“Tufundishe Sisi Kusali”

“Mmoja katika wanafunzi wake alimwambia, Bwana, tufundishe sisi kusali.”—LUKA 11:1.

1-3. (a) Kwa nini wanafunzi wa Yesu walitafuta maagizo juu ya sala? (b) Ni maswali gani hutokea juu ya sala?

WATU fulani wana kipawa cha sauti nzuri ya kuimba. Wengine wana majaliwa ya kiasili kuwa wanamuziki. Lakini ili wafikie uwezo wao wa juu kabisa, hata waimbaji na wapiga muziki hawa huhitaji maagizo. Ndivyo ilivyo kuhusu sala. Wanafunzi wa Yesu Kristo walikuja kung’amua kwamba walihitaji maagizo ikiwa Mungu angesikia sala zao.

² Kwa kawaida Yesu alimwendea Baba yake kwa faragha katika sala, kama alivyofanya kwa usiku mzima kabla ya kuchagua wale mitume 12. (Luka 6:12-16) Ingawa alihimiza wanafunzi wake pia wasali kwa faragha, wao walimsikia akisema sala za peupe na wakaona kwamba hakuwa kama wanafiki wa kidini waliosali ili waonwe na wanadamu. (Mathayo 6:5, 6) Basi, ni jambo la akili kwamba wafuasi wa Yesu walitamani maagizo yake ya hali ya juu kuhusu sala. Hivyo, twasoma hivi: “Ikawa alipokuwa mahali fulani akiomba, alipokwisha, mmoja katika wanafunzi wake alimwambia, Bwana tufundishe sisi kusali, kama vile Yohana [Mbatizaji] alivyowafundisha wanafunzi wake.”—Luka 11:1.

³ Yesu aliitikiaje? Sisi twaweza kujifunza nini kutokana na kielelezo chake? Nasi twaweza kunufaikaje kutokana na maagizo yake kuhusu sala?

Masomo kwa Ajili Yetu

4. Kwa nini ‘tusali bila kukoma,’ na kufanya hivyo kwamaanisha nini?

⁴ Twaweza kujifunza mengi kutokana na maneno na kielelezo cha Yesu akiwa mwana-mume wa sala. Somo moja ni kwamba ikiwa Mwana mkamilifu wa Mungu alihitaji kusali kwa ukawaida, wanafunzi wake wasiokamilika wana uhitaji mkubwa zaidi wa kutegemea Mungu kwa uendelevu ili kupata mwongozo, faraja, na riziki ya kiroho. Kwa hiyo, yatupasa ‘kusali bila kukoma.’ (1 Wathesalonike 5:17, NW) Bila shaka, hii haimaanishi kwamba ni lazima kwa halisi tupige magoti sikuzote. Bali, yatupasa tuwe na mtazamo wa sala daima. Yatupasa tutegemee Mungu kwa mwongozo katika pande zote za maisha ili tuweze kutenda kwa muono-ndani na tuwe na kibali chake sikuzote.—Mithali 15:24.

5. Ni nini huenda kikaunyemelea wakati tupaswao kutolea sala, na yatupasa kufanya nini kuhusu hilo?

⁵ Katika “siku za mwisho” hizi, mambo mengi yaweza kuingilia wakati tupaswao kutumia katika sala. (2 Timotheo 3:1) Lakini ikiwa mahangaikio ya kinyumbani, masumbufu ya kibiashara, na mambo kama hayo yanakatiza sala ya ukawaida kwa Baba yetu wa kimbingu, hapo sisi tumelemewa mno na mishughulikio ya maisha haya. Hali hiyo yapasa kusahihishwa bila kukawia, kwa maana kutosali huongoza kwenye kupoteza imani. Yatupasa ama tupunguze faradhi zetu za kimwili ama tusawazishe kiasi cha masumbufu ya maisha kwa kuongezea muda wetu wa kugeukia-geukia Mungu kwa bidii ili tupate mwongozo. Yatupasa ‘tukeshe kwa sala.’—1 Petro 4:7, NW.

