Je! Wewe ni Mwenye Matokeo Katika Kutoa Sababu kwa Kutumia Maandiko?

Kulingana na desturi ya Paulo akaingia ndani waliko, na kwa sabato tatu alizungumza nao kwa kutoa sababu za Kimaandiko.”​—MATENDO 17:2, Biblia ya New World Translation.

 1. Kwa sababu gani Biblia ni ya thamani kubwa kwetu?

JINSI Neno la Mungu lilivyo lenye thamani! Linajibu maulizo ya maana yasiyoweza kujibiwa na chanzo kinginecho chote. Mambo ambayo Biblia inaeleza si maoni mengine tu juu ya maisha; hayo ndiyo ukweli. Katika Neno lake, Yehova anatuambia anayotaka kwetu, na matakwa yake yote ni kwa faida yetu.​—Zaburi 19:7-11; Isaya 48:17.

 2. Wakati tunapowatolea wengine ushuhuda, tunaweza kukaziaje waone chanzo cha ujumbe wetu? (b) Ni maulizo gani tunayotiwa moyo kuyafikiria kibinafsi?

² Kwa sababu Mashahidi wa Yehova wanasadiki kwamba Biblia imetoka kwa Mungu kikweli na kwamba yaliyomo yana nguvu za kugeuza watu kwa njia yenye kuwafaidi, wao wanapendekeza kwa bidii kwamba watu wayafuate mambo hayo. (Waebrania 4:12) Wanaposhiriki katika huduma ya waziwazi, wanataka watu watambue kwamba sio waliouanzisha ujumbe wanaoutangaza bali umetokana na Neno la Mungu mwenyewe. Kwa hiyo wao wanafanya matumizi ya moja kwa moja ya Biblia, wakiwasomea wengine wakati inapowezekana. Je! wewe unaitumia Biblia kwa njia hiyo? Je! unaweza kuzungumza na wenye mioyo myeupe kwa kuwatolea sababu za Maandiko kwa njia itakayowasaidia wafahamu na kukubali yanayofundishwa na Biblia?​—2 Timotheo 2:15.

 3, 4. (a) Umaana wa kulinena neno la Mungu mwenyewe ulikaziwaje siku za Yeremia? (b) Tunataka kuwaelekeza watu tunaofundisha kwa nani na kwenye kitu gani?

³ Umaana wa kuwaambia watu anayoyasema Mungu badala ya kuwapa maoni ya kibinafsi ulikaziwa wakati wa nabii Yeremia. Kipindi hicho cha historia kilikuwa cha unabii kufananisha siku zetu wenyewe. Manabii walio wengi katika Yerusalemu wakati huo walikuwa wakitangaza maamuzi ambayo walifikiri ndiyo watu walitaka kusikia, lakini hawakuwa wakilitangaza kwa ushikamanifu neno la Yehova. Kwa habari yao, Yehova alisema: “Hunena maono ya mioyo yao wenyewe; hayakutoka katika kinywa cha [Yehova].” Halafu akaongezea hivi kwa mkazo: “Yeye aliye na neno langu, na aseme neno langu kwa uaminifu.”​—Yeremia 23:16-28.

⁴ Yeremia ‘alilisema neno la Yehova kwa uaminifu.’ Sisi, pia, tunapaswa kujiona na wajibu wa kuyashikilia Maandiko kwa ukaribu wakati tunapofundisha wengine. Hatutaki watu wawe wanafunzi wetu. Tunataka wawe waabudu wa Yehova, watembee katika hatua za Yesu Kristo, na kulithamini tengenezo ambalo Yehova anatumia kuongoza watumishi wake leo.​—Linganisha 1 Wakorintho 1:11-13; 3:5-7.

