Sura 20
Ufufuo—wa Nani, na Wapi?
1, 2. Tunajuaje kwamba watumishi wa kale wa Mungu waliuamini ufufuo?
WATUMISHI wa Mungu nyakati zote wameuamini ufufuo. Kwa habari ya Abrahamu, aliyeishi miaka 2,000 kabla ya Yesu kuzaliwa akiwa binadamu, Biblia inasema: “Akihesabu ya kuwa Mungu anaweza kumufufua [mwanaye Isaka] toka wafu.” (Waebrania 11:17-19, ZSB) Baadaye Ayubu mtumishi wa Mungu aliuliza hivi: “Mwanamume hodari akifa, je! anaweza kuishi tena?” Katika kujibu ulizo lake mwenyewe, Ayubu alimwambia Mungu hivi: “Wewe utaita, nami nitakujibu wewe.” Hivyo alionyesha kwamba yeye alivamini ufufuo.—Ayubu 14:14, 15, NW.
2 Yesu Kristo alipokuwa hapa duniani, alieleza hivi: “Lakini, ya kuwa wafu hufufuliwa, hata na Musa alionyesha katika sura ya Kijiti, hapo alipomtaja [Yehova] kuwa ni Mungu wa Ibrahimu, na Mungu wa Isaka, na Mungu wa Yakobo. Naye si Mungu wa wafu, bali wa walio hai; kwa kuwa wote huishi kwake [kwa maoni yake, NW].” (Luka 20:37, 38) Katika Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo neno “ufufuo” linatumiwa mara zaidi ya 40. Kweli ufufuo wa wafu ni fundisho kubwa la Biblia.—Waebrania 6:1, 2.
3. Martha alionyesha imani gani katika ufufuo?
3 Lazaro ndugu yake alipokufa, Martha rafiki ya Yesu alionyesha ana imani na ufufuo. Aliposikia Yesu anakuja, Martha alikimbia kwenda kumlaki. “Kama ungalikuwapo hapa, ndugu yangu hangalikufa,” Martha akasema. Alipoona huzuni yake, Yesu alimfariji kwa maneno haya: “Ndugu yako atafufuka.” Martha akajibu: “Najua ya kuwa atafufuka katika ufufuo siku ya mwisho.”—Yohana 11:17-24.
4-6. Martha alikuwa na sababu gani za kuuamini ufufuo?
4 Martha alikuwa na sababu zenye nguvu za kuuamini ufufuo. Kwa mfano, alijua kwamba miaka mingi iliyotangulia, manabii wa Mungu Eliya na Elisha walitumia uwezo wa Mungu na kila mmoja wa hao akafufua mtoto. (1 Wafalme 17:17-24; 2 Wafalme 4:32-37) Naye alijua kwamba mfu alikuwa amefufuka alipotupwa katika shimo na kugusa mifupa ya Elisha aliyekuwa amekufa. (2 Wafalme 13:20, 21) Lakini jambo lililoitia sana nguvu imani yake katika ufufuo ni yale ambayo Yesu mwenyewe alikuwa amefundisha na kufanya.
5 Labda Martha alikuwa katika Yerusalemu punde kuliko miaka miwili iliyotangulia, wakati Yesu alipoitaja sehemu ambayo angekuwa nayo katika kuwafufua wafu. Alisema: “Maana kama Baba awafufuavyo wafu na kuwahuisha, vivyo hivyo na Mwana awahuisha wale awatakao. Msistaajabie maneno hayo; kwa maana saa yaja, ambayo watu wote waliomo makaburini wataisikia sauti yake. Nao watatoka.”—Yohana 5:21, 28, 29.
