Sura 13

Maoni Yako Juu ya Ngono—Yanafanyiza Tofauti Gani?

1-3. (a) Biblia inaonyeshaje kwamba ngono kati ya mwanamume na mwanamke zina kibali cha kimungu? (b) Je! ingefaidi mtu kujitia katika matumizi yasiyozuiwa ya nguvu zake za uzazi?

WATU fulani wana wazo la kwamba Biblia inakataza kitu cho chote kinachohusiana na ngono. Hata hivyo, uchunguzi wa Biblia yenyewe unafunua kwamba hiyo si kweli. Baada ya kusimulia kuumbwa kwa mwanamume na mwanamke wa kwanza na Mungu, Biblia inaendelea kusimulia hivi: “Mungu akawabarikia, Mungu akawaambia, Zaeni, mkaongezeke, mkaijaze nchi.”—Mwanzo 1:27, 28.

² Basi, ni wazi kwamba, ngono kati ya mwanamume na mwanamke zinakubaliwa na Mungu. Lakini je! Mungu anakubali ngono zisizo zuiwa? Je! hiyo ingetufanya tupate mfurahio ulio mkubwa kupita wote kutokana na maisha? Je! ingetokeza amani na usalama wa kweli kwetu na kwa wale walio karibu yetu?

³ Ngono inatumiwa vibaya kama vile mambo mengine ya kibinadamu. Kula ni kwema nako ni kwa maana kabisa kwa uhai. Hata hivyo ulafi unaweza kuharibu afya na kufupiza maisha ya mtu. Usingizi, pia, ni wa muhimu. Lakini ukipita kiasi mtu hatimizi cho chote maishani, nao waweza hata kuudhoofisha mwili. Kama vile mfurahio halisi wa maisha usivyotokana na ulafi, ulevi, na uvivu, ndivyo pia usivyotokana na matumizi yasiyozuiwa ya nguvu za uzazi. Mambo ambayo yamewapata wanadamu kwa maelfu ya miaka yanashuhudia jambo hilo. Je! ni lazima tujue hilo kwa kupatwa na mambo machungu sisi wenyewe? Kuna njia nzuri zaidi.

4. Ni nini kinachopasa kitusukume kutegemeza viwango vya Mungu kuhusu ngono?

⁴ Neno la Mungu linatoa maoni yaliyosawazika juu ya ngono yatakayoilinda furaha yetu sasa na wakati ujao. Hata hivyo, si kwa ajili ya amani na usalama wetu wenyewe tu kwamba imetupasa tujifunze na kushikamana na viwango vya Mungu kuhusu matumizi ya nguvu hizo. Jambo lililo la maana zaidi ni kwamba inatupasa tufanye hivyo kwa sababu ya kumheshimu Muumba wetu. Tukijiweka kikweli upande wake katika lile suala la enzi kuu, tutatii kwa furaha hekima na mamlaka yake kuu katika jambo hili pia.—Yeremia 10:10, 23.

Kuifanya Ndoa Kuwa Yenye Kuheshimika Miongoni mwa Wote

5. Biblia inasema nini juu ya kufanya ngono nje ya ndoa?

⁵ Biblia inashauri hivi: “Ndoa na iheshimiwe na watu wote, na malazi yawe safi; kwa maana waasherati na wazinzi Mungu atawahukumia adhabu.” (Waebrania 13:4) Kwa hiyo, Mungu anapinga wanaofanya ngono nje ya ndoa. Hiyo inapatana na uhakika wa kwamba wakati Mungu alipokuwa akimwandalia mwanamume wa kwanza mwenzi wa ndoa, alionyesha kwamba mapenzi yake yalikuwa watu hao wawili wawe “mwili mmoja,” katika kifungo cha kudumu cha umoja. Baada ya karibu miaka elfu nne, Mwana wa Mungu alionyesha kwamba Baba yake hakuwa amekiacha kiwango hicho. (Mwanzo 2:22-24; Mathayo 19:4-6) Lakini je! kiwango hicho kinaweka vizuizi visivyohitajiwa? Je! kinatunyima sisi jambo fulani jema?

