Sura 4

Yesu Kristo—Ufunguo Uongozao Kwenye Ujuzi Juu ya Mungu

1, 2. Dini za ulimwengu zimeuharibuje ufunguo uongozao kwenye ujuzi juu ya Mungu?

UNASIMAMA mlangoni, uking’ang’ana na funguo zako. Ni baridi na kuna giza, nawe una hamu sana ya kuingia ndani—lakini ufunguo haufanyi kazi. Waonekana kuwa ndio ufunguo ulio sawa, lakini kufuli halifunguki. Hilo linavunja moyo kama nini! Unazitazama tena funguo zako. Je, unatumia ufunguo ulio sawa? Je, mtu fulani ameuharibu ufunguo?

² Hiki ni kielezi kifaacho kuonyesha yale ambayo mchafuko wa kidini wa ulimwengu huu umefanya kwa habari ya ujuzi juu ya Mungu. Kwa kweli, wengi wameuharibu ufunguo—Yesu Kristo—unaofungua huo ujuzi ili tuuelewe. Dini nyingine zimeondolea mbali ufunguo huo, zikimpuuza Yesu kabisa-kabisa. Nyingine zimepotoa daraka la Yesu, zikimwabudu kuwa Mungu Mweza Yote. Kwa vyovyote vile, bila kuwa na uelewevu sahihi juu ya mtu mkuu huyu, Yesu Kristo, tumefungiwa ujuzi juu ya Mungu.

 3. Sababu gani Yesu aweza kuitwa ufunguo uongozao kwenye ujuzi juu ya Mungu?

³ Huenda ukakumbuka kwamba Yesu alisema: “Uzima wa milele ndio huu, Wakujue wewe, Mungu wa pekee wa kweli, na Yesu Kristo uliyemtuma.” (Yohana 17:3) Kwa ku­sema hivi, Yesu hakuwa akijivuna. Maandiko hukazia tena na tena uhitaji wa ujuzi sahihi juu ya Kristo. (Waefeso 4:13; Wakolosai 2:2; 2 Petro 1:8; 2:20) “Huyo [Yesu Kristo] manabii wote humshuhudia,” akasema mtume Petro. (Matendo 10:43) Na mtume Paulo aliandika: “Ndani yake [Yesu] hazina zote za hekima na maarifa zimesitirika.” (Wakolosai 2:3) Paulo hata alisema kwamba ahadi zote za Yehova zinatimia kwa sababu ya Yesu. (2 Wakorintho 1:20) Kwa hiyo Yesu Kristo ndiye ufunguo wenyewe uongozao kwenye ujuzi juu ya Mungu. Ni lazima ujuzi wetu juu ya Yesu usiwe na upotovu wowote kuhusu asili yake na kuhusu daraka lake katika mpango wa Mungu. Lakini sababu gani wafuasi wa Yesu humwona kuwa kitovu cha makusudi ya Mungu?

MESIYA ALIYEAHIDIWA

 4, 5. Ni matumaini gani yaliyokazwa juu ya Mesiya, na wanafunzi wa Yesu walimwonaje?

⁴ Tangu siku za mwanamume mwaminifu Abeli, watumishi wa Mungu walikuwa wametazamia kwa hamu ile Mbegu iliyotabiriwa na Yehova Mungu mwenyewe. (Mwanzo 3:15; 4:1-8; Waebrania 11:4) Ilikuwa imefunuliwa kwamba Mbegu hiyo ingetumikia kusudi la Mungu ikiwa Mesiya, yaani “Mtiwa-Mafuta.” Yeye ‘angekomesha dhambi,’ na utukufu mwingi wa Ufalme wake ulitabiriwa katika zaburi. (Danieli 9:24-26; Zaburi 72:1-20) Ni nani angethibitika kuwa Mesiya?

⁵ Ebu wazia ule msisimko uliohisiwa na kijana fulani Myahudi jina lake Andrea aliposikiliza maneno ya Yesu wa Nazareti. Andrea alienda upesi kwa nduguye Simoni Petro akamwambia: “Tumempata Mesiya.” (Yohana 1:41, NW) Wanafunzi wa Yesu walisadiki kwamba yeye alikuwa ndiye Mesiya aliyeahidiwa. (Mathayo 16:16) Na Wakristo wa kweli wamekuwa tayari kufa kwa ajili ya imani ya kwamba Yesu alikuwa kwa kweli ndiye Mesiya, au Kristo, aliyetabiriwa. Wamekuwa na ithibati gani? Acheni tuzungumzie mathibitisho matatu.

