“Mambo Haya Lazima Yatukie”
“Yesu akawaambia: ‘. . . Mambo haya lazima yatukie, lakini mwisho bado.’”—MATHAYO 24:4-6.
1. Ni jambo gani linalopasa kutuvutia?
BILA shaka, unapendezwa na uhai wako na pia wakati wako ujao. Hivyo basi unapaswa pia kupendezwa na jambo lililomvutia C. T. Russell mwaka wa 1877. Russell, ambaye baadaye alianzisha Watch Tower Society, aliandika kijitabu The Object and Manner of Our Lord’s Return. Kijitabu hicho chenye kurasa 64 kilishughulikia kurudi kwa Yesu, au kuja kwake kwa wakati ujao. (Yohana 14:3) Wakati mmoja wakiwa kwenye Mlima wa Mizeituni, mitume waliuliza kuhusu kurudi huko: “Ni wakati gani mambo haya yatakuwa, nayo itakuwa ni nini ishara ya kuwapo kwako [au, “kuja,” Union Version] na ya umalizio wa mfumo wa mambo?”—Mathayo 24:3.
2. Ni kwa nini kuna maoni mengi yanayopingana kuhusu yale aliyotabiri Yesu?
2 Je, unalijua na kulielewa jibu la Yesu? Jibu lapatikana katika zile Gospeli tatu. Profesa D. A. Carson ataarifu hivi: “Sio sura nyingi katika Biblia ambazo zimesababisha kutoelewana kwingi miongoni mwa wafasiri kuliko Mathayo 24 na sura zinazofanana nayo, yaani Marko 13 na Luka 21.” Kisha yeye atoa maoni yake, ambayo pia ni baadhi tu ya maoni ya kibinadamu yanayopingana. Katika karne moja hivi iliyopita, maoni mengi ya aina hiyo yalidhihirisha ukosefu wa imani. Waliotoa maoni hayo walisema kwamba Yesu hakusema kamwe yale tusomayo katika Gospeli, kwamba maneno yake yalipotoshwa baadaye, au kwamba unabii wake ulikosa kutimia—maoni yaliyoendelezwa na wahakiki wa Biblia. Hata mwelezaji mmoja aliielezea Gospeli ya Marko ‘kwa maoni ya falsafa ya dhehebu la dini ya Kibudha liitwalo Mahayana’!
3. Mashahidi wa Yehova wanajifunzaje unabii wa Yesu?
3 Tofauti na watu hao, Mashahidi wa Yehova wanaukubali uasilia na kutegemeka kwa Biblia, kutia ndani yale ambayo Yesu aliwaambia wale mitume wanne waliokuwa pamoja naye kwenye Mlima wa Mizeituni siku tatu kabla ya kifo chake. Tangu siku za C. T. Russell, watu wa Mungu wamepata uelewevu wa hatua kwa hatua ulio wazi zaidi juu ya unabii ambao Yesu alitoa kwenye mlima huo. Kwa miaka michache iliyopita, gazeti Mnara wa Mlinzi limeelewesha hata zaidi maoni yao kuhusu unabii huo. Je, wewe umeizingatia habari hiyo, ukiona athari zake maishani mwako?a Acheni tuichunguze tena.
Utimizo Wenye Kuhuzunisha Wakaribia
4. Huenda ni kwa nini mitume walimwuliza Yesu juu ya wakati ujao?
4 Mitume walijua kuwa Yesu ndiye Mesiya. Kwa hivyo, walipomsikia akitaja juu ya kifo chake, ufufuo, na kurudi kwake, lazima iwe walijiuliza hivi, ‘Ikiwa Yesu afa na kwenda zake, atatimizaje mambo mazuri ajabu ambayo Mesiya anatarajiwa kutimiza?’ Na zaidi, Yesu alisema kuhusu mwisho wa Yerusalemu na hekalu lake. Huenda mitume walijiuliza, ‘Jambo hilo litatukia lini na jinsi gani?’ Ili kujaribu kuelewa mambo hayo, mitume waliuliza hivi: “Mambo haya yatakuwa wakati gani, na ishara itakuwa nini wakati mambo yote haya yakusudiwapo kufikia umalizio?”—Marko 13:4; Mathayo 16:21, 27, 28; 23:37–24:2.
