Yehova Ndiye Mtawala Wetu!
“Ni lazima sisi tutii Mungu kuwa mtawala kuliko wanadamu.”—MATENDO 5:29, NW.
1, 2. Ni msimamo gani wa kimtume ambao Mashahidi wa Yehova huchukua wakati madai ya kibinadamu huhitilafiana na mapenzi ya kimungu?
YEHOVA MUNGU alikuwa ameruhusu wanaume 12 wapelekwe mbele ya mahakama kuu. Mwaka ulikuwa 33 W.K., na mahakama ilikuwa Sanhedrini ya Kiyahudi. Kesi ilihusu mitume wa Yesu Kristo. Sikiliza! ‘Sisi tuliwaagiza nyinyi msifundishe kwa msingi wa jina hili,’ asema kuhani wa juu, ‘lakini nyinyi mmeijaza Yerusalemu fundisho lenu.’ Isemwapo hivyo, Petro na mitume wale wengine wajulisha rasmi hivi: “Ni lazima sisi tutii Mungu kuwa mtawala kuliko wanadamu.” (Matendo 5:27-29, NW) Kwa kusema hivyo, wao walikuwa wakimaanisha: “Yehova ndiye Mtawala wetu!”
2 Ndiyo, Yehova ndiye Mtawala wa wafuasi wa kweli wa Yesu. Hilo laeleweshwa wazi katika kitabu cha Biblia cha Matendo ya Mitume, kilichoandikwa katika Roma karibu 61 W.K. na “Luka, yule tabibu mpendwa.” (Wakolosai 4:14) Kama mitume, watu wa Yehova leo hutii Mtawala wao wa kimbingu wakati ambapo madai ya kibinadamu huhitilafiana na mapenzi yake. Lakini twaweza kujifunza nini kingine kutokana na Matendo? (Katika funzo la kibinafsi, twadokeza kwamba usome visehemu vya kitabu ambavyo vimeonyeshwa wazi kwa herufi nyeusi.)
Yesu Awapa Mashahidi Utume
3. Wafuasi wa Yesu ‘walipobatizwa katika roho takatifu,’ hangaikio lao la kwanza lilikuwa nini?
3 Mitume wangeweza kuchukua msimamo imara upande wa Mungu kwa sababu walikuwa wameimarishwa kiroho. Kristo alikufa juu ya mti wa mateso, lakini wao walijua kwamba alikuwa amefufuliwa. (1:1-5) Yesu ‘alijionyesha kuwa hai’ na akafundisha kweli za Ufalme akiwa amejivika miili muda wote wa siku 40. Pia aliwaambia wanafunzi wake wangoje ubatizo “katika roho takatifu” wakiwa Yerusalemu. Ndipo kuhubiri kungekuwa hangaikio lao la kwanza, kama lilivyo kwa Mashahidi wa Yehova leo.—Luka 24:27, 49; Yohana 20:19–21:24, NW.
4. Ni jambo gani lingetendeka wakati roho takatifu ingewasili juu ya wafuasi wa Yesu?
4 Wakiwa bado hawajabatizwa katika roho takatifu, mitume walifikiri kimakosa juu ya utawala wa kidunia ambao ungekomesha umiliki wa Kiroma walipouliza hivi: “Bwana, wakati huu ndipo wewe unarudishia Israeli ufalme?” (1:6-8, NW) Kwa aliyosema, Yesu alimaanisha sivyo, kwa maana ‘haikuwa kazi yao kujua nyakati wala majira.’ ‘Wakati ambapo roho takatifu ingewasili juu yao,’ ingewatia nguvu wawe mashahidi juu ya Ufalme wa Mungu ulio wa kimbingu, si ulio wa hapa duniani. Wangehubiri katika Yerusalemu, Yudea, na Samaria, “na kwenye sehemu ya mbali zaidi sana ya dunia.” Kwa msaada wa roho hiyo, Mashahidi wa Yehova wanafanya kazi hiyo kwa kadiri yenye kuzunguka tufe lote katika siku za mwisho hizi.