UTHIBITISHO KWAMBA YESU ALIKUWA MESIYA

 6. (a) Ni nasaba gani ambayo ingetokeza ile Mbegu iliyoahidiwa, na tunajuaje kwamba Yesu alikuja kupitia nasaba ya familia hiyo? (b) Sababu gani isingewezekana kwa yeyote aliyeishi baada ya 70 W.K. kuthibitisha kwamba ndiye aliyekuwa Mesiya?

⁶ Nasaba ya Yesu inaweka msingi wa kwanza wa kumtambulisha kuwa ndiye Mesiya aliyeahidiwa. Yehova alikuwa amemwambia mtumishi Wake Abrahamu kwamba Mbegu iliyoahidiwa ingetokana na familia yake. Isaka, mwana wa Abrahamu, Yakobo mwana wa Isaka, na Yuda mwana wa Yakobo kila mmoja alipokea ahadi iyo hiyo. (Mwanzo 22:18; 26:2-5; 28:12-15; 49:10) Nasaba ya Mesiya ilipunguziwa upana wa wahusika karne kadhaa baadaye Mfalme Daudi alipoambiwa kwamba nasaba ya familia yake ingemtokeza Huyo. (Zaburi 132:11; Isaya 11:1, 10) Masimulizi ya Gospeli ya Mathayo na Luka yanathibitisha kwamba Yesu alitoka kupitia nasaba ya familia hiyo. (Mathayo 1:1-16; Luka 3:23-38) Ingawa Yesu alikuwa na adui wengi wenye uchungu, hakuna mmoja wao aliyekanusha nasaba yake iliyotangazwa sana. (Mathayo 21:9, 15) Kwa wazi basi, nasaba yake haikanushiki. Hata hivyo, rekodi za familia za Wayahudi ziliharibiwa wakati Waroma walipoharibu Yerusalemu katika 70 W.K. Katika nyakati za baadaye, hakuna mtu ambaye angeweza wakati wowote kuthibitisha dai la kuwa yeye ndiye Mesiya aliyeahidiwa.

 7. (a) Ni upi uthibitisho wa pili wa kuonyesha kwamba Yesu ndiye aliyekuwa Mesiya? (b) Mika 5:2 lilitimizwaje kwa habari ya Yesu?

⁷ Unabii uliotimizwa ni uthibitisho wa pili. Unabii mwingi sana wa Maandiko ya Kiebrania unaeleza sehemu mbalimbali za mwendo wa maisha wa Mesiya. Katika karne ya nane K.W.K., nabii Mika alitabiri kwamba mtawala huyo mkubwa angezaliwa katika mji wa Bethlehemu usio maarufu. Miji miwili katika Israeli iliitwa Bethlehemu, lakini unabii huo ulitaja ni upi hasa: Bethlehemu Efrata, ambamo Mfalme Daudi alikuwa amezaliwa. (Mika 5:2) Wazazi wa Yesu, Yusufu na Mariamu, waliishi Nazareti, karibu kilometa 150 kaskazini mwa Bethlehemu. Hata hivyo, Mariamu alipokuwa mjamzito, yule mtawala Mroma Kaisari Augusto aliamuru watu wote waandikishwe katika majiji ya kwao.a Basi Yusufu akalazimika kumpeleka mkeye mjamzito hadi Bethlehemu, ambako Yesu alizaliwa.—Luka 2:1-7.

 8. (a) Yale “majuma” 69 yalianza lini na kwa tukio jipi? (b) Yale “majuma” 69 yalikuwa yenye urefu wa kadiri gani, na ni nini kilichotendeka yalipoisha?

