Maswali Kutoka kwa Wasomaji

■ Je! maneno ya Yesu kwenye Mathayo 11:24 yanamaanisha kwamba wale ambao Yehova aliharibu kwa moto katika Sodoma na Gomora watafufuliwa?

Kwa kujibu swali hili kwa kudhamiria kwa miaka ambayo imepita, tumezungumzia maneno ya Yesu kwenye Mathayo 10:14, 15; 11:20-24; na Luka 10:13-15. Kupitia jambo hili tena kulikofanywa hivi majuzi kunadokeza kwamba mistari hii haihitaji kuchukuliwa kama maneno yanayohusu wakati ujao wa watu wa Sodoma/Gomora. Kabla ya kuchunguza maelezo mengine ya Biblia juu ya watu walioharibiwa katika majiji haya, na tufikirie alilosema Yesu.

Alipokuwa Galilaya, Yesu ‘aliikemea miji ile ambamo ndani yake ilifanyika miujiza yake iliyo mingi, kwa sababu haikutubu. Ole wako, Korazini! Ole wako, Bethsaida! Kwa kuwa kama miujiza iliyofanyika kwenu ingalifanyika katika Tiro na Sidoni, wangalitubu . . . itakuwa rahisi Tiro na Sidoni kustahimili adhabu zao siku ya hukumu kuliko ninyi. Nawe Kapernaumu, je! utakuzwa mpaka mbinguni? utashushwa mpaka kuzimu; kwa kuwa kama miujiza iliyofanyika kwako ingalifanyika katika Sodoma, ungalikuwapo miji huo hata leo. . . . itakuwa rahisi nchi ya Sodoma kustahimili adhabu yake siku ya hukumu kuliko wewe.’ (Mathayo 11:20-24) Yesu alisema maneno yanayofanana na hayo alipowapeleka nje wanafunzi 12 wakahubiri, na baadaye wale 70.​— Mathayo 10:14, 15; Luka 10:13-15.

Kabla ya 1964, tuliiona mistari hii kuwa inamaanisha kwamba watu wa Korazini, Bethsaida, na Kapernaumu walistahili kupata uharibifu wa milele. Hata hivyo, makala ya Mnara wa Mlinzi katika 1964 na 1965 ilionyesha waziwazi kwamba wote waliomo Hadesi, au Sheoli, (kaburi la kawaida la aina ya binadamu) watatoka katika ufufuo na baadaye ‘watahukumiwa kila mtu kwa kadiri ya matendo yake.’​—Ufunuo 20:13.

Makala hizo zilisababu hivi pia: Mathayo 11:23 na Luka 10:15 inasema kwamba Kapernaumu hautakweza mpaka mbinguni bali “utashushwa mpaka kuzimu [Hadesi, NW]” jambo ambalo kwa vyo vyote, linadokeza kwamba watu wa jiji hilo walidhiliwa. Katika kifungo kile kile, Yesu alitaja Tiro na Sidoni wa kikale. Kulingana na Ezekieli 32:21,30, watu wa Sidoni waliohukumiwa na Mungu, walienda katika Sheoli. (Isaya 23:1-9, 14-18; Ezekieli 27:2-8) Kwa kuwa Yesu alilinganisha Tiro/Sidoni na Sodoma, jambo hilo lilionyesha kwamba watu wa Sodoma walikuwa katika Sheoli pia.

Ingawaje, uchunguzi mwingine tena wa Mathayo 11:20-24 umetokeza swali kama Yesu alikuwa akizungumzia hukumu ya milele na ufufuo. Jambo lake kuu lilikuwa jinsi watu wa Korazini, Bethsaida, na Kapernaumu walivyokuwa wasioitikia, na kwa hiyo jinsi ilivyofaa kwamba wao pia wapokee adhabu. Kusema kwamba ingekuwa “rahisi” kwa Tiro/Sidoni na Sodoma/Gomora katika “siku ya hukumu” ulikuwa msemo wenye kuongezewa chumvi ili kukazia jambo fulani ambao Yesu hakukusudia uchukuliwa kihalisi, kama vile misemo mingine yenye kuwaelewesha watu aliyotumia. Mathalani:

