“Kifo Kitafanywa Kuwa Si Kitu”
“Kikiwa ni adui wa mwisho, kifo kitafanywa kuwa si kitu.” —1 WAKORINTHO 15:26.
1, 2. (a) Mtume Paulo aliwatolea wafu tumaini gani? (b) Paulo alizungumzia swali gani kuhusu ufufuo?
“NINAAMINI katika . . . ufufuo wa mwili, na uhai udumuo milele.” Hivyo ndivyo isemavyo ile taarifa ya itikadi iitwayo Imani ya Mitume. Wakatoliki na vilevile Waprotestanti huikariri kwa utiifu, wasing’amue kwamba mambo wanayoamini yafanana zaidi na falsafa za Kigiriki kuliko chochote kile ambacho mitume waliwahi kuamini. Hata hivyo, mtume Paulo alikataa falsafa ya Kigiriki na hakuamini kwamba nafsi haiwezi kufa. Hata hivyo, aliamini kwa dhati kuwako kwa uhai wakati ujao na kupuliziwa kuandika hivi: “Kikiwa ni adui wa mwisho, kifo kitafanywa kuwa si kitu.” (1 Wakorintho 15:26) Hilo lamaanisha nini hasa kwa wanadamu wanaokufa?
2 Kwa kujibu, acheni turudi kwenye mazungumzo ya Paulo juu ya ufufuo yaliyorekodiwa katika 1 Wakorintho sura 15. Utakumbuka kwamba katika mistari ya kufungua, Paulo alithibitisha ufufuo kuwa sehemu muhimu ya fundisho la Kikristo. Sasa anazungumzia swali mahususi: “Hata hivyo, mtu fulani atasema: ‘Wafu watafufuliwaje? Ndiyo, wanakuja wakiwa na mwili wa namna gani?’”—1 Wakorintho 15:35.
Mwili wa Aina Gani?
3. Kwa nini watu fulani waliukataa ufufuo?
3 Kwa kuzusha swali hilo, huenda Paulo akawa alinuia kukinza uvutano wa falsafa ya Plato. Plato alifundisha kwamba mwanadamu ana nafsi isiyoweza kufa ambayo hubaki hai baada ya mwili kufa. Wale waliokua wakiwa na wazo kama hilo, bila shaka fundisho la Kikristo la ufufuo halikuonekana kuwa jambo la lazima. Ikiwa nafsi iliendelea kuwa hai baada ya kifo, ufufuo una maana gani? Na zaidi, yaelekea ufufuo ulionekana kuwa jambo lisilo la akili. Mwili unapooza na kuwa mavumbi, kunaweza kuwaje na ufufuo? Mwelezaji wa Biblia, Heinrich Meyer, asema kwamba ugomvi wa Wakorintho fulani labda ulitegemea “msingi wa falsafa ya kwamba, lilikuwa jambo lisilowezekana kurudisha vitu vinavyoufanyiza mwili.”
4, 5. (a) Kwa nini vipingamizi vya wasio na imani vilikuwa mambo yasiyo ya akili? (b) Eleza kielezi cha Paulo cha “punje tupu.” (c) Mungu huwapa watiwa-mafuta wenye kufufuliwa miili ya aina gani?
4 Paulo afichua upumbavu wa kusababu kwao: “Wewe mtu asiye na akili! Kile upandacho hakifanywi kuwa hai isipokuwa kwanza kife; na kwa habari ya kile upandacho, wapanda, si mwili utakaositawi, bali punje tupu, huenda ikawa, ya ngano au yoyote moja kati ya zile nyingine; lakini Mungu huipa mwili kama vile imempendeza, na kwa kila moja ya hizo mbegu mwili wayo yenyewe.” (1 Wakorintho 15:36-38) Mungu hangefufua miili ambayo watu walikuwa nayo walipokuwa duniani. Badala yake, kungekuwa na mgeuzo umbo.
