Wazee-Warekebisheni Upya Wengine Katika Roho ya Upole

MOYO wa Mkristo wa kweli waweza kufananishwa na shamba la kiroho linalozaa matunda mazuri. Kwa kawaida upendo, shangwe, amani, ustahimilivu, fadhili, wema, imani, upole, na kujidhibiti vingesitawi humo. Bila shaka! Iwayo yote, hayo ni matunda ya roho takatifu ambayo Yehova Mungu huwapa watumishi wake waliojiweka wakfu. (Wagalatia 5:22, 23) Hata hivyo, kila Mkristo anayetamani kudumisha shamba la moyo wake likiwa mahali panapompendeza Baba yake wa kimbingu ni lazima apige vita ya sulubu, inayoendelea dhidi ya magugu ya dhambi iliyorithiwa.—Warumi 5:5, 12.

Mara kwa mara, jambo lisilotamanika huanza kukua katika moyo usio mkamilifu wa mtu mwenye kumcha Mungu. Huenda ikawa yeye alikuwa na rekodi bora sana ya kiroho. Lakini tatizo fulani latokea, labda kutokana na mashirika yasiyofaa au na uamuzi usio wenye hekima. Wazee wa kundi wanawezaje kumsaidia mtu huyo kiroho?

Shauri la Kimitume

Wanapomsaidia Mkristo ambaye amekosea, wazee wanahitaji kufuata shauri la mtume Paulo: “Akina ndugu, hata ingawa mwanadamu achukua hatua fulani isiyo sahihi kabla ya yeye kutanabahi juu yayo, ninyi ambao mna sifa za kufaa kiroho jaribuni kurekebisha upya mtu huyo katika roho ya upole, huku wewe kila mmoja ukiendelea kuweka jicho juu yako mwenyewe, kwa kuogopa huenda wewe pia ukashawishwa.” (Wagalatia 6:1, NW) Wakati ambapo mwamini mwenzao amechukua “hatua fulani isiyo sahihi kabla ya yeye kutanabahi juu yayo,” wazee wana daraka la kutoa msaada upesi iwezekanavyo.

Paulo arejezea “mwanadamu” kuwa amechukua hatua isiyo sahihi. Hata hivyo, neno la Kigiriki (anʹthro·pos) linalotumiwa hapa laweza kutumiwa kuhusu ama mwanamume ama mwanamke. Na inamaanisha nini “kurekebisha upya” mtu? Neno hilo la Kigiriki (ka·tar·tiʹzo) humaanisha “kuweka katika mpangilio ufaao.” Neno lilo hilo hutumiwa kwa habari ya kutengeneza nyavu. (Mathayo 4:21) Linahusu pia kuunganisha kiungo kilichovunjika. Daktari hufanya hivyo kwa uangalifu ili kuepuka kumsababishia mgonjwa wake maumivu yasiyo ya lazima. Vilevile, kumsaidia ndugu au dada kuja kwenye mpangilio wa kiroho ufaao kunataka uangalifu, busara, na huruma.

Wazee hutoa uthibitisho wa hali ya kiroho yao wenyewe kwa kudhihirisha roho ya upo-le wanapojaribu kurekebisha upya mtu. Kwa hakika, Yesu mwenye hali pole angeshughulikia mambo hayo kwa upole. (Mathayo 11:29) Wazee wanapaswa kuonyesha sifa hiyo kuelekea mtumishi wa Yehova ambaye amechukua hatua isiyo sahihi kwa sababu wao wenyewe hawana cheo cha juu zaidi wasiweze kufanya dhambi, kinyume cha makusudio ya moyo wao. Hilo huenda likatukia katika wakati ujao ikiwa halijatukia tayari katika wakati uliopita.

Wanaume hao wenye sifa za kufaa kiroho wanapaswa ‘wachukue mizigo’ ya waabudu wenzao. Kwa kweli, wazee wana nia ya kumsaidia ndugu au dada apige vita dhidi ya Shetani, vishawishi, udhaifu mbalimbali wa mnofu, na taabu za dhambi. Hiyo kwa hakika ni njia moja ya waangalizi Wakristo ‘kuitimiza sheria ya Kristo.’—Wagalatia 6:2.