6 Mpaka wakati Yesu aliposema maneno hayo, hakuna maandishi ya Biblia yanayoonyesha kwamba alikuwa amefufua mtu ye yote. Lakini muda mfupi baada ya hapo alifufua kijana mwanamume, mwana wa mjane katika mji wa Naini. Habari za jambo hilo zilipelekwa kusini mpaka Yudea, hivyo bila shaka Martha alizisikia. (Luka 7:11-17) Baadaye, hakika Martha alisikia vilevile yaliyotendeka karibu na Bahari ya Galilaya katika mji wa Yairo. Bintiye mwenye miaka 12 alikuwa amekuwa mgonjwa sana akafa. Lakini Yesu alipofika nyumbani kwa Yairo, alimwendea mtoto huyo mfu, akasema: “Kijana, inuka.” Naye akainuka!—Luka 8:40-56.
7. Ni uhakikisho gani ambao Yesu alimpa Martha kwamba yeye anaweza kufufua wafu?
7 Bado Martha hakumtazamia Yesu kufufua ndugu yake wakati huo. Ndiyo sababu Martha alisema: “Najua ya kuwa atafufuka katika ufufuo siku ya mwisho.” Walakini, ili akaze katika akili za Martha sehemu aliyo nayo katika kufufua wafu, Yesu alisema: “Mimi ndimi huo ufufuo, na uzima. Yeye aniaminiye mimi, ajapokufa, atakuwa anaishi; naye kila aishiye na kuniamini hatakufa kabisa hata milele.” Upesi baada ya hapo Yesu aliongozwa kwenye kaburi ambako Lazaro alikuwa amezikwa. “Lazaro, njoo huku nje,” akapaza sauti. Naye Lazaro, aliyekuwa mfu muda wa siku nne, akatoka nje!—Yohana 11:24-26, 38-44.
8. Kuna ushuhuda gani wa kuonyesha kwamba Yesu alifufuliwa?
8 Baada ya juma chache Yesu mwenyewe alivawa na kuzikwa kaburini. Lakini alikuwa humo muda wa sehemu tu za siku tatu. Mtume Petro anaeleza sababu, akisema: “Yesu huyo Mungu alimfufua, na sisi sote tu mashahidi wake.” Viongozi wa kidini hawangeweza kuzuia Mwana wa Mungu asitoke kaburini. (Matendo 2:32; Mathayo 27:62-66; 28:1-7) Bila shaka Kristo alifufuliwa kwa wafu, maana baada ya hapo alijionyesha akiwa hai kwa wanafunzi wake wengi, wakati mmoja kwa wengine wao 500. (1 Wakorintho 15:3-8) Wanafunzi wa Yesu waliuamini sana ufufuo mpaka wakawa tayari kukabili hata kifo ili wamtumikie Mungu.
9. Ni watu gani tisa ambao Biblia inasema walifufuliwa?
9 Ushuhuda zaidi wa kuonyesha wafu wanaweza kufufuliwa ulitolewa baadaye kupitia mitume Petro na Paulo. Kwanza, Petro alimfufua Tabitha, aliyeitwa Dorkasi vilevile, wa mji wa Yopa (Yafa). (Matendo 9:36-42) Kisha Paulo akamfufua kijana Eutiko, aliyekuwa amekufa alipoanguka kutoka dirisha la orofa ya tatu Paulo alipokuwa akihutubu. (Matendo 20:7-12) Bila shaka wafufuliwa hao tisa walioandikwa katika Biblia ni ushuhuda wa kwamba wafu wanaweza kufufuliwa!
NANI WATAKAOFUFULIWA?
10, 11. (a) Sababu gani Mungu alifanya mpango kuwe na ufufuo? (b) Kulingana na Matendo 24:15, ni jamii gani mbili za watu zitakazofufuliwa?
10 Hapo mwanzoni halikuwa kusudi la Mungu kufufua mtu ye yote, kwa sababu kama Adamu na Hawa wangaliendelea kuwa waaminifu hakuna mtu angalilazimika kufa. Lakini ndipo dhambi ya Adamu ikaletea kila mtu kutokamilika na kifo. (Warumi 5:12) Basi ili kuwezesha wo wote wa watoto wa Adamu wafurahie uzima wa milele, Yehova Mungu alipanga kuwe na ufufuo. Lakini ni nini linaloamua kama mtu atafufuliwa au hatafufuliwa?