6. Ni sala gani tutakayojifunza sasa, na kwa lengo gani?

⁶ Katika ile ambayo imeitwa sala ya kiolezo, Yesu alifundisha wanafunzi wake jinsi ya kusali, si maneno ya kusema hasa. Usimulizi wa Luka watofautiana kidogo na ule wa Mathayo kwa sababu pindi tofauti zilihusika. Tutajifunza sala hiyo iwe kielelezo cha asili ya sala zetu tukiwa wafuasi wa Yesu na Mashahidi wa Yehova.

Baba Yetu na Jina Lake

7. Ni nani wenye kupendelewa kumwita Yehova “Baba yetu”?

⁷ “Baba yetu uliye mbinguni.” (Mathayo 6:9; Luka 11:2) Kwa kuwa Yehova ndiye Muumba wa ainabinadamu na hukaa katika makao ya kimbingu, yafaa kumtaja kuwa “Baba yetu uliye mbinguni.” (1 Wafalme 8:49; Matendo 17:24, 28) Utumizi wa mtajo “yetu” hukiri kwamba wengine pia wana uhusiano wa karibu pamoja na Mungu. Lakini ni nani wenye pendeleo lisilo na vizuizi la kumwita Baba yao? Ni watu mmoja mmoja tu ambao wamejiweka wakfu na kubatizwa katika familia yake ya waabudu. Kumwita Yehova “Baba yetu” huonyesha kwamba sisi tuna imani katika Mungu na twang’amua kwamba msingi mmoja tu wa kupatanishwa naye ni kuikubali kabisa dhabihu ya ukombozi ya Yesu.—Waebrania 4:14-16; 11:6.

8. Kwa nini yatupasa tuwe na hamu nyingi ya kutumia wakati katika sala kwa Yehova?

⁸ Yatupasa tuhisi tukiwa karibu kama nini na Baba yetu wa kimbingu! Kama watoto ambao hawachoki kamwe kumwendea baba yao, yatupasa sisi tutamani sana kutumia wakati katika sala kwa Mungu. Shukrani za kina kirefu kwa baraka zake za kiroho na kimwili zapasa zitusukume kumtolea asante kwa wema wake. Yatupasa tuhisi mbetuko wa kumpelekea mizigo ambayo yatulemea, tukiwa na uhakika atatusaidia. (Zaburi 55:22) Twaweza kuwa na uhakika kwamba tukiwa waaminifu, hatimaye kila jambo litakuwa na matokeo mazuri kwa sababu yeye atujali sisi.—1 Petro 5:6, 7.

9. Sala ya kutakaswa kwa jina la Mungu ni ombi la nini?

⁹ “Jina lako litakaswe.” (Mathayo 6:9; Luka 11:2) Nyakati fulani neno “jina” humaanisha mtu mwenyewe, na ‘kutakasa’ humaanisha ‘kufanya kitu kuwa kitakatifu, kuweka kwa matumizi ya kando au kuchukua kitu kuwa kitakatifu.’ (Linganisha Ufunuo 3:4.) Basi, sala ya kutakaswa kwa jina la Mungu ni ombi la kwamba Yehova achukue hatua ili ajitakase mwenyewe. Jinsi gani? Kwa kuondolea mbali suto lote ambalo limepata kurundikwa juu ya jina lake. (Zaburi 135:13) Kwa kusudi hilo, Mungu ataondoa uovu, ajitukuze, na kufanya mataifa yajue kwamba yeye ni Yehova. (Ezekieli 36:23; 38:23) Ikiwa tuna hamu nyingi sana kuona siku hiyo na ikiwa kwa kweli twathamini adhama tukufu ya Yehova, tutamfikia sikuzote katika ile roho yenye kicho iliyodokezwa na maneno “jina lako litakaswe.”

Ufalme wa Mungu na Mapenzi Yake

10. Ni nini humaanishwa tusalipo Ufalme wa Mungu uje?

¹⁰ “Ufalme wako uje.” (Mathayo 6:9; Luka 11:2) Ufalme ambao wamaanishwa hapa ni utawala wa enzi kuu ya Yehova, kama ionyeshwavyo kupitia serikali ya Kimesiya ya kimbingu iliyo mikononi mwa Yesu Kristo na “watakatifu” wake washirika. (Danieli 7:13, 14, 18, 27; Isaya 9:6, 7; 11:1-5) Ni nini humaanishwa na kusali kwamba “uje”? Hii yamaanisha twaomba kwamba Ufalme wa Mungu uje dhidi ya wapinzani wote wa kidunia wa utawala wa kimungu. Baada ya Ufalme ‘kuzivunja vipande vipande falme zote za kidunia,’ utageuza dunia iwe paradiso ya tufe lote.—Danieli 2:44; Luka 23:43, ZSB.

