Uwongo ni Nini? (it-2 244)

UWONGO ndicho kinyume cha ukweli. Kwa kawaida kusema uwongo kunahusu kuambia jambo lisilo la ukweli mtu anayestahili kuujua ukweli na uwongo huo unasemwa kwa kusudi la kudanganya au kudhuru mtu huyo au mtu mwingine. Si lazima sikuzote uwongo uwe jambo lililosemwa kwa maneno. Linaweza pia kuonyeshwa kwa tendo, yaani, mtu anaweza kuwa akiishi maisha ya kufuata uwongo fulani.

Baba au mwanzilishi wa uwongo ni Shetani Ibilisi. (Yohana 8:44) Uwongo wake, uliopitishwa kwa kutumia nyoka kwa Hawa yule mwanamke wa kwanza hatimaye ulimletea kifo huyo mwanamke na Adamu mumeye. (Mwanzo 3:1-5, 16-19) Mizizi ya uwongo huo wa kwanza ilikuwa ubinafsi na tamaa mbaya. Ulitungwa ili kugeuza upendo na utii wa watu hao wawili wa kwanza uelekezwe kwa yule mwongo, aliyekuwa amejitokeza kama “malaika wa nuru,” mnufaishaji. (Linganisha 2 Wakorintho 11:14.) Uwongo mwingine wote wenye kudhuru watu wengine uliotamkwa tangu wakati huo, vivyo hivyo umekuwa ni wonyesho wa ubinafsi na tamaa mbaya. Uwongo umesemwa ili kuepuka adhabu inayostahili, kupata faida kwa kuletea wengine hasara na kupata au kudumisha hali fulani zenye manufaa, thawabu za kimwili au sifa ya wanadamu.

Uwongo wa kidini hasa umekuwa jambo zito, kwa kuwa umehatirisha uzima wa wakati ujao wa watu waliodanganywa nao. Yesu Kristo alisema: “Ole wenu waandishi na Mafarisayo, wanafiki! kwa kuwa mnazunguka katika bahari na nchi kavu ili kumfanya mtu mmoja kuwa mwongofu; na akiisha kufanyika, mnamfanya kuwa mwana wa jehanum mara mbili zaidi kuliko ninyi wenyewe.” (Mathayo 23:15) Kubadilisha ukweli wa Mungu kwa ajili ya “uwongo,” ufuatiaji wa mambo yasiyo ya kweli ya ibada ya sanamu, kunaweza kufanya mtu awe mzoeaji jambo lililo la kushusha heshima na lililo ovu.​—Warumi 1:24-32, NW.

Kisa cha viongozi wa kidini Wayahudi wakati wa huduma ya kidunia ya Yesu kinaonyesha linaloweza kutukia wakati mtu anapouacha ukweli. Wao walitunga mpango wa kuua Yesu. Ndipo, yeye alipofufuliwa, wakahonga askari wale waliokuwa wamelilinda kaburi ili waufiche ukweli na kueneza uwongo juu ya kutoweka kwa mwili wa Yesu.​—Mathayo 12:14; 27:1,2,62-65; 28:11-15; Marko 14:1; Luka 20:19.

Yehova Mungu hawezi kusema uwongo (Hesabu 23:19; Waebrania 6:13-18) naye anachukia ‘ulimi wa uwongo.’ (Mithali 6:16-19) Sheria yake kwa Waisraeli ilitaka malipo yafanywe kwa madhara yaliyotokana na udanganyifu au uwongo uliokusudiwa kudhuru mtu mwingine. (Walawi 6:2-7; 19:11, 12) Na mtu mwenye kutokeza ushuhuda wa uwongo alipaswa kupokea adhabu aliyotamani kupasisha mtu mwingine kwa kutumia mambo yake ya uwongo. (Kumbukumbu 19:15-21) Maoni ya Mungu juu ya uwongo uliokusudiwa kudhuru wengine, kama yalivyoonyeshwa katika Torati, hayajabadilika. Wale wanaotamani kupata kibali chake hawawezi kujitia katika zoea la kusema uwongo. (Zaburi 5:6; Mithali 20:19; Wakolosai 3:9, 10; 1 Timotheo 3:11; Ufunuo 21:8, 27; 22:15) Hawawezi kuwa wakiishi maisha ya kufuata uwongo fulani, wakidai kupenda Mungu huku wakichukia ndugu yao. (1 Yohana 4:20, 21) Kwa sababu ya kufanya tendo lisilo la kweli kuelekea roho takatifu kwa kusema uwongo, Anania na mkeye walipoteza maisha zao.​—Matendo 5:1-11.

Ijapokuwa hivyo, watu wanaoghafilika kwa kitambo katika kusema uwongo hawawi papo hapo na hatia ya kutenda dhambi isiyosameheka. Kisa cha Petro, katika kumkana Yesu mara tatu, kinaonyesha kwamba, ikiwa mtu anatubu kikweli, Mungu atamsamehe.​—Mathayo 26:69-75.

Ingawa ni wazi kabisa kwamba uwongo unaokusudiwa kudhuru mtu mwingine unalaaniwa katika Biblia, hiyo haimaanishi kwamba mtu yuko chini ya wajibu wa kuwajulisha habari za kweli watu wasio na ustahili wa kuzijua. Yesu Kristo alishauri hivi: “Msiwape mbwa kilicho kitakatifu, wala msitupe lulu zenu mbele ya nguruwe, wasije wakazikanyaga chini ya miguu yao, wakageuka na kuwararua.” (Mathayo 7:6) Hiyo ndiyo sababu Yesu katika pindi fulani-fulani alijizuia kutoa habari kamili au majibu ya moja kwa moja kwa maulizo fulani wakati ambapo kufanya hivyo kungaliweza kuleta dhara la bure tu. (Mathayo 15:1-6; 21:23-27; Yohana 7:3-10) Kwa wazi mwendo wa Abrahamu, Isaka, Rahabu na Elisha katika kuwaelekeza vibaya au kuwanyima mambo kamili ya uhakika watu wasio waabudu wa Yehova ni lazima uonwe kwa njia iyo hiyo.​—Mwanzo 12:10-19; sura 20; 26:1-10; Yoshua 2:1-6; Yakobo 2:25; 2 Wafalme 6:11-23.

Yehova Mungu anaruhusu “utendaji wa kosa” uendee watu wanaopendelea ufuatiaji mambo ya uwongo “ili kwamba wao wapate kuamini uwongo” badala ya zile habari njema juu ya Yesu Kristo. (2 Wathesalonike 2:9-12, NW) Kanuni hiyo inaonyeshwa na jambo lililotukia karne nyingi kabla ya hapo katika kifo cha Mfalme Ahabu Mwisraeli. Manabii wenye kusema uwongo walimhakikishia Ahabu kwamba angepata mafanikio katika vita dhidi ya Ramoth-gileadi, ingawa nabii wa Yehova Mikaya alitabiri msiba. Kama ilivyofunuliwa katika njozi kwa Mikaya, Yehova aliruhusu kiumbe wa kiroho awe “roho mdanganyifu” katika kinywa cha manabii wa Ahabu. Ndiyo kusema, kiumbe huyo wa kiroho alitumia uwezo wake juu yao hivi kwamba wao walinena, si ukweli, bali mambo ambayo wao wenyewe walitaka kusema na yale ambayo Ahabu alitaka kusikia kutoka kwao. Ingawa alikuwa ametangulia kuonywa, Ahabu alipendelea kupumbazwa na mambo yao ya uwongo, naye akalipia aliyofanya kwa kupoteza uhai wake.​—1 Wafalme 22:1-38; 2 Nyakati sura 18.