Sura 29

Kufanikisha Maisha ya Jamaa

 1.(a) Jamaa ilipataje mwanzo? (b) Kusudi la Mungu lilikuwa nini juu ya jamaa?

YEHOVA MUNGU alipomwumba mwanamume na mwanamke wa kwanza, aliwaunganisha ili wazae jamaa. (Mwanzo 2:21-24; Mathayo 19:4-6) Lilikuwa kusudi la Mungu watu hao wawili waliooana waongezeke kwa kuzaa watoto. Ndipo wakati watoto hao wangekuwa watu wazima, wangeoana na kufanyiza jamaa zao wenyewe. Lilikuwa kusudi la Mungu kwamba, baadaye, jamaa zenye furaha ziishi katika kila sehemu ya dunia. Zingeifanya dunia kila mahali iwe paradiso yenye kupendeza.—Mwanzo 1:28.

 2, 3. (a) Ni kwa sababu gani Mungu hawezi kulaumiwa kwa kutofanikiwa kwa jamaa? (b) Ni nini linalohitajiwa kabisa ili kufurahia maisha ya jamaa yenye kufanikiwa?

² Lakini, leo, jamaa zinavunjika na kutengana, na nyingi ambazo zingali zimeungana hazina furaha. Basi huenda mtu akauliza: ‘Ikiwa kweli jamaa iliumbwa na Mungu, je! haitupasi kutazamia matokeo bora zaidi ya hayo?’ Walakini, Mungu hawezi kulaumiwa kwa kutofanikiwa kwa jamaa. Mtengenezaji wa bidhaa huenda akatengeneza bidhaa na kutoa maagizo juu ya kuitumia. Lakini, je! ni kosa la mtengenezaji wa bidhaa ikiwa bidhaa hiyo inakosa kufanikiwa kwa sababu mnunuzi hafuati maagizo hayo? Hata kidogo. Bidhaa hiyo, hata iwe bora namna gani, itakosa kutimiza kusudi lake kwa sababu haikutumiwa vizuri. Ndivyo ilivyo na jamaa.

³ Yehova Mungu ametoa maagizo katika Biblia juu ya maisha ya jamaa. Lakini ikiwa maagizo hayo yanapuzwa, hapo itakuwaje? Hata ingawa mpango wa jamaa ni bora, unaweza kutengana. Ndipo washiriki wa jamaa watakapokuwa bila furaha. Kwa upande mwingine, maongozi yaliyo katika Biblia yanapofuatwa, hiyo itafanikisha jamaa, na kuifanya iwe na furaha. Kwa hiyo, ni jambo la maana sana kwetu kufahamu namna Mungu alivyoumba washiriki mbalimbali wa jamaa, na madaraka ambayo alikusudia watimize.

NAMNA MUNGU ALIVYOMWUMBA MWANAMUME NA MWANAMKE

 4. (a) Kuna tofauti gani mbalimbali kati ya wanaume na wanawake? (b) Ni kwa sababu gani Mungu aliumba tofauti hizo?

⁴ Ye yote anaweza kuona kwamba Yehova hakufanya wanaume na wanawake kuwa hali moja. Ni kweli kwamba wanafanana kwa njia nyingi. Lakini kuna tofauti zilizo wazi katika umbo lao na katika hali ya kuwa mume na mke. Vilevile, wana tofauti katika sifa za maoni ya moyoni. Ni kwa sababu gani kuna tofauti hizo? Mungu aliwafanya hivyo ii kusaidia kila mmoja atimize daraka tofauti. Mungu alipokwisha kumwumba mwanamume, alisema: “Si vizuri mwanamume aendelee kuwa peke yake. Nitamfanyia msaidizi, awe kikamilisho chake.”—Mwanzo 2:18, NW.

 5. (a) Mwanamke aliumbwaje kuwa “kikamilisho” cha mwanamume? (b) Ndoa ile ya kwanza ilifanyiwa wapi? (c) Ni kwa sababu gani ndoa inaweza kuwa mpango wenye furaha kweli kweli.