11. Ikiwa twatamani sana kuona mapenzi ya Yehova yakifanywa kotekote katika ulimwengu wote mzima, tutafanya nini?

¹¹ “Mapenzi yako yatimizwe, hapa duniani kama huko mbinguni.” (Mathayo 6:10) Hili ni ombi la kwamba Mungu atekeleze kusudi lake kuelekea dunia, ambalo latia ndani kuondoa adui zake. (Zaburi 83:9-18; 135:6-10) Kwa uhakika, hilo hudokeza kwamba sisi twatamani sana kuona mapenzi ya kimungu yakifanywa kotekote katika ulimwengu wote mzima. Ikiwa hilo limo katika moyo wetu, sikuzote tutafanya mapenzi ya Yehova kwa kadiri yote ya uwezo wetu. Hatungeweza kufanya ombi rasmi hilo kwa unyoofu ikiwa hatungejitahidi kwa bidii ya moyo kuacha mapenzi ya Mungu yafanywe katika kisa chetu wenyewe. Basi, ikiwa tunasali kwa njia hiyo yatupasa tuhakikishe kwamba hatufanyi mambo yaliyo kinyume cha mapenzi hayo, kama vile kuchumbia asiyeamini au kuchagua kufuata njia za kilimwengu. (1 Wakorintho 7:39; 1 Yohana 2:15-17) Bali, yatupasa sikuzote tufikirie wazo hili, ‘Mapenzi ya Yehova ni nini katika jambo hili?’ Ndiyo, ikiwa sisi twampenda Mungu kwa moyo wetu wote, tutatafuta mwelekezo wake katika mambo yote ya maisha.—Mathayo 22:37.

Mkate Wetu wa Kila Siku

12. Kuomba ‘mkate wa kila siku’ tu kuna tokeo gani jema juu yetu?

¹² “Utupe leo riziki yetu.” (Mathayo 6:11) Usimulizi wa Luka husomeka hivi: “Tupe mkate wetu wa siku kulingana na takwa la siku.” (Luka 11:3, NW) Kuomba Mungu aandae chakula kinachohitajiwa kabisa kwa “leo” huendeleza imani katika uwezo wake wa kutimiza mahitaji yetu siku kwa siku. Waisraeli walipaswa kukusanya mana “kila mmoja kiasi chake siku kwa siku,” si kwa juma moja au zaidi. (Kutoka 16:4, NW) Hii si sala ya kuomba vyakula vinono-vinono na maandalizi mengi mno bali ni ya kuomba mahitaji yetu ya kila siku kama yatokeavyo. Pia kuomba mkate (riziki) wa kila siku tu hutusaidia tusiwe wenye pupa.—1 Wakorintho 6:9, 10.

13. (a) Katika maana pana, ni nini maana ya kuomba mkate wa kila siku? (b) Mtazamo wetu wapaswa kuwa nini, hata ikiwa sisi hufanya kazi kwa bidii na huwa ni vigumu kupata riziki ya kutosha?