⁸ Katika karne ya sita K.W.K., nabii Danieli alitabiri kwamba “Mesiya Kiongozi” (NW) angetokea “majuma” 69 baada ya ile amri kutolewa ya kurudisha na kujenga upya Yerusalemu. (Danieli 9:24, 25) Kila mojapo “majuma” hayo lilikuwa na urefu wa miaka saba.b Kulingana na Biblia na historia ya kilimwengu, amri ya kujenga upya Yerusalemu ilitolewa katika 455 K.W.K. (Nehemia 2:1-8) Kwa hiyo Mesiya angetokea miaka 483 (69 mara 7) baada ya 455 K.W.K. Hilo latufikisha kwenye 29 W.K., mwaka wenyewe ambao Yehova alimtia Yesu mafuta kwa roho takatifu. Hivyo Yesu akawa “ndiye Kristo” (maana yake “Mtiwa-Mafuta”), au Mesiya.—Luka 3:15, 16, 21, 22.

 9. (a) Zaburi 2:2 ilitimizwaje? (b) Ni nini baadhi ya unabii mwingine mwingi uliotimizwa katika Yesu? (Ona chati.)

⁹ Bila shaka, si kila mtu aliyemkubali Yesu kuwa ndiye Mesiya aliyeahidiwa, na Maandiko yalikuwa yametabiri hilo. Kama ilivyorekodiwa kwenye Zaburi 2:2, Mfalme Daudi alipuliziwa kimungu kutabiri hivi: “Wafalme wa dunia wanajipanga, na wakuu wanafanya shauri pamoja, juu ya BWANA, na juu ya masihi [“mtiwa-mafuta,” NW] wake.” Unabii huo ulionyesha kwamba viongozi kutoka zaidi ya nchi moja wangeungana ili kushambulia Mtiwa-Mafuta, au Mesiya, wa Yehova. Na ndivyo ilivyokuwa. Viongozi wa kidini Wayahudi, Mfalme Herode, na gavana Mroma Pontio Pilato wote walishiriki katika kumwua Yesu. Kutoka wakati huo Herode na Pilato waliokuwa maadui hapo awali walikuja kuwa rafiki kwelikweli. (Mathayo 27:1, 2; Luka 23:10-12; Matendo 4:25-28) Ili kupata ithibati zaidi kwamba Yesu alikuwa ndiye Mesiya, tafadhali ona chati inayofuatana yenye kichwa “Baadhi ya Unabii Mbalimbali wa Kimesiya Wenye Kutokeza.”

10. Yehova alishuhudia kwa njia zipi kwamba Yesu alikuwa ndiye Mtiwa-Mafuta wake aliyeahidiwa?

¹⁰ Ushuhuda wa Yehova Mungu ni uthibitisho wa tatu unaounga mkono Umesiya wa Yesu. Yehova alituma malaika kujulisha watu kwamba Yesu alikuwa ndiye Mesiya aliyeahidiwa. (Luka 2:10-14) Kwa kweli, wakati wa maisha ya kidunia ya Yesu, Yehova mwenyewe alisema kutoka mbinguni, akionyesha kibali chake juu ya Yesu. (Mathayo 3:16, 17; 17:1-5) Yehova Mungu alimpa Yesu nguvu za kufanya miujiza. Kila mmojapo ulikuwa ithibati zaidi kwamba Yesu alikuwa ndiye Mesiya, kwani Mungu asingempa mdanganyaji kamwe nguvu za kufanya miujiza. Yehova alitumia pia roho takatifu yake kupulizia masimulizi ya Gospeli, hivi kwamba uthibitisho wa Umesiya wa Yesu ukawa sehemu ya Biblia, ambayo ni kitabu kilichotafsiriwa na kugawanywa zaidi katika historia.—Yohana 4:25, 26.

11. Kuna uthibitisho mwingi kadiri gani kwamba Yesu alikuwa ndiye Mesiya?

¹¹ Kwa ujumla, aina hizi za uthibitisho zatia ndani mamia ya mambo ya hakika yanayomtambulisha Yesu kuwa ndiye Mesiya aliyeahidiwa. Kwa wazi basi, Wakristo wa kweli wamemwona ifaavyo ‘huyo kuwa ndiye ambaye manabii wote walimshuhudia’ na kuwa ndiye ufunguo uongozao kwenye ujuzi juu ya Mungu. (Matendo 10:43) Lakini kuna mengine zaidi ya kujifunza juu ya Yesu Kristo kuliko jambo la kwamba yeye alikuwa ndiye Mesiya. Yeye alitoka wapi? Alikuwa wa namna gani?

