Igeni Rehema ya Yehova

“Endeleeni kuwa wenye rehema, sawa na vile Baba yenu ni mwenye rehema.”—LUKA 6:36.

 1. Mafarisayo walijionyeshaje kuwa bila rehema?

MARA nyingi wanadamu hushindwa kuiga rehema ya Mungu ingawa waliumbwa kwa mfano wake. (Mwanzo 1:27) Kwa kielelezo, wafikirie Mafarisayo. Wakiwa kikundi, walikataa kushangilia wakati ambapo kwa rehema Yesu aliponya katika siku ya Sabato mkono wa mtu fulani ulionyauka. Badala yake, walifanya shauri dhidi ya Yesu “ili wapate kumwangamiza.” (Mathayo 12:9-14) Katika pindi nyingine, Yesu alimponya mtu aliyekuwa kipofu tangu kuzaliwa. Kwa mara nyingine tena, “baadhi ya Mafarisayo” walikosa sababu ya kushangilia huruma ya Yesu. Badala yake, walilalamika: “Huyu si mtu atokaye kwa Mungu, kwa sababu haishiki Sabato.”—Yohana 9:1-7, 16.

 2, 3. Yesu alimaanisha nini kwa taarifa, “Jiangalieni na chachu ya Mafarisayo”?

² Mtazamo usio na huruma wa Mafarisayo ulikuwa uhalifu dhidi ya jamii ya binadamu na dhambi dhidi ya Mungu. (Yohana 9:39-41) Akiwa na sababu nzuri, Yesu aliwaonya wanafunzi wake, “Jiangalieni na chachu” ya kikundi hiki chenye uwezo na wanadini wengine, kama vile Masadukayo. (Mathayo 16:6) Chachu hutumiwa katika Biblia kuwakilisha dhambi au ufisadi. Kwa hiyo, Yesu alikuwa akisema kwamba fundisho la “waandishi na Mafarisayo” lingeweza kufisidi ibada safi. Jinsi gani? Kwa kuwa lilifundisha watu waione Sheria ya Mungu kupatana tu na sheria na desturi zao ambazo hazikuwa na msingi maalum, huku wakipuuza “mambo yenye uzito zaidi,” kutia ndani rehema. (Mathayo 23:23) Aina hiyo ya dini ya kidesturi ilifanya ibada ya Mungu iwe mzigo wenye kulemea usioweza kuvumilika.

³ Katika sehemu ya pili ya mfano wake wenye somo wa mwana mpotevu, Yesu alifichua kufikiri kwenye ufisadi kwa viongozi wa kidini Wayahudi. Katika mfano huo wenye somo, baba anayewakilisha Yehova alikuwa na hamu sana ya kumsamehe mwana wake mwenye kutubu. Lakini ndugu ya mvulana huyo aliye na umri mkubwa zaidi ambaye alifananisha “Mafarisayo na waandishi,” alikuwa na maoni tofauti kabisa juu ya jambo hilo.—Luka 15:2.

Hasira ya Kisasi ya Ndugu

 4, 5. Ndugu ya mwana mpotevu alikuwa “amepotea” katika maana gani?

⁴ “Sasa mwana wake mwenye umri mkubwa zaidi alikuwa katika shamba; naye alipokuja akaikaribia nyumba alisikia utumbuizo wa kimuziki na uchezaji-dansi. Kwa hiyo akaita mmoja wa watumishi kwake akaulizia habari mambo hayo yalimaanisha nini. Yeye akamwambia, ‘Ndugu yako amekuja, na baba yako amechinja fahali mchanga aliyenoneshwa, kwa sababu alimpata tena akiwa na afya njema.’ Lakini yeye akawa na hasira ya kisasi na hakutaka kuingia.”—Luka 15:25-28.

