Kutokeza “Kila Aina ya Wema”
“Tunda la nuru ni katika wema wote [kila aina ya wema, NW]—Waefeso 5:9.
1, 2. Ni vikundi vipi viwili ambavyo vimekuwepo tangu nyakati za kale, na hali zao leo ni tofauti jinsi gani?
BAADA ya uasi katika Edeni, miaka elfu sita hivi iliyopita, na tena baada ya Gharika ya siku ya Noa, ainabinadamu waligawanyika katika vikundi, au matengenezo mawili, moja likiwa la wale waliojitahidi kumtumikia Yehova, lile jingine likiwa la wale waliomfuata Shetani. Je! matengenezo hayo yangali yako? Kwa uhakika yako! Nabii Isaya alivitaja vikundi hivyo viwili akatoa unabii juu ya hali yavyo katika wakati wetu: “Tazama, giza litaifunika dunia, na giza kuu litazifunika kabila za watu; bali BWANA [Yehova, NW] atakuzukia wewe, na utukufu wake utaonekana juu yako.”—Isaya 60:1, 2.
2 Ndiyo, tofauti kati ya matengenezo hayo mawili ni kubwa kama ya ile iliyo kati ya giza na nuru. Na kama vile mwangaza wa nuru unavyovutia mtu aliyepoteza njia gizani, ndivyo nuru yenye kung’aa kutoka kwa Yehova imevutia mamilioni ya wenye mioyo mizuri kwenye tengenezo la Mungu katika ulimwengu huu wenye giza. Kama vile Isaya alivyoendelea kusema: “Mataifa [kondoo wengine] wataijilia nuru yako, na wafalme [warithi wapakwa-mafuta wa Ufalme] kuujia mwanga wa kuzuka kwako.”—Isaya 60:3.
3. Wakristo huonyesha utukufu wa Yehova katika njia zipi?
3 Watu wa Yehova huonyeshaje utukufu wa Yehova? Jambo moja ni kwamba, wao huhubiri habari njema ya Ufalme wa Mungu wa kimbingu, uliosimamishwa. (Marko 13:10) Lakini zaidi ya hilo, wanaiga Yehova, mfano mkuu wa wema, na hivyo kwa mwenendo wao huwavutia walio wasikivu kwenye nuru. (Waefeso 5:1) Paulo alisema hivi: “Zamani ninyi mlikuwa giza bali sasa mmekuwa nuru katika Bwana; enendeni kama watoto wa nuru.” Aliendelea hivi: “Tunda la nuru ni katika wema wote [kila aina ya wema, NW] na haki na kweli; mkihakiki ni nini impendezavyo Bwana. Wala msishirikiane na matendo yasiyozaa ya giza.” (Waefeso 5:8-11) Paulo alimaanisha nini kwa “kila aina ya wema”?
4. Wema ni nini, nao unaonekanaje katika Mkristo?
4 Kama vile makala yetu iliyotangulia ilivyoonyesha, wema ni ile sifa au hali ya ubora wa kiadili. Yesu alisema kwamba Yehova peke yake ndiye aliye mwema kikamili. (Marko 10:18) Hata hivyo, Mkristo aweza kumwiga Yehova kwa kusitawisha wema ambao ni tunda la roho. (Wagalatia 5:22) Akieleza juu ya a·ga·thosʹ, neno la Kigiriki kwa “wema,” Vines Expository Dictionary of Old and New Testament Words chasema, “Hueleza kile ambacho, kikiwa chema katika hali au asili yacho, ni chenye manufaa katika matokeo yacho.” Kwa hiyo Mkristo anayesitawisha wema atakuwa mwema na kufanya yaliyo mema pia. (Linganisha Kumbukumbu la Torati 12:28.) Pia, ataepuka mambo yanayopingana na wema, “matendo yasiyozaa ya giza.” Njia tofautitofauti ambazo Mkristo aweza kuonyesha wema katika mwenendo wake ndizo hizo ‘aina za wema’ alizotaja Paulo. Baadhi yazo ni zipi?