5 Paulo alinganisha ufufuo na kumea kwa mbegu. Mbegu ndogo ya ngano huwa haifanani kwa vyovyote na mmea utakaoota kutoka kwake. Kichapo The World Book Encyclopedia chasema hivi: “Mbegu ianzapo kuota, hufyoza maji mengi sana. Hayo maji husababisha mabadiliko mengi ya kemikali ndani ya hiyo mbegu. Pia husababisha sehemu ya ndani ya mbegu kuvimba na kupasua ngozi ya nje ya mbegu.” Kwa kweli hiyo mbegu hufa ikiwa mbegu na kuwa mmea unaoibuka. “Mungu huipa mwili” kwa kuwa alizipanga sheria za kisayansi zinazoongoza kusitawi kwake, na kila mbegu hupokea mwili kulingana na aina yake. (Mwanzo 1:11) Vivyo hivyo, Wakristo watiwa-mafuta kwanza hufa wakiwa binadamu. Kisha, kwenye wakati wa Mungu uliowekwa, yeye huwafufua katika miili mipya kabisa. Kama vile Paulo alivyowaambia Wafilipi, “Yesu Kristo . . . ataufanya upya mwili wetu uliotwezwa ili upatanishwe na umbo la mwili wake wenye utukufu.” (Wafilipi 3:20, 21; 2 Wakorintho 5:1, 2) Wao hufufuliwa katika miili ya roho na huishi katika makao ya roho.—1 Yohana 3:2.
6. Kwa nini ni jambo la akili kuamini kwamba Mungu aweza kuwapa wenye kufufuliwa miili ifaayo ya roho?
6 Je, jambo hilo ni gumu mno kuamini? La. Paulo anasababu kwamba, wanyama wana miili mingi tofauti. Kwa kuongezea, yeye atofautisha malaika wa kimbingu na wanadamu wenye nyama na damu, akisema: “Kuna miili ya kimbingu, na miili ya kidunia.” Pia kuna tofauti kubwa kati ya uumbaji wa vitu visivyo na uhai. “Nyota hutofautiana na nyota kwa utukufu,” Paulo akasema, muda mrefu kabla sayansi haijagundua nyota kubwa kwa ndogo na zenye rangi tofauti-tofauti. Kwa kufikiria hilo, je, si jambo la akili kwamba Mungu aweza kuandaa miili ya roho ifaayo kwa ajili ya watiwa-mafuta wenye kufufuliwa?—1 Wakorintho 15:39-41.
7. Ni nini maana ya kutoharibika? na ya kutoweza kufa?
7 Kisha Paulo asema hivi: “Ndivyo pia ulivyo ufufuo wa wafu. Hupandwa katika uharibifu, hufufuliwa katika kutoharibika.” (1 Wakorintho 15:42) Mwili wa kibinadamu, hata unapokuwa mkamilifu, waweza kuharibika. Waweza kuuawa. Kwa mfano, Paulo alisema kwamba Yesu aliyefufuliwa “[ali]kusudiwa asirudi tena kwenye uharibifu.” (Matendo 13:34) Hangefufuliwa katika mwili wa kibinadamu wenye kuharibika, hata ingawa ni mkamilifu. Mungu huwapa watiwa-mafuta wenye kufufuliwa miili isiyoharibika—isiyoweza kufa au kuoza. Paulo aendelea kusema hivi: “Hupandwa katika fedheha, hufufuliwa katika utukufu. Hupandwa katika udhaifu, hufufuliwa katika nguvu. Hupandwa ukiwa mwili wa nyama, hufufuliwa ukiwa mwili wa kiroho.” (1 Wakorintho 15:43, 44) Na zaidi, Paulo asema hivi: “Huu uwezao kufa lazima uvae hali ya kutokufa.” Kutokufa humaanisha uhai wa milele usioweza kuhabiriwa. (1 Wakorintho 15:53; Waebrania 7:16) Katika njia hiyo, wenye kufufuliwa huchukua “mfano wa yule wa kimbingu,” yaani Yesu, aliyewezesha kufufuliwa kwao.—1 Wakorintho 15:45-49.
8. (a) Twajuaje kwamba wenye kufufuliwa watakuwa watu walewale waliokuwa hai duniani? (b) Ni unabii gani mbalimbali unaotimizwa ufufuo utokeapo?