“Lakini ni vyepesi zaidi mbingu na nchi vitoweke, kuliko itanguke nukta moja ya torati.” “Mbingu na nchi zitapita, lakini maneno yangu hayatapita kamwe.” (Luka 16:17; 21:33; Mathayo 5:18; linganisha Waebrania 1:10-12.) Tunajua kwamba mbingu halisi na nchi haziwezi kupita. (Zaburi 78:69; 104:5; Mhubiri 1:4) Pia Yesu alisema hivi: “Ni rahisi ngamia kupenya katika tundu la sindano kuliko tajiri kuingia katika ufalme wa Mungu.”(Marko 10:25) Hakika, Yesu hakumaanisha kwamba hakuna tajiri angeweza kamwe kuwa mwanafunzi; wengine katika karne ya kwanza walikuja kuwa Wakristo wapakwa-mafuta. (1 Timotheo 6:17-19) Matumizi hayo ya Yesu yenye kutiwa chumvi yalikuwa ya kukazia jinsi ilivyo vigumu kwa tajiri kuweka Mungu mbele ya vitu vya kimwili na starehe.​—Luka 12:15-21.

Kwa sababu hii, kusema kwa Yesu kwamba “itakuwa rahisi Tiro na Sidoni kustahimili adhabu” kwa lazima hakukumaanishi kwamba watu wale watakuwako katika Siku ya Hukumu. Pengine alikuwa tu akikazia jinsi watu walio wengi katika Korazini, Bethsaida, na Kapernaumu walikuwa wasioitikia na wenye kustahili adhabu. Tunasema walio wengi kwa sababu watu fulani katika Kapernaumu hawakumkubali Kristo. (Marko 1:29-31; Luka 4:38, 39) Hata hivyo, kwa msingi majiji hayo yalimkataa yeye. Kama ilivyokuwa kwa habari ya waandishi na Mafarisayo, wengine wa wakaaji wayo, huenda wakawa hata walitenda dhambi dhidi ya roho takatifu, dhambi ambayo haiwezi kusamehewa hata katika ‘mfumo wa mambo unaokuja.’ Watu mmoja mmoja kama hao wanaenda katika Jehanum.​—Mathayo 12:31, 32; 23:33, NW.

Mbali na maneno ya Yesu kuhusu jambo hilo, Ezekieli 32:21,30 inatuambia kwamba watu wa kikale wapagani wa Tiro/Sidoni wamo katika Sheoli; kwa hiyo wao watafufuliwa. Vipi basi juu ya wakaaji wa “mchi ya Sodoma katika Siku ya Hukumu”? Uhakika wa kwamba Yesu alifananisha Sidoni na Sodoma hauimarishi mataraja ya wakati ujao ya waovu ambao Mungu aliharibu kwa moto na kiberiti. Lakini acheni tuone jambo jingine ambalo Biblia inasema juu ya swali hili.

Maelezo yenye maana zaidi yanapatikana kwenye Yuda 7. Yuda alikuwa tu amezungumza juu ya (1) Waisraeli walioangamizwa kwa ukosefu wa imani, na (2) malaika waliotenda dhambi na ‘wamewekwa katika vifungo vya milele chini ya giza kwa hukumu ya siku ile kuu.’ Kisha Yuda akaandika: ‘Kama vile Sodoma na Gomora, . . . imewekwa kuwa dalili, wakiadhibiwa katika moto wa milele.” Andiko hili linarejeza kwenye majiji halisi yaliyoharibiwa milele, si watu. Hata hivyo, kwa sababu ya Yuda 5 na 6, inaelekea kwamba watu walio wengi wangeuchukua mstari wa 7 kumaanisha adhabu ya hukumu ya watu mmoja mmoja. (Vivyo hivyo, Mathayo 11:20-24 ingeeleweka kuwa yenye kuwachambua watu, si mawe wala majengo.) Hivyo, Yuda 7 ingemaanisha kwamba watu waovu wa Sodoma/Gomora walihukumiwa na kuharibiwa milele.a

Tukiangalia mahali pengine, tunalipata kuwa jambo lenye kuangaliwa kwamba Biblia inafungamanisha Gharika na Sodoma/Gomora zaidi ya mara moja. Katika maana gani ya mistari inayozunguka?