⁵ Kwa wazi, katika mfano wa Yesu wenye somo, si mwana mpotevu pekee aliyekuwa na tatizo. “Wana wote wawili waliosimuliwa hapa wamepotea,” chasema kitabu kimoja cha marejezo, “mmoja kwa sababu ya ukosefu wa uadilifu ambao unamshusha, yule mwingine kwa sababu ya kujiona kuwa mwenye haki ambako kunampofusha.” Ona kwamba ndugu ya mwana mpotevu hakukataa kushangilia tu, bali pia “[aliku]wa na hasira ya kisasi.” Neno la msingi la Kigiriki limaanishalo “hasira ya kisasi” ladokeza, si mfoko tu wa hasira, bali hali inayodumu akilini. Yaonekana ndugu ya mwana mpotevu alikuwa na kinyongo cha kina kirefu, kwa hiyo hakuona kuwa ilifaa kusherehekea kurudi kwa mtu ambaye kwa kweli hakupaswa kamwe kuwa ameondoka nyumbani.

 6. Ndugu ya mwana mpotevu huwakilisha nani, na kwa nini?

⁶ Ndugu ya mwana mpotevu anawakilisha vizuri wale walioonea uchungu huruma na uangalifu ambao Yesu aliwaonyesha watenda-dhambi. Watu hawa wenye kujiona kuwa waadilifu hawakuguswa moyo na rehema ya Yesu; wala hawakuonyesha shangwe ambayo hutokea mbinguni mtenda-dhambi anaposamehewa. Badala yake, rehema ya Yesu ilichochea hasira yao ya kisasi, nao wakaanza “[kufikiria] mambo maovu” mioyoni mwao. (Mathayo 9:2-4) Katika pindi moja hasira ya Mafarisayo fulani ilikuwa kali hivi kwamba walimwita mtu aliyekuwa ameponywa na Yesu, kisha “wakamfukuza nje” ya sinagogi, yaonekana wakimwondosha kabisa! (Yohana 9:22, 34) Kama ndugu ya mwana mpotevu ambaye “hakutaka kuingia,” viongozi wa kidini Wayahudi walisita walipopata fursa ya “[kushangilia] pamoja na watu washangiliao.” (Waroma 12:15) Huku akiendelea kusimulia mfano wake wenye somo, Yesu alifichua zaidi kusababu kwao kuovu.

Kusababu Kwenye Kasoro

 7, 8. (a) Ndugu ya mwana mpotevu alishindwaje kuelewa maana ya uana? (b) Mwana mwenye umri mkubwa zaidi alikuwaje tofauti na baba yake?

⁷ “Ndipo baba yake akatoka akaanza kumsihi sana. Kwa kujibu akamwambia baba yake, ‘Hii ni miaka mingi sana ambayo mimi nimekutumikia wewe kama mtumwa na kamwe hata mara moja sijakiuka amri yako, na bado kamwe hata mara moja hukunipa mwana-mbuzi ili mimi nijifurahishe mwenyewe pamoja na marafiki wangu. Lakini mara tu alipowasili huyu mwana wako aliyekula kabisa pamoja na makahaba njia zako za kujipatia riziki, ulimchinjia fahali mchanga aliyenoneshwa.’”—Luka 15:28-30.

⁸ Kwa maneno hayo, ndugu ya mwana mpotevu alionyesha wazi kwamba alikuwa ameshindwa kuelewa maana halisi ya uana. Alimtumikia baba yake sawa na vile mwajiriwa anavyomtumikia mwajiri wake. Kama alivyomwambia baba yake: “Nimekutumikia wewe.” Ni kweli, mwana huyu mwenye umri mkubwa zaidi hakuwa amewahi kuondoka nyumbani au kukiuka amri ya baba yake. Lakini utii wake ulichochewa na upendo? Je, alipata shangwe ya kweli katika kumtumikia baba yake, au badala yake hatua kwa hatua alikuwa amekuwa mwenye kuridhika mno, akijiamini kuwa mwana mwema kwa sababu tu alitimiza wajibu wake mbalimbali “katika shamba”? Kama alikuwa mwana mwenye kujitoa, kwa nini alishindwa kuwa na maoni sawa na ya baba yake? Alipopewa fursa ya kumrehemu ndugu yake, kwa nini hakuwa na huruma yoyote moyoni mwake?—Linganisha Zaburi 50:20-22.

