Mjue Yehova Kupitia Neno Lake

“Na uzima wa milele ndio huu, Wakujue wewe, Mungu wa pekee wa kweli, na Yesu Kristo uliyemtuma.”—YOHANA 17:3.

1, 2. (a) Ni nini maana ya maneno “-jua” na “ujuzi” kama yatumiwavyo katika Maandiko? (b) Ni vielelezo vipi vinavyoelewesha wazi maana hiyo?

KUMJUA mtu fulani akiwa mtu unayemfahamu tu au kujua jambo fulani kijuujuu tu si maana kamili ya maneno “-jua” na “ujuzi” kama yanavyotumiwa katika Maandiko. Katika Biblia kunahusisha “tendo la kujua kupitia mambo yaliyoonwa,” ujuzi unaoonyesha “uhusiano wa kutumainiana kati ya watu.” (The New International Dictionary of New Testament Theology) Hilo latia ndani kumjua Yehova kwa kufikiria matendo yake fulani hasa, kama vile visa vingi katika kitabu cha Ezekieli ambamo Mungu alitekeleza hukumu dhidi ya wakosaji, akipiga mbiu hivi: ‘Nanyi mtalazimika kujua kwamba mimi ni Yehova.’—Ezekieli 38:23, NW.

² Njia mbalimbali za kutumia maneno “-jua” na “ujuzi” zaweza kueleweshwa wazi kwa vielelezo vichache. Kwa wengi waliodai kuwa walitenda katika jina lake, Yesu alisema, “Sikuwajua ninyi kamwe”; alimaanisha kwamba hakuwa amejihusisha nao kamwe. (Mathayo 7:23) Wakorintho wa Pili 5:21 husema kwamba Kristo ‘hakujua dhambi.’ Hilo halimaanishi kwamba hakuwa na ufahamu wowote wa dhambi, bali, kwamba yeye binafsi hakuhusika nayo. Vivyo hivyo, Yesu aliposema: “Na uzima wa milele ndio huu, Wakujue wewe, Mungu wa pekee wa kweli, na Yesu Kristo uliyemtuma,” mengi zaidi yalihusika kuliko kujua tu jambo fulani juu ya Mungu na Kristo.—Linganisha Mathayo 7:21.

3. Ni nini linalothibitisha kwamba Yehova huonyesha alama ya kumtambulisha Mungu wa kweli?

³ Sifa nyingi za Yehova zaweza kujulikana kupitia Neno lake, Biblia. Mojawapo ni uwezo wake wa kutoa unabii kwa usahihi. Hiyo ni alama ya Mungu wa kweli: “Wayatangaze na kutujulisha yatakayokuwa; watuonyeshe mambo ya zamani, ni mambo gani, tukapate kuyatia moyoni, tukajue mwisho wake; au watudhihirishie yatakayotokea baadaye. Tujulisheni yatakayokuwa baadaye, nasi tutakiri ya kuwa ninyi ni miungu.” (Isaya 41:22, 23) Katika neno lake, Yehova hutuambia mambo ya kwanza kuhusu uumbaji wa dunia na uhai juu yayo. Alituambia kimbele sana mambo ambayo yangetukia baadaye na ambayo kwa kweli yalitimia. Na hata sasa yeye ‘hutudhihirishia yatakayotokea baadaye,’ hasa mambo yatakayotukia katika “siku [hizi] za mwisho.”—2 Timotheo 3:1-5, 13; Mwanzo 1:1-30; Isaya 53:1-12; Danieli 8:3-12, 20-25; Mathayo 24:3-21; Ufunuo 6:1-8; 11:18.

