Tikiko-Mtumwa Mwenzi Mwenye Kutumainika

KATIKA pindi tofauti-tofauti, Tikiko alisafiri pamoja na mtume Paulo akiwa mjumbe wake. Alikuwa mjumbe ambaye angeweza kuaminishwa pesa na madaraka ya usimamizi. Kwa kuwa Maandiko hukazia sifa yake ya kutumainika—ambayo ni muhimu kwa Wakristo wote—labda ungependa kujua mengi zaidi kumhusu.

Paulo alimfafanua Tikiko kuwa “ndugu [yake] mpendwa na mhudumu mwaminifu na mtumwa mwenzi katika Bwana.” (Wakolosai 4:7) Kwa nini mtume alimwona hivyo?

Kazi ya Kupeleka Msaada Yerusalemu

Uhitaji wa kimwili ulitokea miongoni mwa Wakristo wa Yudea wapata mwaka wa 55 W.K. Kwa msaada wa makutaniko ya Ulaya na Asia Ndogo, Paulo alianzisha mpango wa kutoa mchango wa kuwasaidia. Tikiko, aliyetoka wilaya ya Asia, alikuwa na daraka katika kazi hiyo ya kupeleka msaada.

Baada ya kutoa maagizo juu ya jinsi ya kushughulikia mchango huo, Paulo alidokeza kwamba wanaume wenye kutumainika watumwe kwenda Yerusalemu au waende huko pamoja naye kupeleka michango iliyotolewa. (1 Wakorintho 16:1-4) Alipofunga safari yake ndefu kutoka Ugiriki kwenda Yerusalemu, aliandamana na wanaume kadhaa, yaelekea Tikiko alikuwa mmoja wao. (Matendo 20:4) Huenda ikawa walilazimika kuandamana wakiwa wengi hivyo kwa sababu walikuwa wakipeleka pesa walizoaminishwa na makutaniko kadhaa. Huenda ikawa uhitaji wa usalama ndio uliokuwa sababu kuu, kwa kuwa safari yao ilihatarishwa na wanyang’anyi wa njia kuu.—2 Wakorintho 11:26.

Kwa kuwa Aristarko na Trofimo waliandamana na Paulo kwenda Yerusalemu, wengine hufikiri kwamba Tikiko na wengineo waliandamana naye pia. (Matendo 21:29; 24:17; 27:1, 2) Kwa sababu Tikiko alihusika katika programu hiyo ya kutoa msaada, yeye ni mmoja wa watu kadhaa ambao wadokezwa kuwa yule “ndugu” aliyefanya kazi ya kukusanya michango huko Ugiriki akiwa pamoja na Tito, na ambaye “aliwekwa rasmi na makutaniko kuwa mwandamani [wa Paulo] mwenye kusafiri kuhusiana na zawadi hii ya fadhili.” (2 Wakorintho 8:18, 19; 12:18) Ikiwa Tikiko alitimiza kazi ya kwanza kwa uaminifu, basi alitimiza ile ya pili kwa uaminifu zaidi.

Kutoka Roma Kwenda Kolosai

Miaka mitano au sita baadaye (60-61 W.K.), Paulo alikuwa akitarajia kuachiliwa atoke katika kifungo chake cha kwanza huko Roma. Tikiko alikuwa pamoja naye, maelfu ya kilometa kutoka nyumbani. Sasa Tikiko alikuwa akirudi Asia. Jambo hilo lilimwezesha Paulo kuyapelekea barua makutaniko ya Kikristo ya eneo hilo, na kumrudisha Onesimo, mtumwa-mtoro wa Filemoni, huko Kolosai. Tikiko na Onesimo walipeleka angalau barua tatu ambazo sasa zimo katika vitabu vya Biblia vinavyokubaliwa—moja kwa Waefeso, moja kwa Wakolosai, na moja kwa Filemoni. Huenda ikawa barua fulani ilipelekewa kutaniko la Laodikia, jiji lililokuwa umbali wa kilometa 18 kutoka Kolosai.—Waefeso 6:21; Wakolosai 4:7-9, 16; Filemoni 10-12.