11 Biblia inaeleza hivi: “Kutakuwa na ufufuo wa wafu, wenye haki na wasio haki pia.” (Matendo 24:15) Huenda hilo likawashangaza wengine. ‘Sababu gani kuwafufua “wasio haki”?’ huenda wakauliza hivyo. Yaliyotendeka Yesu alipokuwa akining’inia juu ya mti wa mateso yatatusaidia kujibu ulizo hilo.
12, 13. (a) Ni ahadi gani ambayo Yesu alimpa mhalifu? (b) “Paradiso” ambayo Yesu alisema habari yake iko wapi?
12 Wanaume hawa walio karibu na Yesu ni wahalifu. Mmoja wao ndiyo sasa anamaliza kumtukana Yesu, akisema: “Wewe ndiwe Kristo, sivyo? Jiokoe mwenyewe na sisi.” Walakini, yule mhalifu mwingine anamwamini Yesu. Anamgeukia na kusema: “Unikumbuke mimi utakapoingia katika ufalme wako.” Ndipo Yesu anaahidi hivi: “Kweli kweli mimi nakuambia leo, Utakuwa pamoja na mimi katika Paradiso.”—Luka 23:39-43, NW.
13 Lakini Yesu ana maana gani anaposema: “Utakuwa pamoja na mimi katika Paradiso”? Paradiso ni wapi? Basi, ile paradiso ambayo Mungu alifanya hapo mwanzoni ilikuwa wapi? Ilikuwa hapa duniani, sivyo? Mungu aliwaweka watu wa kwanza wawili katika paradiso nzuri iliyoitwa bustani ya Edeni. Hivyo tunaposoma kwamba mtu huyo aliyekuwa mhalifu zamani atakuwa katika Paradiso imetupasa tuwaze katika akili zetu tukiiona dunia hii ikifanywa kuwa mahali pazuri pa kuishi, kwa maana neno “paradiso” maana yake ni “bustani” au “shamba la starehe.”—Mwanzo 2:8, 9.
14. Ni kwa njia gani Yesu atakuwa katika Paradiso pamoja na yule mtu aliyekuwa mhalifu zamani?
14 Bila shaka, Yesu Kristo hatakuwa papa hapa duniani pamoja na mtu huyo aliyekuwa mhalifu zamani. Hapana, Yesu atakuwa mbinguni akitawala akiwa mfalme wa Paradiso ya kidunia. Hivyo atakuwa pamoja na mtu huyo katika maana ya kwamba Yeye atamfufua kwa wafu amtimizie mahitaji yake, ya kimwili na ya kiroho. Lakini sababu gani Yesu ataruhusu mtu aliyekuwa mhalifu aishi katika Paradiso?
15. Ni kwa sababu gani “wasio haki” watafufuliwa?
15 Ni kweli kwamba mtu huyo alitenda mabaya. Yeye alikuwa ‘asiye haki.’ Vilevile, yeye hakujua mapenzi ya Mungu. Lakini, je! angalikuwa mhalifu kama angalijua makusudi ya Mungu? Ili kujua hivyo, Yesu atamfufua mtu huyo asiye mwadilifu, na vilevile maelfu ya mamilioni ya wengine waliokufa katika hali ya kutojua kitu. Kwa mfano, katika karne zilizopita watu wengi walikufa ambao hawakujua kusoma na wasiopata kuiona Biblia hata moja. Lakini watafufuliwa kutoka Sheoli au Hadesi. Ndipo, katika dunia-paradiso, watafundishwa mapenzi ya Mungu, nao watapata nafasi ya kuonyesha kama kweli wanampenda Mungu kwa kufanya mapenzi Yake.
16. (a) Ni nani kati ya wafu ambao hawatafufuliwa? (b) Ni kwa sababu gani haitupasi kujaribu kuamua mambo? (c) Ni jambo gani kuu ambalo imetupasa tulihangaikie?
