Sila—Chanzo cha Kitia-Moyo — Watchtower MAKTABA KWENYE MTANDAO

Sila—Chanzo cha Kitia-Moyo

TANGU mapema katika historia ya Ukristo, utendaji wa waangalizi wasafirio walio waaminifu ulikuwa muhimu sana kwa kutia makutaniko na watu wa Mungu moyo na pia kwa kueneza habari njema hadi sehemu ya mbali zaidi sana ya dunia. Sila ni mmoja wa waangalizi wa mapema zaidi waliowekwa rasmi naye alikuwa nabii na mshiriki mashuhuri wa kutaniko la Yerusalemu. Alikuwa mmoja wa wamishonari walioeneza evanjeli katika eneo la Ulaya kwa mara ya kwanza, naye alitimiza fungu muhimu katika mambo yaliyohusu kazi ya kuhubiri. Ni nini hasa kilichomfanya Sila awe na sifa nzuri za kustahili kufanya hayo yote? Na ni tabia zipi za utu wake ambazo ni vema tuziige?

Suala la Tohara

Wakati suala ambalo lingeweza kusababisha migawanyiko kuhusu tohara lilipotokea karibu mwaka wa 49 W.K., ilibidi baraza linaloongoza huko Yerusalemu lisambaze mwongozo ulio wazi miongoni mwa Wakristo ili kulitatua suala hilo. Katika hali hizo, Sila, ambaye pia aliitwa Silvano, atokea katika rekodi ya Biblia. Huenda alikuwa mmoja wa watu waliofanya uamuzi kisha akateuliwa kuwa mjumbe wa “mitume na wanaume wazee,” ili kuwasilisha uamuzi wao kwa “ndugu katika Antiokia na Siria na Kilikia.” Huko Antiokia, Sila na Yudasi (Barsaba), pamoja na Barnaba na Paulo, waliukabidhi ujumbe waliokuwa nao, kwa wazi wakisimulia matukio ya mkutano wa Yerusalemu, maamuzi yaliyofikiwa, na yaliyokuwemo katika barua hiyo. Pia, “wakawatia moyo akina ndugu kwa hotuba nyingi na kuwatia nguvu.” Tokeo lenye kufurahisha ni kwamba Wakristo jijini Antiokia “walishangilia.”—Matendo 15:1-32.

Hivyo basi, Sila alitimiza fungu muhimu katika kusuluhisha suala hilo la maana sana. Lakini mgawo huo haukuwa rahisi. Hapakuwa na namna ya kujua jinsi ambavyo kutaniko la Antiokia lingeupokea uamuzi uliofanywa. Kwa hivyo, “ilihitaji mtu mwenye hekima nyingi na busara ili kuyafafanua yale waliyoandika mitume katika barua yao,” asema mwelezaji mmoja. Kuteuliwa kwa Sila ili kutimiza mgawo huo uliohitaji uangalifu mkubwa hutufahamisha jambo fulani kuhusu aina ya mtu aliyekuwa. Angeweza kutegemewa kabisa kuwakilisha miongozo ya baraza linaloongoza kwa uaminifu. Ni lazima pia alikuwa mwangalizi mwenye hekima aliyekuwa na uvutano wenye kupatanisha wakati ubishi ulipolitisha kutaniko.

Asafiri na Paulo

Haijulikani ikiwa Sila alirudi au hakurudi Yerusalemu baada ya utume huo. Kwa vyovyote vile, baada ya kutoelewana baina ya Barnaba na Paulo juu ya Yohana Marko, Paulo alimchagua Sila. Sila alikuwa Antiokia wakati huo, naye Paulo akamchagua kwa safari mpya iliyokusudiwa mwanzoni kuwa ya kutembelea tena miji ambako Paulo alihubiri wakati wa safari yake ya kwanza ya umishonari.—Matendo 15:36-41.

Huenda kuchaguliwa kwa Sila kulitegemea maoni yake mazuri kuhusu utume kwa Wasio Wayahudi na pia mamlaka aliyokuwa nayo akiwa nabii na akiwa msemaji wa baraza linaloongoza, ambayo ingesaidia kukabidhi maamuzi yao kwa waamini waliokuwa Siria na Kilikia. Matokeo yalikuwa mazuri sana. Kitabu cha Matendo chasimulia: “Basi walipoendelea kusafiri kuyapitia majiji walikuwa wakiwakabidhi wale wa huko maagizo yaliyokuwa yameamuliwa na mitume na wanaume wazee waliokuwa Yerusalemu ili yashikwe. Kwa hiyo, kwa kweli, makutaniko yakaendelea kufanywa imara katika imani na kuongezeka idadi siku baada ya siku.”—Matendo 16:4, 5.