5. Mambo ambayo Yesu alisema yalitimizwaje katika karne ya kwanza?
5 Yesu alitabiri kwamba kungekuwako vita, njaa kuu, magonjwa ya kuambukiza, matetemeko ya dunia, chuki na mnyanyaso wa Wakristo, mesiya wasio wa kweli, na kuhubiriwa kwa habari njema za Ufalme kotekote. Ndipo mwisho ungekuja. (Mathayo 24:4-14; Marko 13:5-13; Luka 21:8-19) Yesu alisema hayo mapema mwaka wa 33 W.K. Katika miongo kadhaa iliyofuata, wanafunzi wake waliokuwa chonjo wangeweza kutambua kwamba mambo yaliyotabiriwa kwa kweli yalikuwa yakitukia kwa njia yenye kutokeza. Ndiyo, historia yathibitisha kuwa ishara hiyo ilitimizwa wakati huo, ikiongoza kwenye umalizio wa mfumo wa mambo wa Kiyahudi ulioharibiwa na Waroma mwaka wa 66-70 W.K. Mambo hayo yalitukiaje?
6. Ni jambo gani lililotokea kati ya Waroma na Wayahudi mwaka wa 66 W.K.?
6 Wakati wa msimu wa kiangazi huko Yudea mwaka wa 66 W.K., Wazeloti Wayahudi waliongoza shambulio dhidi ya walinzi Waroma waliokuwa katika ngome iliyokuwa karibu na hekalu jijini Yerusalemu, hatua iliyosababisha jeuri katika sehemu nyingine za nchi. Katika kitabu History of the Jews, Profesa Heinrich Graetz asimulia hivi: “Sesho Galo, aliyekuwa na daraka la kutegemeza heshima ya silaha za Waroma akiwa Liwali wa Siria, . . . hangeweza kuendelea kushuhudia uasi ukienea kumzunguka bila kujitahidi kuukomesha. Aliyakusanya majeshi yake, na watawala jirani wakayatuma majeshi yao kwa hiari.” Jeshi hilo lenye wanajeshi 30,000 lilizingira Yerusalemu. Baada ya kupigana kwa kipindi fulani, Wayahudi walikimbilia upande wa nyuma wa kuta karibu na hekalu. “Kwa siku tano mfululizo, Waroma walizishambulia kuta, lakini kila mara walilazimika kurudi nyuma kwa sababu ya mashambulizi ya silaha ya Wayudea. Ni katika siku ya sita tu ndipo walipofaulu kufukua sehemu ya ukuta wa kaskazini mbele ya Hekalu.”
7. Kwa nini wanafunzi wa Yesu wangeona mambo kwa njia tofauti na Wayahudi walio wengi?
7 Ebu wazia tu jinsi Wayahudi walivyotatanishwa, kwa kuwa walidhani kwa muda mrefu kwamba Mungu angewalinda pamoja na jiji lao takatifu! Hata hivyo, wanafunzi wa Yesu walikuwa wameonywa kimbele kwamba maafa yangelipata jiji la Yerusalemu. Yesu alikuwa ametabiri hivi: “Siku zitakuja juu yako wakati maadui wako watakapojenga kukuzunguka wewe boma lenye miti iliyochongoka nao watakuzunguka na kukutaabisha kutoka kila upande, nao watabwaga kwenye ardhi wewe na watoto wako walio ndani yako, nao hawataacha jiwe juu ya jiwe katika wewe.” (Luka 19:43, 44) Lakini je, jambo hilo lingemaanisha kifo kwa Wakristo waliokuwa ndani ya Yerusalemu mwaka wa 66 W.K.?
8. Yesu alitabiri kuhusu msiba gani, na ni nani waliokuwa “wachaguliwa” ambao kwa ajili yao siku hizo zingefupishwa?
8 Alipokuwa akiwajibu mitume kwenye Mlima wa Mizeituni, Yesu alitabiri hivi: “Siku hizo zitakuwa siku za dhiki ya namna ambayo haijatukia tangu mwanzo wa viumbe ambavyo Mungu aliumba hadi wakati huo, na haitatukia tena. Kwa kweli, kama Yehova hangekuwa amezikata siku hizo ziwe fupi, hakuna mwili ambao ungeokolewa. Lakini yeye amezikata siku hizo ziwe fupi kwa sababu ya wachaguliwa ambao amechagua.” (Marko 13:19, 20; Mathayo 24:21, 22) Kwa hivyo, siku hizo zingefupishwa na “wachaguliwa” wangeokolewa. Hao walikuwa nani? Kwa wazi si Wayahudi waasi waliodai kumwabudu Yehova ilhali walikuwa wamemkataa Mwana wake. (Yohana 19:1-7; Matendo 2:22, 23, 36) Wachaguliwa wa kweli wa wakati huo walikuwa Wayahudi na Wasio Wayahudi ambao walidhihirisha imani katika Yesu akiwa Mesiya na Mwokozi. Mungu alikuwa amewachagua watu hao, naye alikuwa amewafanya kuwa taifa jipya la kiroho, “Israeli wa Mungu,” kwenye siku ya Pentekoste 33 W.K.—Wagalatia 6:16; Luka 18:7; Matendo 10:34-45; 1 Petro 2:9.
