Usiache Uwezo Wako Uwe Udhaifu Wako
Ikiwa na vyumba 16 visivyoweza kupenyezwa na maji, meli ya starehe iitwayo Titanic ilionwa kuwa haiwezi kuzama. Katika safari yake ya kwanza mwaka wa 1912, ilibeba takriban nusu tu ya mashua za kuokolea uhai zilizohitajika. Meli hiyo iligonga kilima cha barafu, ikazama, na zaidi ya watu 1,500 wakafa.
MFALME Uzia wa Yerusalemu la kale aliyemhofu Mungu alikuwa kamanda wa jeshi mwenye akili nyingi. Kwa msaada wa Yehova, alishinda adui zake mfululizo. “Jina [la Uzia] likaenea mbali sana; kwa kuwa alisaidiwa mno ajabu, hata akapata nguvu.” Lakini, “moyo wake ulitukuka . . . akamwasi BWANA.” Kwa sababu ya kiburi chake, Uzia akapigwa kwa ukoma.— 2 Mambo ya Nyakati 26:15-21; Mithali 16:18.
Masimulizi hayo mawili yanatufundisha kwamba uwezo, usiposawazishwa kwa hekima, kiasi, na unyenyekevu, unaweza kuwa udhaifu au jambo lisilofaa. Jambo hilo ni zito, kwa kuwa kwa njia moja au nyingine, kila mmoja wetu ana uwezo, au kipawa fulani, na twataka uwezo huo uwe wenye kunufaisha na ulete furaha kwetu na kwa wengine, na hasa kwa Muumba wetu. Kwa kweli, twahitaji kutumia kikamili kipawa chochote kile kutoka kwa Mungu ambacho huenda tukawa nacho, lakini wakati huohuo tukidhibiti kipawa hicho ili kidumu kikiwa chenye thamani.
Kwa mfano, mtu anayependa kazi yake anaweza kugeuza kipawa hicho kwa urahisi kiwe udhaifu kwa kuwa mwenye mazoea ya kufanya kazi kupita kiasi. Mtu mwenye hadhari hawezi kudanganywa au kuhadaiwa kwa urahisi, lakini anaweza kuwa mwenye hadhari mno asiweze kufanya maamuzi. Ustadi pia ni sifa nyingine nzuri, lakini ukipita kiasi, hivi kwamba udhaifu wa kibinadamu unapuuzwa, matokeo yanaweza kuwa hali ngumu isiyo na shauku ambayo inaweza kuondoa furaha. Hivyo, fikiria kidogo uwezo ulio nao. Je, unaudhibiti vizuri? Je, huo huwanufaisha wengine? Zaidi ya yote, je, unautumia kumsifu Yehova, Chanzo cha “kila zawadi njema”? (Yakobo 1:17) Kuhusiana na hilo, ebu tuchunguze kwa makini mifano mingine michache ya jinsi uwezo uwezavyo kuwa udhaifu, na hata kikwazo, ikiwa haudhibitiwi.
Tumia Uwezo wa Akili kwa Hekima
Kwa hakika, akili nyingi ni bora. Lakini inaweza kuwa udhaifu ikiwa inatufanya tujitumaini kupita kiasi au kutufanya tujivune, hasa ikiwa wengine wanatusifu mno au kuturairai. Au huenda tukasitawisha maoni ya kiakili tu kuhusu Neno la Mungu na vichapo vya kujifunza vinavyotegemea Biblia.
Kujitumaini kupita kiasi kwaweza kudhihirika katika njia nyingi. Kwa mfano, mtu mwenye akili nyingi apokeapo mgawo wa kutoa hotuba katika kutaniko la Kikristo, labda hotuba ya watu wote au hotuba katika Shule ya Huduma ya Kitheokrasi, huenda asiitayarishe hadi dakika ya mwisho, labda hata bila kusali apate baraka ya Yehova. Badala yake, yeye hutumainia ujuzi alio nao na uwezo wake wa kufikiri haraka. Uwezo wake wa kiasili unaweza kufunika uzembe wake kwa muda, lakini bila kubarikiwa kikamili na Yehova, maendeleo yake ya kiroho yatapungua, na labda hata kukoma. Ni kupoteza kipawa kizuri kama nini!—Mithali 3:5, 6; Yakobo 3:1.