 5. Andiko la Yohana 7:16-18 linatoaje uongozi (a) kwa wazee? (b) kwetu sote tunaposhiriki katika huduma ya shambani?

⁵ Yesu mwenyewe alisema: “Mafunzo yangu si yangu mimi, ila ni yake yeye aliyenipeleka. Mtu akipenda kuyatenda mapenzi yake, atajua habari ya yale mafunzo, kwamba yatoka kwa Mungu, au kwamba mimi nanena kwa nafsi yangu tu. Yeye anenaye kwa nafsi yake tu hutafuta utukufu wake mwenyewe.” (Yohana 7:16-18) Hata Mwana mkamilifu wa Mungu alikuwa mwangalifu aepuke kusema yaliyo yake mwenyewe. Jinsi sisi tunavyopaswa hata zaidi kuepuka kufanya hivyo! Basi, inafaa sana kwamba kuna lazima ya wazee ‘kushikamana kwa imara na neno la uaminifu’ katika ustadi wao wa kufundisha! (Tito 1:9, NW) Pia, shauri lililo katika Timotheo wa Pili 4:2 linafaa sana: “Lihubiri neno”! Ndani ya kundi na wakati wa kushiriki katika huduma ya shambani kule nje, hicho ndicho kiwango tunachoshikilia.

 6. Zaidi ya sisi kusoma mistari kutokana na Biblia, ni nini kinachohitajiwa kwa ukawaida? Toa mfano.

⁶ Lakini hiyo haimaanishi kwamba tusome tu mistari kutokana na Biblia halafu tunyamazie hapo. Ili watu waelewe umaana kamili wa yaliyoandikwa, inafaa watambue matumizi ya mambo hayo. Ndivyo ilivyokuwa kwa towashi Mwethiopia anayetajwa kwenye Matendo 8:26-38. Mwanamume huyo alikuwa akisoma unabii wa Isaya, lakini hakufahamu maana. Hata hivyo, maulizo yake yalipokwisha kujibiwa, wakati alipoelewa umaana wa aliyokuwa amekuwa akisoma, kisha akatambua jinsi yalivyomhusu yeye binafsi, yeye aligeuka akawa Mkristo. Imetupasa sikuzote tuwape wale wanaotafuta ukweli leo msaada wa namna hiyo na tuwe waangalifu, tulitumie kwa halali neno la ukweli.

Jinsi Yesu Alivyoyatumia Maandiko

 7. Ni mfano wa nani hasa unaoweza kutusaidia tuendeleze uwezo wetu wa kutoa sababu kwa kutumia Maandiko?

⁷ Yesu Kristo aliweka mfano ulio bora zaidi wa kutumia Maandiko kwa matokeo mazuri. (Mathayo 7:28, 29; Yohana 7:45, 46) Tukiichanganua njia yake ya kufundisha, hiyo inaweza kutusaidia tufanyie maendeleo uwezo wetu wa kutoa sababu kwa kutumia Maandiko. Fikiria mifano inayofuata:

 8. (a) “Mtu fulani mwenye ustadi katika Sheria” alimuuliza Yesu ulizo gani? (b) Yesu alishughulikaje na ulizo hilo, na kwa sababu gani?

⁸ Katika Luka sura ya 10, mistari 25-28 (NW) tunasoma juu ya “mtu fulani mwenye ustadi katika Sheria” aliyetaka kumjaribu Yesu kwa kuuliza: “Mwalimu, ni kwa kufanya nini nitarithi uzima wa milele?” Wewe ungalijibuje? Yesu alifanya nini? Angaliweza kwa urahisi kutoa jibu la moja kwa moja, lakini alitambua kwamba mtu huyo tayari alikuwa na maoni fulani juu ya jambo hilo. Kwa hiyo Yesu akamuuliza ni jinsi gani yeye angejibu ulizo hilo, akisema: “Imeandikwa nini katika ile Sheria? Wewe unasomaje?” Mtu huyo akajibu: “‘Ni lazima umpende Yehova Mungu wako kwa moyo wako wote na kwa nafsi yako yote na kwa akili zako zote,’ na, ‘jirani yako kama wewe mwenyewe.’” Yesu akaitikia: “Umejibu kwa usahihi,” halafu, akitaja Mambo ya Walawi 18:5 kwa ufupi, akasema: “Endelea kufanya hivyo na utapata uzima.” Katika pindi nyingine Yesu mwenyewe aliyataja maneno ya amri hizo mbili kwa kujibu ulizo fulani. (Marko 12:28-31, NW) Lakini safari hii mtu aliyekuwa akisema naye aliijua Sheria ya Musa na kwa wazi alitaka kuona kama Yesu alikubaliana na mambo ambayo yeye alikuwa amejifunza kutokana na Sheria hiyo. Yesu alimwacha mtu huyo apate uradhi wa kutoa jibu yeye mwenyewe.