⁵ Kikamilisho ni kitu kinacholingana au kinachopatana vizuri na kitu kingine, kukifanya kikamilike. Mungu alimfanya mwanamke awe kitu kinacholingana na mwanamume, chenye kumridhisha, ili kumsaidia katika kutimiza maagizo aliyopewa na Mungu ya kujaza watu katika dunia na kuitunza. Hivyo alipokwisha kumwumba mwanamke kutokana na sehemu ya mwanamume, Mungu aliunganisha ndoa ya kwanza huko katika bustani ya Edeni kwa ‘kumleta mwanamke kwa mwanamume.’ (Mwanzo 2:22; 1 Wakorintho 11:8, 9) Ndoa inaweza kuwa mpango wenye furaha kwa sababu mwanamume na mwanamke waliumbwa kila mmoja akiwa na uhitaji ambao yule mwingine ana uwezo wa kuutimiza. Sifa zao tofauti zinasawazishana. Mume na mke wanapofahamiana na kuthaminiana na kushirikiana kulingana na madaraka waliyopewa, kila mmoja anachanga sehemu yake katika kufanyiza makao yenye furaha.

LILE DARAKA LA MUME

 6. (a) Ni nani aliyefanywa kuwa kichwa cha jamaa? (b) Kwa sababu gani hilo ni jambo zuri na linalofaa?

⁶ Ndoa au jamaa inahitaji uongozi. Mwanamume aliumbwa akiwa na kadiri kubwa zaidi ya sifa na nguvu zinazotakwa ili kutoa uongozi huo. Kwa sababu hiyo Biblia inasema: “Mume ni kichwa cha mke wake kama vile Kristo pia alivyo kichwa cha lile kundi.” (Waefeso 5:23, NW) Hiyo inafaa, kwa maana kunapokuwa hakuna uongozi kunakuwa na matata na mvurugo. Jamaa kuwa bila ukichwa ingekuwa kama kujaribu kuendesha motokaa bila usukani. Au, ikiwa mke angetaka kushindana na ukichwa huo, ingekuwa kama kuwa na madereva wawili katika motokaa moja, kila mmoja akiwa na usukani unaoongoza gurudumu la mbele lililo tofauti.

 7. (a) Ni kwa sababu gani wanawake fulani hawalipendi wazo la mwanamume kuwa kichwa? (b) Je! kila mtu ana mtu aliye kichwa cha kumsimamia, na ni kwa sababu gani mpango wa Mungu wa ukichwa ni wa hekima?

⁷ Walakini, wanawake wengi hawapendi wazo hilo la kwamba mwanamume awe kichwa cha jamaa. Sababu moja kuu ya kufanya hivyo ni kwamba waume wengi wamekosa kufuata maagizo ya Mungu juu ya kutumia ukichwa unaofaa. Hata hivyo ni jambo linalofahamika kwamba ili tengenezo lo lote lifanye kazi vizuri mtu fulani anahitaji kutoa mwelekezo na kufanya maamuzi ya mwisho. Hivyo Biblia inasema kwa hekima hivi: “Kichwa cha mwanamke ni mwanamume, na kichwa cha Kristo ni Mungu.” (1 Wakorintho 11:3) Katika mpango wa Mungu, Mungu ndiye pekee asiye na mtu aliye kichwa cha kumsimamia. Kila mtu mwingine, kutia na Yesu Kristo , vilevile waume na wake, wanahitaji kukubali mwelekezo na kutii maamuzi ya wengine.

 8. (a) Ni mfano wa nani ambao waume wanapaswa kufuata katika kutumia ukichwa? (b) Ni masomo gani ambayo waume wamepaswa kujifunza kwa mfano huo?

⁸ Hiyo maana yake ni kwamba ili watimize daraka lao la kuwa waume, lazima wanaume waukubali ukichwa wa Kristo. Vilevile, lazima wafuate mfano wake kwa kutumia ukichwa juu ya wake zao kama vile yeye anavyoutumia juu ya kundi lake la wafuasi. Kristo alishughulikaje na wafuasi wake wa kidunia? Nyakati zote alishughulika nao kwa njia ya fadhili na huruma. Hakuwa mkali kamwe wala mwenye kukasirika upesi, hata walipokuwa si wepesi kukubali mwelekezo wake. (Marko 9:33-37; 10:35-45; Luka 22:24-27; Yohana 13:4-15) Kwa kweli, kwa ajili yao yeye aliutoa uhai wake kwa kupenda. (1 Yohana 3:16) Imempasa mume Mkristo auchunguze kwa uangalifu mfano wa Kristo, na kujitahidi kadiri anavyoweza aufuate anaposhughulika na jamaa yake. Matokeo yatakuwa kwamba, hatakuwa kichwa cha jamaa chenye kuonea, chenye uchoyo au kisicho na huruma.

