Vijana—Kinzeni Roho ya Ulimwengu

“Basi sisi tulipokea, si roho ya ulimwengu, bali roho itokayo kwa Mungu.”—1 WAKORINTHO 2:12.

1, 2. (a) Ni tofauti gani iwezayo kuonekana kati ya vijana walio katika ulimwengu na vijana walio katika makutaniko ya Mashahidi wa Yehova? (b) Ni pongezi gani changamfu iwezayo kupewa vijana Mashahidi walio wengi?

“KIZAZI chetu kichanga kimevunjika moyo, kimekataliwa na kinaasi.” Ndivyo lilivyotangaza gazeti la Australia The Sun-Herald. Liliongeza kusema: “Rekodi za mahakama zaonyesha ongezeko la asilimia 22 [zaidi ya mwaka uliopita] katika idadi ya wachanga wanaoshtakiwa kwa kufanya mashambulio mabaya . . . Watoto wanajiua kwa kiwango ambacho kimeongezeka mara tatu tangu katikati ya miaka ya 1960 . . . Na pengo kati ya wazazi na watoto limekuwa bonde kubwa linalomeza idadi inayoongezeka ya vijana wanaojiangamiza kwa dawa za kulevya na vileo.” Hata hivyo, hii si hali ya nchi moja tu. Ulimwenguni kote, wazazi, walimu, na wataalamu wa mambo ya akili, husikitikia hali ya vijana.

² Hiyo ni tofauti dhahiri kama nini kati ya vijana wa leo na vijana wenye afya walio katika makutaniko ya Mashahidi wa Yehova! Haimaanishi wao ni wakamilifu. Wao pia wanapambana na “tamaa zenye kutukia ujanani.” (2 Timotheo 2:22) Ingawa hivyo, wakiwa kikundi, vijana hawa wamesimama kijasiri kwa ajili ya lililo jema nao wamekataa kushindwa na misongo ya ulimwengu. Twawapongeza kwa moyo wote enyi vijana wote mnaoshinda vita dhidi ya “matendo ya ufundi” ya Shetani! (Waefeso 6:11, NW, kielezi-chini) Kama mtume Yohana, twachochewa kusema: “Ninawaandikia nyinyi, wanaume [na wanawake] vijana, kwa sababu nyinyi ni wenye nguvu na neno la Mungu hukaa katika nyinyi na mmemshinda mwovu.”—1 Yohana 2:14.

3. Neno “roho” laweza kumaanisha nini?

³ Ingawa hivyo, ili kuendelea kushinda pigano dhidi ya yule mwovu, ni lazima ukinze kwa bidii kile Biblia hukiita “roho ya ulimwengu.” (1 Wakorintho 2:12) Kwa mujibu wa kichapo fulani chenye mamlaka juu ya Kigiriki, neno “roho” laweza kumaanisha “mwelekeo au uvutano unaojaza na kutawala nafsi ya mtu yeyote yule.” Kwa kielelezo, ukiona mtu ni mwenye hasira, huenda ukasema kwamba mtu huyo ana “roho” mbaya. “Roho” yako, au mwelekeo wako wa akilini huathiri maamuzi unayofanya; huongoza matendo yako na usemi wako. Kwa kupendeza, watu mmoja-mmoja na pia vikundi waweza kudhihirisha “roho” fulani. Mtume Paulo aliandikia kikundi cha Wakristo: “Fadhili isiyostahiliwa ya Bwana Yesu Kristo iwe pamoja na roho ambayo nyinyi watu mwaonyesha.” (Filemoni 25) Basi, ulimwengu huu unadhihirisha roho gani hasa? Kwa kuwa “ulimwengu mzima unakaa katika nguvu ya mwovu,” Shetani Ibilisi, roho ya ulimwengu haiwezi kuwa yenye kujenga, au sivyo?—1 Yohana 5:19.

Kuitambulisha Roho ya Ulimwengu

4, 5. (a) Ni roho gani iliyokuwa imewaathiri wale waliokuwa katika kutaniko la Efeso kabla hawajawa Wakristo? (b) Ni nani aliye “mtawala wa mamlaka ya hewa,” na “hewa” ni nini?

