Neno la Yehova Laenea kwa Nguvu Nyingi!

“Kwa njia hodari neno la Yehova likaendelea kukua na kuenea kwa nguvu nyingi.”—MATENDO 19:20, NW.

1. Ni nini litakalozungumzwa katika funzo hili la kitabu cha Biblia cha Matendo ya Mitume?

YEHOVA alikuwa akifungua mlango wa utendaji. Hasa Paulo, “mtume wa watu wa Mataifa,” ndiye angeongoza kazi hiyo. (Warumi 11:13) Kwa kweli, tuendeleapo kujifunza Matendo ya Mitume twamkuta akijitia katika safari za kimisionari zenye kusisimua.—Matendo 16:6–19:41.

2. (a) Mtume Paulo alitumikiaje akiwa mwandikaji aliyevuviwa kimungu kuanzia karibu 50 W.K. hadi 56 W.K.? (b) Ni jambo gani lililotukia Mungu alipobariki huduma ya Paulo na ile ya wengine?

² Paulo alikuwa pia mwandikaji aliyevuviwa kimungu. Kuanzia karibu 50 W.K. hadi  56 W.K., aliandika Wathesalonike 1 na 2 akiwa Korintho, Wagalatia akiwa kwenye jiji hilo au akiwa Antiokia ya Siria, 1 Wakorintho akiwa Efeso, 2 Wakorintho akiwa Makedonia, na Warumi akiwa Korintho. Na kwa kadiri Mungu alivyobariki huduma ya Paulo na ile ya wengine, “kwa njia hodari neno la Yehova likaendelea kukua na kuenea kwa nguvu nyingi.”—Matendo 19:20, NW.

Kutoka Esia Hadi Ulaya

3. Paulo na waandamani wake waliwekaje kielelezo kizuri kuhusu kuelekezwa na roho takatifu?

³ Paulo na washirika wake waliweka kielelezo kizuri katika kukubali kuelekezwa na roho takatifu. (16:6-10) Labda kwa mafunuo ya sauti yenye kusikika, kwa ndoto, au njozi, roho iliwazuia wasihubiri katika wilaya ya Esia na mkoa wa Bithinia, ambao baadaye ulifikiwa kwa habari njema. (Matendo 18:18-21; 1 Petro 1:1, 2) Kwa nini roho ikazuia mwingio ule wa mapema? Wafanya kazi walikuwa wachache, na roho ilikuwa ikiwaongoza katika mashamba yenye matunda zaidi katika Ulaya. Kwa hiyo leo, ikiwa njia ya kuingia eneo moja yazuiwa, Mashahidi wa Yehova huhubiri mahali penginepo, wakiwa na uhakika kwamba roho ya Mungu itawaongoza kwa walio kama kondoo.

4. Itikio lilikuwa nini kwa njozi ya Paulo ya mwanamume Mmakedonia mwenye kusihi sana kwa kuomba msaada?

⁴ Ndipo Paulo na washirika wake “wakapita” Misia, jimbo moja katika Esia Ndogo, likiwa shamba la kimisionari. Hata hivyo, katika njozi Paulo aliona mwanamume Mmakedonia akisihi sana kwa kuomba msaada. Kwa hiyo wamisionari hao wakaenda haraka Makedonia, jimbo la Peninsula ya Balka. Vivyo hivyo, Mashahidi wengi huelekezwa na roho takatifu kutumikia sasa mahali ambapo pana uhitaji mkubwa wa wapiga mbiu ya Ufalme.

5. (a) Kwa nini yaweza kusemwa kwamba neno la Yehova lilienea kwa nguvu nyingi katika Filipi? (b) Ni kwa njia gani Mashahidi wengi wa kisasa walivyo kama Lidia?

