Je! Wewe Wastahili Kutumikia?

“Kustahili kwetu kwa utoshelevu hutoka kwa Mungu.”—2 WAKORINTHO 3:5, NW.

YEHOVA MUNGU na Yesu Kristo ni wafanya kazi. Yesu alisema: “Baba yangu anatenda kazi hata sasa, nami ninatenda kazi.” (Yohana 5:17) Mungu hawakubali watu ambao hukataa kufanya kazi; wala kibali chake hakiko juu ya wale wanaotafuta daraka ili wapate mamlaka juu ya wengine. Kundi la Kikristo halina nafasi ya walegevu wala wenye kutamani makubwa kwa ubinafsi.—Mathayo 20:25-27; 2 Wathesalonike 3:10.

² Mashahidi wa Yehova wana ‘mengi ya kufanya katika kazi ya Bwana,’ hasa wakati wa sasa ambapo watu wengi wanamiminika kwenye “mlima” wa ibada ya kweli. (1 Wakorintho 15:58; Isaya 2:2-4, NW) Kuna uhitaji mkubwa wa wanaume wanaostahili kiroho kubeba daraka katika kundi. Bila kusukumwa na tamaa ya makubwa ya ubinafsi, wanaume wa jinsi hiyo hukweza Yehova, si wao wenyewe. (Mithali 8:13) Wao wajua kwamba Mungu ndiye huwasaidia wao wastahili wajibu wa kundi, kama vile yeye ‘huwastahilisha vya kutosha wahudumu wa agano jipya.’—2 Wakorintho 3:4-6, NW.

³ Leo, kama ilivyokuwa miongoni mwa Wakristo wa mapema, wanaume huwekwa na roho takatifu na kupitia mpango wa tengenezo la Yehova ili watumikie wakiwa wazee na watumishi wa huduma. (Matendo 20:28; Wafilipi 1:1; Tito 1:5) Wazee huchunga kiroho kundi la kondoo za Mungu, wakiliandalia usimamizi wenye ulinzi. Wao husaidiwa na wa-tumishi wa huduma, ambao wajibu wao hauhusishi uangalizi wa kiroho moja kwa moja. (1 Petro 5:2; linganisha Matendo 6:1-6.) Kama Mwana wa Mungu, aliyekuja kuhudumu, wawekwa hao hutamani kutumikia waamini wenzao. (Marko 10:45) Ikiwa wewe ni mwanamume Mkristo, je! una roho hiyo?

Sifa za Wote kwa Ujumla

⁴ Hasa matakwa kwa wale wenye kuaminishwa daraka la kundi yamepangwa wazi na mtume Paulo kwenye 1 Timotheo 3:1-10, 12, 13 na Tito 1:5-9, NW. Tufikiriapo sifa hizo, ambazo baadhi yazo zatumika kwa wazee na watumishi wa huduma hali moja, twapaswa kuziona si kulingana na viwango vya kilimwengu bali kulingana na mazingira yazo ya karne ya kwanza na kama zitumikavyo miongoni mwa watu wa Yehova. Bila shaka, kutimiza matakwa haya hakudai ukamilifu, kwa maana hapo hakuna mwanadamu ambaye angestahili. (1 Yohana 1:8) Lakini ikiwa wewe ni mwanamume Mkristo, kama una wajibu wa kundi sasa au huna, kwa nini usichanganue sifa zako za kibinafsi?

⁵ Awe bila lawama; awe na ushuhuda mzuri kutoka kwa watu walio nje; awe bila shtaka. (1 Timotheo 3:2, 7, 8, 10; Tito 1:6, 7, NW) Wakati wawekwapo na wanapokuwa wakitumikia, ni lazima watumishi wa huduma na wazee wawe bila kulaumika, yaani, bila lawama na bila uhitaji wowote wa kukaripiwa kwa shtaka la haki la mwenendo au fundisho baya. Mashtaka yasiyo ya kweli yenye kufanywa na “ndugu za bandia” au wengine hayafanyi mwanamume awe mwenye kulaumika. Ili kuondolea mtu ustahili wa kutumikia katika kundi, ni lazima shtaka lisiwe la kiupuuzi, na ni lazima lithibitishwe kupatana na viwango vya Kimaandiko. (2 Wakorintho 11:26; 1 Timotheo 5:19) Mtu mwenye kuwekwa katika kundi ‘apaswa awe na ushuhuda mzuri kutoka kwa watu walio nje pia, ili asije labda akaanguka katika shutumu na mtego wa Ibilisi.’ Ikiwa mwanamume fulani alitenda dhambi fulani nzito wakati uliopita, angeweza kuwekwa ikiwa tu ameishi kwa njia ambayo imemaliza shutumu lolote na akajifanyia jina jema.