⁴ Paulo aliandika hivi: “Ni nyinyi Mungu aliowafanya kuwa hai ingawa mlikuwa wafu katika makosa na dhambi zenu, ambazo katika hizo wakati fulani nyinyi mlitembea kulingana na mfumo wa mambo wa ulimwengu huu, kulingana na mtawala wa mamlaka ya hewa, roho ambayo sasa hutenda katika wana wa kutotii. Ndiyo, miongoni mwao sisi sote wakati fulani tulijiendesha wenyewe kwa kupatana na tamaa za mwili wetu, tukifanya mambo yanuiwayo na mwili na fikira, nasi kiasili tulikuwa watoto wa hasira ya kisasi sawa na wale wengine.”—Waefeso 2:1-3.

⁵ Kabla ya kujifunza njia ya Kikristo, Wakristo katika Efeso walikuwa wakimfuata bila kujua “mtawala wa mamlaka ya hewa,” Shetani Ibilisi. “Hewa” si mahali halisi wanakokaa Shetani na roho waovu wake. Paulo alipoyaandika maneno hayo, Shetani Ibilisi na roho waovu wake walikuwa bado wanaruhusiwa kuingia mbinguni. (Linganisha Ayubu 1:6; Ufunuo 12:7-12.) Neno “hewa” lamaanisha roho, au mtazamo wa akilini, unaotawala ulimwengu wa Shetani. (Linganisha Ufunuo 16:17-21.) Kama hewa inayotuzunguka, roho hii ipo kila mahali.

6. “Mamlaka ya hewa” ni nini, nayo hudhihirishwaje kuhusiana na vijana wengi?

⁶ Lakini “mamlaka ya hewa” ni nini? Usemi huu labda hurejezea uvutano mkubwa wa “hewa” hii juu ya watu. Paulo alisema kwamba roho hii “hutenda katika wana wa kutotii.” Kwa hiyo, roho ya ulimwengu husababisha roho ya kutotii na uasi, nayo hudhihirishwa kwa njia fulani kupitia msongo wa marika. “Ukiwa shuleni,” asema msichana mchanga Shahidi, “kila mtu hukutia moyo uasi angalau kidogo. Watoto hukuheshimu zaidi ukifanya tendo linaloelekea uasi.”

Njia Mbalimbali Ambazo Roho ya Ulimwengu Inadhihirika

7-9. (a) Taja njia kadhaa ambazo kupitia hizo roho ya ulimwengu inadhihirika miongoni mwa vijana leo. (b) Je, umeyaona mambo hayo mahali unapoishi?

⁷ Roho ya ulimwengu hudhihirikaje miongoni mwa vijana leo? Ukosefu wa ufuatiaji haki na uasi. Gazeti moja liliripoti kwamba zaidi ya asilimia 70 ya vijana wa vyuo walisema kwamba walidanganya walipokuwa shule ya sekondari. Usemi usio na staha, wenye kejeli, na mchafu umeenea pia. Ni kweli kwamba wakati fulani Yobu na Paulo walitumia usemi ambao watu fulani waweza kuuona kama kejeli ili kuonyesha ghadhabu ya haki. (Ayubu 12:2; 2 Wakorintho 12:13) Hata hivyo, kejeli yenye ukatili inayotoka vinywani mwa vijana wengi leo mara nyingi ni maneno machafu.

⁸ Tafrija za kupita kiasi ni udhihirisho pia wa roho ya ulimwengu. Vijana wanapenda sana vilabu vya usiku, rave,a na aina nyingine za sherehe zenye makelele. Mtindo wa kuvaa na kujipamba kupita kiasi umeenea vilevile. Kuanzia mitindo ya mavazi makubwa-makubwa ya ‘hipu-hopu’ hadi mitindo yenye kushtua, kama vile kutoboa mwili, vijana wengi wa leo hujidhihirisha kuwa na roho ya uasi ya ulimwengu. (Linganisha Waroma 6:16.) Udhihirisho mwingine ni kushughulikia mno vitu vya kimwili. Kwa mujibu wa jarida moja la elimu, “wauzaji wanabana watoto kila upande kwa mbinu nyingi za uuzaji na kwa bidhaa nyingi mno.” Vijana Wamarekani wanapofikia kuhitimu shule ya sekondari, huwa wameona matangazo ya biashara 360,000 katika televisheni. Huenda marika wako pia wakakubana ununue. Msichana wa miaka 14 asema hivi: “Sikuzote wenzako wanakuuliza, ‘Je, sweta, jaketi, na dangarizi yako ni chapa gani?’”