⁵ Neno la Yehova lilienea kwa nguvu nyingi katika Makedonia. (16:11-15) Filipi, koloni lenye kukaliwa sana-sana na raia Waroma, yaonekana lilikuwa na Wayahudi wachache bila sinagogi. Kwa hiyo akina ndugu wakaenda “mahali pa kusali” kando ya mto nje ya jiji. Miongoni mwa wale waliopatikana hapo alikuwamo Lidia, yawezekana mwongofu Myahudi wa kutoka Thiatira, jiji la Esia Ndogo lililojulikana kwa shughuli yalo ya kutia vitu rangi. Mwanamke huyo aliuza rangi ya zambarau au vitambaa na nguo zilizotiwa rangi hiyo. Baada ya Lidia na watu wa nyumba yake kubatizwa, alitoa ukaribishaji kwa bidii nyingi sana ya moyoni hata Luka akaandika hivi: “Akatushurutisha.” Sisi twashukuru kwa dada wa aina hiyo leo.

Mtunza Jela Awa Mwamini

6. Utendaji wa roho waovu uliongozaje kwenye kutiwa gerezani kwa Paulo na Sila huko Filipi?

⁶ Ni lazima Shetani awe aliingiwa na hasira kali kuhusu usitawi wa kiroho katika Filipi, kwa maana utendaji wa kishetani huko uliongoza kwenye kutiwa gerezani kwa Paulo na Sila. (16:16-24) Kwa siku kadhaa walifuatwa na msichana aliyekuwa ana “roho mwovu wa uaguzi” (kwa uhalisi, “roho wa paithoni [chatu]”). Huenda roho mwovu huyo akawa alikuwa na utu wa Apollo Mpaithia, mungu ambaye husemwa kwamba aliua nyoka mmoja jina lake pyʹthon. Msichana huyo aliwaletea mabwana-wakubwa wake pato kubwa kwa kuzoea ustadi wa kutabiri. Naam, huenda akawa aliambia wakulima ni wakati gani wa kupanda mbegu, akaambia wanawali ni wakati gani wa kuolewa, na wachimba-migodi ni wapi pa kutafuta dhahabu! Yeye aliendelea kuwafuata ndugu hao na kupaaza sauti hivi: “Watu hawa ni watumishi wa Mungu aliye juu, wenye kuwahubiria njia ya wokovu.” Huenda ikawa roho mwovu huyo alimfanya aseme hivyo ili ionekane kana kwamba matabiri yake yalivuviwa kimungu, lakini roho waovu hawana haki ya kupiga mbiu juu ya habari za Yehova na uandalizi wake kwa ajili ya wokovu. Paulo alipochoshwa na usumbufu huo, alimfukuza roho mwovu huyo kwa jina la Yesu. Biashara yao ikiwa imeharibiwa, mabwana-wakubwa wa msichana huyo waliburuta Paulo na Sila wakawaingiza sokoni, huko wakapigwa kwa fito. (2 Wakorintho 11:25) Halafu wakatiwa jela na nyayo zao zikatiwa katika mikatale. Vyombo vya jinsi hiyo vingeweza kurekebishwa ili vitanue miguu ya mtu, vikisababisha umivu kali.

7. Kutiwa gerezani kwa Paulo na Sila huko Filipi kuliongoza kwenye mibaraka kwa ajili ya nani na jinsi gani?

⁷ Kifungo hiki kiliongoza kwenye mibaraka kwa ajili ya mtunza jela na familia yake. (16:25-40) Karibu usiku-kati Paulo na Sila walikuwa wakisali na kusifu Mungu katika wimbo, wakiwa na uhakika kwamba alikuwa pamoja nao. (Zaburi 42:8) Kwa ghafula, tetemeko la dunia likarusha milango wazi na kulegeza vi-fungo vyote huku pingu zikibanduka kwenye maboriti au kuta. Mtunza jela alihofu kupatwa na adhabu ya kifo kwa sababu wafungwa wake walikuwa wameponyoka. Alikuwa karibu kujiua wakati Paulo alipopaaza wito huu: “Usijidhuru, kwa maana sisi sote tupo hapa”! Akileta Paulo na Sila nje, mtunza jela akauliza angewezaje kuokolewa. Jibu likawa, “Mwamini Bwana Yesu.” Aliposikia neno la Yehova, “akabatizwa, yeye na watu wake wote wakati uo huo [bila kukawia, NW].” Hiyo ikaleta shangwe iliyoje!