5. Yesu angekujaje kwa njia ile ile aliyoondoka kwayo?
5 Yesu alikuwa ametoka tu kutoa utume wa kuhubiri ulimwenguni pote wakati alipoanza kupaa mbinguni. Mpao huo ulianza kwa mhamo wa kuelekea juu kwa kuwaacha wanafunzi wake, na baadaye Yesu akaingia katika kuwapo kwa Mtawala wake wa kimbingu na katika utendaji wa makao ya roho. (1:9-11) Baada ya wingu kuficha Yesu mitume wake wakaacha kumwona, yeye alivua mwili wake wa kimnofu. Malaika wawili walitokea na kusema kwamba ‘angekuja jinsi iyo hiyo.’ Na ndivyo imekuwa. Wanafunzi wa Yesu peke yao ndio waliomwona akiondoka, kama vile ilivyo kwamba Mashahidi wa Yehova peke yao ndio hutambua kurudi kwake kusikoonekana.
Yehova Afanya Chaguo
6. Mtu wa kuchukua mahali pa Yuda Iskariote alichaguliwaje?
6 Muda si muda mitume wakawa wamerudi Yerusalemu. (1:12-26) Katika chumba fulani cha juu (labda katika makao ya Mariamu, mama ya Marko), mitume 11 waaminifu-washikamanifu walidumu katika sala pamoja na ndugu-nusu za Yesu, wanafunzi wake wengine, na Mariamu mama yake. (Marko 6:3; Yakobo 1:1) Lakini ni nani ambaye angepokea “cheo cha uangalizi” cha Yuda? (Zaburi 109:8, NW) Karibu wanafunzi 120 walikuwapo Mungu alipochagua mwanamume wa kuchukua mahali pa Yuda, msaliti wa Yesu, akirejesha hesabu ya mitume kuwa 12. Ilikuwa lazima chaguo hilo liwe mtu aliyekuwa mwanafunzi wakati wa huduma ya Yesu na shahidi wa ufufuo wake. Bila shaka, ilikuwa lazima pia mwanamume huyo akiri Yehova kuwa Mtawala wake. Baada ya sala, kura zilitupwa kuhusu Mathia na Yusufu Barsaba. Mungu aliifanya kura imwangukie Mathia.—Mithali 16:33.
7. (a) Ni jinsi gani Yuda ‘alinunua shamba kwa mshahara usio wa uadilifu’? (b) Yuda alikufaje?
7 Kwa uhakika Yuda Iskariote hakuwa amemkiri Yehova kuwa Mtawala wake. Naam, yeye alikuwa amesaliti Mwana wa Mungu kwa vipande 30 vya fedha! Yuda aliwarudishia makuhani wakuu pesa hizo, lakini Petro alisema kwamba msaliti huyo ‘alinunua shamba kwa mshahara usio wa uadilifu.’ Jinsi gani? Yeye ndiye aliyeandaa pesa na wazo la kulinunua “Shamba la Damu,” kama lilivyoitwa. Hilo limetambulishwa kuwa kisehemu cha ardhi tambarare upande wa kusini wa Bonde la Hinomu. Uhusiano wake na Mtawala wa kimbingu ukiwa umeharibiwa kabisa, Yuda ‘akajinyonga.’ (Mathayo 27:3-10, NW) Labda kamba au tawi la mti lilikatika, hivi kwamba ‘akaporomoka kichwa kikiwa mbele kabisa, kwa kelele akipasuka msamba’ alipoanguka juu ya miamba iliyochongoka. Yeyote kati yetu asipate kamwe kuwa ndugu bandia!
Kujazwa Roho Takatifu!
8. Wanafunzi wa Yesu walibatizwa lini katika roho takatifu, na tokeo likawa nini?
8 Namna gani ubatizo ulioahidiwa katika roho takatifu? Ulitukia Pentekoste 33 W.K., siku kumi baada ya kupaa kwa Yesu. (2:1-4, NW) Ubatizo huo ulikuwa tukio la kusisimua kama nini! Wazia tamasha hiyo. Karibu wanafunzi 120 walikuwa katika chumba cha juu wakati ambapo ‘kwa ghafula kulitukia kutoka mbinguni kelele kama ile ya upepo wenye nguvu unaokwenda kasi, na ukajaa nyumba yote walimokuwa wameketi.’ Haukuwa upepo, lakini ulivuma kama mmoja. Ulimi “kana kwamba wa moto” ukakaa juu ya kila mwanafunzi na mtume. “Wote wakajawa na roho takatifu na wakaanza kusema kwa lugha zilizo tofauti.” Ubatizo huo ulipotukia, walizaliwa pia kwa roho takatifu, wakapakwa mafuta, na kutiwa muhuri kuwa dalili ya urithi wa kiroho.—Yohana 3:3, 5; 2 Wakorintho 1:21, 22; 1 Yohana 2:20.