8 Licha ya mgeuzo umbo huo, wenye kufufuliwa bado watakuwa watu walewale waliokuwa kabla ya kufa. Watafufuliwa na kumbukumbu zilezile na sifa zilezile bora za Kikristo. (Malaki 3:3; Ufunuo 21:10, 18) Katika hilo wanafanana na Yesu Kristo. Umbo lake la roho lilibadilika kuwa la kibinadamu. Kisha akafa na kufufuliwa akiwa roho. Hata hivyo, “Yesu Kristo ni yuleyule jana na leo, na milele.” (Waebrania 13:8) Watiwa-mafuta wana pendeleo lililoje! Paulo asema hivi: “Lakini wakati huu ulio wenye kuharibika uvaapo kutoharibika na huu uwezao kufa uvaapo hali ya kutokufa, ndipo usemi utakapotukia ambao umeandikwa: ‘Kifo kimemezwa milele.’ ‘Kifo, ushindi wako uko wapi? Kifo, kichomeo chako kiko wapi?’”—1 Wakorintho 15:54, 55; Isaya 25:8; Hosea 13:14.
Ufufuo wa Kidunia?
9, 10. (a) Katika muktadha wa 1 Wakorintho 15:24, “mwisho” ni nini, na ni matukio gani yatokeayo kuhusiana na huo? (b) Ni lazima jambo gani litokee ili kifo kifanywe kuwa si kitu?
9 Je, kuna wakati ujao wowote kwa mamilioni yasiyo na tumaini la uhai wa roho usioweza kufa? Kwa kweli kunao! Baada ya kueleza kwamba ufufuo wa kimbingu hutukia wakati wa kuwapo kwa Kristo, Paulo atoa muhtasari wa matukio yanayofuata kuwapo kwa Kristo, akisema: “Halafu, mwisho, wakati amkabidhipo ufalme Mungu wake aliye Baba, wakati akiwa amefanya serikali yote na mamlaka yote na nguvu kuwa si kitu.”—1 Wakorintho 15:23, 24.
10 “Mwisho” ni mwisho wa Utawala wa Miaka Elfu wa Kristo, wakati Yesu amkabidhipo Ufalme Mungu wake aliye Baba, kwa unyenyekevu na kwa uaminifu-mshikamanifu. (Ufunuo 20:4) Kusudi la Mungu “kukusanya tena pamoja vitu vyote katika Kristo” litakuwa limetimizwa. (Waefeso 1:9, 10) Ingawa hivyo, kwanza Kristo atakuwa ameharibu “serikali yote na mamlaka yote” yenye kupinga mapenzi ya Enzi Kuu ya Mungu. Hilo lahusisha mengi zaidi ya uharibifu utakaotekelezwa kwenye Har–Magedoni. (Ufunuo 16:16; 19:11-21) Paulo asema hivi: “Ni lazima [Kristo] atawale akiwa mfalme mpaka Mungu awe ameweka maadui wote chini ya miguu yake. Kikiwa ni adui wa mwisho, kifo kitafanywa kuwa si kitu.” (1 Wakorintho 15:25, 26) Naam, alama zote za dhambi na kifo cha Kiadamu zitakuwa zimeondolewa. Basi, kwa sababu ya uhitaji, Mungu atakuwa ameyaacha “makaburi ya ukumbusho” yakiwa tupu kwa kuwafufua wafu.—Yohana 5:28.
11. (a) Twajuaje kwamba Mungu aweza kuumba tena nafsi zilizokufa? (b) Watakaofufuliwa duniani watapewa miili ya aina gani?
11 Hilo lamaanisha kuumba tena nafsi za kibinadamu. Je, ni jambo lisilowezekana? La, kwa kuwa andiko la Zaburi 104:29, 30 latuhakikishia kwamba Mungu aweza kufanya hivyo: “Waiondoa pumzi yao, wanakufa, na kuyarudia mavumbi yao, waipeleka roho yako, wanaumbwa.” Ingawa wenye kufufuliwa watakuwa watu walewale waliokuwa kabla ya kufa, hawatahitaji kuwa na miili ileile. Sawa na wale watakaofufuliwa kwenda mbinguni, Mungu atawapa mwili kama vile impendezavyo. Bila shaka miili yao mipya itakuwa yenye afya na kwa kufaa itakuwa sawa na miili yao ya hapo awali, hivi kwamba wapendwa wao wataweza kuwatambua.