16 Maana yake si kwamba kila mtu atafufuliwa. Biblia inaonyesha kwamba Yuda Iskariote, aliyemsaliti Yesu, hatafufuliwa. Kwa sababu ya uovu wake wa kukusudia, Yuda anaitwa “yule mwana wa upotevu.” (Yohana 17:12) Yeye alienda kwenye Gehena (Jehanum) ya mfano ambako hakuna ufufuo. (Mathayo 23:33) Watu wanaotenda yaliyo mabaya kwa kukusudia baada ya kuyajua mapenzi ya Mungu wanaweza kuwa wanaitenda dhambi roho takatifu. Naye Mungu hatafufua wale wanaoitenda dhambi roho takatifu yake. (Mathayo 12:32; Waebrania 6:4-6; 10:26, 27) Walakini, kwa kuwa Mungu ndiye Hakimu, hatuna sababu ya kujaribu kujua kama watu fulani waovu wa zamani au wa nyakati za kisasa watafufuliwa au hawatafufuliwa. Mungu anajua ni nani walio katika Hadesi na ni nani walio katika Gehena. Kwa upande wetu, inatupasa tufanye kila tuwezalo ili tuwe namna ya watu ambao Mungu anataka katika mfumo (taratibu) wake mpya.—Luka 13:24, 29..
17. Ni nani ambao hawatahitaji kufufuliwa wafurahie uzima wa milele?
17 Ukweli ni kwamba si wote watakaopokea uzima wa milele watahitaji kufufuliwa. Watumishi wengi wa Mungu wanaoishi sasa katika hizi “siku za mwisho” za huu mfumo wa mambo wataishi waipite Har-Magedoni. Kisha, wakiwa sehemu ya ile “dunia mpya” yenye uadilifu, hawatahitaji kufa kamwe. Maneno ambayo Yesu alimwambia Martha yanaweza kuwahusu wao kwa njia halisi: “Naye kila aishiye na kuniamini hatakufa kabisa hata milele.”—Yohana 11:26; 2 Timotheo 3:1.
18. “Wenye haki” watakaofufuliwa ni nani?
18 Ni nani wale “wenye haki” watakaofufuliwa? Kati ya hao watakuwapo watumishi waaminifu wa Mungu walioishi kabla ya Yesu Kristo kuja duniani. Wengi wa watu hao wanatajwa kwa majina katika Waebrania sura ya 11. Wao hawakutumaini kwenda mbinguni, bali walitumaini kuishi tena hapa duniani. Vilevile watakaokuwa kati ya hao “wenye haki” watakaofufuliwa ni watumishi waaminifu wa Mungu ambao wamekufa miaka ya karibuni. Mungu atahakikisha kwamba tumaini lao la kuishi milele duniani limetimizwa kwa kuwafufua kwa wafu.
WATAFUFULIWA WAKATI GANI NA WAPI?
19. (a) Ni katika maana gani Yesu alikuwa ndiye wa kwanza kufufuliwa? (b) Watakaofuata kufufuliwa ni nani?
19 Yesu Kristo anasemwa kuwa ndiye wa “kwanza kwa kufufuliwa katika wafu.” (Matendo 26:23) Maana yake ni kwamba ndiye aliyekuwa wa kwanza kufufuliwa kati ya wale ambao hawangelazimika kufa tena. Vilevile, alikuwa ndiye wa kwanza kufufuliwa akiwa mtu wa kiroho. (1 Petro 3:18) Lakini Biblia inatuambia kwamba wangekuwako wengine, ikisema: “Kila mtu katika daraja lake mwenyewe: Kristo yule malimbuko, baada ya hapo wale walio wa Kristo wakati wa kuwapo kwake.” (1 Wakorintho 15:20-23, NW) Hivyo katika ufufuo wengine wangefufuliwa kabla ya wenzao.
20. (a) “Wale walio wa Kristo” ni akina nani? (b) Wanapata ufufuo gani?