4. Yehova ametumiaje sifa yake ya nguvu, naye ataitumiaje hata zaidi?

⁴ Sifa nyingine ya Yehova ni nguvu. Inaonekana wazi mbinguni ambako nyota zinazotenda zikiwa tanuri za uyeyunganishaji (kuunganisha viini vya kiatomu) humimina nuru na joto. Watu au malaika wenye kuasi wanapopinga enzi kuu ya Yehova, yeye hutumia nguvu zake akiwa “mtu [mfanya kiume, NW] wa vita,” akitetea jina lake jema na viwango vyake vyenye uadilifu. Kwenye pindi hizo bila kusita yeye huachilia nguvu kwa njia ya kuleta msiba, kama vile katika Gharika ya siku ya Noa, katika uangamizo wa Sodoma na Gomora, na katika ukombozi wa Israeli kupitia Bahari Nyekundu. (Kutoka 15:3-7; Mwanzo 7:11, 12, 24; 19:24, 25) Karibuni, Mungu atatumia nguvu zake ‘kumseta Shetani chini ya miguu yenu.’—Warumi 16:20.

5. Pamoja na nguvu zake, Yehova ana sifa gani pia?

⁵ Hata hivyo, zijapokuwa nguvu hizo zote zisizo na mipaka, kuna unyenyekevu. Zaburi 18:35, 36 husema hivi: “Unyenyekevu wako umenikuza. Umezifanyizia nafasi hatua zangu.” Unyenyekevu wa Mungu humruhusu ‘anyenyekee kutazama, mbinguni na duniani, humwinua mnyonge kutoka mavumbini, na kumpandisha maskini kutoka jaani.’—Zaburi 113:6, 7.

6. Ni sifa gani ya Yehova ambayo ni yenye kuokoa uhai?

⁶ Rehema ya Yehova katika kushughulika na mwanadamu huokoa uhai. Ni rehema iliyoje ambayo Manase alioonyeshwa aliposamehewa, hata ingawa alikuwa ametenda ukatili mbaya sana! Yehova husema hivi: “Nimwambiapo mtu mwovu, Hakika utakufa; kama akighairi, na kuiacha dhambi yake, na kutenda yaliyo halali na haki; katika dhambi zake zote alizozitenda, hata mojawapo haitakumbukwa juu yake; ametenda yaliyo halali na haki; hakika ataishi.” (Ezekieli 33:14, 16; 2 Mambo ya Nyakati 33:1-6, 10-13) Yesu alikuwa akimwiga Yehova alipohimiza kusamehe mara 77, hata mara 7 katika siku moja!—Zaburi 103:8-14; Mathayo 18:21, 22; Luka 17:4.

Mungu Mwenye Hisia

7. Yehova yukoje tofauti na miungu ya Kigiriki, na ni pendeleo jipi lenye thamani kubwa liliofunguliwa kwetu?

⁷ Wanafalsafa Wagiriki, kama vile Waepikureo, waliamini katika miungu lakini waliwaona kuwa mbali sana na dunia kuweza kupendezwa na mwanadamu au kuathiriwa na hisia zake. Uhusiano kati ya Yehova na Mashahidi wake waaminifu ni tofauti kama nini! “Yehova hupendezwa na watu wake.” (Zaburi 149:4, NW) Watu waovu wa kabla ya Furiko walimfanya ahisi majuto na “akahuzunika moyo.” Israeli kwa ukosefu wao wa uaminifu walimletea Yehova uchungu na huzuni. Wakristo wanaweza kuihuzunisha roho ya Yehova kwa kutotii; hata hivyo kwa uaminifu wao, wanaweza kumletea shangwe. Ni ajabu kama nini kufikiri kwamba mwanadamu dhaifu sana aliye duniani aweza kumfanya Muumba wa ulimwengu wote mzima ahisi uchungu au shangwe! Kwa sababu ya yote anayotufanyia, ni vizuri ajabu kama nini kwamba tuna lile pendeleo lenye thamani kubwa la kumfurahisha!—Mwanzo 6:6; Zaburi 78:40, 41; Mithali 27:11; Isaya 63:10; Waefeso 4:30.