⁶ Mume wa mke mmoja. (1 Timotheo 3:2, 12; Tito 1:6) Hii haimaanishi kwamba ni wanaume waliofunga ndoa peke yao wawezao kuwa watumishi wa huduma na wazee. Ingawa hivyo, ikiwa mwanamume amefunga ndoa ni lazima awe na mke mmoja tu aliye hai na awe mwaminifu kwake. (Waebrania 13:4) Tofauti na wanaume wengi wasio Wakristo katika karne ya kwanza, yeye hawezi kuwa na wake wengi.a

⁷ Mwenye kusimamia nyumba yake kwa njia nzuri, akiwa na watoto katika ujitiisho. (1 Ti-motheo 3:4, 5, 12; Tito 1:6) Huenda watu fulani wakahisi kwamba ni lazima wazee wawe na umri wa angalau miaka 30, lakini Biblia haiweki umri fulani wa kiwango cha chini. Hata hivyo, ni lazima mtu atende kama mwanamume mzee katika maana ya kiroho. Watumishi wa huduma na wazee wapaswa kuwa na umri wa kutosha kuwa na watoto. Ikiwa amefunga ndoa, mwanamume hastahili ikiwa atenda kwa njia ya kimungu mahali penginepo lakini ni mbabe nyumbani. Ni lazima awe alijipatia staha kwa kusimamia juu ya nyumba yake kulingana na kanuni za Biblia, na lengo lake lapasa liwe kupata mafanikio ya kiroho kwa kila mshiriki wa familia. Kwa kawaida, mzee aliye baba apaswa kuwa na watoto “wanaoamini” wenye kujiendesha vema. Ama wanafanya maendeleo kuelekea kujiweka wakfu kwa Mungu ama tayari wamebatizwa wakiwa Mashahidi wa Yehova. Mwanamume asiyeweza kujenga imani katika watoto wake haelekei atafanya hivyo katika wengine.

⁸ Kabla mwanamume mwenye familia hajaweza kuwa mzee aliye na uwezo wa kuandaa uangalizi wa kiroho katika kundi, ni lazima ajifunze jinsi ya kuelekeza nyumba yake mwenyewe. ‘Ikiwa mwanamume yeyote hajui jinsi ya kusimamia nyumba yake mwenyewe, ataliangaliaje kundi la Mungu?’ (1 Timotheo 3:5, NW) Ni kweli, huenda ikawa mwanamume hupingwa na mke asiyeamini. (Mathayo 10:36; Luka 12:52) Au huenda mmoja wa watoto wake akawa na hatia ya dhambi nzito, ingawa wale wengine wanaendelea vema kiroho. Hata hivyo, ikiwa mwanamume huyo amefanya yote yawezayo kutarajiwa, na hasa ikiwa amepata mafanikio kwa wengine katika nyumba yake, kukataliwa kwa mwelekezo wake mzuri na mshiriki mmoja wa familia hakungemkosesha kwa lazima asistahili kuwa mtumishi wa huduma au mzee.

⁹ Si mpiga kelele ya ulevi wala mwenye kujitoa mwenyewe kwa divai nyingi. (1 Timotheo 3:3, 8; Tito 1:7, NW) Ni lazima mtumishi wa huduma au mzee asiingilie mno vileo. Kuvizoelea kwaweza kuwa na tokeo la kupoteza udhibiti wa fikira na hisia-moyo, hiyo ikiongoza kwenye kelele za ulevi au mapigano. Hapaswi ‘kujitoa kwa divai nyingi’ au kuwa mwenye sifa ya kuwa mnywaji wa kidesturi au wa kupindukia. (Mithali 23:20, 21, 29-35) Ungekuwa msiba kama nini ikiwa ziara ya uchungaji ingeharibiwa na unywaji wa kupita kiasi! Ikiwa ndugu hunywa, hapaswi kufanya hivyo anaposhiriki katika mikutano, huduma, au utumishi mtakatifu mwingine.—Walawi 10:8-11; Ezekieli 44:21.