 9. (a) Yesu alifanya nini kumsaidia mtu huyo aone maana ya moja la maandiko aliyoyataja? (b) Kwa sababu gani njia hiyo ilikuwa na matokeo?

⁹ Hata hivyo, mtu huyo hakuelewa maana kamili ya maandiko aliyoyataja. Hivyo, “akitaka kujidai haki, alimwuliza Yesu, Na jirani yangu ni nani?” Kwa kujibu, Yesu hakutaja maandiko zaidi. Yeye hakutoa ufafanuzi fulani tu ambao mtu huyo angeweza kuukwepa. Badala yake, alitumia mfano​—mfano mzuri sana ulioyafaa mahitaji ya mtu huyo, mfano ambao ungemsaidia aone sababu ya maana ya andiko hilo. Yesu alieleza juu ya Msamaria mwenye kuonyesha ujirani mwenye kuonyesha ujirani aliyemsaidia msafiri aliyekuwa amenyang’anywa mali na kupigwa, hali kuhani na Mlawi hawakufanya hivyo. Ulikuwa mfano uliofanya usemi “jirani” uwe na maana ambayo mtu huyo hakuwa amefahamu hapo mbele, na ulifanya hivyo kwa njia iliyopangwa kuufikia moyo wake. Halafu, Yesu alipokuwa akimalizia, aliuliza ulizo ili ahakikishe mtu huyo ameelewa, kisha akamhimiza atumie katika maisha yake mwenyewe mambo waliyokuwa wamezungumza.​—Luka 10:29-37.

10. (a) Tunaweza kujifunza nini kutokana na mfano huo wa kufundisha? (b) Tunaweza kutumiaje baadhi ya mambo hayo tunapofuata Kichwa cha Mazungumzo yetu ya sasa katika huduma ya shambani?

¹⁰ Tunaweza kujifunza nini kutokana na kiolezo hicho cha kufundisha? Je, umeyaona mambo yanayofuata? (1) Yesu alielekeza fikira kwenye Maandiko alipokuwa akitoa jibu kwa ulizo la kwanza la mtu yule. (2) Mtu huyo alikaribishwa na Yesu atoe maoni yake, naye alisifiwa kwa uchangamfu alipotoa elezo lenye ufahamu. (3) Yesu alihakikisha kuendelea kukaza fikira za mtu huyo uhusiano kati ya ulizo na maandiko, kama inavyoonyeshwa katika mstari wa 28. (4) Mfano wenye kuvuta moyo ulitumiwa kuhakikisha kwamba mtu huyo hakuikosa maana hasa ya jibu lililotolewa. Kufuata kiolezo hicho kunaweza kutusaidia tuwatolee wengine sababu za Maandiko kwa matokeo mazuri.

“Mwalimu, Umesema Vema”

11. (a) Wakati Wasadukayo walipomuuliza Yesu ulizo juu ya ndoa kuhusiana na ufufuo, yeye alitoa jibu gani la wazi? (b) Kwa sababu gani hakuachia mambo hapo?

¹¹ Katika Luka sura ya 20, mistari 27-40, kimeandikwa kiolezo kingine cha kutumia Neno la Mungu kwa matokeo mazuri. Wengine wa Masadukayo walikuwa wamemwendea Yesu wakiwa na ulizo. Walimtokezea Yesu hali waliyofikiri ilionyesha upumbavu wa kuamini kwamba wafu wangeishi tena. Walieleza habari za mwanamke aliyekuwa amekuwa mke wa waume saba, mmoja baada ya mwingine. “Katika ufufuo atakuwa mke wa yupi?” wakauliza. Kwa wazi wao hawakutazamia hata kidogo jibu walilopewa na Yesu. Inaonekana wazi kwamba hawakuwa kamwe wameufikiria hata uwezekano wa kwamba wenye kufufuliwa hawangefunga ndoa bali, katika jambo hili, wangekuwa kama malaika. Hata hivyo, mengi zaidi yalihitajiwa ili kufanya jibu liwe lenye kusadikisha.