KUWAKO KWA YESU KABLA YA KUWA BINADAMU

12, 13. (a) Tunajuaje kwamba Yesu alikuwako mbinguni kabla ya yeye kuja duniani? (b) Aliye “Neno” ni nani, naye alifanya nini kabla ya kuwa mwanadamu?

¹² Mwendo wa maisha wa Yesu unaweza kugawanywa katika sehemu tatu. Ya kwanza ilianza muda mrefu kabla ya yeye kuzaliwa duniani. Mika 5:2 lilisema kwamba mwanzo wa Mesiya ulikuwa “tangu zamani za kale, tangu milele.” Na Yesu alisema kwa wazi kwamba alikuwa ametoka “juu,” yaani, kutoka mbinguni. (Yohana 8:23; 16:28) Yeye alikuwa amekuwako mbinguni muda mrefu kadiri gani kabla ya kuja duniani?

¹³ Yesu aliitwa “Mwana mzaliwa-pekee” wa Mungu kwa sababu Yehova alimuumba moja kwa moja. (Yohana 3:16, NW) Akiwa “mzaliwa wa kwanza wa viumbe vyote,” Yesu alitumiwa na Mungu baada ya hapo kuumba vitu vingine vyote. (Wakolosai 1:15; Ufunuo 3:14) Yohana 1:1 husema kwamba “Neno” (Yesu katika hali ya kuwako kwake kabla ya kuwa binadamu) alikuwa pamoja na Mungu “hapo mwanzo.” Kwa hiyo Neno alikuwa na Yehova wakati “mbingu na dunia” (Zaire Swahili Bible) zilipoumbwa. Mungu alikuwa akisema na yule Neno Yeye aliposema hivi: “Na tufanye mtu kwa mfano wetu.” (Mwanzo 1:1, 26) Vilevile, lazima huyo Neno awe alikuwa “stadi wa kazi,” mpendwa wa Mungu anayefafanuliwa kwenye Mithali 8:22-31 kuwa hekima tashihisi (iliyofananishwa na mtu), akifanya kazi ngumu akiwa kando ya Yehova katika kufanyiza vitu vyote. Baada ya Yehova kumuumba, huyo Neno alitumia enzi nyingi akiwa pamoja na Mungu mbinguni kabla ya kuwa mwanadamu duniani.

14. Sababu gani Yesu huitwa “mfano wa Mungu asiyeonekana”?

¹⁴ Si ajabu kwamba Wakolosai 1:15 humwita Yesu “mfano wa Mungu asiyeonekana”! Kupitia miaka isiyohesabika ya ushirika wa karibu, huyo Mwana mtiifu alikuja kufanana kabisa na Baba yake, Yehova. Hiyo ni sababu nyingine kwa nini Yesu ndiye ufunguo uongozao kwenye ujuzi juu ya Mungu utoao uhai. Kila jambo ambalo Yesu alifanya akiwa duniani ni sawasawa na lile ambalo Yehova angalifanya. Kwa hiyo, kupata kumjua Yesu kunamaanisha pia kuongeza ujuzi wetu juu ya Yehova. (Yohana 8:28; 14:8-10) Kwa wazi basi, ni muhimu kujifunza zaidi juu ya Yesu Kristo.

MWENDO WA MAISHA WA YESU AKIWA DUNIANI

15. Yesu alikujaje kuzaliwa akiwa mtoto mchanga mkamilifu?

¹⁵ Sehemu ya pili ya mwendo wa maisha wa Yesu ilikuwa hapa duniani. Yeye alijitiisha kwa hiari wakati Mungu alipohamisha uhai wake kutoka mbinguni hadi kwenye tumbo la uzazi la bikira Myahudi mwaminifu aliyeitwa jina Mariamu. Roho takatifu ya Yehova yenye nguvu, au kani ya utendaji, ‘ilimfunika Mariamu kama kivuli,’ ikimfanya awe mjamzito na hatimaye azae mtoto mchanga mkamilifu. (Luka 1:34, 35, NW) Yesu hakurithi kutokukamilika, kwa kuwa uhai wake ulitoka kwenye Chanzo kikamilifu. Yeye alilelewa katika makao duni akiwa mwana wa malezi wa yule seremala Yusufu naye alikuwa wa kwanza kati ya wana kadhaa katika familia hiyo.—Isaya 7:14; Mathayo 1:22, 23; Marko 6:3.