6. Ni nini kinachoonyesha kwamba sheria ya Mungu dhidi ya uzinzi ni kwa faida yetu?

⁶ Uzinzi unakivunja kiwango cha kimungu, naye Yehova Mungu anaahidi kuwa “shahidi mwepesi” katika hukumu dhidi ya wazinzi. (Malaki 3:5) Matunda mabaya ya ngono nje ya muungano wa ndoa yanakazia hekima ya sheria ya Mungu. Uzinzi unavunja uhakika na kuleta shuku. Unaleta ukosefu wa usalama na kudhoofisha amani ya ndoa. Mara nyingi uchungu na mvunjiko wa moyo unaotokea unaongoza kwenye talaka. Watoto wanataabika wanapoona jamaa yao ikigawanyika-gawanyika. Ni wazi kwamba katazo la Mungu juu ya uzinzi ni kwa faida yetu. Neno Lake linaonyesha kwamba mtu ye yote mwenye upendo wa kweli kwa jirani yake hatafanya uzinzi.—Warumi 13:8-10.

7. Eleza yanayomaanishwa na uasherati, kama unavyoelezwa katika Biblia.

⁷ Kama vile tumeona, Biblia inaeleza pia hukumu ya Mungu dhidi ya waasherati. Uasherati ni nini hasa? Ingawa matumizi ya Biblia ya neno hilo yanaweza kutia ndani ngono kwa upande wa watu wasiofunga ndoa na vilevile uzinzi, mara nyingi lina maana pana zaidi. Neno la kusema “uasherati” lililotumiwa wakati wa kuziandika taarifa za Yesu na wanafunzi wake ndilo neno la Kigiriki por·neiʹa. Limetolewa katika mzizi ule ule kama neno la kisasa la Kiingereza “pornography” (Pornografia). Por·neiʹa lilitumiwa nyakati za Biblia likirejeza kwenye namna nyingi za ngono zilizofanywa nje ya ndoa zisizokubaliwa na sheria. Por·neiʹa inahusu matumizi mabaya sana yasiyo ya adili ya kiungo (viungo) cha uzazi cha angalau mwanadamu mmoja (iwe ni katika njia ya asili au iliyopotoshwa). Pia, lazima awe alikuwako mshiriki mwingine kwenye tendo hilo la ukosefu wa adili—mwanadamu wa yo yote ya jinsia zile mbili au mnyama.

8. Ni kwa sababu gani zenye nguvu mtume Paulo aliwahimiza Wakristo ‘waepukane na uasherati’?

⁸ Alipokuwa akihimiza Wakristo ‘waepukane na uasherati,’ mtume Paulo alitoa sababu zenye nguvu, akisema: “Ili mtu ye yote asifikie hatua ya kuziharibu haki za ndugu yake na kujipenyeza katika hizo katika shauri hili, kwa maana Yehova ndiye anayetoa adhabu kwa mambo hayo yote . . . Kwa maana Mungu alituita, si kwa kuturuhusu tuwe na uchafu . . . Kwa hiyo, basi, mtu anayeonyesha dharau anadharau, si mwanadamu, bali Mungu.”—1 Wathesalonike 4:3-8, NW.

9, 10. (a) Kwa sababu gani watu fulani wanasita-sita kufunga ndoa halali, hata ingawa wanaishi na mtu fulani wa jinsia tofauti? (b) Hata iwapo uasherati unafanywa kwa patano la watu wawili, ‘unaharibuje haki za wengine na kujipenyeza katika hizo’?