¹³ Katika maana pana, kuomba mkate wa kila siku huonyesha kwamba hatuhisi twajitegemea bali twamtegemea Mungu daima kwa chakula, kinywaji, nguo, na mahitaji mengine. Sisi tukiwa washiriki waliojiweka wakfu wa familia yake ya waabudu, twamtumaini Baba yetu lakini hatuketi kitako tu kwa kumngoja atuandalie kimwujiza. Sisi twafanya kazi na kutumia njia yoyote tuliyo nayo ili kujipatia chakula na mahitaji mengine. Na bado, twamtolea Mungu asante katika sala kwani twaona kwamba maandalizi haya hufanywa kwa sababu ya upendo, hekima, na nguvu ya Baba yetu wa kimbingu. (Matendo 14:15-17; linganisha Luka 22:19.) Huenda bidii yetu ya uendelevu ikatokeza ufanisi. Lakini hata ikiwa twafanya kazi kwa bidii na hatuna vya kutosha, acheni tushukuru na kuridhika. (Wafilipi 4:12; 1 Timotheo 6:6-8) Kwa uhakika, mtu mcha Mungu mwenye kuvalia na kujipamba kikawaida tu huenda akawa mwenye furaha zaidi ya watu fulani walio na ufanisi wa vitu vya kimwili. Kwa hiyo hata ikiwa tuna vichache kwa sababu ya hali tusizoweza kudhibiti, acheni tusishuke moyo. Bado twaweza kuwa matajiri kiroho. Kwa kweli, hatuhitaji kufukarika katika imani, tumaini, na upendo kwa Yehova, ambaye sifa na asante zetu hupaa kwake katika sala yenye kuhisiwa moyoni.

Kusamehe Madeni Yetu

14. Sisi huomba msamaha kwa madeni gani, na Mungu hutumia nini kwenye madeni hayo?

¹⁴ “Utusamehe deni zetu, kama sisi nasi tuwasamehevyo wadeni wetu.” (Mathayo 6:12) Usimulizi wa Luka waonyesha kwamba madeni hayo ni dhambi. (Luka 11:4) Udhambi uliorithiwa hutuzuia tusifanye mambo kulingana na mapenzi makamilifu ya Baba yetu. Kwa hiyo, katika maana fulani, kasoro hizo zimekuwa madeni yetu, faradhi zetu kwa Mungu, tangu tulipoanza ‘kuishi na kutembea kwa roho.’ (Wagalatia 5:16-25, NW; linganisha Warumi 7:21-25.) Tuna madeni hayo kwa sababu sisi ni wasiokamilika na sasa hatuwezi kutimiza kikamili viwango vya Mungu. Ni kwa kuomba msamaha wa dhambi hizi kwamba tuna pendeleo la kusali. La kufurahisha ni kwamba, Mungu aweza kutumia ustahili wa dhabihu ya ukombozi ya Yesu kwenye madeni au dhambi hizi.—Warumi 5:8; 6:23.

15. Yatupasa tuwe na mtazamo gani kuelekea nidhamu inayohitajiwa?

¹⁵ Ikiwa sisi twatarajia Mungu asamehe madeni au dhambi zetu, ni lazima tuwe wenye toba na nia ya kupokea nidhamu. (Mithali 28:13; Matendo 3:19) Kwa sababu Yehova atupenda, yeye hutupa sisi nidhamu ambao twahitaji kibinafsi ili tuweze kusahihisha udhaifu wetu mbalimbali. (Mithali 6:23; Waebrania 12:4-6) Bila shaka, twaweza kufurahi ikiwa ukuzi katika imani na maarifa wapata moyo wetu ukilingana kabisa na sheria na kanuni za Mungu hivi kwamba hatutazikiuka kimakusudi kwa kadiri yoyote. Lakini namna gani tukitambua umakusudi fulani katika makosa yetu? Basi yatupasa tuhisi maumivu ya kina kirefu na hatuna budi kusali kwa bidii ya moyo kuomba msamaha. (Waebrania 10:26-31) Kwa kutumia shauri ambalo tumepokea, yatupasa tusahihishe haraka mwendo wetu.

16. Kwa nini ni jambo lenye manufaa tufulize kuomba Mungu atusamehe dhambi zetu?

¹⁶ Ni jambo lenye manufaa kumwomba Mungu kwa ukawaida atusamehe dhambi zetu. Kufanya hivyo huweka udhambi wetu mbele yetu na hakuna budi kuwe na tokeo la kutunyenyekeza. (Zaburi 51:3, 4, 7) Twahitaji kuomba Baba yetu wa kimbingu “atuondolee dhambi zetu, na kutusafisha na udhalimu wote.” (1 Yohana 1:8, 9) Zaidi ya hilo, kutaja dhambi zetu katika sala hutusaidia tuendelee kufanya pigano kali dhidi yazo. Hivyo pia twakumbushwa kwa uendelevu juu ya uhitaji wetu wa ukombozi na ustahili wa damu ya Yesu iliyomwagwa.—1 Yohana 2:1, 2; Ufunuo 7:9, 14.