8. Abrahamu alitumiaje uhuru wake wa usemi na Yehova?

⁸ Neno la Mungu huonyesha kwamba upendo wa Yehova huturuhusu tuwe na “uhuru [mkubwa] wa usemi.” (1 Yohana 4:17, NW) Angalia kisa cha Abrahamu wakati Yehova alipokuja kuangamiza Sodoma. Abrahamu alimwambia Yehova hivi: “Je! utaharibu mwenye haki pamoja na mwovu? Huenda wakawapo wenye haki 50 katika mji, utaharibu, wala hutauacha mji kwa ajili ya hao hamsini wenye haki waliomo? . . . Hasha; Mhukumu ulimwengu wote asitende haki?” Ni maneno yaliyoje kumwambia Mungu! Hata hivyo Yehova alikubali kuokoa Sodoma ikiwa watu wenye haki hamsini wangekuwako. Abrahamu aliendelea akiipunguza idadi kutoka 50 hadi 20. Akawa na wasiwasi kwamba alikuwa akisisitiza mambo kupita kiasi. Alisema hivi: “Bwana [Yehova, NW] asiwe na hasira, nami nitasema mara hii tu, Huenda wakaonekana huko kumi? Tena Yehova akiri hivi: “Sitaharibu kwa ajili ya hao kumi.”—Mwanzo 18:23-33.

9. Kwa nini Yehova alimruhusu Abrahamu aseme jinsi alivyosema, nasi twaweza kujifunza nini kutokana na hilo?

⁹ Kwa nini Yehova alimruhusu Abrahamu uhuru huo wa usemi ili aseme katika njia hiyo? Kwanza, Yehova alitambua hisia za Abrahamu zenye kusononeka (maumivu ya moyoni). Alijua kwamba Loti, mpwa wa Abrahamu, aliishi Sodoma, na Abrahamu alihangaikia usalama wake. Pia Abrahamu alikuwa rafiki ya Mungu. (Yakobo 2:23) Mtu akisema nasi kwa ukali bila huruma, je, sisi hujaribu kutambua hisia zilizo nyuma ya maneno yake na kufikiria hali zinazoyasababisha, hasa ikiwa yeye ni rafiki yetu ambaye yuko chini ya aina fulani ya mbano wa kihisia? Je! si jambo la kufariji kuona kwamba Yehova ataelewa matumizi yetu ya uhuru wa usemi, kama alivyomwelewa Abrahamu?

10. Uhuru wa usemi hutusaidiaje katika sala?

¹⁰ Hasa tunapomwendea akiwa “Msikiaji [wetu] wa sala” (NW) ndipo tunapotamani sana uhuru huo wa usemi wa kumwaga nafsi yetu kwake, tunaposononeka sana na kufadhaika kihisiamoyo. (Zaburi 51:17; 65:2, 3) Hata nyakati zile ambapo huenda tusijue la kusema, “Roho mwenyewe [roho yenyewe, NW] hutuombea kwa kuugua kusikoweza kutamkwa,” na Yehova husikiliza. Yeye aweza kujua mawazo yetu: “Umelifahamu wazo langu tokea mbali. Maana hamna neno ulimini mwangu usilolijua kabisa, BWANA [Yehova, NW].” Hata hivyo, twapaswa kuendelea kuomba, kutafuta, na kubisha.—Warumi 8:26; Zaburi 139:2, 4; Mathayo 7:7, 8.

11. Inaonyeshwaje kwamba kwa kweli Yehova hutujali sisi?

¹¹ Yehova hujali. Yeye hufanyia maandalizi uhai aliouumba. “Macho ya watu wote yakuelekea Wewe, nawe huwapa chakula chao wakati wake. Waufumbua mkono wako, wakishibisha kila kilicho hai matakwa yake.” (Zaburi 145:15, 16) Tunaalikwa tuone jinsi anavyowalisha ndege vichakani. Ona maua ya mashamba, jinsi anavyoyavika kwa uzuri. Yesu aliongeza kwamba Mungu atatufanyia kadiri iyo hiyo na zaidi kuliko vile anavyoyafanyia. Kwa hiyo kwa nini tusumbuke? (Kumbukumbu la Torati 32:10; Mathayo 6:26-32; 10:29-31) Petro wa Kwanza 5:7 hukualika ‘umtwike yeye fadhaa zako zote, kwa maana yeye hujishughulisha sana kwa mambo yako.’