⁹ Kweli mtu anayefanya uasherati ‘anaharibu haki za wengine na kujipenyeza katika hizo.’ Kwa mfano, hivyo ndivyo ilivyo kwa wanaume na wanawake wanaoishi pamoja bila manufaa ya ndoa halali. Kwa sababu gani wanafanya hivyo? Mara kwa mara ni kusudi waweze kuuacha muungano huo wakati wo wote wapendapo. Hawampi mwenzi wao usalama ambao ndoa yenye madaraka inapasa ilete. Lakini ikiwa watu wote wawili wanaingia katika uhusiano huo kwa nia ya kupenda, je! wangali ‘wanaharibu haki za wengine na kujipenyeza katika hizo’? Ndiyo, bila shaka.

¹⁰ Kuna matokeo mengi ya matendo ya waasherati ambayo ‘yanajipenyeza katika haki za wengine.’ Kwanza, mtu ye yote anayeshiriki katika uasherati anashiriki katika kuiharibu dhamiri ya mwenzake na vilevile msimamo wo wote safi ambao huenda huyo alikuwa nao pamoja na Mungu. Mwasherati anaiharibu nafasi ya mtu yule mwingine ya kuanza ndoa akiwa safi. Inaelekea anavunja heshima, kusuta na kutaabisha sana fikira za washiriki wa jamaa ya mwenzake, na vilevile yake mwenyewe. Huenda pia akaihatarisha afya ya mwenzake ya akili, ya maono ya moyoni na ya kimwili. Magonjwa yenye kuogofya yanayopitishwa kwa njia ya ngono kama vile ugonjwa wenye kuua wa UKIMWI (Ukosefu wa Kinga Mwilini) mara nyingi yanafungamanishwa na ukosefu wa adili katika ngono.

11. Kwa sababu gani hakuna sababu kwa ye yote kudhani kwamba Mungu ataachilia uasherati?

¹¹ Wengi wanachagua kujifanya vipofu wasione madhara hayo. Lakini je! wewe unaamini kwamba Mungu, katika uadilifu wake, ataiachilia hali hiyo ya kudharau haki za wengine bila kujali? Neno la Mungu linasema ‘tuuheshimu’ mpango wake mtakatifu wa ndoa, si kuushushia heshima wala kuukataa.—Waebrania 13:4; Mathayo 22:39.

12. (a) Maoni ya Mungu ni nini juu ya ugoni-jinsia-moja? (b) Sheria ya Mungu inayokataza ugoni-jinsia-moja inatulinda sisi na nini?

¹² Namna gani juu ya ugoni-jinsia-moja? Kama vile tumeona, zoea hilo limo katika neno por·neiʹa (“uasherati”), lililotumiwa na Yesu na wanafunzi wake. Mwanafunzi Yuda alitumia neno hilo alipokuwa akirejeza fikira kwenye ngono zisizo za asili za watu wa Sodoma na Gomora. (Yuda 7) Ugoni-jinsia-moja uliofanyika kule ulitokeza mshusho wa tabia uliotokeza “kilio cha lalamiko” kubwa. Nao ukaongoza Mungu aharibu miji hiyo na wakaaji wayo. (Mwanzo 18:20; 19:23, 24, NW) Je! maoni ya Mungu yamebadilika tangu wakati huo? La. Kwa mfano, Wakorintho wa Kwanza 6:9, 10 inaorodhesha “walawiti [wanaume ambao hulala na wanaume, NW]” miongoni mwa wale ambao hawataurithi Ufalme wa Mungu ikiwa wataendelea na zoea hilo. Pia, anaposimulia matokeo kwa watu ‘wanaovunjiana heshima miili yao katika uchafu,’ wakiufuata “mwili kwa ajili ya matumizi yasiyo ya asili,” Biblia inasema kwamba ‘waliwashwa vikali katika tamaa yao mbaya kuelekea mmoja na mwenzake, watu wa kiume pamoja na watu wa kiume, wakifanya yasiyo ya adabu nzuri na kupokea ndani yao wenyewe malipo kamili, yaliyokuwa haki ya kosa lao.’ (Warumi 1:24, 27, NW) Watu hao wanaanguka, si chini ya laana ya Mungu tu, bali pia wanapokea “malipo” ya uharibifu wa akili na wa kimwili. Kwa mfano, leo kuna kadiri kubwa mno ya kaswende, UKIMWI, na magonjwa mengine yanayoambukizwa kwa njia ya ngono miongoni mwa wagoni-jinsia-moja. Viwango vya adili vya juu vya Neno la Mungu vinatulinda sisi dhidi ya dhara hilo, badala ya kutunyima jambo jema.

