Heshimu “Kile Ambacho Mungu Ameunganisha”

1, 2. Andiko la Waebrania 13:4 linapaswa kutuchochea kufanya nini?

JE, UNAFURAHIA kumheshimu Yehova? Bila shaka! Yehova anastahili heshima kutoka kwako, naye anaahidi kukuheshimu pia. (1 Sam. 2:30; Met. 3:9; Ufu. 4:11) Anataka pia uwaonyeshe heshima wanadamu wengine, kama vile maofisa wa serikali. (Rom. 12:10; 13:7) Lakini kuna mahali fulani hasa ambapo tukiwa mtu mmojammoja tunapaswa kuonyesha heshima, yaani, katika ndoa.

² Mtume Paulo aliandika: “Ndoa na iheshimiwe kati ya wote, na kitanda cha ndoa kisiwe na unajisi.” (Ebr. 13:4) Paulo hakuwa akitoa mapendekezo ya kijuujuu tu kuhusu ndoa. Badala yake, alielekeza maneno hayo kwa Wakristo, akimhimiza Mkristo mmojammoja aiheshimu ndoa, naam aione kuwa yenye thamani. Je, hivyo ndivyo unavyoiona ndoa kwa ujumla, na hasa ndoa yako mwenyewe ikiwa umefunga ndoa?

 3. Yesu alitoa ushauri gani muhimu kuhusu ndoa? (Tazama picha mwanzoni mwa makala hii.)

³ Ikiwa unaheshimu ndoa, unaiga mfano bora. Yesu aliheshimu ndoa. Mafarisayo walipomuuliza swali lililohusu talaka, Yesu alirejelea mambo ambayo Mungu alikuwa amesema kuhusiana na ndoa ya kwanza aliposema hivi: “Kwa sababu hiyo, mwanamume atamwacha baba yake na mama yake, na hao wawili watakuwa mwili mmoja.” Aliongeza kusema hivi: “Kile ambacho Mungu ameunganisha, mtu yeyote asikitenganishe.”—Soma Marko 10:2-12; Mwa. 2:24.

 4. Yehova aliweka kigezo gani kuhusu ndoa?

⁴ Kwa msingi huo, Yesu alikiri kwamba ndoa ilianzishwa na Mungu na akakazia kwamba ilipaswa kudumu. Mungu hakuwaambia Adamu na Hawa kwamba ndoa inaweza kufikia mwisho mume na mke wanapotalikiana. Kigezo ambacho Mungu aliweka kwenye bustani ya Edeni kuhusu ndoa ni mume mmoja na mke mmoja, “hao wawili” wakiwa wameunganishwa pamoja katika kifungo cha kudumu.

 5. Kifo huathirije kifungo cha ndoa?

⁵ Bila shaka unajua kwamba dhambi ya Adamu ilileta mabadiliko. Mojawapo ya mabadiliko hayo ni kifo, jambo ambalo lingeathiri ndoa. Tunaweza kuona ukweli huo kupitia maneno ambayo mtume Paulo aliandika alipokuwa akieleza kwamba Wakristo hawako chini ya Sheria ya Musa. Alitusaidia kuelewa kwamba kifo hukomesha ndoa na kwamba mwenzi aliyebaki anaweza kuoa au kuolewa tena.—Rom. 7:1-3.

 6. Sheria ya Musa inatusaidiaje kujua maoni ya Mungu kuhusu ndoa?

⁶ Sheria ambayo Mungu aliwapa Waisraeli ilitaja mambo fulani kuhusu ndoa. Sheria hiyo iliruhusu ndoa za wake wengi, zoea ambalo lilikuwepo hata kabla ya Mungu kuwapa Waisraeli Sheria hiyo. Hata hivyo, kulikuwa na sheria zilizolinda ndoa za wake wengi, nazo zilikusudiwa kuwalinda wanawake na watoto. Kwa mfano, ikiwa Mwisraeli angeoa mtumwa na baadaye akaamua kuoa mke wa pili, Mwisraeli huyo hakupaswa kumpunguzia mke wa kwanza chakula, mavazi, na haki yake ya ndoa. Mungu aliamuru kwamba alipaswa kumlinda na kumtunza. (Kut. 21:9, 10) Sisi hatuko chini ya Sheria, lakini kupitia Sheria hiyo tunaweza kuona jinsi Yehova anavyoiona ndoa kuwa yenye thamani sana. Je, jambo hilo halikuchochei wewe pia kuiheshimu ndoa?

7, 8. (a) Kulingana na andiko la Kumbukumbu la Torati 24:1, Sheria ilisema nini kuhusu talaka? (b) Maoni ya Yehova ni nini kuhusu talaka?