12. (a) Ni njia gani ya kutoa sababu aliyoitumia Yesu ili kuunga mkono uwezo wa kutoa sababu kwa kutumia Maandiko? (b) Kwa nini njia hiyo ya kutoa sababu iliwafaa Wasadukayo hasa?

¹² Yesu alitambua kwamba tatizo halisi la Wasadukayo lilikuwa kwamba wao hawakuuamini ufufuo. Kwa hiyo, alielekeza fikira za pekee kwenye jambo hilo. Hoja yake ilitolewa kwenye maandishi ya Musa, katika Kutoka 3:6, ambayo Wasadukayo walidai waliyaamini. Alitoa sababu hivi: “Ya kuwa wafu hufufuliwa, hata na Musa alionyesha katika sura ya Kijiti, hapo alipomtaja [Yehova] kuwa ni Mungu wa Ibrahimu, na Mungu wa Isaka, na Mungu wa Yakobo.” Lakini je, Wasadukayo wangeweza kuona dokezo juu ya ufufuo katika maneno hayo? Hawakuliona mpaka Yesu alipoongeza hivi: “Naye si Mungu wa wafu, bali wa walio hai; kwa kuwa wote huishi kwake.” Ilikuwa wazi: Vitu visivyo na uhai vyaweza kuwa na Muumba, lakini ni watu walio hai peke yao wanaoweza kuwa na Mungu, Yule ambaye ni wa kuabudiwa nao. Kama Ibrahimu, Isaka, na Yakobo walikuwa wafu tu na kuzikwa, wakiwa bila mataraja zaidi ya kuishi, Yehova angaliweza kumwambia Musa, ‘Mimi nilikuwa Mungu wao.’ Lakini yeye hakusema hivyo. Baada ya kusikia jinsi Yesu alivyotoa sababu ya Maandiko juu ya jambo hilo, je, inashangaza kwamba wengine wa waandishi walisema: “Mwalimu, umesema vema”?

13. Ni madokezo gani yaliyotolewa hapa yanayoweza kutusaidia tuukuze uwezo wa kutoa sababu kwa kutumia Maandiko? Eleza ni kwa sababu gani unaliona kila dokezo moja moja kuwa la maana.

¹³ Ni kwa njia gani unaweza kupata au kuzidi kukuza uwezo huo wa kutoa sababu kwa kutumia Maandiko? Kuna mambo kadha ya maana: (1) Ni lazima uwe na maarifa ya Maandiko kwa utimamu. Funzo la kibinafsi la ukawaida na hudhurio la mikutano ni mambo ya maana ili kupata maarifa hayo. (2) Unahitaji kuwa na wakati wa kutafakari, kutumia akili kuzipeleleza kweli kulingana na maoni mbalimbali na kusitawisha hali ya kuzithamini. (3) Unapojifunza usitafute maelezo ya maandiko tu bali pia sababu za Kimaandiko za maelezo hayo. Ziandike sababu hizo kandokando ya maandiko unayotaka kuzungumza. (4) Fikiria jinsi ungeeleza maandiko kwa watu wa aina mbalimbali. (5) Fikiria jinsi ungeweza kuonyesha kwa mfano mambo fulani. Mambo yote hayo ni ya thamani katika kutoa sababu kwa kutumia Maandiko.

Kurekebisha Utoaji wa Sababu Upatane na Wasikilizaji

14. Kwenye Matendo 17:2, 3 fikira zetu zinavutwa kwenye mambo gani yanayostahili kuangaliwa kuhusiana na njia ya kufundisha ya Paulo?