Tikiko hakuwa mpeleka-barua tu. Alikuwa mjumbe wa kibinafsi aliyetumainika, kwa maana Paulo aliandika hivi: “Mambo yangu yote, Tikiko ndugu yangu mpendwa na mhudumu mwaminifu na mtumwa mwenzi katika Bwana, atawajulisha nyinyi. Kwa kusudi hilohilo la nyinyi kujua mambo yanayohusiana nasi na ili kwamba apate kufariji mioyo yenu, mimi ninamtuma yeye kwenu.”—Wakolosai 4:7, 8.

Msomi aitwaye E. Randolph Richards asema kwamba, mpeleka-barua “alikuwa kiunganishi cha kibinafsi kati ya mwandishi na wapokeaji kwa kuongezea kile kiunganishi kilichofanyizwa na mambo yaliyoandikwa. . . . [Sababu moja] ya kuhitaji mpelekaji mwenye kutumainika ilikuwa [kwamba] mara nyingi alipeleka habari ya ziada. Huenda barua ikafafanua hali ya mambo kwa ufupi, mara nyingi ikiwa na makadirio ya mwandishi ya hali hiyo, lakini mpelekaji anatarajiwa kumfafanulia mpokeaji mambo yote kwa undani.” Ingawa huenda barua ikashughulika na mafundisho na mambo ya haraka, mjumbe mwenye kutumainika angewasilisha mambo mengine kwa mdomo.

Barua zilizoandikiwa Waefeso, Wakolosai, na Filemoni husema machache juu ya namna Paulo alivyokuwa akiendelea. Hivyo ilimbidi Tikiko apeleke habari ya kibinafsi, aeleze hali za Paulo huko Roma, na kuelewa hali katika makutaniko vya kutosha ili kuweza kutoa kitia-moyo. Ujumbe mbalimbali na madaraka ya aina hiyo yaliaminishwa wale tu ambao wangeweza kutegemeka kumwakilisha mwenye kutumana kwa uaminifu. Tikiko alikuwa mtu wa namna hiyo.

Usimamizi Katika Migawo ya Mbali

Baada ya kuachiliwa kutoka kifungo cha nyumbani huko Roma, Paulo alifikiria kwa makini kumtuma Tikiko au Artemasi kwa Tito katika kisiwa cha Krete. (Tito 1:5; 3:12) Wakati wa kifungo cha pili cha Paulo huko Roma, (yaelekea wapata mwaka wa 65 W.K.), mtume alimtuma Tikiko tena kwenda Efeso, labda kuchukua mahali pa Timotheo, ambaye wakati huo angeweza kusafiri ili akawe karibu na Paulo.—2 Timotheo 4:9, 12.

Haijulikani wazi kama Tikiko alienda Krete na vilevile Efeso pindi hiyo. Hata hivyo, marejezo kama hayo yadokeza kwamba aliendelea kuwa mmoja wa washiriki wa Paulo wa karibu hadi miaka ya mwisho ya huduma ya huyo mtume. Yaonekana kwamba Tikiko alikuwa amekuwa msimamizi Mkristo aliyekomaa ikiwa Paulo alikuwa akifikiria kumtuma kwenda kufanya kazi zenye madaraka na labda ngumu, badala ya kuwatuma Timotheo na Tito. (Linganisha 1 Timotheo 1:3; Tito 1:10-13.) Utayari wake wa kusafiri na kutumiwa katika migawo ya mbali ulimfanya awe mwenye mafaa sana kwa Paulo na kutaniko zima.

Leo, Wakristo wenye kujidhabihu humtumikia Mungu katika makutaniko ya Mashahidi wa Yehova ya kwao au hujitoa kuendeleza masilahi ya Ufalme kwingineko. Maelfu ya Mashahidi wamekubali kwa shangwe migawo ya kuwa wamishonari, waangalizi wasafirio, watumishi wa kimataifa katika miradi ya ujenzi, kwenye makao makuu ya ulimwengu ya Watch Tower Society, au katika mojawapo ya ofisi zake za tawi. Kama Tikiko, hawajionyeshi, lakini wao ni wafanya-kazi wenye bidii, ‘wahudumu waaminifu’ wanaopendwa na Mungu na kupendwa na Wakristo wengine wakiwa ‘watumwa wenzi katika Bwana’ wenye kutumainika.