⁷ Lakini Sheria ilisema nini kuhusu talaka? Mungu aliendelea kuonyesha kwamba ndoa ni yenye thamani sana; hata hivyo, Sheria iliruhusu talaka. (Soma Kumbukumbu la Torati 24:1.) Mwanamume Mwisraeli angeweza kumtaliki mke wake ikiwa “[angeona] jambo fulani lisilofaa kwake.” Sheria haikusema ‘jambo hilo lisilofaa’ lilikuwa nini. Ni lazima jambo hilo lilikuwa la aibu au zito, si makosa fulani madogo-madogo. (Kum. 23:14) Inasikitisha kwamba kufikia siku za Yesu Wayahudi wengi walikuwa wakiwataliki wake zao “kwa sababu yoyote ile.” (Mt. 19:3) Kwa kweli hatungependa kamwe kuiga mtazamo wao.

⁸ Nabii Malaki alifunua maoni ya Mungu kuhusu talaka. Wakati huo, ilikuwa kawaida kwa mwanamume kumtaliki kwa hila ‘mke wa ujana wake,’ labda ili aoe mwanamke wa kipagani mwenye umri mdogo zaidi. Malaki alifunua maoni ya Mungu alipoandika hivi: “Ninachukia talaka.” (Mal. 2:14-16) Jambo hilo linapatana kabisa na kile ambacho Neno la Mungu linasema kuhusu ndoa ya kwanza: “[Mwanamume] atashikamana na mke wake, nao watakuwa mwili mmoja.” (Mwa. 2:24) Yesu aliunga mkono maoni ya Baba yake aliposema: “Kile ambacho Mungu ameunganisha mtu yeyote asikitenganishe.”—Mt. 19:6.

 9. Tunapaswa kuelewaje maneno ya Yesu kwenye andiko la Marko 10:11, 12?

⁹ Huenda mtu akauliza, ‘Je, kuna msingi wowote unaomruhusu Mkristo amtaliki mwenzi wake na kuoa au kuolewa tena?’ Yesu alieleza maoni yake kuhusu talaka aliposema hivi: “Yeyote anayemtaliki mke wake na kumwoa mwingine anafanya uzinzi dhidi yake, na ikiwa mwanamke baada ya kumtaliki mume wake anaolewa na mwingine, anafanya uzinzi.” (Marko 10:11, 12; Luka 16:18) Ni wazi kwamba Yesu aliheshimu ndoa na alitaka wengine pia wafanye hivyo. Mwanamume au mwanamke anayetoa kisingizio cha kumtaliki mwenzi wake mwaminifu ili afunge ndoa na mtu mwingine anafanya uzinzi. Huo ni uzinzi kwa sababu kumtaliki tu mwenzi wa ndoa hakumaanishi kwamba ndoa hiyo imeisha. Machoni pa Mungu, hao wawili bado ni “mwili mmoja.” Isitoshe, Yesu alisema kwamba mwanamume anayemtaliki mke wake asiye na hatia angemweka katika hatari ya kufanya uzinzi. Jinsi gani? Siku hizo, mwanamke aliyetalikiwa huenda angelazimika kuolewa tena ili apate utegemezo wa kifedha. Ikiwa angefanya hivyo angekuwa akifanya uzinzi.

10. Mkristo anaweza kuamua kumtaliki mwenzi wake na kufunga ndoa tena chini ya msingi gani?

¹⁰ Yesu alitaja msingi pekee unaoweza kukomesha ndoa. Alisema hivi: “Ninawaambia kwamba mtu yeyote anayemtaliki mke wake isipokuwa kwa sababu ya uasherati, [Neno la Kigiriki, por·neiʹa], na kumwoa mwingine, anafanya uzinzi.” (Mt. 19:9) Alikuwa ametaja jambo hilo tena kwenye Mahubiri yake ya Mlimani. (Mt. 5:31, 32) Katika pindi zote mbili Yesu alizungumza kuhusu “uasherati.” Neno hilo linatia ndani dhambi mbalimbali za kingono zinazofanywa nje ya ndoa, kama vile uzinzi, ukahaba, mahusiano ya kingono kati ya watu ambao hawajafunga ndoa, ngono kati ya watu wa jinsia moja, na ngono na wanyama. Kwa mfano, ikiwa mwanamume aliyefunga ndoa amefanya uasherati, mke wake anaweza kuamua kumtaliki au la. Ikiwa ataamua kumtaliki mume wake, basi machoni pa Mungu ndoa hiyo itakuwa imefikia mwisho.

11. Kwa nini Mkristo anaweza kuamua kwamba hatamtaliki mwenzi wake hata ingawa ana msingi wa Kimaandiko wa kufanya hivyo?

