lo lote au kijiji ambamo ninyi mnaingia, tafuteni-tafuteni ni nani humo anayestahili.” Ikiwa wote wangeikubali ujumbe wa Ufalme, hakungekuwa na sababu ya kutumia usemi “tafuteni-tafuteni.” Mjibizo wa wale ambao hawakuonyesha kupendezwa katika ujumbe huo ungekuwa nini? “Mahali po pote ambapo mtu ye yote hawakaribishi ndani wala kusikiliza maneno yenu, mnapotoka katika nyumba hiyo au jiji lile yakung’uteni mavumbi yatoke kwenye nyayo zenu,” kuondoka kwa amani na kuachia hukumu ya Yehova itokeze matokeo.​—Mathayo 10:11, 14, NW.

Ile Hali Leo

10. Ni nini ambalo limesemwa juu ya utendaji wa kuhubiri Ufalme wa Mashahidi wa Yehova?

¹⁰ Kwa kukubali utume wa Kikristo kwa imani, Mashahidi wa Yehova wanaeneza dunia wakiwa na ujumbe wa Ufalme. Hivyo, A. P. Wisse, mwandikaji wa majarida katika Uholanzi, alieleza hivi: “Wao ni tofauti na watu wengine. Sehemu ya tofauti hiyo ni matokeo ya kueneza kwao evanjeli kwa bidii. Wao hawaoni Ukristo wa kweli kuwa dini yenye makathedro, yenye wanamitaa ambao kila mmoja ana mahali pake mwenyewe palipowekwa kando na ambaye dini yake haimtaki afanye zaidi ila kusikiliza tu. Wao wanaambia mambo waziwazi ye yote ambaye atasikiliza kama alivyofanya Paulo.” Kwa kweli bidii hiyo kwa ajili ya huduma imebarikiwa na Yehova Mungu.

11, 12. (a) Ni matokeo gani yamepatikana katika huduma katika miaka ya karibuni? (b) Tunapoongezeka katika hesabu, ni nini kinachotendeka kwa eneo la kuhubiri linalopatikana? (c) Ni maswali gani yanayozushwa?

¹¹ Zaidi ya wahubiri wa Ufalme 3,000,000 sasa wanafanya kazi kwa bidii katika mabara 210. Tunaona ongezeko zuri la wanafunzi wapya​—1,246,204 wamebatizwa katika muda wa miaka saba iliyopita. Baraka ya Yehova kwa jitihada yenye juhudi inaonekana wazi. (Isaya 60:8-10, 22) Kwani, angalau katika nchi na visiwa 40, kuna Shahidi mmoja kwa kila wakaaji 300 au chini, au mmoja kwa karibu jamaa 100! Waaidha, katika sehemu fulani fulani za nchi hizo kama vile Kanada na Guadeloupe, kila Shahidi anahubiria watu 45 au 50 katika eneo la kundi moja​—karibu makao 15 tu au chini kwa kila mhubiri kutembelea! Mengi ya maeneo haya yanaenezwa kila mwezi. Hata katika mabara ambao kila mhubiri ana watu wengi wa kuhubiria, sehemu fulani za mashambani zinaenezwa kwa ukawaida katika kazi yetu ya kutoa ushuhuda. Katika Seoul, Jamhuri ya Korea, maeneo fulani ya jijini yanafanyiwa kazi baada ya kila siku tano! Tunapoongezeka katika hesabu, na Mashahidi zaidi na zaidi wanapochukua kazi ya painia na painia msaidizi, tutakuwa tunatembelea milango ya majirani wetu kwa ukawaida wenye kuongezeka. Je! hilo linatokeza matatizo?

¹² Lazima ikubalike kwamba kuna matatizo katika sehemu fulani, kwa wote Mashahidi wa Yehova na wale tunaotembelea. Linaloongezea matatizo hayo ni ongezeko la ubaridi ulio miongoni mwa watu katika mabara mengi. Basi, tunapozidi kuongezeka katika hesabu, je! tunachoka polepole kufanya kazi yetu nzuri? Je! tunakata maneno kwamba kazi yetu takriban imalizike na kwamba tayari ‘tumetafuta-tafuta’ wote ambao wataitikia na kuwa wanafunzi? Je! wewe binafsi unachoka na labda hata unashindwa kuwatembelea watu wale wale wasioitikia? Ni jambo gani linaloweza kufanywa ili kuendeleza kiwango chetu bora cha utendaji?