16, 17. (a) Yesu alipata wapi nguvu za kufanya miujiza, na ni nini baadhi yayo? (b) Ni nini baadhi ya sifa ambazo Yesu alionyesha?

¹⁶ Ujitoaji wa Yesu wenye kina kwa Yehova Mungu ulikuwa wazi alipokuwa mwenye umri wa miaka 12. (Luka 2:41-49) Baada ya kuwa mtu mzima na kuanza huduma yake akiwa na umri wa miaka 30, Yesu alionyesha pia upendo wake mwingi kwa wanadamu wenzake. Roho takatifu ya Mungu ilipompa nguvu za kufanya miujiza, yeye aliponya kwa huruma wagonjwa, walemavu, viwete, vipofu, viziwi, wenye ukoma. (Mathayo 8:2-4; 15:30) Yesu alilisha maelfu waliokuwa na njaa. (Mathayo 15:35-38) Alituliza dhoruba iliyotisha usalama wa rafiki zake. (Marko 4:37-39) Kwa kweli, yeye hata alifufua wafu. (Yohana 11:43, 44) Miujiza hiyo ni mambo ambayo yamethibitishwa vizuri katika historia. Hata adui za Yesu walikiri kwamba yeye ‘alifanya ishara nyingi.’—Yohana 11:47, 48.

¹⁷ Yesu alisafiri kotekote nchini kwake, akifundisha watu juu ya Ufalme wa Mungu. (Mathayo 4:17) Yeye aliweka pia kielelezo bora kabisa cha subira na hali ya kukubali sababu. Hata wanafunzi wake walipomkatisha tamaa, yeye alisema hivi kwa huruma: “Roho i radhi ila mwili ni dhaifu.” (Marko 14:37, 38) Hata hivyo, Yesu alikuwa mwenye moyo mkuu na mwenye kusema waziwazi kwa wale waliochukia kweli na kuonea walio hoi. (Mathayo 23:27-33) Zaidi ya hayo yote, yeye aliiga kikamilifu kielelezo cha Baba yake cha upendo. Yesu hata alikuwa tayari kufa ili wanadamu wasio wakamilifu wawe na tumaini kwa wakati ujao. Basi, si ajabu kwamba tunaweza kumrejezea Yesu ifaavyo kuwa ndiye ufunguo uongozao kwenye ujuzi juu ya Mungu! Ndiyo, yeye ndiye ufunguo ulio hai! Lakini sababu gani tunasema ufunguo ulio hai? Hilo latuleta kwenye sehemu ya tatu ya mwendo wake wa maisha.

YESU LEO

18. Tumwoneje Yesu Kristo leo?

¹⁸ Ingawa Biblia huripoti juu ya kifo cha Yesu, yeye yu hai sasa! Kwa kweli, mamia ya watu walioishi katika karne ya kwanza W.K. walikuwa mashahidi wa kujionea wenyewe jambo la hakika la kwamba yeye alikuwa amefufuliwa. (1 Wakorintho 15:3-8) Kama vile ilivyotolewa unabii, baadaye yeye aliketi kwenye mkono wa kuume wa Baba yake akangojea kupokea nguvu za kifalme mbinguni. (Zaburi 110:1; Waebrania 10:12, 13) Kwa hiyo tumwoneje Yesu leo? Je, tumwone kuwa mtoto mchanga aliye hoi katika hori ya kulia ng’ombe? Au akiwa mtu anayeteseka akiuawa? La. Yeye ni Mfalme mwenye uweza, anayetawala! Na karibuni sana sasa, yeye atadhihirisha utawala wake juu ya ulimwengu wetu wenye taabu.

19. Yesu atachukua hatua gani katika wakati ujao ulio karibu?

¹⁹ Kwenye Ufunuo 19:11-15, Mfalme Yesu Kristo anafafanuliwa waziwazi kuwa akija akiwa na nguvu nyingi ili kuwaharibu waovu. Ni lazima Mtawala huyo wa kimbingu mwenye upendo awe ana hamu kama nini ya kukomesha kule kuteseka kunakokumba mamilioni leo! Naye ana hamu kadiri iyo hiyo ya kusaidia wale wanaojitahidi kuiga kile kielelezo kikamilifu alichoweka alipokuwa duniani. (1 Petro 2:21) Yeye ataka kuwahifadhi kupitia “vita ya siku ile kuu ya Mungu Mwenyezi” inayokaribia upesi, ambayo mara nyingi huitwa Har–Magedoni, ili waweze kuishi milele wakiwa raia wa kidunia wa Ufalme wa Mungu wa kimbingu.—Ufunuo 7:9, 14; 16:14, 16.