9. Wanafunzi wenye kujawa na roho walisema juu ya nini?
9 Tukio hili lilikuwa na matokeo juu ya Wayahudi na waongofu katika Yerusalemu kutoka “kila taifa chini ya mbingu.” (2:5-13) Kwa kustaajabu, wakauliza hivi: ‘Imekuwaje sisi kusikia kila mtu lugha yetu tuliyozaliwa nayo?’ Huo ungeweza kuwa ni ulimi (lugha) wa mahali kama Media (mashariki ya Yudea), Frigia (katika Esia Ndogo), na Roma (katika Ulaya). Wanafunzi walipokuwa wakisema lugha mbalimbali juu ya “matendo makuu ya Mungu,” wasikilizaji wengi walimaka, lakini wadhihaki wakadokeza kwamba wamelewa.
Petro Atoa Ushahidi Wenye Kuchochea
10. Tukio lililotendeka Pentekoste 33 W.K. lilitimiza unabii gani, na je! lina ulinganifu wa ki-siku-hizi?
10 Petro alianza kutoa ushahidi kwa kuonyesha kwamba saa tatu ya asubuhi ilikuwa ni mapema mno kulewa. (2:14-21) Badala ya hivyo, tukio hilo lilikuwa utimizo wa ahadi ya Mungu ya kumimina roho takatifu juu ya watu wake. Mungu alimvuvia Petro aelekeze kwenye wakati wetu kwa kuongezea maneno “siku za mwisho” na “watatabiri [watatoa unabii, NW].” (Yoeli 2:28-32) Yehova angetoa maajabu mbinguni na ishara duniani kabla ya siku yake kubwa, na wenye kuitia jina lake kwa imani ndio peke yao wangeokolewa. Mmimino kama huo wa roho juu ya wapakwa mafuta umewawezesha ‘watoe unabii’ kwa uhai mwingi na kwa njia yenye matokeo leo.
11. Kwa habari ya Yesu, ni jambo gani lililotendwa na Wayahudi na Mungu?
11 Halafu Petro akamtambulisha Mesiya. (2:22-28) Mungu alitoa ushuhuda wa kuthibitisha Umesiya wa Yesu kwa kumwezesha afanye kazi zenye nguvu, ishara, na maajabu. (Waebrania 2:3, 4) Lakini Wayahudi wakafanya agongomewe kwenye mti “kwa mikono ya watu wabaya [wasiofuata sheria, NW],” Waroma wasiotii sheria ya Mungu. Yesu ‘alitolewa kwa shauri la Mungu lililokusudiwa, na kwa kujua kwa Mungu tangu zamani’ katika maana ya kwamba hayo yalikuwa mapenzi ya kimungu. Hata hivyo, Mungu alimfufua Yesu na akaondolea mbali mwili wake wa kibinadamu kwa njia ambayo haukuoza.—Zaburi 16:8-11.
12. Daudi alitangulia kuona nini, na wokovu hutegemea nini?
12 Unabii wa Kimesiya ulikaziwa zaidi wakati ushahidi wa Petro ulipoendelea. (2:29-36) Alisema kwamba Daudi alitangulia kuona ufufuo wa mwana wake mkubwa zaidi, Yesu yule Mesiya. Akiwa mahali palipokwezwa kwenye mkono wa kulia wa Mungu mbinguni, Yesu akawa amemimina roho takatifu iliyopokewa kutoka kwa Baba yake. (Zaburi 110:1) Wasikiaji wa Petro ‘waliona na kusikia’ ikifanya kazi kwa kuona ndimi zilizo kana kwamba ni za moto juu ya vichwa vya wanafunzi na kusikia lugha za kigeni walizosema. Pia alionyesha kwamba wokovu hutegemea kumkiri Yesu kuwa Bwana na Mesiya.—Warumi 10:9; Wafilipi 2:9-11.
Yehova Atoa Ongezeko!