Wanaume wenye sifa za kufaa kiroho ni wanyenyekevu, wakitambua kwamba “mtu akijiona kuwa ni kitu, naye si kitu, ajidanganya nafsi yake.” (Wagalatia 6:3) Ijapokuwa wazee wajitahidi jinsi gani kufanya yaliyo sawa na yenye kusaidia, bado hawatamfikia Mwana wa Mungu, Yesu Kristo, mkamilifu na mwenye huruma yenye upendo. Lakini hiyo si sababu ya wao kutofanya kwa kadiri bora zaidi wawezavyo.

Wazee wanajua kwamba isingefaa kumshutumu mwamini mwenzao katika njia ya kujigamba, ya kujihisi mtakatifu zaidi! Yesu kwa hakika asingefanya hivyo. Kwani alikufa si kwa ajili ya marafiki wake mwenyewe bali hata kwa ajili ya adui zake! Wazee hujitahidi kuonyesha upendo uo huo wanapojaribu kuwasaidia akina ndugu au dada kutoka katika magumu na kuwaleta karibu zaidi ya Baba yao wa kimbingu na viwango vyake vyenye uadilifu. Ni baadhi ya hatua zipi ziwezazo kuwasaidia wazee warekebishe upya waabudu wenzao?

Baadhi ya Hatua Zenye Kusaidia

Mtegemee Yehova kwa sala unaposema na kutenda katika njia yenye hali pole. Yesu alikuwa mwenye hali pole, alisali kwa bidii kwa Baba yake wa kimbingu ili kupata mwongozo, na sikuzote alifanya mambo yaliyompendeza Yeye. (Mathayo 21:5; Yohana 8:29) Wazee wanapaswa wafanye vivyo hivyo wanapojaribu kurekebisha upya mtu ambaye amechukua hatua isiyo sahihi. Akiwa mchungaji wa chini mwenye hali pole, mzee atakuwa mwenye kutia moyo na kujenga katika usemi, si mwenye kutisha. Wakati wa mazungumzo, atajaribu kukuza hali ambayo katika hiyo Mkristo anayehitaji msaada atajihisi mwenye ustarehe kadiri iwezekanavyo katika kueleza mawazo yake. Ili kutimiza hilo, sala ya kufungua yenye kuhisiwa moyoni itasaidia sana. Mtu anayepokea shauri linalotolewa katika upole atafungua moyo wake kwa utayari zaidi ili kupokea shauri hilo ikiwa anajua kwamba, kama vile Yesu, mshauri anataka kufanya mambo yanayompendeza Mungu. Kumalizia kwa sala yaelekea kutamkazia mtu huyo uhitaji wa kutumia shauri ambalo amepewa katika njia hiyo yenye upendo, na hali pole.

Baada ya sala, toa pongezi yenye unyoofu. Inaweza kuhusiana na sifa njema za mtu huyo, kama vile fadhili, kutegemeka au bidii-nyendelevu. Mrejezeo waweza kufanywa kwa rekodi yake ya utumishi mwaminifu kwa Yehova, labda kwa kipindi cha miaka mingi. Katika njia hiyo, tunaonyesha kwamba tunajali na tunamheshimu mtu huyo kwa njia kama ya Kristo. Yesu alianza ujumbe wake kwa kundi la Thiatira kwa pongezi, akisema hivi: “Nayajua matendo yako na upendo na imani na huduma na subira yako; tena kwamba matendo yako ya mwisho yamezidi yale ya kwanza.” (Ufunuo 2:19) Maneno hayo yaliwahakikishia washiriki wa kundi hilo kwamba Yesu alitambua ile kazi nzuri ambayo walikuwa wakifanya. Ingawa kundi hilo lilikuwa na makosa yalo—uvutano wa “Yezebeli” ulikuwa ukivumiliwa—lilikuwa likifanya vema katika mambo mengine, na Yesu alitaka ndugu na dada hao wajue kwamba utendaji wao wenye bidii haukupita bila kuonwa. (Ufunuo 2:20) Vivyo hivyo wazee wanapaswa watoe pongezi inapostahiliwa.

Usishughulikie hatua isiyo sahihi kwa uzito zaidi ya vile hali inavyotaka. Ni lazima wazee walinde kundi la kondoo la Mungu na kudumisha tengenezo lake likiwa safi. Hatua nyinginezo zisizo sahihi zinazohitaji shauri imara zaweza kushughulikiwa kwa utambuzi wa mzee mmoja au wawili bila kikao cha hukumu. Katika hali nyingi, udhaifu wa kibinadamu badala ya uovu wa kimakusudi ndio kisababishi cha hatua isiyo sahihi ya Mkristo. Wazee wanapaswa washughulikie kundi la kondoo kwa wororo na kukumbuka hili: “Kwa maana yeye asiyezoea rehema atapata hukumu yake bila rehema. Rehema hushangilia hukumu kwa ushindi.” (Yakobo 2:13, NW; Matendo 20:28-30) Kwa hiyo, badala ya kukuza mambo, wazee wanapaswa washughulikie waamini wenzao wenye toba katika njia yenye upole, kama Mungu wao, Yehova, mwenye huruma na rehema.—Waefeso 4:32.