 9. (a) Wake wengi wanatoa malalamiko gani? (b) Imewapasa waume wakumbuke nini kwa hekima wanapotumia ukichwa?

⁹ Walakini, kwa upande mwingine imewapasa waume wafikirie hili: Je! mke wako analalamika kwamba wewe hutendi kweli kweli kama kichwa cha jamaa? Je! anasema kwamba huongozi jamaa, kufanya mipango ya shughuli za jamaa na kuchukua daraka la kufanya maamuzi ya mwisho? Lakini hivyo ndivyo Mungu anakutaka wewe mume ufanye. Bila shaka, lingekuwa jambo la hekima kwako kuwa tayari kusikiliza maoni na mapendezi ya washiriki wengine wa jamaa na kufikiria maoni hayo unapotumia ukichwa. Kwa wazi wewe mume una daraka gumu zaidi katika jamaa. Lakini ukijitahidi kwa moyo mnyofu kulitimiza, inaelekea sana mke wako atajisikia akipenda kukusaidia na kukuunga mkono.—Mithali 13:10; 15:22.

KULITIMIZA DARAKA LA MKE

10. (a) Ni mwendo gani ambao Biblia inawasihi wake wachukue? (b) Inakuwaje wakati wake wanaposhindwa kutii shauri la Biblia?

¹⁰ Kama Biblia inavyosema, mwanamke aliumbwa awe msaidizi wa mume wake. (Mwanzo 2:18) Kupatana na daraka hilo, Biblia inasihi hivi: “Acheni wake wawe wakiwatii waume wao.” (Waefeso 5:22, NW) Leo ugomvi wa wanawake na kutaka kushindana na wanaume ni mambo ambayo yameenea sana. Lakini wake wanapojitanguliza, wakitaka kunyakua ukichwa, tendo hilo litaelekea kuleta matata. Kwa sababu hiyo waume wengi wanasema hivi: ‘Ikiwa anataka kuiongoza jamaa, basi na aiongoze.’

11. (a) Mke anaweza kumsaidiaje mume wake aongoze? (b) Ikiwa mke anatimiza daraka lake alilopewa na Mungu, inaelekea mume wake atakuwa na maoni gani?

¹¹ Walakini, kwa kuwa mume wako haongozi huenda ukajisikia ukilazimika kuchukua uongozi. Lakini, je! ungeweza kufanya mengi zaidi umsaidie atimize madaraka yake ya kuwa kichwa cha jamaa? Je! unaonyesha kwamba unategemea uongozi wake? Je! unamwomba akupe maoni na mwongozo? Je! unaepuka kwa vyo vyote kudharau anayofanya? Ukijitahidi kweli kweli kutimiza daraka ulilopewa na Mungu katika jamaa, inaelekea mume wako ataanza kutimiza daraka lake.—Wakolosai 3:18, 19.

12. Ni nini kinachoonyesha kwamba wake wanaweza kutoa maoni yao kwa kufaa, hata ikiwa maoni hayo hayapatani na yale ya waume zao?

¹² Maana yake si kwamba mke hapaswi kutoa maoni yake ikiwa yanatofautiana na yale ya mume wake. Huenda akawa na maoni sahihi, na jamaa ingefaidika ikiwa mume angemsikiliza. Sara, mke wa Abrahamu, ameonyeshwa kuwa mfano wa wake Wakristo kwa sababu alimtii mume wake. (1 Petro 3:1, 5, 6) Hata hivyo Sara alipendekeza utatuzi wa tatizo la jamaa, na Abrahamu alipokataa kukubaliana naye Mungu alimwambia hivi: “Usikilize sauti yake.” (Mwanzo 21:9-12, ZSB) Bila shaka, mume anapofanya uamuzi wa mwisho juu ya jambo fulani, imempasa mke amwunge mkono ikiwa kufanya hivyo hakutamfanya avunje sheria ya Mungu.—Matendo 5:29.