Mtu mwenye akili nyingi anaweza pia kuwa na maoni ya kiakili tu kuhusu Biblia na vifaa vya kujifunzia Biblia. Hata hivyo, ujuzi kama huo ‘hututumua’ tu, au kufanya mtu ajisifu sana; ‘haujengi’ mahusiano ya Kikristo yenye upendo. (1 Wakorintho 8:1; Wagalatia 5:26) Kwa upande mwingine, mtu wa kiroho husali apate roho ya Mungu na yeye huitumainia, bila kujali kama ana akili nyingi. Uwezo wake hata huzidi kuwa bora anapokuza sifa za upendo, unyenyekevu, ujuzi, na hekima—na zote kwa usawaziko mzuri.—Wakolosai 1:9, 10.
Uwezo unaweza pia kuwa udhaifu tukiutumia kusitawisha majivuno, na kuonyesha ukosefu wa kiasi. Mtu mwenye kipawa na wowote wenye kumsifu sana wanaweza kusahau kwamba Yehova “hawaangalii walio na hekima mioyoni,” ingawa huenda wakawa na kipawa fulani. (Ayubu 37:24) “Hekima hukaa na wanyenyekevu,” Neno la Mungu lasema. (Mithali 11:2) Ingawa mtume Paulo alikuwa mwenye akili na mwenye elimu, yeye aliwaambia Wakorintho hivi: “Mimi, nilipowajia nyinyi, akina ndugu, . . . sikuja nikiwa na usemi wenye kupita kiasi wala wa hekima . . . Niliwajia katika udhaifu na katika hofu na kwa kutetemeka sana; na usemi wangu na lile nililohubiri halikuwa kwa maneno yenye ushawishi ya hekima bali kwa wonyesho wa roho na nguvu, ili imani yenu ipate kuwa, si katika hekima ya wanadamu, bali katika nguvu ya Mungu.”—1 Wakorintho 2:1-5.
Mtu mwenye hekima ya kweli hawezi kudanganywa na maoni ya ulimwengu kuhusu uwezo wa kiakili, wala viwango vyake vya mafanikio. Kwa hiyo, badala ya kutumia vipawa vyake kupata kibali cha watu au kurundika mali za kilimwengu, yeye hufanya yote awezayo kwa Yule aliyempa uhai na uwezo mbalimbali. (1 Yohana 2:15-17) Basi, yeye hutanguliza masilahi ya Ufalme maishani mwake na kuwa kama “mti [uzaao matunda] uliopandwa kandokando ya vijito vya maji.” Kwa sababu ya baraka za Yehova, wala si kwa sababu ya vipawa vyake, “kila alitendalo litafanikiwa.”—Zaburi 1:1-3; Mathayo 6:33.
Ukristo na Uzidishe Uwezo Wako
Ukristo hutokeza uwezo wa aina nyingi sana hivi kwamba falsafa za kilimwengu huonekana duni. Kwa mfano, maisha ya Kikristo hufanya waume na wake, jirani, na waajiriwa wawe watu wema zaidi—watu ambao ni wanyofu, wenye staha, wenye amani, na wenye bidii. (Wakolosai 3:18-23) Isitoshe, mazoezi ya Kikristo katika kusema na kufundisha huwafanya wawe na ustadi wa mawasiliano. (1 Timotheo 4:13-15) Hivyo, haishangazi kwamba mara nyingi waajiri huwapa Wakristo madaraka zaidi na kuwapandisha vyeo. Lakini uwezo huo unaweza kutumiwa vibaya ikiwa haudhibitiwi vizuri. Kupandishwa cheo au kuombwa ufanye kazi fulani huenda kukamaanisha kutumia karibu wakati wako wote kwenye kampuni, kuwa na mazoea ya kukosa mikutano ya Kikristo, au kudhabihu wakati wenye thamani ambao unapaswa kuutumia pamoja na familia yako.