8. Ni hatua gani iliyochukuliwa na mahakimu wa kiserikali wa Filipi, na ni jambo gani lingeweza kutimizwa kama wangekiri kosa lao peupe?

⁸ Siku iliyofuata, mahakimu wa kiserikali wakapeleka ujumbe kwamba Paulo na Sila wafunguliwe. Lakini Paulo akasema: ‘Walitupiga mbele ya watu wote bila kutuhukumu, sisi tulio watu Waroma, tena wakatutupa gerezani. Na sasa wanataka kututoa kwa siri? La, sivyo, wao na waje watutoe.’ Ikiwa mahakimu hao wangekiri kosa lao peupe, huenda ikawa hawangetaka kuwapiga na kuwatia gerezani Wakristo wengine. Kwa kushindwa kufukuza raia Waroma, mahakimu wakaja na kuwaomba akina ndugu waondoke, lakini wao wakafanya hivyo baada tu ya kuwatia moyo waamini wenzao. Sasa upendezi huo husukuma washiriki wa Baraza Linaloongoza na wawakilishi wengine wanaosafiri wawazuru na kuwatia moyo watu wa Mungu duniani pote.

Neno la Yehova Laenea kwa Nguvu Nyingi

Katika Thesalonike na Beroya

9. Ni kwa njia gani, ambayo bado hutumiwa na Mashahidi wa Yehova, Paulo ‘alieleza na kuthibitisha’ kwamba ilikuwa lazima Mesiya ateseke na kuinuka kutoka kwa wafu?

⁹ Ndipo neno la Mungu likaenea kwa nguvu nyingi katika Thesalonike, mji mkuu wa Makedonia lililo bandari kuu. (17:1-9, NW) Huko Paulo akasababu pamoja na Wayahudi, ‘akieleza na kuthibitisha’ kwamba ilikuwa lazima Mesiya ateseke na kuinuka kutoka kwa wafu. (Paulo alifanya hivyo kwa kulinganisha unabii mbalimbali na matukio yenye kutimizwa, kama vile Mashahidi wa Yehova hufanya.) Hivyo, Wayahudi fulani, waongofu wengi, na wengine wakawa waamini. Wayahudi fulani wenye wivu walipokusanya wafanya ghasia lakini wasiweze kuwapata Paulo na Sila, walipeleka Yasoni na ndugu wengine kwa watawala wa jiji na kuwashtaki juu ya kufitini serikali, shtaka bandia ambalo bado hufanywa dhidi ya watu wa Yehova. Hata hivyo, akina ndugu walifunguliwa baada ya kutoa “dhamana ya kutosha.”

10. Ni katika maana gani Wayahudi katika Beroya ‘waliyachunguza kwa uangalifu’ Maandiko?

¹⁰ Ndipo Paulo na Sila wakaenda kwenye jiji la Beroya. (17:10-15) Huko Wayahudi ‘wakayachunguza kwa uangalifu’ Maandiko, kama vile Mashahidi wa Yehova huwatia watu moyo wafanye leo. Waberoya hao hawakumtilia shaka Paulo bali walifanya utafiti kuthibitisha kwamba Yesu ndiye Mesiya. Tokeo likawa nini? Wayahudi wengi na Wagiriki fulani (labda waongofu) wakawa waamini. Wayahudi kutoka Thesalonike walipochochea umati wa watu kufanya fujo, akina ndugu wakamsindikiza Paulo pwani, ambako huenda baadhi ya kikundi chake wakawa walipanda meli kwenda Pirao (Piraiévs ya ki-siku-hizi), jiji lenye bandari la Athene.