Onyesha ufahamu wa mambo ambayo huenda ikawa yaliongoza kwenye hatua hiyo isiyo sahihi. Wazee wanahitaji kusikiliza kwa uangalifu wakati mwamini mwenzao anapoeleza kwa uhuru yale yaliyo moyoni mwake. Kwa kuwa ‘Mungu hadharau moyo uliovunjika na kupondeka,’ hata wao hawapaswi kuudharau. (Zaburi 51:17) Labda kukosa kuwa na utegemezo wa kihisiamoyo wa mwenzi wa ndoa ndilo shina la tatizo. Mshuko wa akili mkali na wa kuendelea kwa muda mrefu huenda ukawa ulidhoofisha nguvu za mtu za kihisiamoyo ambazo kwa kawaida ni imara au huenda ukawa ulifanya iwe vigumu sana kufanya maamuzi yenye hekima. Wazee wenye upendo watafikiria mambo hayo, kwani ingawa Paulo aliwahimiza ndugu zake ‘wawaonye kwa upole wasio na utaratibu,’ alisihi hivi pia: “Mseme kwa kuziliwaza nafsi zilizoshuka moyo, mwasaidie walio dhaifu, mwe wastahimilivu kwa watu wote.” (1 Wathesalonike 5:14, NW) Ingawa wazee hawapaswi kudhoofisha nguvu za viwango vya Mungu vyenye uadilifu, wanapaswa wafikirie hali zinazopunguza uzito wa jambo, sawa na vile Mungu hufanya.—Zaburi 103:10-14; 130:3.

Epuka kudhoofisha kujistahi kwa Mkristo mwenzako. Hatutaki kamwe kumnyang’anya ndugu au dada fahari au kumfanya ahisi kwamba hafai kitu. Bali, mahakikishio ya kwamba tuna uhakika katika sifa za Kikristo za mtu huyo na kumpenda kwake Mungu yatamtia moyo asahihishe kosa fulani. Yaelekea, Wakorintho walitiwa moyo wawe wakarimu wakati Paulo alipowaambia kwamba alikuwa amejisifu kwa wengine juu ya “utayari” na “bidii” yao katika habari hiyo.—2 Wakorintho 9:1-3.

Onyesha kwamba tatizo hilo laweza kushindwa kwa kutumaini katika Yehova. Naam, jaribu kwa bidii kumsaidia mtu huyo aone kwamba kutumaini katika Mungu na kutumia shauri la Neno Lake kutasaidia kutokeza rekebisho upya linalohitajiwa. Ili kutimiza hilo, taarifa zetu zapaswa zitegemee Maandiko na vichapo vyenye msingi wa Biblia. Lengo letu ni kutimiza mambo mawili: (1) kumsaidia yule anayehitaji msaada aone na kuelewa maoni ya Yehova na (2) kumwonyesha mtu huyo jinsi ambavyo kwa kadiri fulani amekiuka au kushindwa kufuata miongozo hiyo ya kimungu.

Unganisha shauri la Kimaandiko na maswali yenye fadhili lakini yafaayo. Hilo laweza kuwa na mafanikio sana katika kufikia moyo. Kupitia nabii wake Malaki, Yehova alitumia swali ili kuwafanya watu Wake wafahamu jinsi walivyopotea. “Je! mwanadamu atamwibia Mungu?” akauliza, akiongeza hivi: “Lakini ninyi mnaniibia mimi.” (Malaki 3:8) Kushindwa kwa Israeli kuchanga sehemu ya kumi ya mazao yao kama ilivyohitajiwa na Sheria ya Kimusa kulikuwa sawa na kumwibia Yehova. Ili kusuluhisha tatizo hilo, Waisraeli walihitaji kutimiza wajibu wao kuelekea ibada safi wakiwa na imani kwamba Mungu angewabariki kwa wingi. Kupitia maswali yenye kuchochea fikira na yenye ufikirio, wazee wanaweza pia kukazia kwamba kufanya jambo lifaalo leo kunatia ndani kumtumaini Baba yetu wa kimbingu na kumtii. (Malaki 3:10) Kuwasilisha wazo hilo moyoni kutachangia sana kumsaidia ndugu yetu afanyie ‘miguu yake njia za kunyoka.’—Waebrania 12:13.