Kuyakubali Maoni ya Mungu Juu ya Talaka

13. Jambo lile la uaminifu wa mtu kwa nadhiri za ndoa ni zito kadiri gani?

¹³ “Mimi nachukia talaka.” Ndivyo Yehova alivyoeleza maoni yake alipokuwa akiwakaripia wale ambao ‘walishughulika kwa hila’ na wenzi wao wa ndoa. (Malaki 2:14-16, Revised Standard Version) Neno lake linatoa mashauri tele kusaidia watu wawili-wawili wafanikiwe katika ndoa na kuuepuka uchungu unaotokana na talaka. Pia linaonyesha wazi kwamba Mungu anaona uaminifu kwa nadhiri za ndoa kuwa daraka takatifu.

14, 15. (a) Ni msingi gani mmoja tu unaofaa wa talaka? (b) Je! uasherati unakivunja kifungo cha ndoa mara hiyo? (c) Ni chini ya hali gani kufunga ndoa upya kunaruhusiwa?

¹⁴ Hiyo inakaziwa na uhakika wa kwamba yeye anakubali msingi mmoja tu wenye kufaa wa talaka. Yesu alionyesha huo ni nini: “Ye yote anayetaliki mke wake, isipokuwa juu ya msingi wa uasherati [por·neiʹa], na anaoa mwingine afanya uzinzi.” (Mathayo 19:9; 5:32, NW) Kama vile tumeona por·neiʹa linarejeza kwenye ngono zilizo nje ya ndoa, ziwe ni za asili au zisizo za asili.

¹⁵ Mwenzi wa mtu akiwa na hatia ya uasherati, je! hiyo inakivunja kifungo cha ndoa mara hiyo? Sivyo. Mwenzi asiye na hatia anaweza kuamua kama atasamehe au sivyo. Akiamua kumtaliki, kutambua kwa Mkristo mamlaka ya serikali ya kilimwengu kutamfanya aivunje ndoa kwa halali, akifanya hivyo kwa msingi wa kweli. (Warumi 13:1, 2) Mambo yakiisha kukamilishwa, anaweza kuoa au kuolewa tena. Lakini Maandiko yanashauri kwamba ndoa yo yote ya namna hiyo inapasa ifungwe tu pamoja na Mkristo mwingine, mtu aliye “katika Bwana” kweli kweli.—1 Wakorintho 7:39.

16. Katika nchi ambako sheria ya kilimwengu hairuhusu talaka juu ya msingi uwao wote, Mashahidi wa Yehova wanaonyeshaje heshima kwa sheria ya Mungu juu ya jambo hilo?

¹⁶ Namna gani ikiwa sheria za nchi haziruhusu talaka yo yote, hata kwa msingi wa ukosefu wa adili? Mwenzi asiye na hatia katika kisa kama hicho anaweza kupata talaka katika nchi ambako talaka inaruhusiwa. Bila shaka, huenda hali zisiruhusu jambo hilo. Lakini huenda namna fulani ya mtengano halali ikawa inapatikana katika nchi ya mtu na ingeweza kutafutwa. Vyo vyote iwavyo, mwenzi asiye na hatia angeweza kujitenga na aliye na hatia na kuwatolea waangalizi katika kundi la kwao la Mashahidi wa Yehova uthibitisho wa wazi kabisa wa kwamba ana msingi wa Kimaandiko kwa talaka. Namna gani kama mtu huyo angeamua kuchukua mwenzi mwingine baadaye? Kundi halingechukua hatua ya kumwondoa yeye kama mzinzi akiandalia kundi taarifa iliyoandikwa yenye nadhiri ya kuwa mwaminifu kwa mwenzi wa sasa na patano la kwenda kupata cheti cha ndoa cha halali ikiwa ndoa ile ya kwanza inavunjwa kihalali au na kifo. Hata hivyo, ingekuwa lazima mtu huyo awe tayari kuelekeana na matokeo yo yote yanayoweza kumpata kwa kadiri ulimwengu ulioko nje ya kundi unavyohusika. Hiyo ni kwa maana kwa ujumla ulimwengu haukubali kwamba sheria ya Mungu ni kuu kuliko sheria za kibinadamu na kwamba sheria za kibinadamu zina mamlaka ya kadiri tu.—Linganisha Matendo 5:29.