20 “Wale walio wa Kristo” ni wale wanafunzi waaminifu 144,000 waliochaguliwa kutawala pamoja naye katika Ufalme. Kwa habari ya ufufuo wao wa kimbingu, Biblia inasema: “Mwenye furaha na mtakatifu ni ye yote aliye na sehemu katika ule ufufuo wa kwanza; juu ya hao kile kifo cha pili hakina mamlaka; bali wao . . . watatawala wakiwa wafalme pamoja na yeye kwa ile miaka elfu.”—Ufunuo 20:6; 14:1, 3, NW.
21. (a) “Ule ufufuo wa kwanza” unaanza wakati gani? (b) Ni nani ambao bila shaka wamekwisha kufufuliwa kwenda kwenye uzima wa kimbingu?
21 Basi wanaofufuliwa baada ya ufufuo wa Kristo ni wale 144,000. Wana sehemu katika “ule ufufuo wa kwanza,” au “ufufuo wa mapema zaidi.” (Wafilipi 3:11, NW) Huo unatukia wakati gani? “Wakati wa kuwapo kwake,” Biblia inasema. Kama tulivyojifunza katika sura zilizotangulia, kuwapo kwa Kristo kulianza mwaka wa 1914. Hivyo ile “siku” ya “ule ufufuo wa kwanza” wa kupeleka Wakristo waaminifu mbinguni imekwisha kufika. Bila shaka wale mitume na Wakristo wengine wa kwanza wamekwisha kufufuliwa kwenda kwenye uzima wa kimbingu.—2 Timotheo 4:8.
22. (a) Ni nani wengine watakaokuwa na sehemu katika “ule ufufuo wa kwanza”? (b) Wanafufuliwa wakati gani?
22 Lakini wako Wakristo wanaoishi sasa wakati wa kuwapo kwa Kristo kusikoonekana walio na tumaini ilo hilo la kutawala mbinguni pamoja na Kristo. Hawa ni mabaki ya wale 144,000. Wanafufuliwa wakati gani? Hawana haja ya kulala usingizi katika kifo, bali wanafufuliwa mara hiyo wanapokufa. Biblia inaele-za hivi: “Hatutalala sote, lakini sote tutabadilika, kwa dakika moja, kufumba na kufumbua, wakati wa parapanda ya mwisho; maana parapanda italia, na wafu watafufuliwa.”—1 Wakorintho 15:51, 52; 1 Wathesalonike 4:15-17.
23. Biblia inaelezaje lile badiliko la kwenda kwenye uzima wa kiroho?
23 Bila shaka, huo “ufufuo wa kwanza” wa kwenda kwenye uzima wa kimbingu hauonekani na macho ya kibinadamu. Ni ufufuo wa kwenda kwenye uzima kama viumbe vya kiroho. Biblia inalisimulia badiliko hilo la kwenda kwenye uzima wa kiroho kwa njia hii: “Hupandwa katika uharibifu; hufufuliwa katika kutokuharibika; hupandwa katika aibu; hufufuliwa katika fahari. . . . hupandwa mwili wa asili; hufufuliwa mwili wa roho.”—1 Wakorintho 15:42-44.
24. (a) Ni ufufuo gani unaofuata “ule ufufuo wa kwanza”? (b) Ni kwa sababu gani unaitwa “ufufuo ulio bora”?
24 Walakini, usemi wenyewe “ufufuo wa kwanza” unaonyesha kwamba kuna mwingine utakaofuata. Huo ni ufufuo wa watu wenye haki na wasio haki pia wa kwenda kwenye uzima katika dunia-paradiso. Huo utakuwa baada ya Har-Magedoni. Utakuwa “ufufuo ulio bora” kuliko ule wa wale wavulana waliofufuliwa na Eliya na Elisha na wa wengine ambao wakati mmoja walifufuliwa hapa duniani. Kwa sababu gani? Kwa sababu iwapo hao watakaofufuliwa baada ya Har-Magedoni watachagua kumtumikia Mungu hawatahitaji kufa tena kamwe.—Waebrania 11:35.
