Ule “Utatu Uliobarikiwa”​—je! Umo Katika Biblia?

MWANAMKE huyo alichomwa mpaka kufa katika Uingereza katika 1550. Jina lake ni nani? Joan Bocher. Ni uhalifu gani aliofanya? Encyclopcedia Britannica (1964) inasema: “Mwanamke huyo alihukumiwa kwa kufuru la waziwazi la kupinga Utatu, kosa la pekee ambalo kanisa lote lilikuwa limeona kuwa lisiloweza kusamehewa tangu mashindano pamoja na mafundisho ya uzushi wa Arius.”

Utatu ni fundisho la msingi la makanisa mengi. Lakini Utatu ni nini hasa? The Waverley Encyclopedia inaufasili kuwa “fumbo la Mungu mmoja katika watu watatu—Baba, Mwana, na Roho Mtakatifu, wote wanalingana na wote ni wa milele katika vitu vyote.” Hata hivyo The New Encyclopcedia Britannica (1981) inasema: “Wala neno Utatu, wala fundisho dhahiri kama hilo, halipatikani katika Agano Jipya.” Mara moja jambo hili linazusha maswali kuhusu fundisho hilo.

Kufanya habari hii iwe ngumu zaidi ni itikio la waziwazi ambalo New Catholic Encyclopedia inatoa katika njia ya swali ambalo wanafunzi wa seminari mara nyingi huuliza, “Lakini mtu anahubirije Utatu?” Kichapo hicho cha Kikatoliki kinaendelea kusema: “Ikiwa swali hilo ni kionyo cha mvurugo kwa wanafunzi, labda ni kionyo cha mvurugo uo huo kwa maprofesa wao. Ikiwa ‘Utatu’ hapa unamaanisha theolojia ya mtu aaminiye katika Utatu, jibu lililo bora lingekuwa kwamba mmoja asiuhubiri hata kidogo . . . kwa sababu mahubiri hayo, na hasa hotuba ya Kibiblia, ni mahali pa neno la Mungu, siyo maelezo ya kitheolojia.”

“Maelezo ya kitheolojia” hayo yalianza lini? Inajibu The New Encyclopcedia Britannica (1981): “Fundisho hilo lilitokea polepole katika karne nyingi na kupitia mabishano mengi.” Je! jambo hilo linasikika kwako kuwa ufunuo wa moja kwa moja, na ulio wazi kutoka kwa Mungu? Hivyo basi unawezaje kuwa ufunuo wa Andiko Takatifu, kama unavyodaiwa kuwa?

Maneno ya Kibiblia ambayo walimu wa kanisa mara nyingi wanatumia ili kutegemeza Utatu ni amri ya Yesu ya kwamba wafuasi wake wafanye wanafunzi, “kuwabatiza katika jina la Baba na la Mwana na la roho takatifu.” (Mathayo 28:19, NW) Hakika fungu hili linataja vitu vitatu, lakini halisemi kwamba ni watu watatu au kwamba wao wote ni kitu kimoja. Zaidi, tunajua jina la Baba (Yehova) na Mwana (Yesu), lakini jina la roho takatifu ni nani? Jambo hili linaongoza kwenye swali . . .

Je! Roho Takatifu Ni Mtu?

Uhakika wa kwamba Biblia haitoi wonyesho wo wote wa roho takatifu kuwa na jina la kibinafsi angalau unadokeza kwamba huenda isiwe mtu. Huenda pia ukauliza, ‘Je! roho takatifu imepata kuonekana wakati wo wote?’ Basi, wakati wa ubatizo wa Yesu ilidhihirishwa ikiwa kama hua na katika Pentekoste ikiwa kama ndimi za moto. (Mathayo 3:16; Matendo 2:3, 4) Ikiwa ni mtu, mbona haikutokea kama mtu? Na ikiwa roho takatifu si mtu, basi ni nini? Hakuna shaka, ni kani ya utendaji kutoka kwa Mungu ambayo katika Pentekoste ‘ilimwagwa’ juu ya wanafunzi. (Matendo 2:17, 18) Kupitia kani hii ya utendaji, Yehova alifanya matendo yake ya uumbaji—“kani ya utendaji ya Mungu ilikuwa ikienda huku na huku juu ya uso wa maji.” (Mwanzo 1:2, NW) Kani iyo hiyo ya utendaji iliwaongoza waandikaji wa Biblia.​—2 Timotheo 3:16.

Mmoja wa waandikaji hao walioongozwa na roho alikuwa nabii Danieli. Katika sura ya 7 anaeleza njozi ya ajabu ambayo Yehova alimpa: “Mzee wa Siku” akiwa katika kiti chake cha enzi cha kimbingu, pamoja na umati mkubwa wa malaika wakimhudumia. Pia Danieli aliona “mmoja aliye mfano wa mwanadamu [Yesu],” ambaye alipewa “mamlaka, na utukufu, na ufalme, ili watu wa kabila zote, na taifa zote, na lugha zote, wamtumikie.” (Danieli 7:9, 10, 13, 14) Namna gani basi kuhusu roho takatifu? Haitajwi kama mtu katika tamasha hii ya kimbingu.