12. Ufufuo wa kidunia unatokea lini?
12 Ufufuo wa kidunia utatokea lini? Martha alisema hivi kumhusu ndugu yake Lazaro: “Najua atafufuliwa katika ufufuo siku ya mwisho.” (Yohana 11:24) Alijuaje hilo? Ufufuo ulikuwa jambo lenye kubishaniwa katika siku yake, kwa kuwa Mafarisayo waliamini katika ufufuo ilhali Masadukayo hawakuamini katika huo. (Matendo 23:8) Hata hivyo, ni lazima Martha awe aliwajua mashahidi wa kabla ya Ukristo waliotumaini katika ufufuo. (Waebrania 11:35) Pia, angeweza kutambua kutoka katika kitabu cha Danieli 12:13 kwamba ufufuo utatokea siku ya mwisho. Huenda hata akawa alijifunza jambo hilo kutoka kwa Yesu mwenyewe. (Yohana 6:39) “Siku [hiyo] ya mwisho” yasadifiana na Utawala wa Miaka Elfu wa Kristo. (Ufunuo 20:6) Ebu wazia msisimko katika “siku” hiyo wakati ambapo tukio hilo tukufu linaanza!—Linganisha Luka 24:41.
Ni Nani Wanaofufuliwa?
13. Ni ono gani la ufufuo linalorekodiwa kwenye Ufunuo 20:12-14?
13 Ono la Yohana juu ya ufufuo wa kidunia limerekodiwa kwenye Ufunuo 20:12-14 hivi: “Nikaona wafu, wakubwa na wadogo, wamesimama mbele ya hicho kiti cha ufalme, na hati-kunjo zikafunguliwa. Lakini hati-kunjo nyingine ikafunguliwa; hiyo ndiyo hati-kunjo ya uhai. Na hao wafu wakahukumiwa kutokana na mambo yale yaliyoandikwa katika hizo hati-kunjo kulingana na vitendo vyao. Nayo bahari ikawatoa hao wafu waliokuwa ndani yayo, na kifo na Hadesi vikawatoa wafu ndani yavyo, nao walihukumiwa mmoja-mmoja kulingana na vitendo vyao. Na kifo na Hadesi vikavurumishwa ndani ya ziwa la moto. Hili humaanisha kifo cha pili, ziwa la moto.”
14. Ni nani watakaokuwa miongoni mwa wale wenye kufufuliwa?
14 Ufufuo utatia ndani “wakubwa na wadogo,” wanadamu mashuhuri na wasio mashuhuri, walioishi na kufa. Naam, hata vitoto vichanga vitakuwa miongoni mwa watakaofufuliwa! (Yeremia 31:15, 16) Kwenye Matendo 24:15, habari nyingine ya maana inafunuliwa: “Kutakuwa na ufufuo wa waadilifu na wasio waadilifu pia.” Watu mashuhuri miongoni mwa “waadilifu” watakuwa wanaume na wanawake waaminifu wa zamani kama vile Abeli, Enoki, Noa, Abrahamu, Sara, na Rahabu. (Waebrania 11:1-40) Ebu wazia kuweza kuongea na mashahidi hao wa kujionea na kupata habari nyingi za matukio ya Biblia ya zamani za kale! “Waadilifu” pia watatia ndani maelfu ya watu wenye kuhofu Mungu ambao wamekufa nyakati za karibuni zaidi na ambao hawakuwa na tumaini la kimbingu. Je, una mshiriki wa familia au mpendwa ambaye huenda akawa miongoni mwao? Inafariji kama nini kujua kwamba unaweza kuwaona tena! Hata hivyo, ni nani hao “wasio waadilifu” ambao watafufuliwa pia? Wanatia ndani mamilioni, labda mabilioni, ambao walikufa bila kuwa na fursa ya kujifunza na kutumia kweli ya Biblia.