Alipoulizwa juu ya “umalizio wa mfumo wa mambo,” Yesu alitabiri juu ya “mwisho” unaokuja na “dhiki kubwa ambayo haijatokea tangu mwanzo wa ulimwengu.” (Mathayo 24:3, 14, 21, NW) Aliendelea kusema juu ya “siku za Noa” na yale “yaliyotukia katika siku za Loti” kama vielelezo vya watu ambao hawakujali onyo juu ya uharibifu uliokuwa ukija. Yesu aliongezea hivi: “Ndivyo itakavyokuwa katika siku ile ambapo Mwana wa mwanadamu atakapofunuliwa.” (Luka 17:26-30, NW; linganisha Mathayo 24:36-39.) Je! Yesu alikuwa akitoa kielezi cha mwelekeo tu, au je! mistari inayozunguka ambayo katika hiyo yeye alitumia vielelezo hivi inadokeza kwamba hukumu za milele zilihusika?

Baadaye, Petro aliandika juu ya hukumu za Mungu na kuwaadhibu Kwake wale wanaostahili. Kisha Petro akatumia vielelezo vitatu: Malaika waliotenda dhambi, ulimwengu wa kale wa siku ya Noa, na wale walioharibiwa katika Sodoma na Gomora. Petro alisema hivi kwa habari ya kile cha mwisho, ‘akiweka kiolezo kwa ajili ya watu wasiomwogopa Mungu cha mambo yatakayokuja.’ (2 Petro 2:4-9, NW) Baada ya hapo, alilinganisha uharibifu ambao watu walipatwa nao katika Gharika na “siku ya hukumu na ya kuangamia kwao wanadamu wasiomcha Mungu” inayokuja. Huo unatangulia mbingu mpya na dunia mpya iliyoahidiwa,—2 Petro 3:5-13.

Vivyo hivyo, mwishoni mwa mfumo huu mbovu wa mambo, je! wale ambao Mungu ataua watakuwa wamepata hukumu ya hatima? Hilo ndilo jambo ambalo 2 Wathesalonike 1:6-9 linaonyesha: “Ni haki mbele za Mungu kuwalipa mateso wale wawatesao ninyi; na kuwalipa ninyi mteswao raha pamoja na sisi; wakati wa kufunuliwa kwake Bwana Yesu kutoka mbinguni pamoja na malaika wa uweza wake; katika mwali wa moto; huku akiwalipiza kisasi wao wasiomjua Mungu, na wao wasioitii Injili ya Bwana wetu Yesu; watakaoadhibiwa kwa maangamizi ya milele, kutengwa na uso wa Bwana na utukufu wa nguvu zake.”

Kuna ulinganifu wenye kupendeza katika nahau kati ya maelezo haya na kile ambacho Yuda alisema kwamba kilitukia kwa habari ya Sodoma. Zaidi ya hilo, Mathayo 25:31-46 na Ufunuo 19:11-21 unaonyesha kwamba “mbuzi” wanaokatiliwa mbali katika vita ya Mungu inayokuja “watakatiliwa milele” katika “ziwa la moto,” linalofananisha kuangamizwa daima.b—Ufunuo 20:10, 14.

Kwa sababu hiyo, kuongezea yale ambayo Yuda 7 inasema, Biblia inatumia Sodoma/Gomora na Gharika kuwa violezo vya uharibifu wa mwisho wa mfumo huu mbovu. Basi, ni wazi kwamba, wale waliouawa na Mungu katika hukumu hizo za wakati uliopita walipatwa na uharibifu usioweza kubadilishwa tena. Bila shaka, kila mmoja wetu anaweza kuthibitisha hilo kwa kuendelea kwake kuwa mwaminifu kwa Yehova sasa. Katika njia hiyo tutastahili kuwa hai katika ulimwengu mpya ili tuone wale ambao yeye atafufua na wale ambao yeye hatafufua. Tunajua kwamba hukumu zake ni kamilifu. Elihu alituhakikishia hivi: “Mungu asidhaniwe kutenda udhalimu; wala Mwenyezi kufanya uovu.”​—Ayubu 34:10, 12.

[Maelezo ya Chini]