13. Mke mwema atakuwa akifanya nini, na hiyo itakuwa na matokeo gani kwa jamaa yake?

¹³ Katika kutimiza daraka lake vya kufaa, kuna mengi ambayo mke anaweza kufanya atimize mambo ya jamaa. Kwa mfano, anaweza kutayarisha vyakula vyenye kujenga mwili, kutunza nyumba kuwa safi na nadhifu na kushiriki kufundisha watoto. Biblia inawasihi wanawake walioolewa “kupenda waume wao, na kupenda watoto wao, na kuwa wenye akili, na safi, kufanya kazi nyumbani mwao, kuwa wema, kutii waume wao wenyewe, kusudi Neno la Mungu lisitukanwe.” (Tito 2:4, 5, ZSB) Mke na mama-watoto anayetimiza kazi hizo atajipatia upendo na heshima ya kudumu kutoka kwa jamaa yake.—Mithali 31:10, 11, 26-28.

MAHALI PA WATOTO KATIKA JAMAA

14. (a) Ni cheo gani kinachowapasa watoto katika jamaa? (b) Watoto wanaweza kujifunza nini kwa mfano wa Yesu?

¹⁴ Yehova aliwaagiza watu wawili wa kwanza hivi: “Zaeni, mkaongezeke.” (Mwanzo 1:28) Ndiyo, Mungu aliwaambia wazae watoto. Watoto walikusudiwa kuwa baraka kwa jamaa. (Zaburi 127:3-5) Kwa kuwa wanakuja kuwa chini ya sheria na amri ya wazazi wao, Biblia inalinganisha cheo cha mtoto na kile cha mtumwa. (Mithali 1:8; 6:20-23; Wagalatia 4:1) Hata Yesu aliendelea kuwa chini ya wajibu wa kutii wazazi wake alipokuwa mtoto. (Luka 2:51) Hiyo maana yake ni kwamba aliwatii, akafanya kama walivyomwelekeza. Watoto wote wakifanya hivyo, ingesaidia kweli kuiletea jamaa furaha.

15. Ni kwa sababu gani mara nyingi watoto wanaletea wazazi wao maumivu ya moyoni?

¹⁵ Lakini, badala ya kuwa baraka kwa jamaa, mara nyingi watoto leo wanaletea wazazi maumivu ya moyoni. Kwa sababu gani? Kwa sababu watoto hao, vilevile wazazi, wanashindwa kutumia maagizo ya Biblia yanayohusu maisha ya jamaa katika maisha zao. Ni baadhi gani ya sheria na kanuni hizo za Mungu? Ebu tuchunguze chache kati ya hizo katika kurasa zinazofuata. Tunapofanya hivyo, angalia kama hutakubali kwamba, kwa kuzifuata unaweza kusaidia kuleta furaha katika jamaa yako.

Mpende na Kumheshimu Mke Wako

16. Waume wanaamriwa kufanya nini, na amri hizo zinatimizwaje kwa kufaa?

¹⁶ Kwa hekima ya kimungu, Biblia inasema: “Waume wanapaswa wawe wakiwapenda wake zao tama milii yao wenyewe.” (Waefeso 5:28-30, NW) Mara nyingi, yanayotendeka yamehakikisha kwamba ili wake wawe wenye furaha wanahitaji kujisikia kwamba wanapendwa. Hiyo maana yake ni kwamba inampasa mume ampe mke wake uangalifu wa pekee, kutia na huruma nyingi, aonyeshwe fahamu na kuhakikishiwa hahitaji kuona wasiwasi wo wote. Mume anahitaji “kumpa mke heshima,” kama Biblia inavyosema. Anafanya hivyo kwa kumfikiria katika yote anayofanya. Hivyo mume atajipatia heshima kwa mke wake.—1 Petro 3:7.