Neno la Yehova Laenea kwa Nguvu Nyingi Katika Athene

11. (a) Paulo alitoaje ushahidi kwa ujasiri katika Athene, lakini ni nani aliyebishana naye? (b) Watu fulani walidokeza nini waliposema kwamba Paulo alikuwa ‘mpuzi’?

¹¹ Ushahidi jasiri ulitolewa katika Athene. (17:16-21) Kwa sababu maneno ya Paulo juu ya Yesu na ufufuo, wanafalsafa walibishana naye. Baadhi yao walikuwa Waepikureo, waliokazia raha. Wengine walikuwa Wastoiko, wenye kukazia kujitia nidhamu. ‘Mpuzi huyu angetaka kusema nini?’ baadhi yao wakauliza. Neno ‘mpuzi [mpayukaji, NW]’ (kwa uhalisi, “mwokota-mbegu”) lilidokeza kwamba Paulo alikuwa kama ndege mwenye kuokota mbegu na kutawanya vijipande vya maarifa lakini bila hekima. Wengine walisema: “Anaonekana kuwa mtangaza habari za miungu migeni.” Hilo lilikuwa jambo zito, kwa maana Socrates alipoteza uhai wake kwa msingi wa shtaka hilo. Muda si muda Paulo akapelekwa kwenye Areopago (Kilima cha Mars), ambapo yawezekana ndipo ilipokutana mahakama kubwa zaidi ya mahali peupe karibu na Akropoli.

12. (a) Ni mambo gani ya usemaji mzuri wa peupe ambayo yaonekana wazi katika hotuba ya Paulo akiwa juu ya Areopago? (b) Paulo alieleza mambo gani kuhusu Mungu, na kwa matokeo gani?

¹² Hotuba ya Paulo juu ya Areopago ilikuwa kielelezo kizuri kabisa cha mtu aliye na utangulizi wenye matokeo, ukuzi wenye hoja nzuri, na hoja yenye kusadikisha—kama ifundishwavyo katika Shule ya Huduma ya Kitheokrasi ya Mashahidi wa Yehova. (17:22-34, NW) Alisema kwamba Waathene walikuwa wafuatia dini kuliko wengine. Naam, hata walikuwa na madhabahu ‘Kwa Mungu Asiyejulikana,’ labda ili kuepuka kupuuza umaana wa mungu yeyote! Paulo alihutubu juu ya Muumba ‘aliyefanya kila taifa la wanadamu kutoka kwa mwanadamu mmoja’ na ‘kuamuru nyakati zilizowekwa na mipaka iliyothibitishwa ya makao ya wanadamu,’ kama vile wakati wa kuwang’oa Wakanaani. (Mwanzo 15:13-21; Danieli 2:21; 7:12) Mungu huyu aweza kupatwa, “kwa maana sisi pia ni uzao wake,” akasema Paulo, akigusia kuumbwa kwa mwanadamu na Yehova na akinukuu washairi wao Arato na Kleanthe. Tukiwa wazao wa Mungu, hatupaswi kufikiri Muumba mkamilifu yuko kama sanamu iliyofanywa na mwanadamu asiyekamilika. Wakati mmoja Mungu alijifanya haoni ujinga huo lakini sasa alikuwa akiambia ainabinadamu itubu, kwa maana alikuwa ameweka siku ya kuhukumu watu kwa Mwekwa wake. Kwa kuwa Paulo alikuwa amekuwa ‘akihubiri habari njema za Yesu,’ wasikilizaji wake walijua alimaanisha kwamba Kristo ndiye angekuwa Hakimu huyo. (Matendo 17:18; Yohana 5:22, 30) Kutajwa kwa toba kuliudhi Waepikureo, na wanafalsafa Wagiriki wangeweza kukubali mitajo juu ya kutokufa lakini si kifo na ufufuo. Kwa wazi, wakiwa kama wengi ambao sasa hupuuza habari njema, baadhi yao walisema: ‘Tutakusikia wakati mwingine.’ Lakini hakimu Dionisio na wengine wakawa waamini.