“Chapa ya Nafsi Yake”

12, 13. Kuongezea kumwona Yehova kupitia uumbaji wake na matendo yake yaliyorekodiwa katika Biblia, tunaweza kumwona na kumsikia katika njia gani nyingine?

¹² Twaweza kumwona Yehova Mungu kupitia uumbaji wake; twaweza kumwona kwa kusoma matendo yake katika Biblia; twaweza pia kumwona kwa maneno na matendo yaliyorekodiwa kuhusiana na Yesu Kristo. Yesu mwenyewe asema hivyo, kwenye Yohana 12:45: “Anitazamaye mimi amtazama yeye aliyenipeleka.” Tena, kwenye Yohana 14:9: “Aliyeniona mimi amemwona Baba.” Wakolosai 1:15 lasema hivi: “[Yesu] ni mfano wa Mungu asiyeonekana.” Waebrania 1:3 lajulisha hivi: “[Yesu] ni mn’gao wa utukufu wake na chapa ya nafsi yake.”

¹³ Yehova alimtuma Mwana wake si kuandaa fidia tu bali pia kuweka kielelezo cha kuigwa, katika neno na tendo pia. Yesu alisema maneno ya Mungu. Alisema hivi kwenye Yohana 12:50: “Hayo ninenayo mimi, kama Baba alivyoniambia, ndivyo ninenavyo.” Hakufanya mambo yake mwenyewe, bali alifanya yale ambayo Mungu alimwambia afanye. Kwenye Yohana 5:30 alisema hivi: “Mimi siwezi kufanya neno mwenyewe.”—Yohana 6:38.

14. (a) Ni mambo gani ambayo Yesu aliona yaliyomsababisha asukumwe na huruma? (b) Kwa nini njia ya Yesu ya kusema iliwasababisha watu wamiminike kumsikia?

¹⁴ Yesu aliona wakoma, waliopooza, viziwi, vipofu, na waliopagawa na roho waovu na wale waliokuwa wakiomboleza wafu wao. Akisukumwa na huruma, aliwaponya wagonjwa na kuwafufua wafu. Aliwaona makutano wakiwa wamekonda na kutawanywa-tawanywa kiroho, akaanza kuwafundisha mambo mengi. Alifundisha si kwa maneno sahihi tu bali pia kwa maneno yenye neema kutoka moyoni mwake yaliyopenya moja kwa moja hadi mioyoni mwa wengine, yaliyowavuta kwake, yaliyowaleta hekaluni mapema ili wamsikie, yaliyowafanya wamfuate daima, ili kumsikiliza kwa furaha. Walimiminika ili kumsikia, wakijulisha kwamba ‘hajanena kamwe mtu yeyote kama huyu anavyonena.’ Wakastaajabishwa na njia yake ya kufundisha. (Yohana 7:46; Mathayo 7:28, 29; Marko 11:18; 12:37; Luka 4:22; 19:48; 21:38) Na maadui wake walipojaribu kumnasa kwa maswali, yeye alipindua mambo kabisa, akiwanyamazisha.—Mathayo 22:41-46; Marko 12:34; Luka 20:40.

15. Kichwa kikuu cha kuhubiri kwa Yesu kilikuwa nini, naye aliwahusisha wengine kwa kadiri gani katika kukieneza?

¹⁵ Alipiga mbiu kwamba “ufalme wa mbinguni [ulikuwa] umekaribia” akawahimiza wasikilizaji waendelee ‘kuutafuta kwanza ufalme.’ Aliwatuma wengine wahubiri kwamba “ufalme wa mbinguni [ulikuwa] umekaribia,” “kufanya wanafunzi kutoka kwa watu wa mataifa yote,” (NW) wawe Mashahidi wa Kristo “hata mwisho wa nchi [dunia, NW].” Leo karibu Mashahidi wa Yehova milioni nne na nusu wanatembea katika hatua zake, wakifanya mambo hayo.—Mathayo 4:17; 6:33; 10:7; 28:19; Matendo 1:8.

