Epafrasi—“Mhudumu Mwaminifu wa Kristo”
NI NANI aliyeanzisha makutaniko ya Kikristo katika Korintho, Efeso, na Filipi? Huenda ukajibu hivi kwa uharaka: ‘Paulo, yule “mtume kwa mataifa.”’ (Waroma 11:13) Jibu lako lingekuwa sahihi.
Hata hivyo, ni nani aliyeanzisha makutaniko katika Kolosai, Hierapolisi, na Laodikia? Ingawa hatuwezi kuwa na hakika, huenda ikawa alikuwa mwanamume aliyeitwa Epafrasi. Kwa vyovyote, labda ungetaka kujua mengi zaidi juu ya mweneza-evanjeli huyu, kwa kuwa anaitwa “mhudumu mwaminifu wa Kristo.”—Wakolosai 1:7.
Mweneza-Evanjeli wa Bonde la Liko
Jina Epafrasi ni ufupisho wa Epafrodito. Lakini Epafrasi apaswa kutofautishwa na Epafrodito kutoka Filipi. Epafrasi alitoka Kolosai, mojawapo ya vitovu vitatu vya makutaniko ya Kikristo katika bonde la Mto Liko, katika Asia Ndogo. Kolosai lilikuwa kilometa 18 tu kutoka Laodikia na kilometa 19 kutoka Hierapolisi, katika mkoa wa kale wa Frigia.
Biblia haisemi waziwazi jinsi habari njema ya Ufalme wa Mungu ilivyofika Frigia. Hata hivyo, Wafrigia walikuwapo Yerusalemu siku ya Pentekoste katika 33 W.K., labda baadhi yao wakiwa wametoka Kolosai. (Matendo 2:1, 5, 10) Wakati wa huduma ya Paulo huko Efeso (yapata 52-55 W.K.), ushahidi uliotolewa katika eneo hilo ulikuwa wenye nguvu na wenye matokeo sana hivi kwamba si Waefeso tu bali pia “wote wale wenye kuikaa wilaya ya Asia wakasikia neno la Bwana, Wayahudi na Wagiriki pia.” (Matendo 19:10) Yaonekana kwamba Paulo hakuwa amehubiri habari njema kotekote katika Bonde la Liko, kwa kuwa wengi waliokuja kuwa Wakristo katika eneo hilo hawakuwa wamemwona kamwe.—Wakolosai 2:1.
Kulingana na Paulo, yule aliyewafundisha Wakolosai juu ya “fadhili isiyostahiliwa ya Mungu katika kweli” alikuwa Epafrasi. Jambo la hakika kwamba Paulo amwita huyo mfanyakazi mwenzi “mhudumu mwaminifu wa Kristo kwa niaba yetu” laonyesha kwamba Epafrasi alikuwa mweneza-evanjeli mtendaji katika hilo eneo.—Wakolosai 1:6, 7.
Mtume Paulo na pia mweneza-evanjeli Epafrasi walikuwa na hangaiko kubwa juu ya hali-njema ya kiroho ya waamini wenzao katika Bonde la Liko. Akiwa “mtume kwa mataifa,” lazima Paulo awe alishangilia kupokea habari za maendeleo yao. Kwa kweli, Paulo alisikia juu ya hali ya kiroho ya Wakolosai kutoka kwa Epafrasi.—Wakolosai 1:4, 8.
Ripoti ya Epafrasi
Wakolosai walikabili matatizo mazito sana hivi kwamba yalimshurutisha Epafrasi afunge safari ndefu hadi Roma kwa madhumuni mahususi ya kuzungumza mambo hayo pamoja na Paulo. Ripoti kamili iliyotolewa na Epafrasi yaonekana ndiyo iliyomsukuma Paulo kuwaandikia barua mbili ndugu hao ambao hakuwajua vinginevyo. Mojawapo yazo ilikuwa barua kwa Wakolosai. Ile barua nyingine, ambayo yaonekana haikuhifadhiwa, ilitumiwa Walaodikia. (Wakolosai 4:16) Yafaa kufikiri kwamba yaliyokuwamo katika barua hizo yalikusudiwa kuitikia mahitaji ya wale Wakristo kama alivyoyaona Epafrasi. Ni mambo gani ya lazima aliyoona? Na hilo latufunulia nini juu ya utu wake?