Kudumisha Mwelekeo Unaofaa

13, 14. (a) Tunapaswa kuonaje hali inayotokea ya kufanyia eneo kazi mara kwa mara? (b) Kwa nini hatuzuiwi na wale ambao ‘hawaitikii’? (c) Tunawezaje kufuata kielelezo cha mitume katika kukabiliana na wale ambao wanachukizwa na ziara zetu?

¹³ Utatuzi unatia ndani hasa mwelekeo wetu tukiwa mashahidi wa Yehova. Jambo la kwanza, acheni tutazame upande mzuri sikuzote. Kueneza eneo mara nyingi zaidi kwa sababu ya hesabu kubwa ya wahubiri wanaohubiria idadi ya watu ni jambo ambalo kwa hakika lingetokea katika sehemu nyingi wakati kazi yetu inafikia upeo wake. Lakini je! hatujasali kwa ajili yalo? (2 Wathesalonike 3:1) Yale ambayo tunaona sasa yanapasa kutufanya tushangilie na yanapasa kutusadikisha kwamba tumo katika hatua za hatima katika kazi ya kufanya wanafunzi! Ufalme unahubiriwa, kama alivyotabiri Yesu. Na hata mahali ambapo watu ‘hawatasikiliza maneno yetu,’ wanaonywa kupitia kwa utendaji wetu wa kuhubiri Ufalme. Kumbuka, zaidi ya kufanya wanafunzi, tunatangaza habari njema “kwa ajili ya ushuhuda.”​—Mathayo 10:14; 24:14, NW.

¹⁴ Zaidi ya hilo, ni jambo linalotazamiwa kwamba hesabu inayokua watakataa ujumbe wa Ufalme mwisho unapokaribia. Matabiri yanaonyesha wazi, na mambo yaliyoonwa na wote wawili Yesu na Paulo yanatuhakikishia kwamba kungekuwa na wale “wasioitikia’ na ambao mioyo yao ingekuwa “isiyopokea.” Kwa hiyo, wakati huu ni lazima tuwe waangalifu ili tusiwe wasioitikia utume wetu. Hata kwa wale wasioitikia, tunapaswa kwenda “tena na tena.” (Isaya 6:9-11, NW; Mathayo 13:14, 15; Mithali 10:21) Kweli, inahitaji ushujaa kuwaendea mara kwa mara watu wanaochukizwa na ziara zetu. Hata hivyo, hakuna hali ya eneo mahali po pote inayopaswa kutuambia, ‘Acha kusema.’ Bali, kama mitume, tunapaswa kusali ili tupate ujasiri ‘kuendelea kusema’​—ijapokuwa chuki au uhasimu​—mpaka kazi ifanywe.​—Matendo 4:18-20, 24-31, NW.

15. Ni kitia-moyo kipi kinachotolewa kwenye Wagalatia 6:9, nacho kinapasa kuathirije rai yetu ya kuwatembelea majirani tukiwa na habari njema?

¹⁵ Kwa msingi, kuna aina mbili tu ya watu katika maeneo yetu yote​—wale ambao kwa sasa wanapendezwa na wale ambao hawapendezwi. Basi, tunahitaji kuendelea kufanya kazi ya ‘kutafuta-tafuta wale wanaostahili.’ Kufanya hivyo ni mojapo ya kazi nyingi zilizo bora ambazo tunaweza kufanya tukiwa Wakristo kuonyesha Yehova upendo wetu na ushikamanifu wetu kwake. Basi, “tusichoke katika kutenda mema; maana tutavuna kwa wakati wake, tusipozimia roho.” (Wagalatia 6:9) Kwa kuwa sasa tunakaribia sana mwisho wa mfumo huu, huu si wakati wa kuacha au kuchoka kuwatembelea majirani zetu tukiwa na habari njema za Ufalme. Bado Yehova hajasema kwamba kazi imemalizika.