16. Sifa ya Yehova ya upendo ilitahiniwaje kwa ukali, lakini iliwatimizia nini ainabinadamu?

¹⁶ “Mungu ni upendo,” ndivyo tunavyoambiwa kwenye 1 Yohana 4:8. Hiyo sifa yake yenye kutokeza ilitahiniwa kwa njia yenye uchungu sana iwazikayo alipomtuma Mwana wake mzaliwa wa pekee duniani kufa. Maumivu makuu yaliyompata Mwana huyo mpendwa na sihi alizotoa kwa Baba yake wa kimbingu ni lazima iwe zilimletea Yehova uchungu mwingi, hata ingawa Yesu alithibitisha kuwa uwongo, lile dai la Shetani kwamba Yehova asingeweza kuwa na watu duniani ambao wangeshika imara uaminifu-maadili wao Kwake chini ya mtihani mkali sana. Ni lazima tufahamu pia ukubwa wa dhabihu ya Yesu, kwani Mungu alimtuma hapa kufa kwa ajili yetu. (Yohana 3:16) Kifo hicho hakikuwa rahisi, cha mara hiyo. Ili kufahamu jinsi Mungu na Yesu pia walivyoona uchungu na hivyo kutambua ukubwa wa dhabihu yao kwa ajili yetu, acheni tuchunguze rekodi ya Biblia juu ya yale yaliyotukia.

17-19. Yesu alisimuliaje ile taabu iliyokuwa mbele yake?

¹⁷ Angalau mara nne, Yesu alisimulia kwa mitume wake yale ambayo yangetukia. Siku chache tu kabla ya hayo kutukia, alisema hivi: “Angalieni, tunapanda kwenda Yerusalemu; na Mwana wa Adamu atatiwa mikononi mwa wakuu wa makuhani na waandishi nao watamhukumu afe, watamtia mikononi mwa Mataifa, nao watamdhihaki, na kumtemea mate, na kumpiga mijeledi, na kumwua.”—Marko 10:33, 34.

¹⁸ Yesu alihisi mbano wa yale yaliyokuwa mbele yake, akielewa mambo yenye kuhofisha kuhusu njia za Kiroma za kupiga mijeledi. Kamba za ngozi kavu za mjeledi zilikuwa na vipande vidogo vya chuma na mifupa ya kondoo ndani yazo; kwa hiyo kupigwa mijeledi kulipoendelea, mgongo na miguu ilikuja kuwa nyuzinyuzi zenye kuning’inia za mnofu wenye kutoka damu. Miezi kadhaa mapema, Yesu alionyesha ule mkazo wa kihisiamoyo uliokuwa ukisababishwa na ile taabu iliyokuwa mbele, akisema, kama vile tusomavyo kwenye Luka 12:50: “Lakini nina ubatizo unipasao kubatizwa, nami nina dhiki kama nini hata utimizwe!”