 9. Eleza jinsi viongozi Wayahudi walivyofanana na mwana mwenye umri mkubwa zaidi.

⁹ Viongozi wa kidini Wayahudi walifanana na mwana huyo mwenye umri mkubwa zaidi. Waliamini kwamba walikuwa waaminifu-washikamanifu kwa Mungu kwa sababu walishikamana kabisa na mfumo wa sheria. Ni kweli, utii ni muhimu. (1 Samweli 15:22) Lakini kukazia kwao matendo kupita kiasi kuligeuza ibada ya Mungu ikawa kawaida isiyo na hisia, wonyesho wa nje tu wa ujitoaji usio na hali ya kiroho ya kweli. Akili zao zilijawa na mapokeo. Mioyo yao ilikuwa bila upendo. Kwani, waliwaona watu wa kawaida kama uchafu chini ya nyayo zao, hata wakiwarejezea kwa madharau kuwa “watu waliolaaniwa.” (Yohana 7:49) Mungu angewezaje kwa kweli kuvutiwa na matendo ya viongozi kama hao wakati ambapo mioyo yao ilikuwa imeondolewa mbali naye?—Mathayo 15:7, 8.

10. (a) Kwa nini maneno, “Nataka rehema, wala si dhabihu” yalikuwa shauri lifaalo? (b) Ukosefu wa rehema ni jambo zito kadiri gani?

¹⁰ Yesu aliwaambia Mafarisayo “nendeni . . . mjifunze kile ambacho hili lamaanisha, ‘Mimi nataka rehema, wala si dhabihu.’” (Mathayo 9:13; Hosea 6:6) Hawakupambanua mambo ya kutangulizwa, kwa maana bila rehema dhabihu zao zote zingekuwa zisizofaa kitu. Kwa kweli, jambo hilo ni zito, kwa maana Biblia yasema kwamba “wasio na rehema” huhesabiwa miongoni mwa wale wanaoonwa na Mungu kuwa “wanastahili kifo.” (Waroma 1:31, 32) Kwa hiyo, haishangazi kwamba Yesu alisema kwamba viongozi wa kidini wakiwa jamii walikusudiwa uharibifu wa milele. Kwa wazi, ukosefu wao wa rehema ulichangia sana kustahili kwao hukumu hiyo. (Mathayo 23:33) Lakini labda watu mmoja-mmoja kutoka katika jamii hiyo wangeweza kusaidiwa. Kwa kumalizia mfano huo wenye somo, Yesu alijitahidi kurekebisha upya kufikiri kwa Wayahudi hao kupitia mazungumzo ya baba na mwana wake mwenye umri mkubwa zaidi. Acheni tuone jinsi alivyofanya hivyo.

Rehema ya Baba

11, 12. Ni jinsi gani baba anajaribu kusababu na mwana wake mwenye umri mkubwa zaidi katika mfano wenye somo wa Yesu, naye huenda akawa alimaanisha nini kwa kutumia fungu la maneno “ndugu yako”?

¹¹ “Ndipo akamwambia, ‘Mtoto, wewe umekuwa pamoja nami sikuzote, na vitu vyote vilivyo vyangu ni vyako; lakini ilitupasa tu kujifurahisha wenyewe na kushangilia, kwa sababu huyu ndugu yako alikuwa amekufa naye akaja kwenye uhai, naye alikuwa amepotea naye akapatikana.’”—Luka 15:31, 32.

¹² Ona kwamba baba alitumia usemi “ndugu yako.” Kwa nini? Kumbuka kwamba hapo awali, alipozungumza na baba yake, huyo mvulana mwenye umri mkubwa zaidi alimwita mwana mpotevu “mwana wako,” wala hakumwita “ndugu yangu.” Hakuonekana kutambua kifungo cha kifamilia kilichokuwa kati yake mwenyewe na ndugu yake. Kwa hiyo, sasa kwa kweli baba anamwambia mvulana wake mwenye umri mkubwa zaidi hivi: ‘Huyu si mwana wangu tu. Yeye ni ndugu yako, mtu wa ukoo mmoja nawe. Una kila sababu ya kushangilia kurudi kwake!’ Ujumbe wa Yesu ulipaswa kuwa wazi kwa viongozi Wayahudi. Watenda-dhambi waliowadharau walikuwa kwa kweli “ndugu” zao. Kwa kweli, “hakuna mwanadamu mwenye haki hapa duniani, ambaye afanya mema, asifanye dhambi.” (Mhubiri 7:20) Basi, Wayahudi mashuhuri walikuwa na kila sababu ya kushangilia watenda-dhambi walipotubu.