13. (a) Ilikuwa lazima Wayahudi na waongofu wakiri nini ili wabatizwe ifaavyo? (b) Ni wangapi waliobatizwa, na tokeo likawa nini katika Yerusalemu?
13 Lo, maneno ya Petro yalikuwa na matokeo kama nini! (2:37-42) Wasikiaji wake walichomwa hadi moyoni kwa sababu ya kuwa wameidhinisha kuuawa kwa Mesiya. Kwa hiyo yeye akawahimiza hivi: ‘Tubuni mkabatizwe kila mmoja kwa jina lake Yesu Kristo, mpate ondoleo la dhambi zenu, nanyi mtapokea kipawa cha roho takatifu.’ Wayahudi na waongofu walikuwa tayari wanakiri kwamba Yehova ni Mungu wao na kwamba walihitaji roho yake. Sasa walihitaji kutubu na kumkubali Yesu kuwa Mesiya ili wabatizwe kwa jina hilo (wakitambua cheo au kazi) ya Baba, Mwana, na roho takatifu. (Mathayo 28:19, 20) Kwa kuwatolea ushahidi Wayahudi na waongofu hao, Petro alitumia ufunguo wa kwanza wa kiroho ambao Yesu alimpa ili awafungulie Wayahudi wenye kuamini mlango wa maarifa na fursa ili wauingie Ufalme wa kimbingu. (Mathayo 16:19) Katika siku moja hiyo, watu 3,000 walibatizwa! Wazia mashahidi wengi hivyo wa Yehova wakihubiri katika lile eneo dogo la Yerusalemu!
14. Ni kwa sababu gani na kwa njia gani waamini ‘walikuwa na vitu vyote shirika’?
14 Wengi kutoka sehemu za mbali hawakuwa na maandalizi ya kukaa kwa muda mrefu zaidi lakini walitamani kujifunza mengi zaidi juu ya imani yao mpya na kuhubiria wengine. Kwa hiyo wafuasi wa mapema wa Yesu walisaidiana kwa upendo, kama vile Mashahidi wa Yehova hufanya leo. (2:43-47) Kwa muda waamini ‘walikuwa na vitu vyote shirika.’ Baadhi yao waliuza mali, na pesa zikagawanywa kwa wowote waliokuwa na uhitaji. Hii ilifanya kundi liwe na mwanzo mzuri huku Yehova ‘akiwazidishia kila siku wale waliokuwa wakiokolewa.’
Maponyo na Matokeo Yayo
15. Ni nini lililotendeka Petro na Yohana walipokuwa wakiingia hekaluni, na watu waliitikiaje?
15 Yehova aliwaunga mkono wafuasi wa Yesu kwa njia ya “ishara.” (3:1-10) Hivyo, Petro na Yohana walipokuwa wakiingia hekaluni saa 9:00 alasiri saa ya sala iliyoshirikishwa na dhabihu ya jioni, mwanamume mmoja kilema tangu kuzaliwa alikuwa karibu na lile Lango Zuri akiomba “sadaka [zawadi za rehema, NW].” ‘Mimi sina fedha wala dhahabu,’ akasema Petro, ‘lakini nilicho nacho ndicho nikupacho. Kwa jina la Yesu Kristo wa Nazareti, tembea!’ Mwanamume huyo aliponywa papo hapo! Alipokuwa akiingia hekaluni ‘akienda na kuruka-ruka, na kumsifu Mungu,’ watu ‘walijaa ushangao.’ Labda baadhi yao walikumbuka maneno haya: “Mtu aliye kilema ataruka-ruka kama kulungu.”—Isaya 35:6.
16. Ni jinsi gani mitume walivyoweza kuponya mwanamume kilema?
16 Watu wenye mshangao wakakusanyika kwenye tao la Sulemani, ukumbi wenye dari lenye kutegemezwa na nguzo upande wa mashariki wa hekalu. Hapo Petro akatoa ushahidi. (3:11-18, NW) Alionyesha kwamba Mungu aliwatia mitume nguvu kupitia Mtumishi Wake aliyetukuzwa, Yesu, ili wamponye mwanamume huyo kiwete. (Isaya 52:13–53:12) Wayahudi walimkana ‘mtakatifu na mwadilifu huyo,’ hata hivyo Yehova akamfufua. Ingawa watu hao na watawala wao hawakujua kwamba walikuwa wakimwua Mesiya, kwa njia hiyo Mungu alitimiza maneno ya kinabii kwamba ‘Kristo wake angetaabika.’—Danieli 9:26.