Wamishonari hao walipoendelea na safari yao, roho takatifu iliwazuia mara mbili wasiende mahali walipokusudia. (Matendo 16:6, 7) Wakiwa safarini, Timotheo akajiunga nao huko Listra, baada ya “matabiri” fulani yasiyotajwa ambayo yalimhusu. (1 Timotheo 1:18; 4:14) Kupitia ono lililokabidhiwa Paulo, aliyekuwa pia na zawadi ya kutoa unabii, waandamani hao wasafirio walielekezwa wasafiri kwa mashua hadi Makedonia, huko Ulaya.—Matendo 16:9, 10.

Apigwa na Kufungwa Jela

Huko Filipi, “jiji kubwa la wilaya,” Sila alipata mateso yasiyoweza kusahaulika. Baada ya Paulo kumfukuza roho wa uaguzi amtoke msichana-mtumishi, wamiliki wake, wakiona kuwa chanzo cha mapato yao kimeondolewa, waliwakokota Sila na Paulo hadi mbele ya mahakimu wa jiji. Likiwa tokeo, watu hao wawili walivunjiwa heshima kwa kuonyeshwa hadharani kuwa watenda-maovu, kwa kuraruliwa mavazi yao ya nje yawatoke, na kupigwa kwa fito mahali pa soko.—Matendo 16:12, 16-22.

Hayo mapigo ya viboko hayakuwa tu adhabu yenye kuogofya, yakiujaribu uvumilivu wa binadamu kufikia upeo, bali yalikuwa haramu pia katika kisa cha Paulo na Sila. Kwa nini? Sheria za Roma zilikataza raia yeyote wa Roma asipigwe. Paulo, na yaelekea Sila pia, walikuwa na uraia wa Roma. Baada ya kupigwa “mapigo mengi,” Paulo na Sila wakatupwa ndani ya gereza ambamo miguu yao ilifungwa sana katika mikatale. Hiyo mikatale ilikuwa “vyombo vya kutisha sana,” aeleza Gustav Stählin, “ambamo miguu ya wafungwa ingeweza kupanuliwa jinsi walinzi wa jela walivyopenda, wakiipanua kwa njia iliyomzuia mtu asilale.” Na bado, katikati ya usiku, migongo yao ikiwa imejaa majeraha yenye maumivu, “Paulo na Sila walikuwa wakisali na kumsifu Mungu kwa wimbo.”—Matendo 16:23-25.

Hilo latufahamisha jambo jingine kuhusu utu wa Sila. Alikuwa mwenye shangwe kwa sababu walikuwa wakiteseka kwa ajili ya jina la Kristo. (Mathayo 5:11, 12; 24:9) Kwa wazi, hiyo ndiyo roho iliyokuwa imewawezesha Sila na waandamani wake wawe wenye matokeo katika kulitia moyo na kuliimarisha kutaniko wakati wa safari yao ya Antiokia, ikiwafanya Wakristo wenzao washangilie. Ni lazima shangwe ya Paulo na Sila iwe iliongezeka walipofunguliwa na tetemeko la ardhi kimuujiza kutoka jela na kuweza kumsaidia mlinzi wa jela aliyetaka kujiua kimakusudi na familia yake wadhihirishe imani katika Mungu.—Matendo 16:26-34.

Kupigwa viboko na kufungwa jela hakukumtisha Paulo wala Sila. Amri ya kuwafungulia ilipotolewa, walikataa kutoka Filipi kisirisiri na kwa kuaibika, kama walivyotarajia mahakimu. Walikataa kutishwa, nao wakayageuza mambo dhidi ya maofisa hao wenye kiburi. “Walitupiga viboko hadharani bila kuhukumiwa kuwa wenye hatia, watu walio Waroma, na kututupa ndani ya gereza; na je, sasa wanatufukuza kwa siri?” Paulo akauliza. “La, hasha! lakini acha wao wenyewe waje watutoe nje.” Wakiogopa matokeo, mahakimu hao walilazimika kuwasihi hao watu wawili waondoke jijini.—Matendo 16:35-39.