13. Kuisha ghafula kwa mfano wa Yesu wenye somo hutuacha na swali gani lenye kuamsha fikira?

¹³ Baada ya sihi la baba, mfano huo wenye somo unaisha ghafula. Ni kana kwamba Yesu anawaalika wasikilizaji wake wafikie mkataa wao wenyewe. Hata iwe huyo mwana mwenye umri mkubwa zaidi aliitikiaje, kila msikilizaji alikabiliwa na swali, ‘Je, wewe utashiriki shangwe ipatikanayo mbinguni mtenda-dhambi anapotubu?’ Leo, Wakristo pia wana fursa ya kutoa jibu lao kwa swali hilo. Jinsi gani?

Kuiga Rehema ya Mungu Leo

14. (a) Twaweza kutumiaje shauri la Paulo lipatikanalo kwenye Waefeso 5:1 kuhusiana na rehema? (b) Ni kueleweka vibaya kupi kuhusu rehema ya Mungu ambako twahitaji kujilinda dhidi yake?

¹⁴ Paulo aliwaonya Waefeso kwa upole hivi: “Iweni waigaji wa Mungu, mkiwa watoto wapendwa.” (Waefeso 5:1) Kwa sababu hiyo, tukiwa Wakristo twapaswa kuthamini rehema ya Mungu, tuikaze kikiki mioyoni mwetu, kisha tuonyeshe sifa hiyo katika kushughulika kwetu na wengine. Hata hivyo, inafaa tuwe wenye tahadhari. Rehema ya Mungu haipasi kufasiriwa kuwa kupunguza uzito wa dhambi. Kwa kielelezo, kunao wengine ambao huenda wakasababu hivi kwa kutojali: ‘Nikifanya dhambi, naweza kwa vyovyote kusali kwa Mungu kwa ajili ya msamaha, na atanirehemu.’ Mtazamo kama huo ungekuwa sawa na kile Yuda mwandikaji wa Biblia alichokiita “[ku]geuza fadhili isiyostahiliwa ya Mungu wetu kuwa sababu ya kujitetea kwa ajili ya mwenendo mlegevu.” (Yuda 4) Ingawa Yehova ni mwenye rehema, “si mwenye kumhesabia mtu mwovu kuwa hana hatia kamwe” anaposhughulika na wakosaji wasiotubu.—Kutoka 34:7; linganisha Yoshua 24:19; 1 Yohana 5:16.

15. (a) Kwa nini wazee hasa wanahitaji kudumisha maoni yaliyosawazika kuhusu rehema? (b) Ingawa wazee hawavumilii ukosaji kimakusudi, wao wapaswa kujaribu kufanya nini, na kwa nini?

¹⁵ Kwa upande mwingine, twahitaji kujihadhari vivyo hivyo ili tusiwe wenye kupita kiasi, yaani, tusiwe na mwelekeo wa kuwa wagumu na wenye kuhukumu wale wanaoonyesha toba ya kweli na huzuni ya kimungu juu ya dhambi zao. (2 Wakorintho 7:11) Kwa kuwa wazee wamekabidhiwa utunzaji wa kondoo wa Yehova, ni muhimu kwamba wadumishe maoni yaliyosawazika kuhusiana na jambo hilo, hasa wanaposhughulika na mambo ya kihukumu. Ni lazima kutaniko la Kikristo liendelezwe kuwa safi, na inafaa Kimaandiko “[kumwondoa] yule mtu mwovu” kwa kumtenga na ushirika. (1 Wakorintho 5:11-13) Wakati huohuo, ni vema kurehemu kunapokuwa na msingi dhahiri wa kufanya hivyo. Kwa hiyo, ingawa wazee hawavumilii ukosaji kimakusudi, wao hujitahidi kutafuta kutenda kwa upendo na rehema, bila kupita mipaka ya haki. Wao hutambua daima kanuni hii ya Biblia: “Yeye asiyezoea rehema atapata hukumu yake bila rehema. Rehema huchachawa kwa shangwe ya ushindi juu ya hukumu.”—Yakobo 2:13; Mithali 19:17; Mathayo 5:7.

16. (a) Ukitumia Biblia, onyesha jinsi ambavyo Yehova kwa kweli hutaka wakosaji wamrudie. (b) Twaweza kudhihirishaje kwamba sisi pia twafurahia kurudi kwa watenda-dhambi wenye kutubu?