Kitabu cha mwisho cha Biblia​—Ufunuo—​kinaeleza njozi nyingine za kimbingu zenye kutazamisha. Aliyeko Mkuu Zaidi, Yehova, anaonyeshwa humo akiwa katika kiti chake cha enzi, na Mwana-Kondoo, Yesu Kristo, akiwa pamoja naye. Lakini tena roho takatifu haitajwi kama mtu mwingine. (Ufunuo, sura 4-6) Hivyo hata kitabu cha mwisho cha Biblia hakifunui kwamba kuna watu watatu katika mungu mmoja. Hili linatokeza . . .

Swali Jingine la Maana Sana

Imani ya Utatu imeelezwa kuwa “fundisho kuu la dini ya Kikristo.” Ikiwa lilikuwa la kweli, mbona Yesu hakufunua jambo hilo alipokuwa duniani? Wanafunzi wake, wakiwa Waisraeli, walisadiki kwamba Yehova hana kifani. Mpaka leo hii, Wayahudi wanaendelea kusema kwa kurudia tena na tena Kumbukumbu 6:4: “Sikiza, Ee Israeli; BWANA [Yehova, NW], Mungu wetu, BWANA [Yehova, NW] ndiye mmoja.” Hakuna dokezo katika Maandiko ya Kiebrania kwamba Aliyeko Mkuu Zaidi ni watu watatu. Huenda ukataka kujua, ‘Ikiwa jambo hilo ni kweli, mbona hili “fundisho kuu” halikuwa imani ya kufuatwa mpaka karne ya nne​—katikati ya mabishano makali ambayo yalisababisha mvurugo ulimwenguni kote?’

Huenda wengine wakabisha: ‘Lakini Yesu alisema, “Mimi na Baba tu mmoja.” ‘ (Yohana 10:30, NW) Kweli. Ingawaje ni katika maana gani, wao ni mmoja? Yesu mwenyewe alieleza jambo hili wazi baadaye kwa kusema hivi katika sala: “Baba Mtakatifu, . . . uwalinde wao [wanafunzi wake], ili kwamba wao waweze kuwa mmoja kama vile sisi tulivyo mmoja.” (Yohana 17:11, 22, NW) Kwa sababu hiyo, umoja wa Baba na Mwana ni umoja ule ule ambao umo miongoni mwa wafuasi wa kweli wa Kristo​—upatano wa kusudi na ushirikiano.

Bado huenda wengine wakadokeza kwamba ingawa Yesu hakutamka fundisho la Utatu, mtume Yohana alifanya hivyo katika 1 Yohana 5:7, ambalo, kulingana na Union Version, linasema: “Kwa maana wako watatu washuhudiao [mbinguni, Baba, na Neno, na Roho Mtakatifu, na watatu hawa ni umoja.”] Hata hivyo, tafsiri nyingi za kisasa zinaondoa fungu hilo. Kwa sababu gani? Biblia ya Kikatoliki ya Jerusalem Bible inaeleza katika maelezo yaliyoandikwa chini kwamba andiko hili halipatikani katika hati zo zote za Kigiriki au zilizo nzuri sana za Kilatini za Biblia. Ni la uwongo. Bila shaka, liliongezwa, ili kujaribu kutegemeza Utatu.

Kama unavyoweza kuchunguza katika Biblia yako mwenyewe, mtume Paulo katika mwanzo wa barua zake mara nyingi alitumia maneno kama haya: “Neema na iwe kwenu na amani itokayo kwa Mungu Baba yetu, na kwa Bwana yetu Yesu Kristo.” (Warumi 1:7) Mbona yeye hakutaja roho takatifu kuwa mtu? Kwa sababu Paulo hakujua jambo lo lote kuhusu “Utatu Mtakatifu.” Yakobo, Petro, na Yohana walitumia maneno yanayofanana na hayo katika barua zao ambamo wao vilevile, hawataji roho takatifu. Kwa sababu gani? Kwa sababu wao pia hawakuamini katika fundisho la Utatu. Roho takatifu si mtu kama vile Mungu na Mwana wake. Lakini kwa kuwa Mwana ni mtu, swali linazuka . . .

Je! Yesu Ni Aliyeko Mkuu Zaidi?

Wanaosadiki katika Utatu wanasema, ndiyo. Hata hivyo yapasa upendezwe zaidi na yale ambayo Yesu alisema: “Baba ni mkuu kuliko mimi.” (Yohana 14:28) “Mwana hawezi kutenda neno mwenyewe ila lile ambalo amwona Baba analitenda.” (Yohana 5:19) Paulo aliongezea: “Kichwa cha Kristo ni Mungu.”​—1 Wakorintho 11:3.