9, 10. Siku za shambulio la Waroma ‘zilikatwaje zikawa fupi,’ kukiwa na tokeo gani?
9 Je, siku hizo ‘zilikatwa zikawa fupi’ na watiwa-mafuta waliochaguliwa jijini Yerusalemu wakaokolewa? Profesa Graetz adokeza hivi: “[Sesho Galo] hakuona kuwa yafaa kuendelea na mapigano dhidi ya watu waliokuwa na shauku ya kishujaa na hivyo ajiingize katika kampeni ndefu ya vita wakati wa msimu huo, wakati ambapo mvua za vuli zingeanza . . . nazo zingezuia jeshi lisipate maandalizi. Labda kwa sababu hiyo aliamua kwamba ni jambo la busara kukimbia.” Haidhuru ni jambo gani Sesho Galo alikuwa akifikiria, jeshi la Waroma lilikimbia kutoka jijini, nalo likapata pigo la hasara kubwa kutoka kwa Wayahudi waliokuwa wakilifukuza.
10 Hatua hiyo ya Waroma ya kukimbia iliruhusu “mwili,” yaani, wanafunzi wa Yesu waliokuwa hatarini ndani ya Yerusalemu waokolewe. Rekodi za historia zaonyesha kwamba wakati fursa hiyo ilipojitokeza, Wakristo walikimbia kutoka eneo hilo. Ni wonyesho ulioje wa uwezo wa Mungu wa kujua mapema wakati ujao na kuhakikisha kwamba waabudu wake wameokolewa! Hata hivyo, ni nini lililowapata Wayahudi wasioamini waliobaki Yerusalemu na Yudea?
Wayahudi wa Wakati Huo Wangetambua
11. Yesu alisema nini kuhusu “kizazi hiki”?
11 Wayahudi wengi walidhani kwamba mfumo wao wa ibada, uliotegemea hekalu, ungeendelea kwa muda mrefu. Lakini Yesu alisema hivi: “Jifunzeni jambo hili kutokana na mtini . . . Mara tu tawi lao changa likuapo kuwa jororo na kutoa majani, mwajua kwamba kiangazi kiko karibu. Hivyohivyo nyinyi pia, mwonapo mambo yote hayo, jueni kwamba yuko karibu milangoni. Kweli nawaambia nyinyi kwamba kizazi hiki hakitapitilia mbali kwa vyovyote mpaka mambo yote haya yatukie. Mbingu na dunia zitapitilia mbali, lakini maneno yangu hayatapitilia mbali kwa vyovyote.”—Mathayo 24:32-35.
12, 13. Wanafunzi wangeelewaje fungu “kizazi hiki” kama Yesu alivyolirejezea?
12 Katika miaka iliyotangulia mwaka wa 66 W.K., huenda Wakristo waliona sehemu nyingi za mwanzo-mwanzo za ishara yenye mambo mengi zikitimizwa—vita, njaa kuu, na hata kuhubiriwa kwa habari njema za Ufalme kotekote. (Matendo 11:28; Wakolosai 1:23) Hata hivyo, je, mwisho ungekuja lini? Yesu alimaanisha nini aliposema hivi: “Kizazi [Kigiriki, ge·ne·aʹ] hiki hakitapitilia mbali”? Mara nyingi Yesu aliuita umati wa Wayahudi wa wakati huo waliompinga, kutia ndani viongozi wa kidini, ‘kizazi kiovu, chenye uzinzi.’ (Mathayo 11:16; 12:39, 45; 16:4; 17:17; 23:36) Hivyo basi, wakati aliposema juu ya “kizazi hiki” akiwa kwenye Mlima wa Mizeituni, kwa wazi hakuwa akimaanisha jamii nzima ya Wayahudi kwa muda wote wa historia; wala hakumaanisha wafuasi wake, hata ingawa walikuwa “jamii iliyochaguliwa.” (1 Petro 2:9) Wala Yesu hakuwa akimaanisha kwamba “kizazi hiki” ni kipindi cha wakati.