Huko Australia, mzee mmoja Mkristo mwenye familia, ambaye pia amefanikiwa sana kibiashara, alikuwa na fursa ya kupata mali na sifa. Lakini alikataa kishawishi cha kuwa mwenye mafanikio katika mfumo huu. “Nilitaka kutumia wakati mwingi zaidi pamoja na familia yangu na katika huduma ya Kikristo,” akasema. “Kwa hiyo mimi na mke wangu tukakubaliana nipunguze kwa uangalifu wakati niliokuwa nikitumia kufanya kazi ya kimwili. Mbona nifanye kazi siku tano kwa juma ikiwa si lazima?” akaendelea kusema. Kwa kufanya marekebisho kadhaa yaliyofikiriwa kwa makini, mzee huyo aliona kwamba angeweza kutunza familia yake kwa kufanya kazi siku tatu au nne kwa juma. Baada ya muda, alipewa mapendeleo mengine ya utumishi, kama vile kutumikia katika Halmashauri ya Jumba la Kusanyiko ya kwao na kushiriki katika usimamizi wa mikusanyiko ya wilaya. Kwa kuutumia uwezo wake kwa hekima, yeye na familia yake walipata furaha na uradhi.
Mtazamo Wenye Usawaziko Kuelekea Mapendeleo
Wanaume Wakristo wanatiwa moyo wajitahidi kufikia mapendeleo ya utumishi kutanikoni. “Ikiwa mtu yeyote anajitahidi kufikilia cheo cha mwangalizi [au mtumishi wa huduma], yeye ni mwenye kutamani kazi bora.” (1 Timotheo 3:1) Kama ilivyo na uwezo mbalimbali ambao tayari umetajwa, utayari wa kukubali madaraka pia wahitaji kusawazishwa kwa maamuzi yafaayo. Mtu yeyote asikubali migawo mingi sana hivi kwamba anapoteza furaha yake katika utumishi wa Yehova. Ndiyo, ni vizuri kuwa na roho ya utayari, na kwa kweli ni ya lazima, kwa kuwa Yehova hapendi mtazamo wa kutotaka kujitoa kabisa; lakini utayari huo wapaswa pia uwe na kiasi na “utimamu wa akili.”—Tito 2:12; Ufunuo 3:15, 16.
Upole, ufahamu wenye kina, na hisia za Yesu zilimfanya hata mtu wa hali ya chini zaidi astarehe akiwa pamoja naye. Vivyo hivyo leo, watu hustarehe wanapokuwa pamoja na watu wenye hisia-mwenzi na wenye kujali. Katika kutaniko la Kikristo, wazee kama hao wenye shauku na wenye kufikika ni “zawadi zikiwa wanadamu” zinazothaminiwa kikweli. Wao ni “mahali pa kujificha na upepo, na mahali pa kujisitiri na dhoruba; kama mito ya maji mahali pakavu, kama kivuli cha mwamba mkubwa katika nchi yenye uchovu.”—Waefeso 4:8; Isaya 32:2.
Lakini lazima wazee wasawazishe wakati wanaotumia wakiwasaidia wengine na uhitaji wao wenyewe wa kuwa na funzo la kibinafsi, kutafakari, kusali na kushiriki katika huduma ya hadharani. Bila shaka, wazee waliofunga ndoa wanahitaji pia kutenga wakati kwa ajili ya familia zao, nao hasa wapaswa kuwa wenye kufikika.
Wanawake Wenye Uwezo Ni Baraka Iliyoje!