17. (a) Wayahudi walihitaji kuchukua hatua gani? (b) Ni jambo gani limetukia tangu ‘kutumwa kwa Kristo’ katika siku yetu?
17 Kwa sababu ya walivyomtenda Mesiya, Petro alionyesha jambo ambalo Wayahudi hao walipaswa kufanya. (3:19-26) Walihitaji ‘kutubu,’ au wahisi majuto juu ya dhambi zao, na ‘kugeuka,’ au kuongolewa, wakichukua mwendo wa kinyume. Kama wangejizoeza imani katika Yesu kuwa ndiye Mesiya, waukubali ukombozi, burudisho lingewajia kutoka kwa Yehova wawe watu waliosamehewa dhambi. (Warumi 5:6-11) Wayahudi walikumbushwa kwamba walikuwa wana wa agano ambalo Mungu alifanya pamoja na babu zao, akimwambia Abrahamu hivi: “Katika mbegu yako jamaa zote za dunia zitabarikiwa.” Kwa hiyo kwanza Mungu alituma Mtumishi wake wa Kimesiya akakomboe Wayahudi wenye kutubu. La kupendeza ni kwamba, tangu ‘kutumwa kwa Kristo’ akiwa katika mamlaka ya Ufalme wa kimbingu katika 1914, kumekuwako mrejesho wenye kuburudisha wa kweli mbalimbali na tengenezo la kitheokrasi miongoni mwa Mashahidi wa Yehova.—Mwanzo 12:3; 18:18; 22:18, NW.
Hawakukubali Kuacha!
18. Ni “jiwe” gani lililokataliwa na “waashi” Wayahudi, na ni katika nani peke yake mna wokovu?
18 Wakiwa na kasirani kwamba Petro na Yohana walijulisha rasmi ufufuo wa Yesu, makuhani wakuu, kapteni wa hekalu, na Masadukayo waliwatia kizuizini. (4:1-12) Masadukayo hawakuuamini ufufuo, lakini wengine wengi wakawa waamini, huku wanaume peke yao wakiwa kama 5,000. Walipoulizwa maswali mbele ya mahakama kuu ya Yerusalemu, Petro alisema kwamba yule mwanamume kilema aliponywa “kwa jina la Yesu Kristo wa Nazareti,” aliyetundikwa nao lakini akafufuliwa na Mungu. “Jiwe” hili lililokataliwa na “waashi” Wayahudi likawa limekuwa “jiwe kuu la pembeni.” (Zaburi 118:22) “Wala hakuna wokovu katika mwingine awaye yote,” Petro akasema.
19. Walipoagizwa waache kuhubiri, mitume walijibuje?
19 Jaribio lilifanywa ili kukomesha maongeo ya jinsi hiyo. (4:13-22) Huku mwanamume huyo aliyeponywa akiwapo, haikuwezekana kukana hiyo “ishara mashuhuri,” na bado Petro na Yohana wakaagizwa ‘wasiseme na wasifundishe tena na mtu awaye yote kwa jina la Yesu.’ Wao walijibuje? ‘Hatuwezi kuacha kusema juu ya mambo ambayo sisi tumeona na kusikia.’ Walimtii Yehova kuwa Mtawala wao!
Sala Zajibiwa!
20. Wanafunzi walisali kwa ajili ya nini, na tokeo likawa nini?
20 Kama vile Mashahidi wa Yehova husali kwenye mikutano, ndivyo wanafunzi walivyosali wakati mitume waliofunguliwa waliporipoti yaliyokuwa yamewapata. (4:23-31) Ilisemwa kwamba watawala Herode Antipa na Pontio Pilato, pamoja na Waroma Wasio Wayahudi na watu wa Israeli, walikuwa wamekusanyika pamoja dhidi ya Mesiya. (Zaburi 2:1, 2; Luka 23:1-12) Katika kujibu sala, Yehova aliwajaza wanafunzi roho takatifu, hivi kwamba wakasema Neno la Mungu kwa ujasiri. Mtawala wao hakuombwa aumalize mnyanyaso bali awawezeshe kuhubiri kijasiri ujapokuwako.