⁹ Tangu nyakati za Biblia, muziki usiofaa umekuwa chombo cha Shetani cha kuchochea tabia isiyo safi. (Linganisha Kutoka 32:17-19; Zaburi 69:12; Isaya 23:16.) Basi, haishangazi kwamba muziki wenye maneno—labda yaliyo dhahiri—yanayoamsha ashiki ya ngono, matusi, na miendo ya kelele na inayosisimua unapendwa sana. Na bado, udhihirisho mwingine wa roho isiyo safi ya ulimwengu huu ni ukosefu wa adili katika ngono. (1 Wakorintho 6:9-11) Gazeti The New York Times laripoti hivi: “Kwa matineja wengi, ngono imekuwa kama desturi ya mpito. . . Zaidi ya theluthi mbili ya vijana wa shule ya sekondari wamefanya ngono.” Makala katika The Wall Street Journal ilionyesha uthibitisho kwamba watoto kati ya miaka 8 na 12 “wameanza kujiingiza zaidi katika ngono.” Mshauri mmoja wa shule aliyestaafu hivi majuzi asema hivi: “Tumeanza kuona vijana kadhaa wa darasa la sita wakipata mimba.”b

Kuikataa Roho ya Ulimwengu

10. Vijana fulani wa familia za Kikristo wameshindwaje na roho ya ulimwengu?

¹⁰ Kwa kusikitisha, vijana fulani Wakristo wameshindwa na roho ya ulimwengu. “Nilijionyesha kuwa mwema mbele ya wazazi wangu na Wakristo wenzangu,” akiri msichana mmoja Mjapani. “Ingawa pia niliishi maisha maradufu.” Kijana mmoja wa Kenya asema hivi: “Niliishi maisha maradufu kwa kipindi fulani, yaliyotia ndani karamu, muziki wa roki, na rafiki wasiofaa. Nilijua kufanya hivyo ni makosa, lakini nilijaribu kupuuza, nikitumaini kwamba siku moja ningeacha tu. Lakini haikuwa hivyo. Mambo yalizidi tu kuharibika.” Kijana mwingine, wa Ujerumani, asema hivi: “Yote yalitokana na kuwa na rafiki wasiofaa. Kisha nikaanza kuvuta sigareti. Nilitaka niwatie wazazi wangu uchungu, lakini nikajiumiza mwenyewe tu.”

11. Kalebu aliwezaje kukinza kufuatana na umati wakati wapelelezi kumi walipoleta ripoti mbaya?

¹¹ Hata hivyo, yawezekana kuikinza na kuikataa roho ya ulimwengu. Fikiria Kalebu, kielelezo cha zamani. Wapelelezi kumi waoga walipoleta ripoti mbaya juu ya Bara Lililoahidiwa, yeye, pamoja na Yoshua, walikataa kutishwa na kufuatana na umati. Walitangaza kwa ujasiri hivi: “Nchi ile tuliyopita kati yake ili kuipeleleza, ni nchi njema mno ya ajabu. Ikiwa BWANA anatufurahia, atatuingiza katika nchi hii atupe iwe yetu, nayo ni nchi yenye wingi wa maziwa na asali.” (Hesabu 14:7, 8) Ni nini kilichomwezesha Kalebu akinze msongo huo wote? Yehova alisema hivi kumhusu Kalebu: “Amedhihirisha roho tofauti.”—Hesabu 14:24, NW.

Kudhihirisha “Roho Tofauti”

12. Kwa nini ni muhimu kudhihirisha “roho tofauti” kuhusiana na usemi wako?

¹² Leo, yahitaji ujasiri na nguvu ili kudhihirisha “roho tofauti,” au mtazamo wa akilini—ulio tofauti na ule wa ulimwengu. Njia moja ya kuionyesha ni kuepuka usemi wa kejeli, usio na staha. Kwa kupendeza, neno la Kiingereza ambalo hapa limetafsiriwa “kejeli” limetolewa kwenye kitenzi cha Kigiriki kinachomaanisha kihalisi “kung’wafua nyama kama vile mbwa.” (Linganisha Wagalatia 5:15.) Kama vile meno ya mbwa yawezavyo kung’wafua nyama kutoka mfupani, “ucheshi” wa kejeli waweza kuwaondolea wengine heshima yao. Lakini Wakolosai 3:8 hukuhimiza ‘uyaweke mbali nawe hayo, hasira ya kisasi, hasira, ubaya, usemi wenye kuudhi, na maongezi yenye aibu kutoka katika kinywa chako.’ Nayo Mithali 10:19 yataarifu hivi: “Katika wingi wa maneno hapakosi kuwa na maovu; bali yeye azuiaye midomo yake hufanya akili.” Mtu akikutukana, ujidhibiti nawe ‘umgeuzie shavu la pili,’ labda kwa kuongea na mtukanaji huyo kwa utulivu na kwa amani faraghani.—Mathayo 5:39; Mithali 15:1.