13 Badala yake, Yesu alimaanisha Wayahudi wenye upinzani wa wakati huo ambao wangeona utimizo wa ishara aliyotoa. Profesa Joel B. Green atoa hoja hii kuhusu kurejezewa kwa kifungu “kizazi hiki” katika Luka 21:32: “Katika Gospeli ya Tatu, fungu ‘kizazi hiki’ (na mafungu mengine yanayofanana nalo) tayari lamaanisha kikundi cha watu wanaopinga kusudi la Mungu. . . . [Fungu hilo larejezea] watu wanaopinga kwa dhati kusudi la kimungu.”b
14. “Kizazi” hicho kilipatwa na mambo gani, lakini ni jinsi gani kulikuwako matokeo tofauti kwa Wakristo?
14 Kizazi kiovu cha Wayahudi wenye kupinga ambao wangeweza kuona ishara ikitimizwa pia kingeona mwisho. (Mathayo 24:6, 13, 14) Nao waliuona! Jeshi la Waroma lilirudi mwaka wa 70 W.K. likiongozwa na Tito, mwana wa maliki Vespasian. Ni vigumu sana kuamini yale mateso yaliyowapata Wayahudi ambao walizuiliwa katika jiji hilo.c Flavio Yosefo, ambaye alijionea mambo hayo, anaripoti kwamba kufikia wakati ambapo Waroma walilibomoa jiji, karibu Wayahudi 1,100,000 walikuwa wamekufa na 100,000 hivi wakachukuliwa mateka, na upesi wengi wa mateka hao wakaangamia kwa njia yenye kutisha kutokana na njaa au katika mahali pa michezo pa Waroma. Kwa kweli, dhiki ya kipindi cha mwaka wa 66-70 W.K. ilikuwa ndiyo kubwa kupita zote ambayo Yerusalemu na mfumo wa mambo wa Kiyahudi ulikuwa umewahi kuona au ungewahi kuona. Matokeo yalikuwa tofauti kama nini kwa Wakristo waliotii onyo la kiunabii la Yesu na kuondoka Yerusalemu baada ya majeshi ya Waroma kuondoka mwaka wa 66 W.K.! Wakristo watiwa-mafuta ‘waliochaguliwa’ ‘waliokolewa,’ au wakasalimika, mwaka wa 70 W.K.—Mathayo 24:16, 22.
Utimizo Mwingine Utakuja
15. Twaweza kuwaje na uhakika kwamba unabii wa Yesu ungekuwa na utimizo mkubwa zaidi baada ya 70 W.K.?
15 Hata hivyo, hayo hayakuwa tamati. Yesu alikuwa ameonyesha mapema kwamba baada ya jiji kuharibiwa, angekuja katika jina la Yehova. (Mathayo 23:38, 39; 24:2) Kisha akafanya jambo hilo lieleweke zaidi katika unabii wake aliotoa kwenye Mlima wa Mizeituni. Baada ya kutaja “dhiki kubwa” inayokuja, alisema kwamba baadaye Makristo wasio wa kweli wangetokea, na Yerusalemu lingekanyagwa-kanyagwa na mataifa kwa kipindi kilichorefushwa. (Mathayo 24:21, 23-28; Luka 21:24) Je, inawezekana kwamba utimizo mwingine, ulio mkubwa zaidi, ungekuja? Mambo ya hakika yanaonyesha ungekuja. Tunapolinganisha Ufunuo 6:2-8 (ulioandikwa baada ya dhiki ya Yerusalemu ya mwaka wa 70 W.K.) na Mathayo 24:6-8 na Luka 21:10, 11, twaona kuwa vita, upungufu wa chakula, na tauni, kwa kiwango kikubwa zaidi, vilikuwa vingali mbele. Utimizo huu ulio mkubwa zaidi wa maneno ya Yesu umekuwa ukitukia tangu Vita ya Ulimwengu ya Kwanza ilipoanza mwaka wa 1914.
16-18. Ni nini tunachotarajia ambacho bado kitatukia?
16 Kwa miongo mingi sasa, Mashahidi wa Yehova wamefundisha kwamba utimizo wa sasa wa hiyo ishara unathibitisha kuwa “dhiki kubwa” bado itakuja. “Kizazi” kiovu kilichopo leo kitaona dhiki hiyo. Yaonekana kuwa kutakuwapo awamu ya kwanza (kushambuliwa kwa dini zote zisizo za kweli), kama vile tu shambulio la Galo la mwaka wa 66 W.K. lilivyoanzisha dhiki kwa Yerusalemu.d Ndipo, baada ya kipindi chenye urefu usiojulikana, mwisho utakuja—uharibifu wa ulimwenguni pote, unaofanana na ule wa mwaka wa 70 W.K.