Kuuepuka Uchafu Wote na Pupa ya Ngono kwa Hekima

17. Kutokana na Maandiko, eleza mahali panapozifaa mahusiano ya ngono katika maisha za watu waliofunga ndoa.

¹⁷ Kwa wazi ngono zina mahali panapozifaa katika maisha za watu waliofunga ndoa. Mungu aliitoa hiyo kama njia ambayo kwayo watoto wangezaliwa, na pia kama chanzo cha furaha kwa wazazi. (Mwanzo 9:1; Mithali 5:18, 19; 1 Wakorintho 7:3-5) Hata hivyo, alionya dhidi ya kutumia vibaya zawadi hiyo.—Waefeso 5:5.

18, 19. (a) Kwa sababu gani zoea la kupiga punyeto, au kujichua, halimfai Mkristo? (b) Ni nini kinachoweza kusaidia mtu aepuke zoea hilo?

¹⁸ Kwa sababu ya mkazo unaotiwa juu ya ngono leo, vijana wengi wanaona kwamba tamaa ya kutosheleza nyege zao inaamshwa hata kabla hawajafikia hali ya kuweza kufunga ndoa. Matokeo ni kwamba, wengine wao wanatafuta raha kwa kujiamsha sehemu zao za uzazi. Huko ni kupiga punyeto, au kujichua. Je! ni zoea linalofaa au la hekima?

¹⁹ Maandiko yanashauri hivi: “Basi, ueni viungo vya mwili wenu vilivyo juu ya dunia kwa habari ya uasherati, uchafu, hamu ya ngono, tamaa zenye kudhuru, na tamaa mbaya.” (Wakolosai 3:5, NW) Je! mtu anayezoea kupiga punyeto ‘anaua viungo vyake vya mwili kwa habari ya hamu ya ngono’? Tofauti na hivyo, anaamsha hamu ya ngono. Biblia inahimiza kwamba mtu aepuke njia ya kufikiri na mwenendo unaoongoza kwenye matatizo kama hayo, na mahali pa mambo hayo aweke utendaji unaofaa, na asitawishe kujiweza. (Wafilipi 4:8; Wagalatia 5:22, 23) Wakati jitihada yenye bidii inapofanywa, inawezekana kuepuka kupiga punyeto na kupata manufaa za akilini, za maoni ya moyoni na za kiroho.