Neno la Mungu Laenea kwa Nguvu Nyingi Katika Korintho

13. Paulo alijiruzuku jinsi gani katika huduma, nasi twapata ulinganifu gani wa ki-siku-hizi?

¹³ Paulo alisonga mbele kwenda Korintho, mji mkuu wa mkoa wa Akaya. (18:1-11, NW) Huko akakuta Akila na Prisila, waliokuwa wamekuja huko wakati Kaisari Klaudio alipoagiza Wayahudi wasiokuwa raia Waroma waondoke Roma. Ili ajiruzuku katika huduma, Paulo alifanya mahema pamoja na mume na mke hawa Wakristo. (1 Wakorintho 16:19; 2 Wakorintho 11:9) Ilikuwa kazi ngumu kukata na kushona kitambaa kigumu kilichofanyizwa kwa nywele za mbuzi. Vivyo hivyo, Mashahidi wa Yehova huandalia mahitaji yao ya kimwili kupitia kazi ya kimwili, lakini kazi kuu maishani mwao ni ile huduma.

14. (a) Alipokabiliwa na upinzani wenye kuendelea kutoka kwa Wayahudi katika Korintho, Paulo alifanya nini? (b) Paulo alihakikishiwaje kwamba apaswa kubaki katika Korintho, lakini watu wa Yehova huelekezwaje leo?

¹⁴ Wayahudi wa Korintho waliendelea kusema matusi Paulo alipokuwa akipiga mbiu ya Umesiya wa Yesu. Kwa hiyo yeye akakung’uta mavazi yake kukana kwamba hakuwa na daraka lolote kuwaelekea, na akaanza kufanya mikutano katika nyumba ya Titio Yusto, ambaye yaelekea alikuwa Mroma. Wengi (kutia na Krispo aliyekuwa ofisa msimamizi wa sinagogi, na watu wa nyumba yake) wakawa waamini waliobatizwa. Ikiwa uhasama wa Wayahudi ulifanya Paulo ashangae kama alipaswa kubaki katika Korintho, shaka hilo lilitoweka wakati Bwana alipomwambia hivi katika njozi: ‘Usihofu. Endelea kusema, kwa maana mimi nipo pamoja nawe na hakuna mwanadamu atakayekutia jeraha. Mimi nina watu wengi katika jiji hili.’ Kwa hiyo Paulo akaendelea kuhubiri neno la Mungu huko, kwa ujumla wa mwaka mmoja na miezi sita. Ingawa sasa watu wa Yehova hawapokei njozi, sala na pia mwelekezo wa roho takatifu huwasaidia kufanya maamuzi kama hayo yenye hekima yanayoathiri masilahi ya Ufalme.

15. Ilitendeka nini Paulo alipopelekwa mbele ya Liwali Galio?

¹⁵ Wayahudi walipeleka Paulo kwa Liwali Yunio Galio. (18:12-17) Walidokeza kwamba Paulo alikuwa akieneza uongofu kinyume cha sheria—shtaka bandia ambalo sasa makasisi Wagiriki hufanya dhidi ya Mashahidi wa Yehova. Galio alikuwa na habari kwamba Paulo hakuwa na hatia ya ulaghai na kwamba Wayahudi hawakuijali sana halinjema ya Roma na sheria yayo, kwa hiyo akawafukuza. Watazamaji walipompiga Sosthene, ofisa msimamizi mpya wa sinagogi, Galio hakuingilia, labda akifikiri kwamba mtu huyo ambaye yaonekana alikuwa ndiye kiongozi wa ghasia dhidi ya Paulo alikuwa akipata alichokistahili.