Kwa uangalifu pia, fikiria maswali haya: “Je! Yehova ana Mungu? Bila shaka la, yeye ni mkuu zaidi, Mwenye Nguvu Zote. Je! Yesu ana Mungu? Baada ya ufufuo wake Yesu alimwambia Mariamu Magdalena: “Ninapaa kwenda kwa Baba yangu naye ni Baba yenu, kwa Mungu wangu naye ni Mungu wenu.” Mtume Petro aliandika: “Ahimidiwe Mungu, Baba wa Bwana wetu Yesu Kristo.”​—Yohana 20:17; 1 Petro 1:3.

Je! Mungu amewahi kufa? ‘Bila shaka la,’ huenda likawa itikio lako sahihi. Mungu hawezi kufa. Nabii Habakuki alisema hivi kuhusu Yehova: “Mtakatifu wangu, wewe hufi.” (Habakuki 1:12, NW) Tofauti na hilo, Yesu alikufa. Kisha nani alimfufua kutoka kwa wafu? Akasema Petro: “Mungu alimfufua [Kristo] katika wafu.” Inakuwa wazi, basi, kwamba Yesu si Aliyeko Mkuu Zaidi.​—Matendo 3:15; Warumi 5:8.

Waweza kuendelea zaidi. Je! Mungu amepata kuonekana? “Hakuna mtu aliyemwona Mungu wakati wo wote.” (Yohana 1:18) Hata hivyo maelfu walimwona Yesu duniani. Je! Mungu amewahi kutoa sala kwa mtu ye yote? Yeye angetoa sala kwa nani? Yeye ndiye “Msikiaji wa sala” mkuu. (Zaburi 65:2, NW) Namna gani Yesu? Mara nyingi yeye alisali kwa Baba yake, hata akitumia usiku wote katika sala. Je! Mungu ni kuhani? Bila shaka la. Na Yesu je!? Tunasoma hivi: “Mtafakarini sana Mtume na Kuhani Mkuu wa maungamo yetu, Yesu.”—Waebrania 3:1.

Je! haionekani wazi sana sana kwamba Yesu si Aliyeko Mkuu Zaidi?

Je! Imani ya Utatu Ni Yenye Madhara?

Ndiyo. Imani hii iliyoenea kote inapotoa kweli rahisi za Biblia kwamba Yehova peke yake ndiye Aliyeko Mkuu Zaidi, kwamba Yesu ni Mwana wake, na kwamba roho takatifu ni kani ya utendaji ya Mungu. Fundisho hilo linasababisha mvurugo kwa kumwonyesha Mungu kuwa fumbo lenye mashaka, likiongoza kwenye giza la kiroho.

Hata hivyo, wewe, huhitaji kuwa katika giza hilo. Unaweza kuweka waziwazi mambo fulani ya hakika katika akili yako:

Imani ya Utatu haitajwi katika Biblia. Ni “elezo la kitheolojia” ambalo lilitokea karne nyingi baada ya siku za Yesu, nao watu walilazimishwa kuikubali chini ya tisho la kifo kwenye mti wa mateso. Imeishusha ibada ya Aliyeko Mkuu Zaidi, ikifundisha kusadiki katika fumbo.

Ikiwa wewe sikuzote umesadiki katika Utatu, yakupasa ufanye nini sasa? Tunakusihi ujifunze Neno la Mungu na vichapo vinavyofanana na hiki ambavyo vitakusaidia uielewe Biblia. Ni jambo la muhimu kufanya hivyo. Yesu alisema kwamba uzima wa milele unategemea kutwaa maarifa sahihi kuhusu yeye na Yehova.—“Mungu wa pekee wa kweli.”​—Yohana 17:3.

[Sanduku/Picture katika ukurasa wa 5]

Kidole cha Mungu

“Ni kidole cha Mungu!” makuhani waganga wa Misri wakakubali waliposhindwa kuyapiga mavumbi ya nchi yawe chawa, kama alivyokuwa amefanya Musa. (Kutoka 8:18,19, NW) Katika Mlima Sinai, Yehova alimpa Musa “mbao mbili za mawe, zilizoandikwa kwa [kidole] cha Mungu.” (Kutoka 31:18) Je! hiki kilikuwa kidole halisi? La. Kwa wazi, Yehova hana vidole halisi. Ni nini basi? Waandikaji wa Biblia Luka na Mathayo wanatupa sisi ufunguo. Mmoja aliandika kwamba “kwa kidole cha Mungu,”Yesu alifukuza mashetani. Mwingine alieleza kwamba Yesu alifanya hivyo “kwa roho ya Mungu.” (Luka 11:20, UV; Mathayo 12:28, NW) Hivyo roho takatifu ni “kidole cha Mungu,” kifaa chake cha kutimiza mapenzi yake. Si mtu, lakini kani ya utendaji ya Mungu yenye nguvu za msukumo.

[Picha katika ukurasa wa 7]

Roho takatifu ilionekana kama njiwa na kama ndimi za moto—si kama mtu kamwe

[Picha Credit Line katika ukurasa wa 4]

Mwakilisho wa Utatu katika Kanisa Katoliki la karne ya 14 katika Tagnon, Ufaransa