“Endelea Kufanya Mema”
5. Ni aina gani moja ya wema, na kwa nini Mkristo apaswa kuisitawisha?
5 Paulo alirejezea mojawapo ya aina hizo katika barua yake kwa Warumi. Akiongea juu ya ujitiisho kwa “mamlaka za juu zaidi,” alisema hivi: “Je! wewe, basi, wataka usiwe na hofu ya mamlaka? Endelea kufanya mema, na wewe utakuwa na sifa kutoka kwayo.” Yale “mema” anayorejezea ni utii wa sheria na mipango ya mamlaka za kilimwengu. Kwa sababu gani Mkristo apaswa ajitiishe kwazo? Ili kuepuka kuhitilafiana bure na mamlaka hizo, kwa njia hiyo kujiingiza katika hatari ya kuadhibiwa na—yenye umaana zaidi—ili kudumisha dhamiri safi mbele za Mungu. (Warumi 13:1-7, NW) Huku akidumisha utiifu wake wa kwanza kwa Yehova, Mkristo ‘huheshimu mfalme,’ kutoasi mamlaka ambazo Yehova Mungu huruhusu ziwepo. (1 Petro 2:13-17) Katika njia hiyo, Wakristo ni majirani wema, raia wema, na mifano myema.
Wenye Kufikiria Wengine
6. (a) Ni sehemu gani nyingine ya wema? (b) Ni nani wanaotajwa katika Biblia kuwa wenye kustahili ufikirio wetu?
6 Wema wa Yehova unaonyeshwa katika kuandalia kwake wakaaji wote wa dunia “mvua kutoka mbinguni, na nyakati za mavuno.” Huko kunatokeza ‘kushibishwa kwa mioyo chakula na furaha’ na kunamwonyesha kuwa Mungu mwenye ufikirio kweli kweli. (Matendo 14:17) Twaweza kumwiga katika hilo kwa kufikiria wengine katika njia ndogo na kubwa. Nani hasa? Paulo arejeza hasa kwa wazee, “wale wanaofanya kazi ngumu kati yenu na kusimamia nyinyi katika Bwana, na kuonya nyinyi.” Ahimiza Wakristo kuwapa hao “kwa upendo zaidi ya ufikirio usio wa kawaida kwa sababu ya kazi yao.” (1 Wathesalonike 5:12, 13, NW) Twaweza kufanyaje hivyo? Kwa kushirikiana kikamili nao—kwa mfano, kwa kushiriki katika kazi inayohitajiwa katika Jumba la Ufalme. Tunapohisi huru sikuzote kuwakaribia wazee kwa ajili ya msaada inapohitajiwa, tusiwe wenye kudai mno. Badala ya hivyo, katika njia zozote tuwezavyo, twajaribu kurahisisha kazi ya wachungaji hao wafanyao kazi kwa bidii, wengi wakiwa wana madaraka ya familia kuongezea wajibu wao mbalimbali wa kundi.
7. Tunaweza kuwafikiria walio wazee-wazee kwa njia zipi?
7 Walio wazee kimwili hustahili ufikirio wetu pia. Amri dhahiri ya Sheria ya Musa ilikuwa: “Mwondokeeni mtu mwenye mvi; heshimuni uso wa mtu mzee; nawe mche Mungu wako, Mimi ndimi BWANA [Yehova, NW].” (Walawi 19:32) Ufikirio huo waweza kuonyeshwaje? Lingekuwa jambo zuri kama wachanga wangejitolea kuwasaidia kununua vitu au kufanya kazi nyinginezo za nyumbani. Wazee waweza kuchunguza kwa njia yenye ufikirio kuona kama wowote wenye umri mkubwa zaidi wanahitaji msaada kuhudhuria mikutano. Kwenye mikusanyiko, wachanga wenye nguvu waweza kuepuka kuwasukuma kwa nguvu wale wenye umri mkubwa zaidi waendao polepole kwa kujaribu kuwapita kwa kukosa subira, nao waweza kuwa wenye subira ikiwa mtu mzee-mzee afanya polepole kuketi au kupata chakula.
8. Tunaweza kuwafikiriaje kwa kikundi kingine chenye kustahili kinachotajwa kwa pekee katika Biblia?
8 Mtunga zaburi ataja kikundi kingine kinachohitaji ufikirio: “Heri amkumbukaye mnyonge.” (Zaburi 41:1) Huenda ikawa rahisi kufikiria walio mashuhuri au matajiri, lakini vipi wanyonge au maskini? Yakobo Mwandishi wa Biblia alionyesha kwamba kuwafikiria hao kwa njia iliyo sawa ni jaribu la uadilifu na upendo wetu wa Kikristo. Na tushinde jaribu hilo kwa kuwafikiria wote bila kujali hali zao.—Wafilipi 2:3, 4; Yakobo 2:2-4, 8, 9.
“Endeleeni Kuwa Wenye Rehema”
9, 10. Kwa nini Wakristo wapaswa kuwa wenye rehema, na wema wa aina hiyo waweza kuonyeshwaje?