Kama wazee wenye uwezo, wanawake wenye kuzingatia mambo ya kiroho pia wana thamani kubwa katika tengenezo la Yehova. Kwa ujumla, wanawake wana kipawa cha kupendezwa na watu wengine—sifa ambayo Yehova huithamini naye hutia watu moyo wawe nayo. “[Angalieni] si masilahi ya kibinafsi ya mambo yenu wenyewe tu, bali pia masilahi ya kibinafsi yale ya wengine,” akaandika mtume Paulo. (Wafilipi 2:4) Lakini, “masilahi [haya] ya kibinafsi” yana mipaka, kwa kuwa hakuna Mkristo ambaye angetaka kuwa “mjishughulishaji katika mambo ya watu wengine”; wala kuwa mpiga-porojo.—1 Petro 4:15; 1 Timotheo 5:13.
Wanawake wana vipawa vingine vingi. Kwa mfano, mke Mkristo anaweza kuwa mwenye akili nyingi kushinda mume wake. Hata hivyo, akiwa “mke mwema [“mwenye uwezo,” NW]” ambaye humhofu Yehova, angemstahi mume wake na kutumia vipawa vyake kuwa kikamilisho chake, bali si kushindana naye. Naye mume mwenye hekima na mnyenyekevu angethamini uwezo wa mke wake na kuufurahia badala ya kumwonea wivu au uchungu. Angemtia moyo atumie uwezo wake kikamili ili kuijenga familia yake na kuwasaidia watoto wake ‘kumcha BWANA,’ kama vile yeye mwenyewe amchavyo. (Mithali 31:10, 28-30; Mwanzo 2:18) Waume na wake hao wenye kiasi na wanyenyekevu husitawi katika ndoa zinazomheshimu Yehova kikweli.
Kutiisha Utu Wenye Nguvu
Utu wenye nguvu ambao huzingatia uadilifu na kufanya mapenzi ya Yehova kwa moyo wote waweza kuwa bora ikiwa mtu ana kiasi na unyenyekevu. Hata hivyo, unaweza kuwa udhaifu ikiwa unamfanya mtu atawale au kuogopesha wengine. Jambo hilo ni kweli hasa katika kutaniko la Kikristo. Wakristo wapaswa kustarehe wanapokuwa pamoja, kutia ndani wakati wanapokuwa na wazee wa kutaniko.—Mathayo 20:25-27.
Wazee, nao, wapaswa kustarehe wanapokuwa pamoja. Na wanapokutana pamoja, roho takatifu yapaswa kuongoza maamuzi yao wala si utu wenye nguvu. Kwa kweli, roho takatifu yaweza kuongoza mzee yeyote yule kwenye baraza, kutia ndani yule mchanga zaidi au aliye mnyamavu zaidi. Kwa hiyo, wale walio na nyutu zenye nguvu, hata wanapoona wao ndio wenye haki, wanapaswa kudhibiti uwezo wao kwa kujifunza ustadi wa kuonyesha staha, hivyo ‘wakiwaonyesha heshima’ wazee wenzao. (Waroma 12:10) Andiko la Mhubiri 7:16 laonya hivi kwa fadhili: “Usiwe na haki kupita kiasi; wala usijiongezee hekima mno; kwani kujiangamiza mwenyewe?”
Yehova, Chanzo cha “kila zawadi njema,” hudhibiti uwezo wake mkubwa kwa ukamilifu kabisa. (Yakobo 1:17; Kumbukumbu la Torati 32:4) Naye ndiye Mwalimu wetu! Hivyo, na tujifunze kutoka kwake na kujitahidi kusitawisha vipawa vyetu vya asili, au uwezo, na kuvidhibiti kwa hekima, kiasi, na upendo. Tutakuwa baraka iliyoje kwa wengine!
[Picha katika ukurasa wa 27]
Maendeleo ya kiroho hutegemea kujifunza kwa bidii na kumtegemea Yehova
[Picha katika ukurasa wa 29]
Kupendezwa kibinafsi na wengine na kuwa wenye kiasi ni baraka
[Hisani ya Picha katika ukurasa wa 26]
Courtesy of The Mariners’ Museum, Newport News, VA