20. Yesu atawafanyia nini wanadamu wakati wa Utawala wa Miaka Elfu wake?

²⁰ Wakati wa Utawala wa Miaka Elfu wa Yesu wenye amani uliotabiriwa, yeye atafanya miujiza kwa niaba ya wanadamu wote. (Isaya 9:6, 7; 11:1-10; Ufunuo 20:6) Yesu ataponya magonjwa yote na kukomesha kifo. Atafufua maelfu ya mamilioni ili wao pia wawe na fursa ya kuishi duniani milele. (Yohana 5:28, 29) Utasisimuka kujifunza zaidi juu ya Ufalme wake wa Kimesiya katika sura ya baadaye. Hakikishiwa hili: Hatuwezi hata kuwazia jinsi maisha zetu zitakavyokuwa nzuri ajabu tukiwa chini ya utawala wa Ufalme. Ni jambo la maana kama nini kumjua Yesu Kristo vizuri zaidi! Ndiyo, ni muhimu kwamba tusimsahau kamwe Yesu, aliye ufunguo ulio hai uongozao kwenye ujuzi juu ya Mungu uongozao kwenye uhai udumuo milele.

[Maelezo ya Chini]

TAHINI UJUZI WAKO

Nasaba ya Yesu iliungaje mkono dai lake la kuwa ndiye Mesiya?

Ni nini baadhi ya unabii mbalimbali wa Kimesiya uliotimizwa katika Yesu?

Mungu alionyeshaje moja kwa moja kwamba Yesu alikuwa Mtiwa-Mafuta wake?

Sababu gani Yesu ndiye ufunguo ulio hai uongozao kwenye ujuzi juu ya Mungu?

[Chati katika ukurasa wa 37]

BAADHI YA UNABII MBALIMBALI WA KIMESIYA WENYE KUTOKEZA

UNABII TUKIO UTIMIZO

MAISHA YAKE YA MAPEMA

Isaya 7:14 Azaliwa na bikira Mathayo 1:18-23

Yeremia 31:15 Watoto wachanga wauawa Mathayo 2:16-18

baada ya kuzaliwa kwake

HUDUMA YAKE

Isaya 61:1, 2 Utume wake kutoka kwa Mungu Luka 4:18-21

Isaya 9:1, 2 Huduma iliwezesha Mathayo 4:13-16

watu kuona nuru kubwa

Zaburi 69:9 Mwenye bidii kwa ajili Yohana 2:13-17

ya nyumba ya Yehova

Isaya 53:1 Hakuaminiwa Yohana 12:37, 38

Zekaria 9:9; Kuingia Yerusalemu juu ya Mathayo 21:1-9

Zaburi 118:26 mwana-punda; akaribishwa

kama mfalme na kama anaye-

kuja katika jina la Yehova

KUSALITIWA KWAKE NA KIFO CHAKE

Zaburi 41:9; 109:8 Mtume mmoja si mwaminifu; Matendo 1:15-20

amsaliti Yesu na mahali

pake pachukuliwa

Zekaria 11:12 Asalitiwa kwa Mathayo 26:14, 15

vipande 30 vya fedha

Zaburi 27:12 Mashahidi bandia Mathayo 26:59-61

watumiwa dhidi yake

Zaburi 22:18 Mavazi yake yapigiwa kura Yohana 19:23, 24

Isaya 53:12 Ahesabiwa pamoja na Mathayo 27:38

watenda maovu

Zaburi 22:7, 8 Atukanwa anapokufa Marko 15:29-32

Zaburi 69:21 Apewa siki Marko 15:23, 36

Isaya 53:5; Achomwa Yohana 19:34, 37

Zekaria 12:10

Isaya 53:9 Azikwa pamoja na matajiri Mathayo 27:57-60

Zaburi 16:8-11, Afufuliwa kabla ya kuoza Matendo 2:25-32;

klz. ch. 13:34-37

[Picha katika ukurasa wa 35]

Mungu alimpa Yesu nguvu za kuwaponya wagonjwa