15. Yamaanisha nini kusema kwamba wanaofufuliwa “[watahukumiwa] kutokana na mambo yale yaliyoandikwa katika hizo hati-kunjo”?
15 Wenye kufufuliwa “[watahukumiwaje] kutokana na mambo yale yaliyoandikwa katika hizo hati-kunjo kulingana na vitendo vyao”? Hati-kunjo hizo si rekodi ya vitendo vyao vya wakati uliopita; walipokufa, waliondolewa hatia ya dhambi walizofanya maishani mwao. (Waroma 6:7, 23) Hata hivyo, wanadamu wenye kufufuliwa bado watakuwa chini ya dhambi ya Kiadamu. Basi, ni lazima iwe kwamba hati-kunjo hizo zitaeleza kikamili maagizo ya kimungu ambayo wote lazima wafuate ili wanufaike kikamili na dhabihu ya Yesu Kristo. Alama ya mwisho ya dhambi ya Kiadamu inapofutwa, “kifo kitafanywa kuwa si kitu” katika maana kamili. Kufikia mwisho wa miaka elfu, Mungu “[ata]kuwa vitu vyote kwa kila mtu.” (1 Wakorintho 15:28) Mwanadamu hatahitaji tena uingiliaji-kati wa Kuhani wa Cheo cha Juu au Mfidi. Wanadamu wote watarudishwa kwenye hali ya ukamilifu ambayo Adamu alifurahia hapo awali.
Ufufuo Wenye Utaratibu
16. (a) Kwa nini ni jambo la akili kuamini kwamba ufufuo utafanywa kwa utaratibu? (b) Yaelekea ni nani watakaokuwa miongoni mwa watu wa kwanza kufufuliwa?
16 Kwa kuwa ufufuo wa kimbingu ni wenye utaratibu, “kila mmoja katika daraja lake mwenyewe,” ni wazi kwamba ufufuo wa kidunia hautatokeza ongezeko la ghafula la idadi ya watu lisilo na utaratibu. (1 Wakorintho 15:23) Ni jambo lenye kueleweka kwamba, wenye kufufuliwa karibuni watahitaji kutunzwa. (Linganisha Luka 8:55.) Watahitaji riziki ya kimwili na msaada wa kiroho ambao ni wa maana zaidi katika kupata ujuzi wenye kutoa uhai juu ya Yehova Mungu na Yesu Kristo. (Yohana 17:3) Kama wote wangefufuliwa wakati uleule, haingewezekana kuwatunza vya kutosha. Ni jambo la akili kukata kauli kwamba ufufuo utatokea hatua kwa hatua. Wakristo waaminifu waliokufa punde kabla ya mwisho wa mfumo wa Shetani yaelekea watakuwa miongoni mwa wale watakaofufuliwa kwanza. Twaweza pia kutarajia ufufuo wa mapema wa wanaume waaminifu wa zamani watakaotumikia wakiwa “wakuu.”—Zaburi 45:16.
17. Ni masuala gani kuhusiana na ufufuo ambayo Biblia haisemi chochote kuyahusu, na ni kwa nini Wakristo hawapaswi kuhangaika isivyofaa kuhusu mambo hayo?