¹⁶ Mfano wenye somo wa mwana mpotevu waonyesha wazi kwamba Yehova hutaka wakosaji wamrudie. Kwa kweli, yeye huwatolea mwaliko huo hadi wajithibitishapo kuwa hawawezi kutubu kabisa. (Ezekieli 33:11; Malaki 3:7; Waroma 2:4, 5; 2 Petro 3:9) Kama baba ya mwana mpotevu, Yehova huwatendea kwa adhama wanaorudi, akiwakubali warudi wakiwa washiriki kamili wa familia. Je, unamwiga Yehova kuhusiana na hilo? Wewe huitikiaje wakati mwamini mwenzi ambaye kwa muda fulani alikuwa ametengwa na ushirika anaporudishwa? Tayari tunajua kwamba kuna ‘shangwe mbinguni.’ (Luka 15:7) Lakini je, kuna shangwe duniani, kutanikoni mwako, hata moyoni mwako? Au, sawa na mwana mwenye umri mkubwa zaidi katika mfano wenye somo, je, kuna uchungu wa moyo, kana kwamba haustahili kukaribisha yule ambaye kwa kweli hakupaswa kamwe kuwa ameliacha kundi la Mungu?

17. (a) Ni hali gani iliyotokea Korintho katika karne ya kwanza, naye Paulo aliwashauri wale waliokuwa katika kutaniko hilo washughulikieje hali hiyo? (b) Kwa nini onyo la upole la Paulo lilikuwa lenye kutumika, na twaweza kulitumiaje leo? (Ona sanduku pia upande wa kulia.)

¹⁷ Ili kutusaidia tujichunguze wenyewe kuhusiana na jambo hilo, fikiria yale yaliyotokea Korintho mwaka wa 55 W.K. Huko, mwanamume fulani aliyekuwa ameondoshwa kutanikoni hatimaye alirudia maisha safi kiadili. Ndugu walipaswa kufanya nini? Je, washuku toba yake na kuendelea kumwepuka? Kinyume cha hilo, Paulo aliwasihi Wakorintho hivi: “Nyinyi mwapaswa kumsamehe kwa fadhili na kumfariji, ili kwa njia fulani mtu wa namna hiyo asipate kumezwa na huzuni yake ya kupita kiasi. Kwa hiyo, nawahimiza kwa bidii kumthibitishia upendo wenu.” (2 Wakorintho 2:7, 8) Mara nyingi, ni rahisi kwa wakosaji wenye kutubu kuona aibu au kukata tamaa. Kwa sababu hiyo, watu hao wanahitaji kuhakikishiwa kwamba wanapendwa na waamini wenzao na Yehova pia. (Yeremia 31:3; Waroma 1:12) Hilo ni muhimu. Kwa nini?

18, 19. (a) Wakorintho walijionyeshaje kuwa wapole mno hapo awali? (b) Mtazamo usio wa huruma ungeweza kufanya Wakorintho “washindwe akili na Shetani” jinsi gani?

¹⁸ Katika kuwahimiza Wakorintho wadhihirishe msamaha, mojawapo ya sababu alizotoa Paulo ilikuwa kwamba “tusipate kushindwa akili na Shetani, kwa maana sisi si wasio na ujuzi kuhusu mbinu zake.” (2 Wakorintho 2:11) Alimaanisha nini? Hapo awali Paulo alikuwa amelikemea kutaniko la Korintho kwa kuwa lenye upole mno. Walikuwa wamemruhusu mwanamume huyohuyo aendeleze dhambi yake bila kuadhibiwa. Kwa kufanya hivyo, kutaniko, hasa wazee wake, walitenda katika njia iliyompendeza Shetani, kwa kuwa angefurahia kuliingiza kutaniko katika hali yenye kuleta sifa mbaya.—1 Wakorintho 5:1-5.