17. Kusali ili kuomba msamaha hutusaidiaje katika uhusiano wetu na wengine?

¹⁷ Kusali ili kuomba msamaha hutusaidia pia tuwe wenye kurehemu, kuhurumia, na kukirimu wale ambao huenda wakawa wadeni wetu katika mambo makubwa kwa madogo. Usimulizi wa Luka husema hivi: “Utusamehe dhambi zetu, kwa kuwa sisi nasi tunamsamehe kila tumwiaye.” (Luka 11:4) Kwa uhakika, sisi twaweza kupata msamaha kutoka kwa Mungu ikiwa tu sisi tayari ‘tumesamehe wadeni wetu,’ watu wanaotutenda dhambi. (Mathayo 6:12; Marko 11:25) Yesu aliongeza hivi: “Kwa maana mkiwasamehe watu makosa yao, na Baba yenu wa mbinguni atawasamehe ninyi. Bali msipowasamehe watu makosa yao, wala Baba yenu hatawasamehe ninyi makosa yenu.” (Mathayo 6:14, 15) Kusali ili kuomba msamaha wa dhambi zetu kwapasa kutusukume tuchukuliane na wengine na kuwasamehe. Mtume Paulo aliandika hivi: “Kama Bwana [Yehova, NW] alivyowasamehe ninyi, vivyo na ninyi.”—Wakolosai 3:13; Waefeso 4:32.

Kishawishi na Yule Mwovu

18. Kwa nini haitupasi kamwe kumlaumu Mungu kwa vishawishi na majaribu yetu?

¹⁸ “Na usitutie majaribuni [usitulete ndani ya kishawishi, NW].” (Mathayo 6:13; Luka 11:4) Maneno hayo hayadokezi kwamba Yehova hutushawishi ili tutende dhambi. Nyakati fulani Maandiko hunena juu ya Mungu kuwa akifanya au akisababisha mambo ambayo yeye huyaruhusu tu. (Ruthu 1:20, 21; linganisha Mhubiri 11:5.) Lakini “Mungu hawezi kujaribiwa na maovu, wala yeye mwenye hamjaribu mtu,” akaandika mwanafunzi Yakobo. (Yakobo 1:13) Kwa hiyo, tusimlaumu kamwe Baba yetu wa kimbingu kwa vishawishi na majaribu yenye maovu, kwa maana Shetani ndiye Mshawishi ambaye hujaribu kutuingiza kwa werevu katika dhambi dhidi ya Mungu.—Mathayo 4:3; 1 Wathesalonike 3:5.

19. Tungeweza kusali jinsi gani kuhusu kishawishi?

¹⁹ Kwa ombi la kwamba, “Usitutie majaribuni,” hapo kwa kweli sisi huwa tukimwomba Yehova asituruhusu tujiachilie kushindwa tushawishwapo au tubanwapo ili tukose kumtii. Twaweza kumsihi sana Baba yetu aongoze hatua zetu ili tusitokewe na kishawishi kikali mno tusichoweza kuvumilia. Kwa habari hiyo, Paulo aliandika hivi: “Jaribu halikuwapata ninyi, isipokuwa lililo kawaida ya wanadamu; ila Mungu ni mwaminifu; ambaye hatawaacha mjaribiwe kupita mwezavyo; lakini pamoja na lile jaribu atafanya na mlango wa kutokea, ili mweze kustahimili.” (1 Wakorintho 10:13) Twaweza kusali kwamba Yehova atuongoze ili tusishawishwe kupita kiasi kile tuwezacho kuhimili na kwamba aandae njia ya kuponyoka wakati tusononekapo vikali sana. Vishawishi hutoka kwa Ibilisi, mnofu wetu wenye dhambi, na udhaifu mbalimbali wa wengine, lakini Baba yetu mwenye upendo aweza kutuongoza ili tusilemewe mno.