Mheshimu Mume Wako

17. Wake wanaamriwa kufanya nini, nao nafanyaje hivyo?

¹⁷ Namna gani wake? “Imempasa mke amheshimu sana mume wake,” Biblia inatangaza. (Waefeso 5:33, NW) Kushindwa kutii shauri hilo ni moja sababu kuu zinazofanya waume fulani wawaonee wake zao uchungu. Mke anaonyesha heshima kwa kuunga mkono maamuzi ya mume wake, na kwa kushirikiana naye kwa nafsi yote kutimiza miradi ya jamaa. Kwa kutimiza daraka lake linalotajwa na Biblia kuwa ‘msaidizi na kikamilisho’ cha mume wake, yeye anafanya iwe rahisi mume wake ampende.—Mwanzo 2:18.

Iweni Waaminifu kwa Mmoja na Mwenzake

18. Sababu gani watu waliooana wanapaswa kuwa waaminifu kwa mmoja na mwenzake?

¹⁸ Biblia inasema: “Inawapasa waume na wake wawe waaminifu kwa mmoja na mwenzake.” Inamwambia mume hivi: “Uwe na furaha pamoja na mke wako na kuona furaha pamoja na msichana uliyeoa . . . kwa nini umpe mwanamke mwingine upendo wako? Kwa nini upendelee madaha ya mke wa mwanamume mwingine?” (Waebrania 13:4; Mithali 5:18-20, Today’s English Version) Ndiyo, uzinzi ni kinyume cha sheria ya Mungu; unatokeza matatizo katika ndoa. “Watu wengi wanadhani uzinzi unaweza kufanya ndoa ipendeze zaidi,” ndivyo alivyose-ma mwanamke mmoja aliye mchunguzi wa ndoa, lakini akaongeza kusema kwamba nyakati zote ngono na mtu mwingine inatokeza “matatizo makubwa.”—Mithali 6:27-29, 32.

Tafuta Furaha ya Mwenzi Wako

19. Waliooana wanawezaje kupata furaha iliyo kubwa zaidi kutokana na ngono?

¹⁹ Furaha haiji wakati mtu anapotafuta furaha ya ngono kwa ajili yake mwenyewe hasa. Badala yake, inapatikana kwa kutafuta vilevile kumpendeza mwenzi wako. Biblia inasema: “Acheni mume amlipe mke wake haki yake; lakini pia mke naye amfanyie mume wake vivyo hivyo.” (1 Wakorintho 7:3, NW) Mkazo uko juu ya “kulipa, kutoa.” Na kwa kutoa, mtoaji pia anapokea furaha ya kweli kweli. Ni kama Yesu Kristo alivyosema: “Kuna furaha nyingi katika kutoa kuliko zilivyo katika kupokea.”—Matendo 20:35, NW.

Jitoe Mwenyewe kwa Watoto Wako

20. Ni kwa sababu gani kufanya kazi pamoja na watoto ni kwa maana sana?

²⁰ Mtoto wa karibu miaka minane alisema: “Baba yangu anafanya kazi wakati wote. Hakai nyumbani hata kidogo. Ananipa fedha na vitu vingi vya kuchezea, lakini mimi namwona mara chache sana. Nampenda, na ingekuwa vizuri kama hangekuwa akifanya kazi wakati wote ili niweze kumwona mara nyingi zaidi.” Jinsi maisha nyumbani yanavyokuwa bora wakati wazazi wanapofuata amri ya Biblia ya kufundisha watoto wao ‘wanapokaa nyumbani mwao na wanapotembea barabarani na wanapolala na wanapoamka’! Kujitoa mwenyewe kwa watoto wako, kutumia wakati wako ukifanya mambo bora pamoja nao, kutasaidia kuleta furaha ya jamaa.—Kumbukumbu la Torati 11:19, NW; Mithali 22:6.

Toa Nidhamu (Adabu) Inayohitajiwa

21. Biblia inasema nini juu ya kutia watoto nidhamu?

²¹ Baba yetu wa kimbingu anawekea wazazi mfano unaofaa kwa kuwapa watu wake maagizo yenye kutoa maonyo, au nidhamu. Watoto wanahitaji kutiwa nidhamu. (Waebrania 12:6; Mithali 29:15) Ikikubali hilo, Biblia inasihi: “Ninyi, akina baba, . . . endeleeni kuwalea [watoto wenu] katika nidhamu na rekebisho la akilini la Yehova.” Kwa kutia watoto nidhamu, hata ikiwa ni pamoja na kuwachapa viboko au kuwanyima mapendeleo fulani, huo ni ushuhuda wa kwamba wazazi wanawapenda watoto wao. Biblia inasema: “Mtu anayempenda [mwanaye] ni yeye anayemtafuta kwa kumtia nidhamu.”—Waefeso 6:4; Mithali 13:24; 23:13, 14, NW.