MWUJIZA WA MUNGU
25. (a) Ni kwa sababu gani si mwili uliokufa unaofufuliwa? (b) Ni nini kinachofufuliwa, na ni nini wanachopewa wale wanaofufuliwa?
25 Baada ya mtu kufa, ni nini kinachofufuliwa? Si mwili ule ule uliokufa. Biblia inaonyesha hilo inapoeleza ufufuo wa kwenda kwenye uzima wa kimbingu. (1 Wakorintho 15:35-44) Hata wale wanaofufuliwa kwenye uzima duniani hawaupokei mwili ule ule waliokuwa nao walipoishi kabla ya kufa. Inaelekea mwili huo ulioza ukarudi kwenye udongo. Baadaye vile visehemu vya mwili uliokufa vinaweza kuwa viligeuka vikawa sehemu ya vitu vingine vilivyo hai. Hivyo Mungu haufufui mwili ule ule bali mtu yule yule aliyekufa. Watu wanaoenda mbinguni, anawapa mwili mpya wa kiroho. Wale wanaofufuliwa waishi duniani, anawapa mwili mpya wa asili. Mwili huo mpya wa asili bila shaka utakuwa sawa na ule ambao mtu alikuwa nao kabla hajafa hivi kwamba atatambuliwa na wale waliomjua.
26. (a) Ni kwa sababu gani ufufuo ni mwujiza wa ajabu sana? (b) Ni vitu gani ambavyo wanadamu wanabuni vinavyoweza kutusaidia tufahamu Mungu ana uwezo mkuu wa kukumbuka watu ambao wamekufa?
26 Ufufuo ni mwujiza wa ajabu kweli kweli. Yule mtu aliyekufa huenda aliongeza ujuzi mwingi na maarifa mengi na kumbukumbu nyingi za muda mrefu wa kuishi. Alisitawisha utu uliomfanya awe tofauti na mtu mwingine ye yote ambaye amepata kuishi. Hata hivyo Yehova Mungu anakumbuka kila jambo dogo, naye atamrudisha mtu huyo akiwa kamili atakapomfufua. Kama Biblia inavyosema juu ya wafu watakaofufuliwa: “Kwa maoni yake wote wanaishi.” (Luka 20:38, NW) Wanadamu wanaweza kurekodi sauti katika tepe au sahani za santuri na kuweka picha za watu, na kuzisikizisha tena sauti hizo muda mrefu baada ya watu hao kufa. Lakini Yehova anaweza, na kwa hakika yeye ataweza, kurudisha kwenye uzima watu wote wanaoishi katika kumbukumbu lake!
27. Ni maulizo gani juu ya ufufuo yatakayojibiwa baadaye?
27 Biblia inatuambia mengi zaidi juu ya uzima katika Paradiso baada ya wafu kufufuliwa. Kwa mfano, Yesu alisema watu watatoka, wengine waje kwenye “ufufuo wa uzima” na wengine kwenye “ufufuo wa hukumu.” (Yohana 5:29) Alikuwa na maana gani? Na je! hali ya “wenye haki” watakaofufuliwa itakuwa tofauti na ya wale “wasio haki”? Kuangalia Siku ya Hukumu kutatupa jibu la maulizo hayo.
[Picha ukurasa wa 167]
“Najua ya kuwa atafutuka katika ufufuo siku ya mwisho”
Eliya alifufua mwana wa mjane
Elisha alifufua mtoto
Mtu aliyegusa mifupa ya Elisha alifufuka
[Picha katika ukurasa wa 168]
Watu waliofufuliwa na Yesu:
Mwana wa mjane wa Naini
Lazaro Binti Yairo
[Picha katika ukurasa wa 169]
Wengine waliofufuliwa:
Dorkasi
Yesu mwenyewe
Eutiko
[Picha katika ukurasa wa 170]
Wako wapi ile Paradiso ambayo Yesu alimwahidi yule mtenda mabaya?