¹⁹ Mbano huo uliongezeka wakati (wa majaribu) ulipozidi kukaribia. Alimwambia Baba yake wa kimbingu juu ya wakati huo: “Sasa roho yangu imefadhaika; nami nisemeje? Baba, uniokoe katika saa hii? Lakini ni kwa ajili ya hayo nilivyoifikia saa hii.” (Yohana 12:27) Ni lazima iwe Yehova aliathiriwa sana kama nini na sihi hiyo kutoka kwa Mwana wake mzaliwa wa pekee! Katika Gethsemane, saa chache tu kabla ya kifo chake, Yesu alifadhaika sana akawaambia Petro, Yakobo, na Yohana hivi: “Roho yangu ina huzuni nyingi kiasi cha kufa.” Dakika chache baadaye alimtolea Yehova sala yake ya mwisho kuhusu habari hiyo: “Ee Baba, ikiwa ni mapenzi yako, uniondolee kikombe hiki; walakini si mapenzi yangu, bali yako yatendeke. Naye kwa vile alivyokuwa katika dhiki, akazidi sana kuomba; hari [jasho, NW] yake ikiwa kama matone ya damu yakidondoka nchi.” (Mathayo 26:38; Luka 22:42, 44) Huenda hiyo ikawa ile hali inayoitwa kitiba hematidrosisi (mtoko wa damu kupitia ngozi). Ni jambo linalotukia mara chache lakini laweza kutukia katika hali zenye hisiamoyo nyingi.

20. Ni nini lililomsaidia Yesu avumilie taabu yake?

²⁰ Kuhusu wakati huo katika Gethsemane, Waebrania 5:7 lasema hivi: “Yeye siku hizo za mwili wake, alimtolea yule, awezaye kumwokoa na kumtoa katika mauti, maombi na dua pamoja na kulia sana na machozi, akasikilizwa kwa jinsi alivyokuwa mcha Mungu.” Kwa kuwa hakuokolewa kutoka katika kifo na “yule, awezaye kumwokoa na kumtoa katika mauti,” sala yake ilisikiwaje kwa upendeleo? Luka 22:43 lajibu hivi: “Malaika kutoka mbinguni akamtokea akamtia nguvu.” Sala ilijibiwa kwa njia ya kwamba malaika aliyetumwa na Mungu alimwimarisha Yesu kuvumilia chini ya taabu hiyo.

21. (a) Ni nini linaloonyesha kwamba Yesu alivumilia taabu hiyo kwa ushindi? (b) Majaribu yetu inapozidi, tutataka kuweza kusema kwa jinsi gani?

²¹ Hilo lilionekana wazi katika matokeo. Shindano lake la ndani lilipoisha, Yesu aliinuka, akawarudia Petro, Yakobo na Yohana, akasema hivi: “Ondokeni, twendeni zetu.” (Marko 14:42) Kwa kweli alikuwa akisema, ‘Acheni niende nikasalitiwe kwa busu, nikakamatwe na umati mkubwa, nikajaribiwe isivyo halali, nikahukumiwe isivyofaa. Acheni niende nikadhihakiwe, nikatemewe mate, nikapigwe mijeledi, na kupigiliwa misumari kwenye mti wa mateso.’ Kwa muda wa saa sita alikaa akiwa ametundikwa hapo, katika maumivu mengi mno, akivumilia hadi mwisho. Alipokuwa akifa, alilia kwa ushindi hivi: “Imekwisha.” (Yohana 19:30) Alikuwa amebaki imara na alikuwa amethibitisha uaminifu-maadili wake katika kuunga mkono enzi kuu ya Yehova. Alikuwa ametimiza kila jambo ambalo Yehova alikuwa amemtuma duniani kulifanya. Tunapokufa au wakati Har–Magedoni inapoanza, je, tutaweza kusema: “Imekwisha,” kwa habari ya utume wetu kutoka kwa Yehova?

22. Ni nini linaloonyesha kadiri ya mweneo wa ujuzi wa Yehova?

²² Kwa vyovyote vile, tunaweza kuhakikishiwa kwamba katika ule wakati wa Yehova unaokaribia kwa kasi, “dunia itajawa na kumjua BWANA [Yehova, NW], kama vile maji yanayoifunika bahari.”—Isaya 11:9.

Je! Wakumbuka?

◻ Inamaanisha nini kujua na kuwa na ujuzi?

◻ Tumeonyeshwaje rehema na msamaha wa Yehova katika Neno lake?

◻ Abrahamu alitumiaje uhuru wa usemi na Yehova?

◻ Kwa nini tunaweza kumtazama Yesu na kuona sifa za Yehova ndani yake?