Vijana—Zipingeni Njia za Kilimwengu

22. Vijana wana wajibu gani, na kuutimiza kunahusu nini?

²² Ulimwengu unajitahidi kushawishi vijana wavunje sheria za Mungu. Vilevile, kama Biblia inavyosema, “upumbavu umefunganishwa pamoja na moyo wa mvulana.” (Mithali 22:15, NW) Basi kufanya yaliyo mema ni vita. Hata hivyo Biblia inasema: “Watoto ni wajibu wenu wa Kikristo kutii wazazi wenu, kwa maana hilo ndilo jumbo linalofaa kufanya.” Litaleta thawabu nyingi. Basi, watoto, iweni na hekima. Tiini shauri hili: “Mkumbuke Muumba wako wakati ungali kijana.” Pingeni vishawishi vya kutaka kutumia dawa za kulevya, kulewa pombe, kufanya uasherati na mambo mengine yaliyo kinyume cha sheria za Mungu.—Waefeso 6:1-4; Mhubiri 12:1; Mithali 1:10-19, Today’s English Version.

Jifunzeni Biblia Pamoja

23. Jamaa zitafurahia faida gani kwa kujifunza Biblia pamoja?

²³ Ikiwa mshiriki mmoja wa jamaa anajifunza na kufuata mafundisho ya Biblia, hiyo itasaidia kuleta furaha ya jamaa. Lakini ikiwa wote wanajifunza—mume, mke na watoto—jamaa hiyo itabarikiwa wee! Kutakuwako uhusiano mchangamfu, wa karibu, pamoja na utayari wa kupashana habari, wakati kila mshiriki wa jamaa anapojaribu kusaidia wengine wamtumikie Yehova Mungu. Hivyo lifanyeni liwe zoea la jamaa kujifunza Biblia pamoja!—Kumbukumbu la Torati 6:4-9; Yohana 17:3.

KUWEZA KUTATUA VIZURI MATATIZO YA JAMAA

24. Ni kwa sababu gani waliooana wamepaswa kusameheana makosa?

²⁴ Hata katika jamaa ambazo kwa kawaida ni zenye furaha, mara kwa mara kutakuwa na matatizo. Hiyo ni kwa sababu sote ni watu wasiokamilika na tunafanya mabaya. “Sisi sote tunafanya makosa mara nyingi,” Biblia inasema. (Yakobo 3:2, HNWW) Hivyo haiwapasi waliooana kudaiana ukamilifu. Badala yake, kila mmoja amepaswa kusamehe makosa ya mwenzake. Kwa hiyo, ye yote wa wenzi waliooana asitazamie ndoa kuwa yenye furaha pasipo makosa, kwa kuwa haiwezekani watu wasiokamilika kuipata.

25. Matatizo ya ndoa yamepaswa kutatuliwaje kwa upendo?

²⁵ Bila shaka, mume na mke watataka kujitahidi kuepuka mambo yanayofanya mwenzi yule mwingine akasirike. Ingawaje, hata wajaribu sana namna gani, nyakati nyingine watafanya mambo yanayoudhi mwenzao. Basi, matatizo yanapasa kutatuliwaje? Biblia inashauri hivi: “Upendo unafunika wingi wa dhambi.” (1 Petro 4:8, NW) Hiyo maana yake ni kwamba wenzi wanaoonyesha upendo hawataendelea kutaja-taja makosa ambayo yule mwingine amefanya. Upendo unasema hivi: ‘Ndiyo, umefanya kosa. Mimi pia ninafanya mara nyingine. Hivyo nitasahau kosa lako, nawe usahau kosa langu.’—Mithali 10:12; 19:11.