21. Barnaba alikuwa nani, naye alikuwa na sifa gani?
21 Waamini waliendelea kuwa na vitu vyote shirika, na hakuna mmoja aliyekuwa na uhitaji. (4:32-47) Mchangaji mmoja alikuwa Yusufu Mlawi wa Saiprasi (Kipro). Mitume walimpa jina Barnaba, likimaanisha ‘Mwana wa Faraja,’ yaelekea kwa sababu alikuwa mwenye kusaidia na mwenye moyo mchangamfu. Kwa uhakika, sisi sote twataka kuwa mtu wa aina hiyo.—Matendo 11:22-24.
Waongo Wafichuliwa
22, 23. Dhambi ya Anania na Safira ilikuwa nini, nasi twaweza kunufaikaje na lililowapata?
22 Hata hivyo, Anania na mke wake, Safira, waliacha kumkiri Yehova kuwa Mtawala wao. (5:1-11) Waliuza shamba na kuweka kiasi fulani cha pesa huku wakijifanya eti wamewapa mitume kiasi chote. Maarifa ambayo Petro alipewa na roho ya Mungu yalimwezesha atambue unafiki wao, hiyo ikiongoza kwenye kifo chao. Lo, ni onyo lililoje kwa wale ambao Shetani huwashawishi wawe watu kombokombo!—Mithali 3:32; 6:16-19.
23 Baada ya kituko hiki, hakuna mtu mwenye makusudio mabaya aliyekuwa na moyo mkuu wa kujiunga na wanafunzi. Wengine walipata kuwa waamini. (5:12-16) Zaidi ya hilo, wagonjwa na wenye kutaabishwa na roho wachafu walipokuwa wakitia imani katika nguvu za Mungu, ‘wote waliponywa.’
Tii Mungu Kuliko Wanadamu
24, 25. Kwa nini viongozi Wayahudi walinyanyasa mitume, lakini ni kiwango gani ambacho waaminifu hawa waliwekea watumishi wote wa Yehova?
24 Sasa kuhani wa juu na Masadukayo wakajaribu kutia pingamizi la kuzuia ukuzi huo mzuri ajabu kwa kuwatia gerezani mitume wote. (5:17-25) Lakini usiku huo malaika wa Mungu akawafungua. Na yalipofika mapambazuko wakawa wakifundisha hekaluni! Mnyanyaso hauwezi kuzuia watumishi wa Yehova.
25 Hata hivyo, mbano ulitumiwa mitume walipopelekwa mbele ya Sanhedrini. (5:26-42) Hata hivyo, walipoagizwa waache kufundisha, walisema hivi: “Ni lazima sisi tutii Mungu kuwa mtawala kuliko wanadamu.” (NW) Hiyo iliwawekea wanafunzi wa Yesu kiwango, ambacho hufuatwa na Mashahidi wa Yehova leo. Baada ya onyo kutoka kwa Gamalieli mwalimu wa Sheria, viongozi waliwapiga mitume, wakawaagiza waache kuhubiri, na kuwafungua.
26. Huduma ya mitume ililinganaje na ile ya Mashahidi wa Yehova leo?
26 Mitume walikuwa na shangwe kwamba walikuwa wamehesabiwa kustahiki kuvunjiwa heshima kwa ajili ya jina la Yesu. “Na kila siku, ndani ya hekalu na nyumbani mwao [na nyumba kwa nyumba, NW], hawakuacha kufundisha na kuhubiri habari njema.” Ndiyo, walikuwa wahudumu wa nyumba kwa nyumba. Ndivyo walivyo Mashahidi wa Mungu wa ki-siku-hizi, ambao pia wamepokea roho yake kwa sababu wao humtii yeye na kusema, “Yehova ndiye Mtawala wetu!”
Wewe Ungejibuje?
◻ Ni utume gani ambao ni lazima utimizwe na wafuasi wa Yesu, wa wakati uliopita na uliopo?
◻ Ni nini lililotukia siku ya Pentekoste 33 W.K.?
◻ Ni wakati gani na jinsi gani Petro alitumia ufunguo wa kwanza wa kiroho ambao Yesu alimpa?
◻ Twaweza kujifunza nini kutokana na kisa cha Anania na Safira?
◻ Walipoagizwa waache kuhubiri, ni kiwango gani ambacho mitume waliwawekea Mashahidi wa Yehova wote?