“Testamenti ya Kale” au “Maandiko ya Kiebrania”—Jipi?

NI MAZOEA ya kawaida leo katika Jumuiya ya Wakristo kutumia misemo “Testamenti ya Kale” na “Testamenti Mpya” (“Agano la Kale” na “Agano Jipya”) katika kufafanua sehemu za lugha za Biblia za Kiebrania/Kiaramu na Kigiriki. Lakini, je, kuna msingi wowote wa Kibiblia wa kutumia misemo hiyo? Na ni kwa sababu zipi Mashahidi wa Yehova kwa kawaida huepuka kuitumia katika vichapo vyao?

Kweli, 2 Wakorintho 3:14, kulingana na King James Version pamoja na tafsiri nyingine za zamani zaidi, kama vile Septembertestament ya Kijerumani, ambayo ni tafsiri ya kwanza ya Martin Luther (1522), yaweza kuonekana kuunga mkono zoea hilo. Katika King James Version, mstari huu wasema: “Lakini akili zao zilipofushwa: kwa kuwa mpaka sasa utaji uleule wabaki bila kuondolewa katika usomaji wa testamenti ya kale; utaji unaoondolewa katika Kristo.”

Hata hivyo, je, hapo mtume alikuwa akizungumza kuhusu vitabu 39 ambavyo kwa kawaida huitwa “Testamenti ya Kale”? Neno la Kigiriki lililotafsiriwa hapo “testamenti” ni di·a·theʹke. Ensaiklopidia maarufu ya theolojia ya Kijerumani Theologische Realenzyklopädie, ikitoa maelezo juu ya 2 Wakorintho 3:14, yasema kwamba ‘kusoma di·a·theʹke ya kale’ katika mstari huo ni sawa na ‘kusoma Musa’ katika mstari ufuatao. Kwa hiyo, inasema, ‘di·a·theʹke ya kale’ yamaanisha Sheria ya Musa, au zaidi kabisa, ile Pentateuki. Hakika neno hilo halimaanishi Maandiko yote yaliyopuliziwa ya kabla ya Ukristo.

Mtume anarejezea tu kwa sehemu fulani ya Maandiko ya Kiebrania, lile agano la kale la Sheria, lililorekodiwa na Musa katika Pentateuki; yeye harejezei Maandiko ya Kiebrania na ya Kiaramu yakiwa yote pamoja. Isitoshe, yeye hamaanishi kwamba maandiko ya Kikristo yaliyopuliziwa ya karne ya kwanza W.K. yafanyiza “testamenti mpya,” kwa kuwa usemi huu haupatikani mahali popote katika Biblia.

Pia yafaa kuangaliwa kwamba neno la Kigiriki di·a·theʹke ambalo Paulo alitumia hapa hasa lamaanisha “agano.” (Kwa habari zaidi ona New World Translation of the Holy Scriptures—With References, Appendix 7E, ukurasa wa 1585, iliyotangazwa na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1984.) Kwa hiyo tafsiri nyingi za kisasa husema kwa usahihi “agano la kale” badala ya “testamenti ya kale.”

Kwa habari hii, “National Catholic Reporter” lilisema: “Usemi ‘Testamenti ya Kale’ bila shaka watokeza wazo la hali duni na la uzamani.” Lakini kwa kweli Biblia ni kitabu kimoja, na hakuna sehemu iliyo ya kizamani, au “kale.” Ujumbe wayo wapatana tangu kitabu cha kwanza katika sehemu ya Kiebrania hadi kitabu cha mwisho katika sehemu ya Kigiriki. (Warumi 15:4; 2 Timotheo 3:16, 17) Kwa hiyo tuna sababu nzuri za kuepuka misemo inayotegemea dhana zisizo sahihi, nasi twapendelea kutumia misemo iliyo sahihi zaidi, “Maandiko ya Kiebrania” na “Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo.”