26. Matatizo fulani yanapotokea, ni nini kitakachosaidia kuyatatua?

²⁶ Waliooana wanapokuwa na nia ya kukubali makosa na kujaribu kuyasahihisha, magombano na masikitiko mengi yanaweza kuepukwa. Mradi wao umepasa uwe kutatua matatizo, si kupata ushindi katika kubishana. Hata ikiwa mwenzi wako amekosa, fanya iwe rahisi zaidi kutatua tatizo hilo kwa kuwa mwenye fadhili. Ikiwa ni wewe mwenye kosa, omba msamaha kwa unyenyekevu. Msiahirishe tatizo hilo; tatueni tatizo hilo bila kukawia. “Msikae na hasira kutwa nzima.”—Waefeso 4:26, HNWW.

27. Ni kufuata shauri gani la Biblia kutakakosaidia waliooana watatue matatizo yao?

²⁷ Hasa ikiwa wewe ni mtu aliyeoa au aliyeolewa, unahitaji kufuata ile kanuni ya “mkiweka jicho, si katika faida ya kibinafsi juu ya mambo yenu wenyewe tu, bali pia katika faida ya kibinafsi juu ya yale ya wengine.” (Wafilipi 2:4, NW) Unahitaji kuitii amri hii ya Biblia: “Jivikeni wenyewe wepesi wa kuonyesha shauku za huruma, fadhili, unyenyekevu wa akili, upole, ustahimilivu. Endeleeni kuchukuliana mmoja na mwenzake na kusameheana kabisa mmoja na mwenzake ikiwa ye yote ana sababu ya kulalamika juu ya mwingine. Hata kama vile Yehova alivyowasamehe kabisa ninyi, nanyi fanyeni vivyo pia. Lakini, zaidi ya mambo yote hayo, jivikeni wenyewe upendo, kwa maana ni kifungo kikamilifu cha mwungano.”—Wakolosai 3:12-14, NW.

28. (a) Je! talaka ndiyo njia ya kutatua matatizo ya ndoa? (b) Biblia inasema ni nini iliyo sababu pekee ya kutaka talaka inayomfanya mtu awe huru kuoa au kuolewa tena?

²⁸ Leo waume na wake wengi hawaruhusu shauri la Neno la Mungu liwasaidie watatue matatizo yao, nao wanatafuta talaka. Je! Mungu anakubali talaka kuwa ndiyo njia ya kutatua matatizo? Hapana, hakubali. (Malaki 2:15, 16) Yeye alikusudia ndoa iwe mpango wa kuendelea maisha yote. (Warumi 7:2) Biblia inaruhusu sababu moja tu ya talaka inayomfanya mtu awe huru kuoa au kuolewa tena, na hiyo ni uzinzi. Ikiwa uzinzi umefanywa, hapo yule mwenzi asiye na hatia anaweza kuamua kama anataka ama hataki kupata talaka.—Mathayo 5:32.

29. (a) Mwenzi wako wa ndoa asipojiunga nawe katika ibada ya Kikristo, imekupasa ufanye nini? (b) Inaelekea kutakuwa na matokeo gani?

²⁹ Namna gani ikiwa mwenzi wako wa ndoa amekataa kujifunza Neno la Mungu pamoja nawe, au hata anapinga utendaji wako wa Kikristo? Bado Biblia inakutia moyo ukae na mwenzi wako. Haikutii moyo uone kutengana kuwa njia rahisi ya kutoka katika matatizo yako. Fanya kadiri wewe mwenyewe unavyoweza ili hali hiyo iwe bora katika nyumba yako kwa kufuata yale ambayo Biblia inasema juu ya mwenendo wako mwenyewe. Huenda baadaye ukamvuta mwenzi wako kwa sababu ya mwenendo wako wa Kikristo. (1 Wakorintho 7:10-16; 1 Petro 3:1, 2) Na hiyo itakuwa baraka kama nini ikiwa subira yako ya upendo inathawabishwa kwa njia hiyo!