¹⁴ Mtume Paulo, pia, alikuwa mwalimu mzuri, ambaye tunaweza kujifunza kwake. Kwa muda fulani tabibu Luka alisafiri pamoja naye, na masimulizi yake juu ya utendaji wa Paulo yanastahili kuangaliwa. Yeye anaripoti hivi: “Wakaja Thesalonika, ambako kulikuwa sinagogi la Wayahudi. Kwa hiyo kulingana na desturi ya Paulo akaingia ndani waliko, na kwa sabato tatu alizungumza nao kwa kutoa sababu za Kimaandiko, akieleza na kuthibitisha kwa marejezo kwamba ilikuwa lazima Kristo ateseke na kufufuliwa kwa wafu, na kusema: ‘Huyu ndiye Kristo, Yesu huyu ambaye ninawatangazia ninyi.’” Matokeo yalikuwa nini? Yehova alibariki jitihada za Paulo. “Wengine wao wakawa waamini. . . na umati mkubwa wa Wagiriki ambao waliabudu Mungu na si wachache kati ya wanawake wakuu wakafanya hivyo.” Njia ya kufundisha iliyotumiwa na Paulo inastahili sana kuangaliwa: Yeye hakusoma tu Maandiko; aliyatumia kutoa sababu katika mazungumzo, naye alirekebisha utoaji huo wa sababu upatane na wasikilizaji wake. Yeye hakuwaambia tu habari njema, bali alizieleza na kutoa uthibitisho kutokana na Neno la Mungu lenye roho yake. (Matendo 17:1-4) Fikiria mifano miwili ya njia ya Paulo ya kufundisha:

15. (a) Alipokuwa akisema na wasikilizaji Wayahudi katika Antiokia, Paulo alijaribuje kuwa na msingi wa kukubaliana nao? (b) Kwa sababu gani wewe unaona kwamba hilo ni jambo la maana katika kutoa ushuhuda?

¹⁵ Katika Matendo 13:16-41 mna hotuba aliyoitoa Paulo akisema na wasikilizaji Wayahudi katika Antiokia ya Pisidia. Kwanza alijaribu kutokeza msingi wa kukubaliana na wasikilizaji wake. (Ona mistari 16, 17.) Kwa sababu gani akafanya hivyo? Kwa sababu kufanya hivyo kungewasaidia wawe na nia ya kuangalia sababu za habari ambayo angetoa. Yeye hakujijulisha kwao kwa kujitaja kuwa mshiriki wa kundi la Kikristo mwenye kuwapa ujumbe unaohusu Yesu Kristo. Alikuwa akiongea na Wayahudi, kwa hiyo alifikiria njia yao ya kuwaza. Alitambua kwamba wasikilizaji wake walikuwa watu waliomwogopa Mungu naye akadokeza kwamba yeye alikuwa Mwebrania wa kuzaliwa, kama walivyokuwa wengi wao. Pia alirudia visehemu vya maana vya historia ya Israeli. Lakini alidumishaje msingi wa kukubaliana nao alipokuwa akinena habari za Yesu Kristo?

16. Paulo alidumishaje msingi huo wa kukubaliana wakati aliposema nao juu ya Yesu?

¹⁶ Paulo alimjulisha Yesu kuwa mzao wa Daudi na kuwa ndiye aliyetambulishwa na Yohana Mbatizaji, ambaye watu kwa ujumla walimtambua kuwa alikuwa nabii wa Mungu. (Matendo 13:22-25; Luka 20:4-6) Lakini Paulo alijua kwamba wasikilizaji wake walijua kwamba Yesu alikuwa amekataliwa na watawala katika Yerusalemu, kwa hiyo mtume mwenyewe alilitokeza jambo hilo na kueleza kwamba hata kukataliwa na kuuawa kwa Yesu kulikuwa utimizo wa unabii. (Matendo 13:27-29) Alionyesha kwamba ndipo Mungu mwenyewe alipochukua hatua kwa ajili ya Yesu kwa kumfufua kwa wafu na kwamba kati ya Wayahudi kulikuwako mashahidi waliojionea uhakika wa kwamba Yesu alifufuliwa. (Matendo 13:30, 31) Paulo alijua sana kwamba hilo lingeweza kuwa jambo gumu kukubaliwa na watu wengi, kwa hiyo akaeleza kwamba alikuwa akisema juu ya “habari njema ya ahadi ile waliyopewa mababu.” Alionyesha kwamba ndivyo ilivyokuwa, kwanza akitaja maneno ya Zaburi 2:7, kisha Isaya 55:3, na mwisho Zaburi 16:10. Yeye alitoa sababu juu ya lile la mwisho kati ya maandiko hayo, akaonyesha kwamba halingaliweza kuwa lilitimizwa katika Daudi kwa sababu yeye ‘aliona uharibifu.’ Kwa hiyo lazima liwe linahusu yule ambaye “hakuona uharibifu” kwa sababu ya kufufuliwa na Mungu kutoka kwa wafu. (Matendo 13:32-37) Akiisha kusema jambo hilo, Paulo alitoa umalizio wenye kusukuma. Alijua kwamba lilikuwa jambo la maana watu hao wachukue kwa uzito yale waliyokuwa wakisikia. Wengi waliitikia vizuri.​—Matendo 13:38-43, NW.