¹¹ Ona kwamba Yesu hakusema kuwa ikiwa mume au mke amefanya uasherati (por·neiʹa) ni lazima apewe talaka. Kwa mfano, mke anaweza kuamua kwamba hatavunja ndoa yake hata ingawa mume wake amefanya uasherati. Huenda bado anampenda na yuko tayari kumsamehe na kushirikiana naye ili kuboresha ndoa yao. Kihalisi, ikiwa atamtaliki mume wake na asiolewe tena atakabili changamoto mbalimbali. Itakuwaje kuhusu mahitaji yake ya kimwili na ya kingono? Vipi kuhusu upweke? Namna gani kuhusu watoto? Je, itakuwa vigumu zaidi kuwalea katika kweli ikiwa atamtaliki mume wake? (1 Kor. 7:14) Ni wazi kwamba mwenzi asiye na hatia atakabili changamoto kubwa.

12, 13. (a) Ndoa ya Hosea ilipatwa na nini? (b) Kwa nini Hosea alimchukua tena Gomeri, na jambo hilo linaweza kutufunza nini kuhusu ndoa leo?

¹² Kisa cha nabii Hosea kinatufunza jambo fulani. Mungu alimwambia Hosea amwoe Gomeri, ambaye baadaye angekuwa “mwanamke kahaba na [angezaa] watoto wa ukahaba.” Gomeri “akapata mimba na kumzalia [Hosea] mwana.” (Hos. 1:2, 3) Baada ya muda, Gomeri alipata binti na pia mwana, na huenda wote wawili walikuwa matokeo ya uzinzi wake. Ingawa Gomeri alifanya uzinzi mara kadhaa, Hosea hakuvunja ndoa hiyo. Mwishowe, alimwacha Hosea na kuwa mtumwa. Lakini bado Hosea alimchukua tena. (Hos. 3:1, 2) Yehova alitumia mfano wa Hosea kuonyesha jinsi alivyowasamehe Waisraeli tena na tena kwa sababu ya uzinzi wao wa kiroho. Tunaweza kujifunza nini kutokana na jambo hilo?

¹³ Mume au mke Mkristo anapofanya uasherati, mwenzi wake asiye na hatia atahitaji kufanya uamuzi. Yesu alisema kwamba mwenzi asiye na hatia angekuwa na msingi wa kumtaliki mwenzi wake na kuwa huru kuoa au kuolewa tena. Kwa upande mwingine, mwenzi asiye na hatia anaweza kumsamehe mwenzi wake aliyefanya uasherati. Kufanya hivyo kusingekuwa kosa. Hosea alimchukua tena Gomeri. Baada ya Gomeri kurudi kwa Hosea, hakupaswa kuwa na uhusiano wowote wa kingono na mwanamume mwingine. Hosea ‘hakufanya ngono’ na Gomeri kwa muda fulani. (Hos. 3:3) Hata hivyo, baada ya kipindi fulani hapana shaka kwamba Hosea alianza kuwa na mahusiano ya kingono tena na Gomeri, jambo linaloonyesha kwamba Mungu alikuwa tayari kuwakubali tena watu wake na kushirikiana tena pamoja nao. (Hos. 1:11; 3:3-5) Jambo hilo linahusuje ndoa leo? Ikiwa mwenzi asiye na hatia angeamua kwamba hatavunja ndoa yake, kurudia mahusiano ya kingono pamoja naye kungeonyesha kwamba amemsamehe mwenzi wake. (1 Kor. 7:3, 5) Kurudia mahusiano hayo kungeondoa msingi wa talaka. Hivyo, wanapaswa kushirikiana ili waishi kulingana na maoni ya Mungu kuhusu ndoa.

14. Kulingana na andiko la 1 Wakorintho 7:10, 11, ndoa inaweza kupatwa na nini?

¹⁴ Wakristo wote wanapaswa kujitahidi kuheshimu ndoa, kama Yehova na Yesu wanavyoiheshimu. Hata hivyo, huenda wengine wakashindwa kufanya hivyo kwa sababu wanadamu si wakamilifu. (Rom. 7:18-23) Hivyo, hatupaswi kushangaa kwamba baadhi ya Wakristo wa karne ya kwanza walikuwa na ndoa zenye matatizo. Paulo aliandika kwamba “mke hapaswi kutengana na mume wake”; ingawa hivyo, baadhi yao walikuwa wakitengana.—Soma 1 Wakorintho 7:10, 11.

15, 16. (a) Hata ikiwa ndoa ina matatizo, lengo linapaswa kuwa nini, na kwa nini? (b) Hata ikiwa mwenzi wetu si mwamini, tunaweza kutumiaje ushauri wa Paulo?