Kazia manufaa za kukubali shauri. Shauri lenye mafanikio latia ndani onyo lenye upole juu ya matokeo ya kufuatia mwendo usiofaa na pia makumbusho ya manufaa zinazopatikana kwa kusahihisha mambo. Baada ya onyo la wakati walo, Yesu aliwahakikishia wale wa kundi la Laodikia lenye ubaridi wa kiroho kwamba ikiwa wangetubu mwendo wao wa zamani na kuwa wanafunzi wenye bidii, wangefurahia mapendeleo yenye kutokeza, kutia na taraja la kutawala pamoja na yeye mbinguni.—Ufunuo 3:14-21.

Onyesha kupendezwa na kama shauri linatiiwa. Kama vile daktari mzuri huchunguza mara kwa mara kuona ikiwa mfupa ambao ameunganisha ungali uko katika mpangilio ufaao, vivyo hivyo wazee wanapaswa kujaribu kuona kama shauri la Kimaandiko linatumiwa. Huenda wakajiuliza hivi: Je! msaada zaidi unahitajiwa? Je! shauri lapaswa lirudiwe, labda katika njia nyingine? Yesu alihitaji kuwashauri wanafunzi wake tena na tena juu ya uhitaji wa unyenyekevu. Kupitia kipindi cha wakati chenye urefu mwingi kutosha, alijaribu kwa saburi kurekebisha upya kufikiri kwao kupitia shauri, vielezi, na mifano ya kuonekana. (Mathayo 20:20-28; Marko 9:33-37; Luka 22:24-27; Yohana 13:5-17) Kwa kulinganisha, wazee wanaweza kusaidia kuhakikisha rekebisho upya kamili la ndugu au dada kwa kupanga mazungumzo ya Kimaandiko ya kufuatilia yanayokusudiwa kuchochea maendeleo ya mtu ili afikie afya kamili ya kiroho.

Toa pongezi kwa maendeleo yoyote yanayofanywa. Ikiwa yule aliyechukua hatua isiyo sahihi anajitahidi kwa moyo mweupe kutumia shauri la Kimaandiko, mpongeze kwa uchangamfu. Hilo litaimarisha shauri la kwanza na yaelekea litamtia moyo afanye maendeleo zaidi. Katika barua ya Paulo ya kwanza kwa Wakorintho, alilazimika kuwapa shauri thabiti juu ya mambo kadhaa. Upesi baada ya Tito kumwarifu mtume juu ya lile itikio bora kwa barua yake, Paulo aliandika ili kuwapongeza. “Sasa nafurahi,” akasema, “si kwa sababu ya ninyi kuhuzunishwa, bali kwa sababu mlihuzunishwa, hata mkatubu. Maana mlihuzunishwa kwa jinsi ya Mungu.”—2 Wakorintho 7:9.

Sababu ya Kushangilia

Naam, Paulo alishangilia aliposikia kwamba shauri lake lilikuwa limewasaidia Wakorintho. Vivyo hivyo, wazee wa leo wana shangwe nyingi wakati mwabudu mwenzao anapopona kutoka hatua isiyo sahihi kwa sababu ya kuitikia ifaavyo msaada wao wenye upendo. Kwa kweli wanaweza kufurahia kumsaidia Mkristo mwenye toba ang’oe magugu yenye miiba ya dhambi kutoka moyoni mwake ili matunda ya kimungu yaweze kusitawi humo kwa wingi.

Wazee wakifanikiwa katika kurekebisha upya mtu ambaye amechukua hatua isiyo sahihi, yeye aweza kurudi kutoka mwendo ambayo ungeweza kuwa wenye msiba kamili kiroho. (Linganisha Yakobo 5:19, 20.) Mpokeaji wa msaada huo apaswa amshukuru Yehova Mungu kwa ajili ya msaada huo. Maneno ya uthamini wa kweli kwa ajili ya msaada wa wazee wenye upendo, huruma, na ufahamu ungefaa pia. Na kupona kiroho kunapokamilika, wote wanaohusika wanaweza kushangilia kwamba rekebisho upya limefanywa katika roho ya upole.