Sababu kwa Nini Tunahitaji ‘Kuendelea Kusema’

16. (a) Ni baadhi ya hali zipi zinazoweza kubadili itikio la watu katika eneo? (b) Ni vielelezo gani vya badiliko la itikio mahali penu ambavyo unaweza kutoa?

¹⁶ Tutasaidiwa pia kudumisha mwelekeo mzuri ikiwa tunakumbuka kwamba ushikamanifu kwa Yehova unaonyeshwa kwa utendaji wa kuhubiri Ufalme kwa bidii. Waaidha, maeneo yanaendelea kubadilika katika njia mbalimbali. Watu wanahama-hama, au hali huenda zao zikabadilika. Huenda ikawa hawakupendezwa mara ya mwisho tulipowatembelea, lakini kupoteza kazi, kifo cha mpendwa, badiliko kubwa sana la mng’ang’ano kati ya yale mataifa makubwa, ugonjwa mbaya sana​—mabadiliko haya na mengineyo yanaweza kumaanisha kwamba wao wataitikia tunapozuru tena. Wengine, wakisha jifunze kwamba rafiki au mpendwa amekuwa mmoja wa Mashahidi wa Yehova, huenda sasa wakataka kuzungumza nasi ili wajifunze yale ambayo tunaitikadi ambayo huenda yakawa yametokeza badiliko hilo.

17. Watu fulani sasa wanajibizaje ujumbe wa Ufalme? Toa vielelezo fulani vya mahali penu.

¹⁷ Kumbuka pia, kwamba wale ambao wamekua katika miaka ya karibuni sasa wana jamaa, wanachukua maisha kwa uzito, na wanauliza maswali ambayo Neno la Mungu tu ndilo linaloweza kujibu. Mathalani, mama mmoja kijana aliwaalika Mashahidi wawili kwenye maskani yake na akasema: ‘Nilipokuwa msichana mdogo, sikufahamu kamwe kwa nini mama yangu aliwafukuza Mashahidi na kuwaambia hakupendezwa, hali yale ambayo mlitaka kuzungumza yalikuwa juu ya Biblia. Mimi nilikata maneno kwamba nitakapokua, niolewe, na kuwa na maskani yangu mwenyewe, ningewaomba Mashahidi wa Yehova waingie na wanieleze Biblia.’

18. Mandhari ya kidini inayobadilika inaathirije eneo ambamo tunahubiri na kufundisha?

¹⁸ Je! umepata kuona kwamba watu fulani ambao hawangesema nasi kwa miaka mingi na walifikiri kwamba ‘wameokoka’ sasa wanatuuliza maswali mengi kwa weupe wa moyo? Kwa nini? Badiliko limetukia katika kufikiri kwao kwa kidini. Wanasema kwamba wamezinduka sana na kushangazwa na kufunuliwa wazi kwa mwenendo usio wa adili, utendaji wa kisiasa, na kutumiwa kwa pesa za kanisa ovyo ovyo na waeneza evanjeli fulani fulani walio mashuhuri kwenye televisheni ambao wao waliitibari wakati mmoja. Yaelekea kwamba, kutakuwa na wengi wa aina hii hali katika Babuloni Mkuu zinapoendelea kuwa mbaya kufikia mwisho wa uharibifu wake.​—Ufunuo 18:1-8.

19, 20. Ni nini kinachoonyesha sababu ya kutovunjika moyo juu ya kuwaendea tena na tena watu ambao wamekataa ujumbe?

¹⁹ Kwa vyo vyote, hatupasi kuvunjika moyo wakati watu walio wengi hawawi wenye kupokea. Baada ya kuwaacha, yaelekea wangali wanatukumbuka. Katika Kanada, mwenye nyumba mmoja aliyetembelewa na Mashahidi wawili aliwaambia waziwazi kwamba hapendezwi. Baadaye, alianza kufikiria yale ambayo walikuwa wamesema na alitaka kuwatafuta ili wajibu maswali yaliyozuka akilini mwake. Aliingia kwenye gari lake na akaanza kuwatafuta katika barabara za ujirani wake lakini hakuweza kuwapata. Je! mwanamke huyo alichoka? La, alienda kwa maskani ya rafiki yake kuuliza kama walikuwa wamekuwa huko. Hawakuwa wamekuwa huko, lakini rafiki alisema kwamba angemsaidia mwanamke huyo akutane na Shahidi mmoja mahali pa kazi pa huyo rafiki yake. Matokeo yalikuwa kwamba mwanamke huyo mwenye kupendezwa alitembelewa mfululizo, naye alikaribisha marafiki, majirani, watu wa ukoo, na wafanya kazi wenzi. Nyakati nyingine watu wengi kama 15 wamekuwapo, karibu vitabu na Biblia 430 na magazeti 2,015 yameangushwa.