17. (a) Kwa sababu gani njia ya Paulo ya kutangaza ukweli katika Athene ilikuwa tofauti? (b) Tunaweza kujifunza nini kutokana na alilofanya katika pindi hiyo?

¹⁷ Alipokuwa akisema na wasikilizaji wasio Wayahudi, Paulo alitumia kanuni za kufundisha za namna hiyo. Lakini alikuwa katika Areopago, Athene, Ugiriki, kwa hiyo alirekebisha utoaji wake ulingane na hali na njia ya kuwaza ya Waathene. Akijaribu kuweka msingi wa kukubaliana na wasikilizaji hao, yeye aliwasifu kwa sababu walikuwa watu wenye kufuata sana dini. Alitaja madhabahu fulani iliyokuwa mjini, iliyoandikwa ‘Kwa Mungu Asiyejulikana.’ Paulo akatangaza kwamba Mungu huyo ndiye Yule aliyekuwa akimhubiri. (Matendo 17:22, 23) Baada ya kufanya hivyo, akataja kwa ufupi visehemu vya Maandiko yenye roho ya Mungu, kisha akazungumza nao kwa kuwapa sababu kwa kutegemea Maandiko hayo. Na kwa sababu alikuwa na maarifa ya kiasi fulani juu ya vitabu vya Kigiriki, Paulo aliyataja maneno ya washairi wao, si kuyatumia yawe mamlaka yake, bali kuonyesha kwamba mambo fulani aliyokuwa akizungumza yalikubaliwa katika vitabu vyao wenyewe. Matokeo ni kwamba wengine wakawa waamini.​—Matendo 17:24-31, 34.

18. Ni nini kinachoweza kutusaidia tupate matokeo mazuri katika jitihada zetu za kutolea wengine sababu kwa kutumia Maandiko?

¹⁸ Habari njema alizozihubiri Paulo katika Athene zilikuwa ujumbe ule ule alioutoa katika Antiokia. Tofauti zilizokuwa katika mtindo wa kuzitoa habari hizo zilitokea kwa sababu alitambua lililohitajiwa ili kuzungumza na watu kwa kuwapa sababu. Yeye aliwajali vya kutosha hata akatia jitihada zaidi iliyotakwa ili aweze kufanya hivyo. Na jitihada hiyo ilileta matokeo mazuri. Sisi, pia, na tuitie jitihada inayohitajiwa na kutafuta kupata baraka ya Mungu juu ya jitihada yetu ya kuwapa wengine sababu kwa kutumia Maandiko, ili tupate kuzishiriki habari njema pamoja na watu wa namna zote.​—1 Wakorintho 9:19-23.

Tumejifunza Nini?

◻ Kwa sababu gani ni jambo la maana kuitumia Biblia moja kwa moja katika huduma yetu?

◻ Kwenye Luka 10:25-37, ni kanuni gani nzuri za kufundishia zinazoonyeshwa?

◻ Ni mazoea gani yanayoweza kutusaidia tukuze uwezo wa kuwapa wengine sababu kwa kutumia Maandiko?

◻ Ni kwa kadiri gani hali ya malezi ya watu inavyoweza kuamua jinsi tutakavyowapa sababu?