9 Aina nyingine ya wema inaonekana katika mifano fulani ya Yesu. Katika mmoja yayo, Yesu alisema juu ya Msamaria aliyekutana na mtu aliyekuwa amenyang’anywa mali na kupigwa vibaya, akaachwa amelala barabarani. Mlawi na kuhani walikuwa wamempita yule mwanamume aliyejeruhiwa, wakikataa kumsaidia. Lakini Msamaria huyo alisimama na kumpa msaada, akifanya zaidi ya yale ambayo yangalitazamiwa kwa kiasi kufanywa. Hadithi hiyo mara nyingi huitwa mfano wa Msamaria mwema. Msamaria huyo alionyesha aina gani ya wema? Rehema. Yesu alipouliza msikilizaji wake atambulishe aliyethibitika kuwa jirani wa mwanamume aliyejeruhiwa, jibu sahihi lilipewa: “Ni huyo aliyemwonea huruma [rehema, NW].”—Luka 10:37.
10 Wakristo wenye rehema humwiga Yehova, ambaye juu yake Musa alisema kwa Waisraeli hivi: “BWANA [Yehova, NW], Mungu wako, ni Mungu wa rehema; hatakukosa, wala kukuangamiza, wala hatalisahau agano la baba zako alilowaapia.” (Kumbukumbu la Torati 4:31) Yesu alionyesha jinsi rehema ya Mungu ilivyopasa kutuathiri: “Endeleeni kuwa wenye rehema, kama Baba yenu alivyo mwenye rehema.” (Luka 6:36, NW) Twaweza kuonyeshaje rehema? Kama vile mfano wa Yesu ulivyoonyesha, njia moja ni kwa kuwa tayari kusaidia wenzetu, hata ikiwa inahusisha kujihatarisha au kusumbuka. Mtu mwema hatapuuza kuteseka ikiwa ndugu yake ikiwa ana uwezo wa kufanya jambo fulani kuhusu kuteseka huko.—Yakobo 2:15, 16.
11, 12. Kulingana na mfano wa Yesu kuhusu watumwa, rehema yatia ndani nini, na tunaweza kuionyeshaje hiyo leo?
11 Mwingine wa mifano ya Yesu ulionyesha kwamba wema wenye rehema unatia ndani utayari wa kusamehe wengine. Alisema juu ya mtumwa aliyemkopa bwana yake talanta elfu kumi. Akiwa asiyeweza kulipa, mtumwa huyo aliomba rehema, na bwana yake akasamehe deni hilo kubwa sana la dinari 60,000,000. Lakini mtumwa huyo akaenda zake na kupata mtumwa mwingine aliyemkopa dinari mia moja tu. Mtumwa aliyesamehewa akamtupa mdeni huyo gerezani bila rehema mpaka angeweza kulipa. Kwa wazi, mtumwa asiye na rehema hakuwa mtu mwema, na bwana aliposikia kilichotokea, akamtoza hesabu.—Mathayo 18:23-35.
12 Sisi tuko katika hali inayofanana na hiyo ya mtumwa aliyesamehewa. Kwa msingi wa dhabihu ya Yesu, Yehova ametusamehe deni kubwa sana la dhambi zetu. Kwa uhakika, basi, twapaswa kuwa tayari kusamehe wengine. Yesu alisema kwamba twapaswa kuwa tayari kusamehe “hata saba mara sabini [mpaka mara sabini na saba, NW],” bila mwisho. (Mathayo 5:7; 6:12, 14, 15; 18:21, 22) Hivyo, Mkristo mwenye rehema hatakuwa na undani. Hataweka kinyongo moyoni wala kukataa kuongea na Mkristo mwenzake kwa sababu ya hisia mbaya. Ukosefu wa rehema kama huo si alama ya wema wa Kikristo.
Mwenye Ukarimu na Mkaribishaji-Wageni
13. Wema watia ndani nini kingine?
13 Wema unaonyeshwa pia kwa ukarimu na ukaribishaji-wageni. Pindi moja mwanamume kijana alimjia Yesu kwa ajili ya shauri. Alisema hivi: “Mwalimu, nitende jambo gani jema, ili nipate uzima wa milele?” Yesu alimwambia kwamba apaswa kushika amri za Mungu kwa uendelevu. Naam, kutii amri za Yehova ni sehemu ya wema. Mwanamume kijana huyo alifikiria kuwa tayari alikuwa akifanya hivyo vizuri sana kwa kadiri alivyoweza. Ni wazi kwamba, kwa majirani wake tayari alionekana kuwa mtu mwema, hata hivyo alihisi kuwa alipungukiwa na kitu fulani. Basi Yesu akasema hivi: “Ukitaka kuwa mkamilifu, enenda ukauze ulivyo navyo, uwape maskini, nawe utakuwa na hazina mbinguni; kisha njoo unifuate.” (Mathayo 19:16-22) Mwanamume kijana huyo akaenda zake kwa huzuni. Alikuwa tajiri sana. Kama angalifuata shauri la Yesu, angalionyesha kwamba hakuwa mwenye kupenda mali. Naye angalifanya tendo jema la ukarimu usio na ubinafsi kweli kweli.