16. Kwa nini lilikuwa jambo lenye kukubalika Paulo anyolewe nywele ziwe fupi kuhusiana na nadhiri fulani?

¹⁶ Paulo aling’oa nanga kutoka bandari ya Aegea ya Kenkrea hadi Efeso, jiji la Esia Ndogo. (18:18-22, NW) Kabla ya safari hiyo ‘alinyoa nywele ya kichwa chake ikawa fupi, kwa maana alikuwa na nadhiri.’ Haisemwi kama Paulo alifanya nadhiri hiyo kabla ya kuwa mfuasi wa Yesu au kama huu ulikuwa mwanzo au mwisho wa kipindi kilichowekewa nadhiri. Wakristo hawako chini ya Sheria, lakini jambo hilo lilikuwa upaji wa Mungu nalo lilikuwa takatifu, na hakukuwa na dhambi yoyote juu ya nadhiri ya jinsi hiyo. (Warumi 6:14; 7:6, 12; Wagalatia 5:18) Katika Efeso, Paulo alisababu pamoja na Wayahudi, akaahidi kurudi ikiwa ni mapenzi ya Mungu. (Ahadi hiyo ilitimizwa baadaye.) Kurudi kwake Antiokia ya Siria kulimaliza safari yake ya pili ya kimisionari.

Neno la Yehova Laenea kwa Nguvu Nyingi Katika Efeso

17. Kuhusu ubatizo, Apolo na watu fulani wengine walihitaji agizo gani?

¹⁷ Muda si muda Paulo akaanza safari yake ya tatu ya kimisionari (karibu 52-56 W.K.). (18:23–19:7) Kwa sasa katika Efeso, Apolo alifundisha juu ya Yesu lakini alijua juu ya ubatizo wa Yohana tu wenye kufananisha toba ya dhambi dhidi ya agano la Sheria. Prisila na Akila ‘walimfafanulia njia ya Mungu kwa usahihi zaidi,’ yaelekea wakimweleza kwamba kubatizwa kama Yesu kulitia ndani pia kupata uzamisho wa maji na kupokea roho takatifu iliyomiminwa. Baada ya ubatizo kwa roho takatifu kutukia Pentekoste 33 W.K., mtu yeyote aliyebatizwa kwa ubatizo wa Yohana alihitaji kubatizwa upya kwa jina la Yesu. (Mathayo 3:11, 16; Matendo 2:38) Baadaye katika Efeso, karibu wanaume 12 Wayahudi waliokuwa wamepata ubatizo wa Yohana ‘walibatizwa kwa jina la Bwana Yesu’ katika ule ambao ndio ubatizo-upya mmoja tu ulioandikwa katika Maandiko. Paulo alipoweka mikono juu yao, walipokea roho takatifu na vionyesho viwili vya kimwujiza vya kibali cha kimbingu—kusema kwa ndimi na kutoa unabii.

18. Paulo alitoa wapi ushahidi alipokuwa katika Efeso, na kwa matokeo gani?

¹⁸ Hakika Paulo aliendelea kuwa mwenye shughuli nyingi katika Efeso, jiji lenye wakaaji wapatao 300,000. (19:8-10) Hekalu la jiji hilo la Artemi mungu-mke lilikuwa moja la maajabu saba ya ulimwengu wa kale, na jumba lalo la maonyesho lilikuwa na nafasi ya kuweza kukaliwa na watu 25,000. Katika sinagogi, Paulo ‘alitumia uvutio wa maneno’ kwa kutoa hoja zenye kusadikisha lakini akaacha kufanya hivyo wakati watu fulani waliposema matusi juu ya Ile Njia, au namna ya maisha yenye msingi wa imani katika Kristo. Kwa miaka miwili, Paulo alihutubu kila siku katika ukumbi wa Tirano, na “lile neno” likaenea sehemu zote za wilaya ya Esia.