17 Akiirejezea dhiki iliyo karibu sana mbele yetu, Yesu alisema hivi: “Mara baada ya ile dhiki ya siku hizo jua litatiwa giza, nao mwezi hautatoa nuru yao, nazo nyota zitaanguka kutoka mbinguni, nazo nguvu za mbingu zitatikiswa. Na ndipo ishara ya Mwana wa binadamu itakapoonekana mbinguni, na ndipo makabila yote ya dunia yatakapojipiga yenyewe kwa maombolezo, nayo yatamwona Mwana wa binadamu akija juu ya mawingu ya mbinguni na nguvu na utukufu mkubwa.”—Mathayo 24:29, 30.
18 Hivyo, Yesu mwenyewe asema kwamba “baada ya ile dhiki ya siku hizo,” mambo fulani ya ajabu yatatukia angani. (Linganisha Yoeli 2:28-32; 3:15.) Hayo yatawashangaza na kuwashtua wanadamu wasiotii hivi kwamba ‘watajipiga wenyewe kwa maombolezo.’ Wengi “wa[ta]zimia moyo kutokana na hofu na tarajio la mambo yanayokuja juu ya dunia inayokaliwa.” Lakini haitakuwa hivyo kwa Wakristo wa kweli! Hao ‘watainua vichwa vyao juu, kwa sababu ukombozi wao unakaribia.’—Luka 21:25, 26, 28.
Hukumu Iko Mbele!
19. Twaweza kuthibitishaje wakati wa kutimizwa kwa mfano wa kondoo na mbuzi?
19 Ona kwamba Mathayo 24:29-31 hutabiri kuwa (1) Mwana wa binadamu aja, (2) kuja huko kutakuwa kwenye utukufu mkubwa, (3) malaika watakuwa pamoja naye, na (4) makabila yote ya dunia yatamwona. Yesu ayarudia mambo hayo katika mfano wake wa kondoo na mbuzi. (Mathayo 25:31-46) Kwa sababu hiyo, twaweza kukata kauli kwamba mfano huo unahusu wakati ambapo, baada ya kufyatuka kwa dhiki, Yesu atakuja pamoja na malaika zake na kuketi juu ya kiti chake cha ufalme ili kuhukumu. (Yohana 5:22; Matendo 17:31; linganisha 1 Wafalme 7:7; Danieli 7:10, 13, 14, 22, 26; Mathayo 19:28.) Ni nani watakaohukumiwa, na tokeo litakuwa nini? Mfano huo waonyesha kwamba Yesu atayashughulikia mataifa yote, kana kwamba wamekusanyika mbele tu ya kiti chake cha ufalme cha kimbingu.
20, 21. (a) Ni nini kitakachowapata kondoo wa mfano wa Yesu? (b) Ni nini kitakachowapata mbuzi wakati ujao?
20 Wanaume na wanawake wenye mfano wa kondoo watawekwa upande wa kuume wa Yesu wenye upendeleo. Kwa nini? Kwa sababu walitumia fursa zao ili kufanyia mema ndugu zake, yaani, Wakristo watiwa-mafuta watakaoshiriki katika Ufalme wa kimbingu wa Kristo. (Danieli 7:27; Waebrania 2:9–3:1) Kwa kupatana na mfano huo, mamilioni ya Wakristo wenye mfano wa kondoo wamewatambua ndugu za kiroho za Yesu nao wamekuwa wakifanya kazi kwa kuwaunga mkono. Matokeo yamekuwa kwamba, huu “umati mkubwa” una tumaini linalotegemea Biblia la kuokoka “dhiki kubwa” na kisha kuishi milele katika dunia Paradiso, ambayo ni eneo la duniani la Ufalme wa Mungu.—Ufunuo 7:9, 14; 21:3, 4; Yohana 10:16.