Baada ya kuwashawishi watawala waone haki zao wakiwa raia wa Roma, Paulo na Sila wakakubali ombi la mahakimu—lakini baada tu ya kuwaaga rafiki zao. Kwa kupatana na jambo lililokuwa sasa ni kawaida ya hiyo safari yote ya kuhubiri, Sila na mwenzake “wakawatia moyo” akina ndugu mara nyingine tena, nao wakaondoka.—Matendo 16:40.

Kutoka Makedonia Hadi Babiloni

Kwa kuwa hawakuvunjwa moyo kwa sababu ya jambo hilo baya lililowapata, Paulo, Sila, pamoja na waandamani wao wakasonga mbele kuelekea maeneo mapya ya umishonari. Huko Thesalonike walikabili magumu tena. Kwa sababu ya mafanikio ya Paulo katika huduma kwa kipindi cha Sabato tatu, wapinzani wenye wivu waliuchochea umati, hivyo likawa jambo la hekima kuondoka jijini usiku. Walisafiri hadi Berea. Baada ya kusikia juu ya matimizo ya Paulo na waandamani wake jijini humo, wapinzani hao wakaja kutoka Thesalonike. Paulo aliendelea na safari peke yake, lakini Sila na Timotheo wakabaki Berea ili wakitunze kikundi cha watu waliokuwa wameanza tu kupendezwa karibuni. (Matendo 17:1-15) Sila na Timotheo walijiunga tena na Paulo jijini Korintho, wakiwa na habari njema, na yaelekea pia zawadi, kutoka kwa rafiki waaminifu huko Makedonia. Huenda jambo hilo lilimwezesha mtume huyo aliyekuwa na uhitaji kuacha kazi ya kimwili, ambayo alikuwa akiifanya wakati huo, na kuanza kuhubiri tena wakati wote kwa bidii. (Matendo 18:1-5; 2 Wakorintho 11:9) Huko Korintho, Sila na Timotheo wanarejezewa tena kuwa waeneza-evanjeli na waandamani wa Paulo. Hivyo, ni wazi kwamba utendaji wao haukupungua wakiwa jijini humo.—2 Wakorintho 1:19.

Matumizi ya kiwakilishi nomino “twa-” kotekote katika barua zilizoandikiwa Wathesalonike—zote mbili zikiwa ziliandikiwa Korintho wakati huo—yamedhaniwa kuwa yamaanisha Sila na Timotheo walishiriki kuziandika. Hata hivyo, wazo la kwamba Sila alijishughulisha na uandishi, lategemea hasa yale Petro asemayo kuhusu moja ya barua zake. Petro asema kwamba aliandika barua yake ya kwanza kutoka Babiloni “kupitia Silvano, ndugu mwaminifu.” (1 Petro 5:12, 13) Ingawa huenda hilo likamaanisha tu kwamba Silvano ndiye aliyeipeleka, tofauti ya kimtindo kati ya barua mbili za Petro huenda ikadokeza kuwa alimtumia Sila akiwa mwandishi ili kuandika barua ya kwanza lakini si ya pili. Hivyo, labda kimoja cha vipawa vingi vya Sila na mapendeleo yake ya kitheokrasi kilikuwa kile cha kuwa mwandishi.

Kielelezo cha Kuigwa

Rekodi yake huvutia tunapotafakari kwa makini mambo tujuayo kwamba Sila aliyafanya. Yeye ni kielelezo bora kabisa kwa wamishonari na waangalizi wasafirio wa leo. Alijidhabihu pasipo ubinafsi kwa kutembea safari ndefu, si ili apate faida za kimwili wala sifa, bali awasaidie wengine. Lengo lake lilikuwa kuwatia moyo kwa shauri la hekima na busara, hotuba zenye kuchangamsha zilizotayarishwa vizuri, na vilevile kupitia bidii yake katika huduma ya shambani. Hata iwe una daraka jipi miongoni mwa watu wa Yehova waliopangwa kitengenezo, ikiwa wewe pia wajitahidi kuwa na mwelekeo ufaao—hata unapokabili magumu—wewe pia utakuwa chanzo cha kitia-moyo kwa waamini wenzako.

[Ramani katika ukurasa wa 29]

(Ona mpangilio kamili katika nakala iliyochapishwa)

Safari ya Pili ya Umishonari ya Paulo

Bahari Kuu

Antiokia

Derbe

Listra

Ikoniamu

Troasi

Filipi

Amfipolisi

Thesalonike

Berea

Athene

Korintho

Efeso

Yerusalemu

Kaisaria

[Hisani]