14. Yehova na Yesu walitoa shauri gani zuri kuhusu ukarimu?
14 Yehova aliwahimiza Waisraeli kuwa wakarimu. Kwa mfano, tunasoma hivi: “Mpe [jirani wako mwenye kupatwa na umaskini] kwa kweli, wala moyo wako usisikitike utakapompa; kwa kuwa atakubarikia BWANA [Yehova, NW], Mungu wako, kwa neno hili katika kazi yako yote, na katika kila utakalotia mkono wako.” (Kumbukumbu la Torati 15:10; Mithali 11:25) Yesu Kristo binafsi alihimiza ukarimu: “Wapeni watu vitu, nanyi mtapewa; kipimo cha kujaa na kushindiliwa, na kusukwa-sukwa hata kumwagika.” (Luka 6:38) Isitoshe, Yesu mwenyewe alikuwa mkarimu sana. Pindi moja, alikuwa ameweka wakati wa kupumzika kidogo. Umati ukajua mahali alikokuwa ukamjia. Kwa ukarimu Yesu alisahau kupumzika akajitumikisha kwa ajili ya umati huo. Baadaye, alionyesha ukaribishaji-wageni wenye kutokeza kwa kuandaa chakula kwa ajili ya umati huo mkubwa.—Marko 6:30-44.
15. Wanafunzi wa Yesu waliwekaje mfano bora katika kuonyesha ukarimu?
15 Wakifuata shauri la Yehova na la Yesu, wengi wa wanafunzi wa Yesu wakawa na sifa ya kuwa wenye ukarimu na ukaribishaji-wageni. Katika siku za mwanzoni za kundi la Kikristo, idadi kubwa ya wale waliokuwa wamekuja kuadhimisha Pentekoste katika 33 W.K. walisikia mahubiri ya mitume wakawa waamini. Wakibaki baada ya sikukuu ili kujifunza zaidi, walipungukiwa vyakula. Kwa hiyo, waamini wa mahali hapo waliuza mali yao na kuchanga pesa wawalishe ndugu zao wapya ili hao waweze kuimarishwa vizuri zaidi katika imani. Ni ukarimu ulioje!—Matendo 4:32-35; ona pia Matendo 16:15; Warumi 15:26.
16. Taja baadhi ya njia ambazo sisi leo twaweza kuwa wakaribishaji-wageni na wakarimu.
16 Leo, ukarimu uo huo wa mfano wa Kristo unaonekana wakati Wakristo wanapochanga wakati na pesa kwa makundi ya kwao na kwa kazi ya kuhubiri ulimwenguni pote. Unaonekana wanaposaidia ndugu wanaoteseka kwa sababu ya msiba wa kiasili au vita. Unaonyeshwa wakati mwangalizi wa mzunguko anapokaribishwa kwa pindi ya ziara yake. Au wakati “wavulana wasio na baba” (na wasichana wasio na baba) wanapoalikwa kwa ukarimu kushiriki pamoja na familia nyingine za Kikristo katika tafrija na mafunzo ya Biblia ya familia, huo pia ni ukaribishaji-wageni, wonyesho wa wema wa Kikristo.—Zaburi 68:5, NW.
Kusema Ukweli
17. Kwa sababu gani ukweli ni jaribu leo?
17 Paulo aliposimulia habari ya tunda la nuru, alilinganisha wema na uadilifu na kweli, na ingekuwa sahihi kusema kwamba ukweli ni aina nyingine ya wema. Watu wema hawasemi uwongo. Hata hivyo, kusema kweli ni jaribu la kipekee leo wakati ambapo uwongo umeena sana. Watu wengi mmoja mmoja husema uwongo wanapojaza malipo ya kodi ya mapato yao. Waajiriwa kazi husema uwongo juu ya kazi wanayofanya. Wanafunzi hudanganya katika masomo na mitihani yao. Wafanya biashara husema uwongo wanapofanya mapatano ya kibiashara. Watoto husema uwongo ili kuepa adhabu. Wapiga porojo zenye kudhuru huharibu sifa za wengine kwa uwongo.