13. Vijana waweza kudhihirishaje maoni yaliyosawazika juu ya vitu vya kimwili?

¹³ Njia nyingine ya kuonyesha “roho tofauti” ni kuwa na maoni yenye usawaziko ya vitu vya kimwili. Bila shaka, kutaka kuwa na vitu vyema ni jambo la kawaida. Kwa wazi, Yesu Kristo mwenyewe alikuwa na angalau vazi moja bora. (Yohana 19:23, 24) Ingawa hivyo, ikiwa tamaa yako kubwa ni kumiliki vitu na kuomba wazazi wako kila mara wakununulie vitu wasivyoweza kugharimia au ikiwa wataka tu kuiga vijana wengine, basi huenda roho ya ulimwengu ina mamlaka juu yako kuliko unavyowazia. Biblia yasema hivi: “Kila kitu kilicho katika ulimwengu—tamaa ya mwili na tamaa ya macho na wonyesho wa mtu wa kujivunia njia yake ya kutegemeza maisha—hakitokani na Baba, bali hutokana na ulimwengu.” Naam, usishindwe na mamlaka ya roho ya ulimwengu yenye kufuatia vitu vya kimwili! Jizoeze kuridhika na vitu ulivyo navyo.—1 Yohana 2:16; 1 Timotheo 6:8-10.

14. (a) Watu wa Mungu katika siku ya Isaya walidhihirishaje maoni yasiyosawazika kuhusu tafrija? (b) Vijana fulani Wakristo wamekabili hatari zipi kwenye vilabu vya usiku na karamu zenye makelele?

¹⁴ Ni muhimu pia kuweka tafrija mahali pafaapo. Nabii Isaya alitangaza hivi: “Ole wao waamkao asubuhi na mapema, wapate kufuata kileo; wakishinda sana hata usiku wa manane mpaka mvinyo imewaka kama moto ndani yao! Na kinubi, na zeze, na matari, na filimbi, na mvinyo, zote ziko katika karamu zao; lakini hawaiangalii kazi ya BWANA wala kuyafikiri matendo ya mikono yake.” (Isaya 5:11, 12) Yahuzunisha kwamba vijana fulani Wakristo wameshiriki karamu zenye makelele kama hizo. Kikundi kimoja cha vijana Wakristo walipoulizwa wafafanue mambo yanayotendeka kwenye vilabu vya usiku vya vijana, dada mmoja mchanga alisema: “Wanapigana nyakati zote. Nimewahi kujikuta katikati ya mapigano hayo.” Ndugu mchanga akaongezea hivi: “Kunywa, kuvuta sigareti, mambo kama hayo.” Ndugu mwingine mchanga alikiri hivi: “Watu hulewa. Hutenda kama wapumbavu! Na dawa za kulevya huwepo. Mambo mengi mabaya hutendeka. Ukienda huko ukifikiri kwamba hutaathiriwa, basi umekosea.” Kwa kufaa, basi, Biblia huziorodhesha sherehe zenye makelele, au “karamu zenye makelele,” miongoni mwa “kazi za mwili.”—Wagalatia 5:19-21; Byington; Waroma 13:13.

15. Biblia hutoa maoni gani yenye usawaziko juu ya tafrija?

¹⁵ Kuepuka tafrija inayodhuru hakutafanya uishi maisha yasiyo na furaha. Sisi humwabudu “Mungu mwenye furaha,” anayetaka uufurahie ujana wako! (1 Timotheo 1:11; Mhubiri 11:9) Lakini Biblia yaonya hivi: “Mtu apendaye anasa [“vitumbuizo,” Lamsa] atakuwa maskini.” (Mithali 21:17) Naam, ukifanya tafrija kuwa jambo la maana zaidi maishani mwako, utapata umaskini wa kiroho. Kwa hiyo fuata kanuni za Biblia uchaguapo tafrija. Kuna njia nyingi za kujifurahisha zinazoweza kukujenga wala si kukuharibu.c—Mhubiri 11:10.