¹⁵ Paulo hakueleza sababu zilizofanya wenzi hao wa ndoa watengane. Kwa mfano, hawakutengana eti kwa sababu mume alikuwa amefanya uasherati na hivyo kumpa mke wake msingi wa kumtaliki na kisha kuolewa tena. Paulo aliandika kwamba mke aliyetengana na mume wake anapaswa “[kubaki] bila kuolewa la sivyo apatane tena na mume wake.” Hivyo, machoni pa Mungu wote wawili bado wameunganishwa katika kifungo cha ndoa. Paulo alishauri kwamba hata iwe ndoa inakabili matatizo gani, wenzi wa ndoa wanapaswa kuwa na lengo la kupatana ikiwa uasherati haukufanywa. Wenzi hao wanaweza kuomba mashauri ya Neno la Mungu kutoka kwa wazee wa kutaniko. Wazee hawapaswi kupendelea upande mmoja, badala yake wanapaswa kutoa ushauri wa Kimaandiko.

¹⁶ Huenda hali ikawa ngumu zaidi ikiwa mwenzi mmoja wa ndoa ndiye mwamini na anajitahidi kuishi kulingana na viwango vya Mungu. Matatizo yanapozuka, je, kutengana ndiyo suluhisho linalofaa? Kama tulivyoona, Maandiko yanasema kwamba uasherati ndiyo msingi pekee wa talaka, lakini hayataji sababu mbalimbali zinazoweza kuwafanya wenzi wa ndoa watengane. Paulo aliandika hivi: “Ikiwa mwanamke ana mume asiyeamini na mume huyo anakubali kuishi pamoja naye, basi asimwache mume wake.” (1 Kor. 7:12, 13) Sisi pia tunapaswa kufuata ushauri huo leo.

17, 18. Kwa nini Wakristo wengine wameamua kushikamana na ndoa zao licha ya matatizo?

¹⁷ Hata hivyo, imeonekana katika visa fulani kwamba “mume asiyeamini” ameonyesha wazi kwamba ‘hataki kuishi pamoja na mke wake.’ Huenda anampiga sana mke wake kufikia hatua ya kuhatarisha afya au uhai wake. Au anakataa kumtegemeza mke pamoja na watoto au anahatarisha kabisa hali yake ya kiroho. Katika visa kama hivyo, Wakristo fulani wamefikia uamuzi wa kibinafsi kwamba hata iwe mwenzi wao anasema nini, ameonyesha wazi kwamba ‘hataki waishi pamoja,’ na hivyo hana budi kutengana naye. Lakini Wakristo wengine wanaopitia hali ngumu kama hizo hawajatengana na wenzi wao; wamevumilia hali hiyo na wamejitahidi kuboresha ndoa zao. Kwa nini?

¹⁸ Kwa sababu hata wakitengana, wote wawili bado ni wenzi wa ndoa. Ikiwa watatengana, wote wawili watakabili changamoto kama tulivyoona awali. Mtume Paulo alitaja sababu nyingine ya kuendelea kuishi pamoja. Aliandika hivi: “Mume asiyeamini hutakaswa kuhusiana na mke wake, na mke asiyeamini hutakaswa kuhusiana na huyo ndugu; la sivyo, watoto wenu hawangekuwa safi, lakini sasa wao ni watakatifu.” (1 Kor. 7:14) Wakristo wengi washikamanifu wameendelea kuishi pamoja na wenzi wao wasioamini chini ya hali ngumu sana. Wanasema kwamba jitihada hizo hazikuwa za bure hasa wenzi wao walipoanza kumwabudu Yehova.—Soma 1 Wakorintho 7:16; 1 Pet. 3:1, 2.

19. Kwa nini kutaniko la Kikristo limejaa ndoa nyingi zenye furaha?

¹⁹ Yesu alizungumza kuhusu talaka, na mtume Paulo alitoa ushauri ulioongozwa na roho ya Mungu kuhusu kutengana. Wote wawili walitaka watumishi wa Mungu waheshimu ndoa. Leo, ulimwenguni kote, kutaniko la Kikristo limejaa ndoa nyingi zenye furaha. Inaelekea unajua wenzi wengi wa ndoa wenye furaha walio katika kutaniko lako. Waume walio katika ndoa hizo ni washikamanifu na wanawapenda wake zao, na wake wenye bidii wanawapenda wenzi wao, na wote wanaonyesha kwamba ndoa inaweza kuheshimiwa. Tunashangilia kwamba mamilioni ya watu wamethibitisha wazi ukweli wa maneno haya ya Mungu: “Kwa sababu hiyo mwanamume atamwacha baba yake na mama yake naye atashikamana na mke wake, na hao wawili watakuwa mwili mmoja.”—Efe. 5:31, 33.