Barua kwa Wakolosai yaonekana kuonyesha kwamba Epafrasi alikuwa na wasiwasi kwamba Wakristo katika Kolosai walihatarishwa na falsafa za kipagani zilizohusisha kujinyima mno, uwasiliani-roho, na ushirikina wa kuabudu sanamu. Isitoshe, huenda ikawa fundisho la Kiyahudi la kujiepusha na chakula na kuadhimishwa kwa siku fulani-fulani liliwavuta washiriki fulani wa hilo kutaniko.—Wakolosai 2:4, 8, 16, 20-23.
Ule uhakika wa kwamba Paulo aandika juu ya mambo hayo waonyesha jinsi Epafrasi alivyokuwa chonjo na mnyetivu kuelekea mahitaji ya Wakristo wenzake. Alionyesha hangaiko lenye upendo kwa ajili ya hali-njema yao ya kiroho, akikazia uangalifu hatari za mazingira ambamo waliishi. Epafrasi alitafuta shauri la Paulo, na hilo lafunua kwamba alikuwa mnyenyekevu. Labda alihisi uhitaji wa kupokea shauri kutoka kwa mtu mwenye uzoefu zaidi. Kwa vyovyote, Epafrasi alitenda kwa hekima.—Mithali 15:22.
Mwanamume Aliyethamini Sala
Katika umalizio wa barua aliyotuma kwa Wakristo Wakolosai, Paulo asema hivi: “Epafrasi, ambaye ni kutoka miongoni mwenu, mtumwa wa Kristo Yesu, awapelekea nyinyi salamu zake, akijikakamua mwenyewe sikuzote kwa ajili yenu katika sala zake, ili nyinyi mwishowe mpate kusimama mkiwa kamili na kwa usadikisho imara katika mapenzi yote ya Mungu. Kwa kweli namtolea yeye ushahidi kwamba hujitahidi sana mwenyewe kwa niaba yenu na ya wale walio Laodikia na ya wale walio Hierapolisi.”—Wakolosai 4:12, 13.
Ndiyo, hata alipokuwa ‘mateka mwenzake’ Paulo katika Roma, Epafrasi alikuwa akifikiria ndugu zake wapendwa katika Kolosai, Laodikia, na Hierapolisi na kusali kwa ajili yao. (Filemoni 23) Kwa jinsi ilivyo, ‘alijikakamua’ kwa ajili yao katika sala. Kulingana na msomi D. Edmond Hiebert, neno la Kigiriki litumikalo hapa hudokeza “utendaji wa kujitahidi na wa kujidhabihu sana,” jambo lifananalo na “maumivu makali” ya akilini yaliyompata Yesu Kristo aliposali katika bustani ya Gethsemane. (Luka 22:44) Epafrasi alitamani kwa moyo kwamba ndugu na dada zake wa kiroho wafikie uthabiti na ukomavu kamili wa Kikristo. Lazima ndugu huyo mwenye akili ya kiroho awe alikuwa baraka kama nini kwa makutaniko!
Kwa kuwa Epafrasi aliitwa “mtumwa mwenzetu mpendwa,” hakuwezi kuwa na shaka lolote kwamba alijifanya apendwe na Wakristo wenzake. (Wakolosai 1:7) Hali zinaporuhusu, washiriki wote wa kutaniko wapaswa kujitoa wenyewe kwa uhuru wakiwa na uchangamfu na upendo. Kwa kielelezo, uangalifu waweza kutolewa juu ya kuwasaidia wagonjwa, wazee-wazee, au wengineo wenye mahitaji ya pekee. Huenda ikawa kuna madaraka tofauti-tofauti ya kushughulikiwa kutanikoni, au huenda ikawezekana kuchangia miradi ya ujenzi wa kitheokrasi.
Kusali kwa ajili ya wengine, kama alivyofanya Epafrasi, ni aina ya utumishi mtakatifu ambayo wote wanaweza kufanya. Huenda sala hizo zikahusisha maneno ya hangaiko kwa ajili ya waabudu wa Yehova wanaolazimika kukabili hatari au magumu mbalimbali ya kiroho au kimwili. Kwa kujikakamua wenyewe kwa nguvu hivyo, twaweza kuwa kama Epafrasi. Kila mmoja wetu aweza kuwa na pendeleo na shangwe ya kujithibitisha kuwa ‘mtumwa mwenzi mpendwa’ katika familia ya watumishi waaminifu wa Yehova.