18. Yehova huonaje waongo?
18 Uwongo ni wenye kuchukiza sana kwa Yehova. Miongoni mwa ‘vitu saba’ anavyochukia ni “ulimi wa uongo” na “shahidi wa uongo asemaye uongo.” (Mithali 6:16-19) “Waongo wote” wanaorodheshwa miongoni mwa waoga, wauaji, na wazinzi, ambao hawatakuwa na mahali katika ulimwengu mpya wa Mungu. (Ufunuo 21:8) Zaidi ya hayo, mithali inatuambia hivi: “Yeye aendaye kwa unyofu wake humcha BWANA [Yehova, NW]; bali aliye mkaidi katika njia zake humdharau.” (Mithali 14:2) Mwongo ni mwenye kupotoka katika njia zake. Hivyo, mwongo hutoa ushuhuda wa kumdharau Yehova. Ni wazo baya kama nini! Acheni tuseme kweli sikuzote, hata kama kufanya hivyo kutaongoza kwenye kupata nidhamu au kupata hasara kifedha. (Mithali 16:6; Waefeso 4:25) Wale wanaosema kweli humwiga Yehova, “Mungu wa kweli.”—Zaburi 31:5.
Sitawisha Wema
19. Nyakati nyingine ni nini kinachoonwa ulimwenguni, kikionyesha sifa juu ya Muumba?
19 Hizo ni chache tu za ‘aina’ ya wema ambazo Mkristo apaswa kusitawisha. Ni kweli kwamba watu katika ulimwengu huonyesha wema kwa kadiri fulani. Kwa mfano, wengine ni wakaribishaji-wageni, na wengine ni wenye rehema. Kwa kweli, kile kilichofanya mfano wa Msamaria Mwema kuwa wenye kutokeza sana ni kwamba Yesu alisimulia habari ya mtu asiye Myahudi aliyeonyesha rehema hali wazee katika kundi la Kiyahudi hawakufanya hivyo. Kwa kweli ni sifa kwa Muumbaji wa mwanadamu kwamba vitabia kama hivyo hujitokeza kiasili katika wanadamu wengine hata baada ya miaka elfu sita ya kutokamilika.
20, 22. (a) Ni kwa nini wema wa Kikristo ni tofauti na wema wowote ambao huenda tukaona katika watu wa ulimwengu? (b) Mkristo aweza kusitawishaje wema, na kwa nini twapaswa kuwa wenye bidii-nyendelevu kufanya hivyo?
20 Hata hivyo, kwa Wakristo wema ni zaidi ya sifa tu ambayo wanaweza kuwa nayo au kutokuwa nayo. Ni sifa ambayo ni lazima waisitawishe katika sehemu zayo zote, kwa kuwa ni lazima wawe waigaji wa Mungu. Hilo lawezekanaje? Biblia yatuambia kwamba twaweza kujifunza wema. “Unifundishe hukumu njema [wema, NW],” mtunga zaburi akasali kwa Mungu. Jinsi gani? Aliendelea hivi: “Maana nimeamini maagizo yako.” Aliongeza hivi: “Wewe ni Mwema, nawe unatenda mema; Unifundishe amri zako.”—Zaburi 119:66, 68, ZSB.
21 Ndiyo, tukijifunza amri za Yehova na kuzitii, tutasitawisha wema. Kumbuka sikuzote kwamba wema ni tunda la roho. Tukiitafuta roho ya Yehova kupitia sala, ushirika, na funzo la Biblia, ndipo tutakaposaidiwa kwa uhakika kusitawisha sifa hiyo. Isitoshe, wema ni wenye nguvu. Waweza hata kushinda uovu. (Warumi 12:21) Basi, ni muhimu kama nini kwamba tufanye yaliyo mema kwa wote, hasa kwa ndugu zetu Wakristo. (Wagalatia 6:10) Tukifanya hivyo, tutakuwa miongoni mwa wale ambao huonea shangwe “utukufu na heshima na amani” iliyoahidiwa kwa “kila mtu atendaye mema.”—Warumi 2:6-11.
Waweza Kujibu?
◻ Twaweza kuendeleaje kufanya yaliyo mema kwa habari ya mamlaka za juu zaidi?
◻ Ni nani miongoni mwa wengine, wanaostahili ufikirio wetu?
◻ Rehema hujionyesha katika njia zipi?
◻ Ni vitendo vipi vya ukarimu na ukaribishaji-wageni vinavyotia alama Wakristo leo?
◻ Wema waweza kusitawishwaje?
[Picha katika ukurasa wa 20]
Ufikirio kwa wengine ni sehemu ya wema
[Picha katika ukurasa wa 23]
Akiwa Mwalimu Mkuu, Yesu kwa ukarimu alijitoa mwenyewe