19. Ni jambo gani lililotukia Efeso likasababisha ‘neno la Yehova liendelee kukua na kuenea kwa nguvu’ huko?

¹⁹ Mungu alionyesha kibali juu ya utendaji wa Paulo kwa kumwezesha afanye maponyo na kufukuza roho waovu. (19:11-20, NW) Lakini wale wana saba wa Skewa kuhani mkuu walishindwa kufukuza roho mwovu kwa kutumia jina la Yesu kwa sababu hawakuwakilisha Mungu na Kristo. Wao hata walijeruhiwa na mtu huyo mwenye kupagawa na roho mwovu! Jambo hilo likawatia watu hofu, na “jina la Bwana Yesu likaendelea kutukuzwa.” Wale waliokuwa waamini waliachilia mbali mazoea yao ya mafumbo na wakachoma peupe vitabu ambavyo yaonekana vilikuwa na maneno ya uganga na matamko ya kiuchawi. “Hivyo,” akaandika Luka, “kwa njia hodari neno la Yehova likaendelea kukua na kuenea kwa nguvu nyingi.” Leo, pia, watumishi wa Mungu husaidia kuweka watu huru na ibada ya roho waovu.—Kumbukumbu 18:10-12.

Kutovumilia Wengine Kidini

Hakufanikiwi

20. Kwa nini wafua-fedha wa Efeso walichochea fujo, nayo ilimalizwaje?

²⁰ Mara nyingi Mashahidi wa Yehova wamekabili wafanya ghasia wenye kasirani, na ndivyo ilivyokuwa kwa Wakristo katika Efeso. (19:21-41) Waamini walipozidika, Demetrio na wafua-fedha wengine walipoteza pesa kwa sababu watu wachache zaidi walinunua vihekalu vyao vya fedha vya Artemi yule mungu-mke wa uzazi mwenye matiti mengi. Kwa kuchochewa na Demetrio, wafanya ghasia wakapeleka Gayo na Aristarko washirika wa Paulo ndani ya jumba la maonyesho, lakini wanafunzi hawakumruhusu Paulo aende ndani. Hata wenye kuendesha sherehe na michezo walimsihi asijasirie hatari hiyo. Kwa karibu saa mbili, wale wafanya ghasia wakapaaza sauti hivi: “Artemi wa Waefeso ni mkuu”! Mwishowe, mwandishi wa jiji (aliyeongoza serikali ya manispaa) akasema kwamba mafundi hao wangeweza kupeleka mashtaka yao kwa liwali, mwenye mamlaka ya kufanya maamuzi ya hukumu, au kesi yao ingeweza kuamuliwa katika “kusanyiko la kawaida” la raia. Au sivyo, Roma ingeweza kuwashtakia kufanya fujo wale walio katika kusanyiko hili lililo kinyume cha sheria. Hapo basi, akawaambia waende zao.

21. Mungu alibarikije kazi ya Paulo, naye hubarikije ile ya Mashahidi wa Yehova leo?

²¹ Mungu alimsaidia Paulo kukabili majaribu mbalimbali na akambariki kwa jitihada za kusaidia watu wakatae kosa la kidini na wakubali ukweli kwa moyo. (Linganisha Yeremia 1:9, 10.) Sisi ni wenye shukrani kama nini kwamba Baba yetu wa kimbingu hubariki kazi yetu vivyo hivyo! Kwa njia hiyo, sasa kama katika karne ya kwanza, ‘neno la Yehova linakua na kuenea kwa nguvu nyingi.’

Wewe Ungejibuje?

◻ Paulo aliweka kielelezo gani katika kukubali kuelekezwa na roho takatifu?

◻ Paulo ‘alieleza na kuthibitisha’ mambo kwa njia gani ambayo ingali yatumiwa na watumishi wa Yehova?

◻ Kuna ulinganifu gani kati ya maitikio kwa hotuba ya Paulo juu ya Areopago na kuhubiri kwa Mashahidi wa Yehova?

◻ Paulo alijiruzuku jinsi gani katika huduma, na jambo hilo lina ulinganifu gani wa ki-siku-hizi?

◻ Mungu amebarikije kazi ya Mashahidi wa Yehova leo, kama alivyofanya na kazi ya Paulo?

[Picha katika ukurasa wa 16, 17]

Neno la Yehova lilienea kwa nguvu nyingi katika

1. Filipi

2. na 3. Athene

4. na 6. Efeso

5. Roma

[Hisani]

Foto Na. 4: Manley Studios