20. Ni nini kinachoonyesha kwamba isingefaa mume na mke kuacha kabisa kujizuia katika ngono wanazofanya pamoja?

²⁰ Yale ambayo Biblia inayasema juu ya “uchafu, hamu ya ngono, tamaa zenye kudhuru” yanawahusu Wakristo wote, waseja na waliofunga ndoa. Ni kweli kwamba mume na mke wana haki ya halali kufanya ngono pamoja. Lakini je! hiyo inamaanisha ya kwamba wanaweza kuacha kabisa kujizuia? Uhakika wa kwamba Neno la Mungu linahimiza Wakristo wote wasitawishe kujiweza unapinga maoni ya namna hiyo. (2 Petro 1:5-8) Haikuwa lazima mwandikaji wa Biblia aliyeongozwa na roho ya Mungu aeleze njia asilia ambayo katika hiyo viungo vya uzazi vya mume na mke vinaungana. Kwa wazi ugoni-jinsia-moja hautumii njia hiyo asilia. Kwa hiyo, wagoni-jinsia-moja wa kiume na wa kike wanatumia namna nyingine za mwingiliano katika njia ile ambayo mtume anarejezea kuwa ni “nyege zenye kujaa aibu” na mazoea “yasiyo ya adabu nzuri.” (Warumi 1:24-32, NW) Je! watu waliofunga ndoa wangeweza kuiga namna hizo za mwingiliano wa ugoni-jinsia-moja katika ndoa yao wenyewe na bado wasiwe wanaonyesha “nyege zenye kujaa aibu” au “tamaa zenye kudhuru” machoni pa Mungu?

21. Bila kujali namna njia ya maisha ya mtu huenda ikawa ilikuwa zamani, ni nafasi gani iliyo wazi kwake sasa?

²¹ Mtu anapofikiria yanayosemwa na Maandiko, huenda akatambua kwamba kufikiri kwake kwa zamani juu ya mambo hayo kulifanyizwa na watu ambao ‘wamekwisha kufa ganzi,’ kama vile Biblia inavyosema. Lakini kwa msaada wa Mungu, mtu anaweza ‘kuuvaa utu mpya,’ unaofanyizwa kulingana na viwango vya Mungu vya uadilifu. (Waefeso 4:17-24) Kwa njia hiyo mtu anaonyesha kwamba ni kweli kabisa asemapo kwamba anataka kufanya mapenzi ya Mungu.

Maoni Yako Yanahusu Sana Amani na Usalama Wako

22. Ni manufaa gani za mara ile ile zinazowajia wale wanaotumia maonyo ya Neno la Mungu kwa habari ya adili za ngono?

²² Kutumia mashauri ya Neno la Mungu kwa habari ya adili za ngono si mzigo. Yatofautishe matunda ya mwendo ambao Biblia inaonyesha na kadiri kubwa ya talaka ulimwenguni, jamaa zilizovunjika, watoto watundu, umalaya, magonjwa, na jeuri na mauaji yanaofanywa kuhusiana na nyege. (Mithali 7:10, 25-27) Lo! namna inavyoonekana wazi hekima ya Neno la Mungu! Unapoikataa njia ya kilimwengu ya kufikiri kwa kutegemea msingi wa tamaa ya ubinafsi na kufanya njia yako ya kufikiri ipatane na mashauri ya Yehova, moyo wako unatiwa nguvu sana ufuate tamaa zinazofaa. Badala ya kupata raha za muda tu za ukosefu wa adili za ngono, unafurahia dhamiri safi na amani ya akili yenye kudumu. Vifungo vya ndoa na jamaa vinaimarishwa wakati kutumainiana kunapoongezeka kati ya wenzi wa ndoa na wanapopewa heshima na watoto wao.

23. Maoni ya mtu juu ya ngono yanahusikaje katika jambo la kama ‘atatiwa alama’ ya kuokoka aingie katika “dunia mpya” ya Mungu?

²³ Na usiusahau uhakika wa kwamba tumaini lako lenyewe la uzima wa milele linahusika. Kwa hiyo adili za Kimaandiko zitashiriki kukuletea mengi kuliko afya yako ya sasa. (Mithali 5:3-11) Zitakuwa sehemu ya ushahidi wa kwamba kweli wewe unayasikitikia machukizo yanayofanywa na watu wasiomheshimu Mungu na kwamba ‘umetiwa alama’ ya kuokoka uingie katika “dunia mpya” ya Mungu, ambamo, si ukosefu wa adili, bali uadilifu utakaa. Basi, ni jambo la muhimu kama nini kwamba ‘ufanye bidii sana sasa ili mwishowe ukutwe na Mungu huna doa wala kasoro na katika amani.’—Ezekieli 9:4-6; 2 Petro 3:11-14, NW.

[Maswali ya Funzo]