30. Ni kwa sababu gani ni jambo la maana sana wazazi wawekee watoto wao mfano mzuri?

³⁰ Matatizo mengi ya jamaa leo yanahusu watoto. Ni jambo gani linaloweza kufanywa ikiwa ndivyo ilivyo katika jamaa yako? Kwanza, ninyi wazazi mnahitaji kuweka mfano mzuri. Hiyo ni kwa sababu watoto wanaelekea zaidi kufuata yale ambayo ninyi mnafanya kuliko yale mnayosema. Na wakati matendo yenu yanapotofautiana na maneno yenu, wachanga wanakuwa wepesi kuona hilo. Hivyo, mkitaka watoto wenu waishi maisha mema ya Kikristo, ninyi wenyewe lazima mweke mfano huo.—Warumi 2:21, 22.

31. (a) Ni sababu gani ya maana zaidi inayohitajiwa na watoto ili watii shauri la wazazi wao? (b) Ungewezaje kumwonyesha mtoto wako hekima ya kutii sheria ya Mungu inayokataza uasherati?

³¹ Vilevile, mnahitaji kuwapa watoto wenu sababu. Haitoshi kuwaambia tu watoto hivi: ‘Mimi sitaki ufanye uasherati, kwa sababu ni vibaya.’ Wanahitaji kuonyeshwa kwamba ni Yehova Mungu, Muumba wao, anayesema kwamba uasherati ni mbaya. (Waefeso 5:3-5; 1 Wathesalonike 4:3-7) Lakini hata hiyo haitoshi. Watoto vilevile wanahitaji kusaidiwa kuona ni kwa sababu gani inawapasa watii sheria za Mungu, na jinsi zitakavyowafaidi. Kwa mfano, labda unaweza kuvuta fikira za mtoto kwenye njia ya ajabu ambayo kitoto cha kibinadamu kinafanyizwa kwa mwungano wa shahawa (mbegu) za mwanamume na yai la mwanamke, na kuuliza hivi: ‘Wewe hudhani kwamba Yeye aliyewezesha mwujiza huu wa kuzaliwa utokee anajua zaidi sana jinsi wanadamu wamepaswa kutumia nguvu zao za uzazi walizopewa na Mungu?’ (Zaburi 139:13-17) Au ungeweza kuuliza hivi: ‘Wewe unadhani kwamba Muumba wetu Mkuu angetunga sheria ya kutunyima furaha maishani? Badala yake, haingetupasa tuwe wenye furaha zaidi ikiwa tungetii sheria zake?’

32. (a) Imekupasa uoneje ikiwa maoni ya mtoto wako hayapatani na maoni ya Mungu? (b) Mtoto wako anawezaje kusaidiwa aone hekima ya yale yanayosemwa na Biblia?

³² Maulizo kama hayo yanaweza kumfanya mtoto wako aanze kufikiria sheria ya Mungu inayoongoza matumizi ya viungo vya uzazi. Karibisha maoni yake. Ikiwa hayawi kama unavyotaka yawe, usikasirike. Jaribu kufahamu kwamba kizazi cha mtoto wako kimepotoka sana katika mafundisho ya uadilifu yaliyo katika Biblia, kisha ujaribu kumwonyesha ni kwa sababu gani mazoea yasiyo ya adili ya kizazi chake hayana hekima. Labda unaweza kuvuta fikira za mtoto wako kwenye mifano halisi inayoonyesha namna uasherati umetokeza kuzaa watoto haramu, magonjwa ya kaswende na kisonono, au matatizo mengine. Kwa njia hiyo anasaidiwa aone busara na usahihi wa yale ambayo Biblia inasema.

33. Ni kwa sababu gani lile tumaini linalotegemea Biblia la kuishi milele katika Paradiso duniani linaweza kutusaidia tufanikishe maisha ya jamaa?

³³ Sana-sana lile tumaini linalotegemea Biblia la kuishi milele katika Paradiso duniani linaweza kutusaidia tufanikishe maisha ya jamaa. Kwa sababu gani? Kwa sababu tukitaka kweli kweli kuishi katika mfumo (taratibu) mpya wa Mungu, tutajitahidi sana tuishi sasa kama tunavyotumaini kuishi wakati huo. Hiyo maana yake ni kwamba tutayafuata sana yale maagizo na mwongozo wa Yehova Mungu. Matokeo yake yatakuwa kwamba Mungu ataikamilisha furaha yetu ya sasa kwa kupokea uzima wa milele na furaha tele katika umilele wote ulioko mbele.—Mithali 3:11-18.