16. Vijana Wakristo waweza kuonyeshaje kwamba wao ni tofauti?

¹⁶ Pia, kuvalia na kujipamba kwa njia yenye kiasi, kukataa mitindo ya ulimwengu, kutaonyesha kuwa wewe ni tofauti. (Waroma 12:2; 1 Timotheo 2:9) Hali hiyo pia yahusu uteuzi wako wa muziki. (Wafilipi 4:8, 9) “Nina muziki ninaojua kwamba napaswa kuutupa,” akiri Mkristo mmoja mchanga, “lakini huo ni mtamu!” Vivyo hivyo, mwanamume mwingine mchanga alikiri: “Muziki ni mtego kwangu kwa sababu naupenda. Nikitambua huo haufai, au wazazi wangu wakinieleza kuwa haufai, mimi kwa kweli hulazimisha akili yangu idhibiti moyo wangu kwa sababu moyoni mwangu naupenda muziki huo.” Vijana, ‘msikose kuwa na ujuzi kuhusu mbinu [za Shetani]’! (2 Wakorintho 2:11) Yeye anatumia muziki katika jitihada ya kuwageuza vijana Wakristo wamwache Yehova! Makala zimechapishwa katika vichapo vya Watch Tower zikizungumzia muziki wa rapu, muziki wenye mdundo mzito, na roki.d Hata hivyo, vichapo vya Watch Tower haviwezi kuelezea juu ya kila mtindo mpya wa muziki ambao huenda ukatokea. Ni lazima, basi, utumie “busara” na “ufahamu” unapochagua muziki.—Mithali 2:11.

17. (a) Por·neiʹa ni nini, nayo huhusisha matendo gani? (b) Mapenzi ya Mungu ni nini kuhusu mambo ya maadili?

¹⁷ Hatimaye, ni lazima utunze usafi wako wa kiadili. Biblia yasihi: “Ukimbieni uasherati.” (1 Wakorintho 6:18) Neno la awali la Kigiriki kwa uasherati, por·neiʹa, hurejezea matendo yote haramu ya kingono yanayohusisha utumizi wa viungo vya uzazi nje ya vifungo vya ndoa. Hilo lahusisha ngono ya kinywa na kupapasa-papasa viungo vya uzazi kimakusudi. Idadi fulani ya vijana Wakristo wamejihusisha katika tabia kama hiyo, wakidhani kwamba hawafanyi uasherati. Ingawa hivyo, Neno la Mungu lasema wazi hivi: “Kwa maana haya ndiyo mapenzi ya Mungu, kule kutakaswa kwenu, kwamba mjiepushe na uasherati; kwamba kila mmoja wenu apaswe kujua jinsi ya kupata umiliki wa chombo chake mwenyewe katika utakaso na heshima.”—1 Wathesalonike 4:3, 4.

18. (a) Kijana aweza kuepukaje kuchafuliwa na roho ya ulimwengu? (b) Ni nini kitakachozungumziwa katika makala ifuatayo?

¹⁸ Ndiyo, kwa msaada wa Yehova, unaweza kuepuka kuchafuliwa na roho ya ulimwengu! (1 Petro 5:10) Hata hivyo, mara nyingi Shetani huficha mitego yake hatari, na huenda wakati mwingine ikahitaji ufahamu kamili ili kutambua hatari. Makala yetu ifuatayo imekusudiwa kuwasaidia vijana wasitawishe nguvu zao za ufahamu.

[Maelezo ya Chini]

Maswali ya Kupitia

◻ “Roho ya ulimwengu” ni nini, nayo hudhihirishaje “mamlaka” juu ya watu?

◻ Roho ya ulimwengu hudhihirika kwa njia gani mbalimbali miongoni mwa vijana wengi leo?

◻ Vijana Wakristo waweza kudhihirishaje “roho tofauti” kuhusiana na usemi na tafrija?

◻ Vijana Wakristo waweza kudhihirishaje “roho tofauti” kuhusiana na maadili na muziki?

[Picha katika ukurasa wa 9]

Mwenendo wa vijana wengi hudhihirisha kwamba wanatawaliwa na “mamlaka” ya roho ya ulimwengu

[Picha katika ukurasa wa 10]

Uwe mteuzi katika uchaguzi wako wa muziki

[Picha katika ukurasa wa 11]

Yahitaji ujasiri kukinza roho ya ulimwengu