¹⁹ Kama wazee wangechukua msimamo tofauti na huo na kukataa kumsamehe mwenye kutubu, Shetani angewashinda kwa hila nyingine. Jinsi gani? Katika maana ya kwamba, angetumia vibaya hali yao ya ukali na kutokuwa na rehema. Kama mkosaji mwenye kutubu “[ali]mezwa na huzuni yake ya kupita kiasi,” au kama vile fungu hilo litafsiriwavyo katika Biblia Habari Njema, “akahuzunika mno na kukata tamaa kabisa,” wazee wangekuwa na wajibu mkubwa kama nini mbele za Yehova! (Linganisha Ezekieli 34:6; Yakobo 3:1.) Baada ya kuwatahadharisha wafuasi wake dhidi ya kukwaza “mmoja wa wadogo hawa,” Yesu alisema hivi akiwa na sababu nzuri: “Kazieni uangalifu kwa nyinyi wenyewe. Ndugu yako akifanya dhambi mpe kemeo, na akitubu msamehe.”a—Luka 17:1-4.

20. Ni katika njia ipi kunakuwako shangwe mbinguni na duniani wakati mtenda-dhambi anapotubu?

²⁰ Maelfu ya watu wanaorudia ibada safi kila mwaka wanashukuru kwa ajili ya rehema waliyoonyeshwa na Yehova. “Sikumbuki wakati wowote maishani mwangu ambapo nimewahi kufurahia jambo lolote hivyo,” asema dada mmoja Mkristo juu ya kurudishwa kwake. Bila shaka, malaika wanashiriki shangwe yake. Sisi pia na tujiunge na ‘shangwe itokeayo mbinguni’ mtenda-dhambi anapotubu. (Luka 15:7) Kwa kufanya hivyo, tutakuwa tukiiga rehema ya Yehova.

[Maelezo ya Chini]

Kwa Kupitia

◻ Ndugu ya mwana mpotevu alifanana na viongozi wa kidini Wayahudi katika njia ipi?

◻ Ndugu ya mwana mpotevu alikosa kuelewa maana halisi ya uana katika njia zipi?

◻ Tunapofikiria rehema ya Mungu, ni hali gani mbili zenye kupita kiasi ambazo twahitaji kuepuka?

◻ Twaweza kuigaje rehema ya Mungu leo?

[Sanduku katika ukurasa wa 17]

‘MTHIBITISHIENI UPENDO WENU’

Kuhusu mkosaji aliyeondoshwa ambaye alikuwa ameonyesha toba, Paulo aliliambia kutaniko la Korintho hivi: “Kwa hiyo nawahimiza kwa bidii kumthibitishia upendo wenu.” (2 Wakorintho 2:8) Neno la Kigiriki ambalo limetafsiriwa “kuthibitisha,” ni la kisheria ambalo lamaanisha “kuhakikisha.” Ndiyo, wenye kutubu ambao wamerudishwa wanahitaji kuhisi kwamba wanapendwa na kwamba kwa mara nyingine tena wamekaribishwa wakiwa washiriki wa kutaniko.

Hata hivyo, ni lazima tukumbuke kwamba walio wengi kutanikoni hawafahamu hali hasa zilizofanya mtu aondoshwe au arudishwe. Kwa kuongezea, huenda kukawa na watu fulani ambao wameathiriwa au kuumizwa kibinafsi na kosa la mwenye kutubu, hali ambayo labda hata itadumu kwa muda mrefu. Kwa hiyo, kwa kuwa wana hisia nyepesi kuhusu mambo hayo, tangazo la kurudishwa litolewapo, kwa uelewevu tungejizuia na wonyesho mbalimbali wa ukaribishaji hadi tuwezapo kufanya hivyo kibinafsi.

Inatia imani nguvu kama nini kwa wale ambao wamerudishwa kujua kwamba, wamekaribishwa warudi wakiwa washiriki wa kutaniko la Kikristo! Tunaweza kuwatia moyo wenye kutubu kwa kuzungumza nao na kufurahia ushirika wao kwenye Jumba la Ufalme, katika utumishi, na pindi nyingine zifaazo. Hivyo, kwa kuwathibitishia au kuwahakikishia upendo wetu wapendwa hao, hatupunguzi kwa vyovyote uzito wa dhambi walizofanya. Badala yake, sisi hushangilia pamoja na majeshi ya kimbingu katika uhakika wa kwamba wamekataa mwenendo wenye dhambi na wamemrudia Yehova.—Luka 15:7.

[Picha katika ukurasa wa 15]

Mwana mwenye umri mkubwa zaidi alikataa kushangilia kurudi kwa ndugu yake