²⁰ Wengi wanathamini ziara zetu. Katika barua moja iliyoandikiwa afisi ya tawi ya Sosaiti ya Mnara wa Mlinzi, mwanamke mmoja alisema hivi: “Asante sana kwa kuingiza kujitoa kukubwa katika mioyo ya wale wenye imani yenu. Asante kwa kutembelea . . . na kushiriki upendo wa Bwana pamoja na wengine. Tendo hilo dogo linawafanyia wengine mengi sana. . . . Ijapokuwa huenda wengine wakawa wakatili, wengine wenye ubaridi, na wengine wenye kupokea, . . . kwa kweli inasaidia sana kuwa na mtu wa kukukumbusha mambo ya kiroho. Mimi naliona jambo hilo kuwa zuri, kuzungumza juu ya Bwana mtu mmoja na mwenzake.” Katika barua nyingine, mwenye nyumba alituomba ‘tusichoshwe na watu,’ hata watutendeje. “Tena tusichoke katika kutenda mema; maana tutavuna kwa wakati wake, tusipozjimia roho.” (Wagalatia 6:9) Kazi hii ina upendeleo na baraka ya Yehova kushiriki kwetu kunathibitisha upendo wetu kwake na kwa jirani yetu. (Mathayo 22:37-39) Kwa hiyo acheni tuifanye kazi hii mpaka imalizike.​—Linganisha Wafilipi 1:6.

21. (a) Yaelekea angalau, ni wapi lilipo takwa gumu la kwenda tena kwenye maeneo ambayo yanafanyiwa kazi mara kwa mara? (b) Tutazungumzia nini katika makala inayofuata?

²¹ Lazima tukubali uhakika wa kwamba sikuzote si watu wanaofanya iwe vigumu kufanyia eneo kazi mara kwa mara. Nyakati nyingine ni sisi wenyewe. Je! tunaanza tukiwa na maoni hasi, tukihisi kwamba tunawajua watu wote na mijibizo yao itakuwa nini? Hilo linaweza kuathiri mwelekeo wetu na yaelekea inaweza kuathiri sauti na sura yetu. Je! tungali tunatumia njia zile zile na maneno yale yale ambayo tumetumia kwa miaka mingi? Kwa kuwa sasa eneo linabadilika, kile ambacho wakati mmoja kilikuwa na mafanikio huenda kisiwafikie wengine “wanaostahili.” Labda tunahitaji njia nyingine ya kufikia na kuiona kazi yetu kwa njia tofauti. Jambo la pili, acheni tuone kile ambacho tunaweza kufanya ili “tusichoke” bali tuweze ‘kuvuna kwa wakati wake.’

Je! Unaweza Kueleza?

◻ Kwa nini hatupaswi “kuchoka” kuwaendea majirani zetu tukiwa na habari njema?

◻ Ni nani aliyetuambia tufanye wanafunzi katika njia tunayofanya, na mambo ya msingi ya njia hiyo ni yapi?

◻ Ni hali gani ambayo imetokea katika maeneo mengi, na ni nini kitakachotusaidia tudumishe mwelekeo unaofaa kuhusu hali hiyo?

◻ Kwa nini tunapaswa ‘kuendelea kusema’ habari njema “bila kukoma”?

[Sanduku katika ukurasa wa 14]

‘HATUTACHOKA’ KUHUBIRI UFALME TUKIKUMBUKA:

◻ Nani aliyetupa utume na agizo kuhusu jinsi ya kufanya kazi hiyo

◻ Kwamba baraka ya Yehova i juu ya kile ambacho tayari kimefanywa ulimwenguni pote

◻ Kuwa na mwelekeo mzuri ijapokuwa watu “wasioitikia”

◻ Kusali ili ‘tuendelea kusema’ kama mitume walivyofanya