20. Kwa nini tuombe ukombozi wa kututoa kwa “yule mwovu”?

²⁰ “Lakini utuokoe na yule mwovu.” (Mathayo 6:13) Kwa uhakika Mungu aweza kumzuia Shetani, “yule mwovu,” asitushinde. (2 Petro 2:9) Na hakujapata kamwe kuwa na uhitaji mkubwa wa kukombolewa kutoka kwa Ibilisi kama ilivyo sasa, kwa maana yeye ni ‘mwenye ghadhabu nyingi, akijua wakati wake ni mchache.’ (Ufunuo 12:12) Sisi hatukosi kuzijua mbinu zake, lakini yeye naye hakosi kujua udhaifu wetu mbalimbali. Kwa hiyo, twahitaji kusali kwamba Yehova atuweke mbali na mishiko imara ya Hasimu huyo aliye kama simba. (2 Wakorintho 2:11; 1 Petro 5:8, 9; linganisha Zaburi 141:8, 9.) Mathalani, ikiwa sisi twapendezwa na kufunga ndoa, huenda tukahitaji kumwomba Yehova atukomboe na mbinu za Shetani na kishawishi cha kusitawisha mahusiano ya kilimwengu yawezayo kuongoza kwenye ukosefu wa adili au kutotii Mungu kwa kufunga ndoa na asiyeamini. (Kumbukumbu 7:3, 4; 1 Wakorintho 7:39) Je! sisi tuna hamu nyingi sana ya kupata utajiri? Basi huenda sala ikahitajiwa ili kutusaidia tukinze vishawishi vya kucheza kamari au kuzoea kupunja. Akiwa na hamu nyingi ya kuharibu uhusiano wetu na Yehova, Shetani atatumia silaha yoyote iliyo katika bohari lake la vishawishi. Basi kwa uendelevu sisi na tusali kwa Baba yetu wa kimbingu, ambaye hawaachi ka-mwe waadilifu kwenye kishawishi na ambaye huandaa ukombozi wa kuwatoa kwa yule mwovu.

Sala Hujenga Imani na Tumaini

21. Sisi tumenufaikaje kwa kusali kwa ajili ya Ufalme?

²¹ Baba yetu wa kimbingu, ambaye hutukomboa kutoka kwa yule mwovu, huwa na ufurahifu wa kutubariki kwa wingi. Hata hivyo, kwa nini ameruhusu kwa muda mrefu jinsi hiyo kwamba watu wake wapendwa wasali, “Ufalme wako uje”? Kusali hivyo muda wa miaka hiyo kumeongezea tamaa na uthamini wetu kwa Ufalme. Sala ya jinsi hiyo hutukumbusha juu ya uhitaji mkubwa wa serikali hii ya kimbingu yenye hisani. Pia huweka mbele yetu tumaini la uhai chini ya utawala wa Ufalme.—Ufunuo 21:1-5.

22. Twapaswa kuwa na mtazamo gani wenye kuendelea kuhusu sala kwa Baba yetu wa kimbingu, Yehova?

²² Bila shaka sala hujenga imani katika Yehova. Kifungo chetu pamoja naye huimarika ajibupo sala zetu. Kwa hiyo, acheni tusichoke kamwe kuhusu kumgeukia kila siku tukiwa na sifa, utoaji asante, na dua. Na tushukuru kwa itikio la Yesu lenye msaada kwa ombi hili la wafuasi wake: “Bwana, tufundishe sisi kusali.”

Je! Wewe Wakumbuka?

◻ Ni masomo gani ambayo twaweza kujifunza kutokana na maneno na kielelezo cha Yesu akiwa mwanamume wa sala?

◻ Yatupasa kusali nini kuhusu Baba yetu wa kimbingu na jina lake?

◻ Sisi huwa tunaomba nini tusalipo Ufalme wa Mungu uje na mapenzi yake yafanywe duniani?

◻ Sisi huwa tukiomba nini tunaposali kwa ajili ya mkate wetu wa kila siku?

◻ Ni nini humaanishwa tusalipo kuomba msamaha wa madeni yetu?

◻ Kwa nini ni muhimu kusali kuhusu kishawishi na kukombolewa kutoka kwa Shetani, yule mwovu?

[Picha katika ukurasa wa 16]

Wafuasi wa Yesu walimwomba awafundishe kusali. Wewe wajua ni jinsi gani sisi twaweza kunufaika na maagizo yake kuhusu sala?