21 Matokeo yatakuwa kinyume jinsi gani kwa mbuzi! Wao wanafafanuliwa kwenye Mathayo 24:30 kuwa ‘wakijipiga wenyewe kwa maombolezo’ wakati Yesu ajapo. Nao kweli wanastahili kuomboleza, kwa kuwa watakuwa wamedumisha sifa ya kuikataa habari njema ya Ufalme, ya kuwapinga wanafunzi wa Yesu, na ya kuupendelea ulimwengu ambao unapitilia mbali. (Mathayo 10:16-18; 1 Yohana 2:15-17) Ni Yesu tu ndiye huamua mbuzi ni nani—wala si juu ya wanafunzi wake walio duniani kuamua. Kuwahusu hao mbuzi, yeye asema hivi: “Hawa wataondoka kuingia katika kukatiliwa-mbali kudumuko milele.”—Mathayo 25:46.
22. Ni sehemu ipi ya unabii wa Yesu tunayostahili kuichunguza zaidi?
22 Hatua ambayo tumepiga ya kuelewa unabii katika Mathayo sura ya 24 na 25 imekuwa yenye kusisimua. Hata hivyo, kuna sehemu ya unabii wa Yesu ambayo yastahili tuichunguze—‘kitu chenye kuchukiza sana ambacho husababisha ukiwa kikiwa kimesimama katika mahali patakatifu.’ Yesu aliwasihi wafuasi wake watumie ufahamu kuhusiana nacho na wawe tayari kuchukua hatua. (Mathayo 24:15, 16) Je, kitu hicho chenye “kuchukiza sana” ni nini? Kinasimama mahali patakatifu wakati gani? Na je, matazamio yetu ya wakati huu na ya wakati ujao yanahusikaje? Makala inayofuata itazungumzia hayo.
[Maelezo ya Chini]
a Ona makala za funzo katika matoleo ya Mnara wa Mlinzi ya Februari 15, 1994; Oktoba 15 na Novemba 1, 1995; na Agosti 15, 1996.
b Msomi Mwingereza G. R. Beasley-Murray asema hivi: “Fungu ‘kizazi hiki’ halipaswi kusababisha ugumu wowote kwa wafasiri. Ingawa ni kweli kwamba neno genea katika Kigiriki cha mapema lilimaanisha uzazi, uzao, na kwa hivyo jamii, . . . hilo mara nyingi lilitumiwa katika [Septuagint ya Kigiriki] kutafsiri neno la Kiebrania dôr, linalomaanisha umri, umri wa jamii ya kibinadamu, au kizazi katika maana ya watu walioishi wakati mmoja. . . . Katika maneno ya Yesu, neno hilo laonekana kuwa ladokeza maana mbili: kwa upande mmoja sikuzote hilo linamaanisha watu walioishi wakati mmoja naye, na kwa upande mwingine linamaanisha ule unaoeleweka kuwa uchambuzi.”
c Katika kitabu History of the Jews, Profesa Graetz asema kwamba nyakati fulani Waroma waliwatundika mtini wafungwa 500 kwa siku. Baadhi ya Wayahudi waliotekwa walikatwa mikono na kurudishwa jijini. Ni hali zipi zilizokuwa humo? “Pesa zilikuwa zimepoteza thamani yake, kwa kuwa hazingeweza kununua mkate. Wanaume walipigana vibaya sana barabarani waking’ang’ania chakula chenye kuchukiza sana, vifurushi vya nyasi, kipande cha ngozi, au takataka iliyotupiwa mbwa. . . . Idadi iliyokuwa ikiongezeka haraka ya maiti zisizozikwa ilifanya hewa ya kiangazi isababishe magonjwa ya kuambukiza, na ugonjwa, njaa kuu, na upanga vikawaangamiza watu.”
d Makala inayofuata itazungumzia sehemu hii ya dhiki hiyo ya wakati ujao.
Je, Wakumbuka?
◻ Mathayo 24:4-14 ilipata utimizo gani katika karne ya kwanza?
◻ Katika wakati wa mitume, siku zilifupishwaje na mwili ukaokolewa, kama ilivyotabiriwa kwenye Mathayo 24:21, 22?
◻ Ni nini kilichokitambulisha “kizazi” ambacho kinatajwa kwenye Mathayo 24:34?
◻ Twajuaje kwamba unabii uliotolewa kwenye Mlima wa Mizeituni ungekuwa na utimizo mwingine ulio mkubwa zaidi?
◻ Mfano wa kondoo na mbuzi utatimizwa wakati gani na jinsi gani?
[Picha katika ukurasa wa 12]
Sehemu ya Tao la Tito jijini Roma, ikionyesha waliotekwa wakati wa kuharibiwa kwa Yerusalemu
[Hisani]
Soprintendenza Archeologica di Roma