17 Hata hivyo, hatupaswi kuwalazimisha watu wafuate maoni yetu juu ya mambo hayo. Biblia haisemi chochote juu ya masuala mengi. Haina habari nyingi zilizo wazi juu ya vipi, lini, au mahali ambapo huo ufufuo wa watu utatokea. Haituambii jinsi wanaofufuliwa watakavyopewa makao, chakula, na nguo. Wala hatuwezi kusema kwa uhakika jinsi Yehova atakavyotatua masuala kama vile kulea na kutunza watoto wenye kufufuliwa wala jinsi atakavyoshughulikia hali fulani ambazo huenda zikahusisha marafiki na wapendwa wetu. Ni kweli ni jambo la kawaida kujiuliza maswali kuhusu mambo hayo; lakini halingekuwa jambo la hekima kupoteza wakati ukijaribu kuyajibu maswali ambayo kwa sasa hayawezi kujibiwa. Twapaswa kukaza fikira zetu juu ya kumtumikia Yehova kwa uaminifu na juu ya kupata uhai udumuo milele. Wakristo watiwa-mafuta huweka tumaini lao katika ufufuo wa kimbingu. (2 Petro 1:10, 11) “Kondoo wengine” hutumaini kupata urithi udumuo milele katika makao ya kidunia ya Ufalme wa Mungu. (Yohana 10:16; Mathayo 25:33, 34) Kuhusu hizo habari nyingi ambazo hazijulikani juu ya ufufuo, tutamtumaini Yehova. Furaha yetu ya wakati ujao iko salama katika mikono ya Yule awezaye ‘kushibisha kila kilicho hai matakwa yake.’—Zaburi 145:16; Yeremia 17:7.
18. (a) Paulo akazia ushindi gani? (b) Kwa nini tuko na tumaini hakika katika ufufuo?
18 Paulo amalizia kutoa hoja zake kwa kutangaza hivi: “Shukrani kwa Mungu, kwa maana yeye hutupa sisi ushindi kupitia Bwana wetu Yesu Kristo!” (1 Wakorintho 15:57) Naam, kifo cha Kiadamu hushindwa kupitia dhabihu ya fidia ya Yesu Kristo, na watiwa-mafuta na pia “kondoo wengine” hushiriki ushindi huo. Bila shaka, “kondoo wengine” walio hai leo wana tumaini ambalo ni la pekee kwa kizazi hiki. Wakiwa sehemu ya “umati mkubwa,” unaozidi kuongozeka huenda wakaokoka “dhiki kubwa” inayokuja, na kutopatwa kamwe na kifo cha mwili! (Ufunuo 7:9, 14) Hata hivyo, hata wale wanaokufa kwa sababu ya “wakati na bahati [“tukio lisilotazamiwa,” NW]” au wakiwa mikononi mwa wawakilishi wa Shetani, wanaweza kuweka uhakika wao katika tumaini la ufufuo.—Mhubiri 9:11.
19. Ni himizo gani lenye bidii ambalo Wakristo wote wapaswa kusikiza leo?
19 Kwa hiyo, twangojea kwa hamu siku hiyo tukufu kifo kitakapofanywa kuwa si kitu. Kutumaini katika ahadi ya Yehova ya ufufuo bila kuyumbayumba hufanya mambo yaonekane halisi. Chochote kitupatacho katika maisha haya—hata ikiwa tutakufa—hakuna chochote kiwezacho kutupokonya thawabu ambayo Yehova ameahidi. Kwa sababu hiyo, himizo lenye bidii la Paulo kwa Wakorintho lafaa leo kama vile lilivyofaa miaka elfu mbili iliyopita: “Kwa sababu hiyo, ndugu zangu wapendwa, iweni imara, wasioondoleka, sikuzote mkiwa na mengi ya kufanya katika kazi ya Bwana, mkijua kwamba kazi yenu ya jasho si bure kuhusiana na Bwana.”—1 Wakorintho 15:58.
Je, Waweza Kueleza?
◻ Paulo alijibuje swali kuhusu miili ambayo watiwa-mafuta wangekuwa nayo wanapofufuliwa?
◻ Ni jinsi gani na ni lini kifo kitafanywa kuwa si kitu?
◻ Ni nani watakaotiwa ndani katika ufufuo wa kidunia?
◻ Mtazamo wetu wapaswa kuwa nini kuhusu mambo ambayo Biblia haisemi chochote kuyahusu?
[Picha katika ukurasa wa 20]
Mbegu “hufa” kwa kupatwa na badiliko lenye kutokeza
[Picha katika ukurasa wa 23]
Wanaume na wanawake waaminifu wa zamani, kama vile Noa, Abrahamu, Sara, na Rahabu, watakuwa miongoni mwa watakaofufuliwa
[Picha katika ukurasa wa 24]
Ufufuo utakuwa wakati wa shangwe kubwa!