¹⁰ Si mpenda pesa wala mwenye pupa ya pato la udanganyifu. (1 Timotheo 3:3, 8; Tito 1:7, NW) Wapenda pesa wamo katika hatari ya kiroho, na “watu wenye pupa” hawatarithi Ufalme wa Mungu. Kwa sababu hiyo, wanaume wa jinsi hiyo hawastahili kuwa wazee wala watumishi wa huduma. (1 Wakorintho 6:9, 10; 1 Timotheo 6:9, 10) Neno la Kigiriki lililofasiriwa “-a udanganyifu” humaanisha hasa “-enye kuleta aibu,” na neno lililotafsiriwa “pato” hurejezea aina yoyote ya faida au hali ya mazidio. (Wafilipi 1:21; 3:4-8) Bila shaka, mwanamume ambaye mwelekeo wake huonyesha kwamba angetendea “kondoo” za Mungu kwa udanganyifu hastahili daraka la kundi. (Ezekieli 34:7-10; Matendo 20:33-35; Yuda 16) Uhitaji wa tahadhari katika kufanya mapendekezo waongezewa kimo tung’amuapo kwamba mwanamume, akiisha kuwekwa, angeweza kuaminishwa utunzaji wa pesa na ashawishwe kuiba kiasi fulani cha pesa hizo.—Yohana 12:4-6.

¹¹ Si aliyeongolewa karibuni; mwenye kutahiniwa juu ya kufaa. (1 Timotheo 3:6, 10, NW) Mtu aliyebatizwa karibuni hajawa na wakati wa kuthibitisha kwamba ataangalia kwa uaminifu wajibu wake aliogawiwa. Huenda ikawa hana huruma kwa wenye shida au hekima ambayo yahitajiwa kusaidia waabudu wenzake na huenda hata akadharau wengine. Kwa hiyo, kabla ya kupendekezwa kuwa mtumishi wa huduma na hasa kuwa mzee, mwanamume apaswa ‘atahiniwe juu ya kufaa’ na apaswa kutoa uthibitisho wa kuwa na uamuzi mzuri na utegemeko. Kutahini huko hakujawekewa wakati fulani hasa, na watu mmoja mmoja hutofautiana katika kadiri ya ukuzi wa kiroho. Lakini wazee hawapaswi kupendekeza mwanamume mpya kwa haraka “asije labda akajitutumua kwa kiburi na kuanguka katika hukumu iliyopasishwa juu ya Ibilisi.” Kwanza acha mwanamume huyo adhihirishe unyenyekevu kama wa Kristo.—Wafilipi 2:5-8.

Kukaza Uangalifu Juu ya Watumishi wa Huduma

¹² Matakwa fulani yameorodheshwa kwa ajili ya watumishi wa huduma. Hata hivyo, kama matakwa hayo hayangetimizwa na wazee pia, wao hawangestahili kutumikia. Wewe uliye mwanamume Mkristo, je! wastahili katika mambo haya?

¹³ Mzito. (1 Timotheo 3:8, NW) Mwanamume anayestahili kutumikia akiwa mtumishi wa huduma hapaswi kuchukua daraka kimchezo. Apaswa kujichukua kwa namna ya heshima ambayo huvutia staha. Ingawa ucheshi wa pindi kwa pindi wakubalika, hangestahili ikiwa anatenda daima kwa njia ya mchezo-mchezo.

¹⁴ Si mwenye kauli mbili; mwenye dhamiri safi. (1 Timotheo 3:8, 9, NW) Watumishi wa huduma (na wazee) ni lazima wawe wasema ukweli, si watu wa porojo wala watu wenye vipengee vya maneno. Kwa kuwa hawapaswi kuwa wenye kauli mbili, ni lazima wawe hawaambii mtu mmoja jambo fulani kwa unafiki kisha waambie mtu mwingine jambo lililo kinyume kabisa. (Mithali 3:32; Yakobo 3:17) Ni lazima wanaume hawa wawe wategemezaji thabiti pia wa ukweli uliofunuliwa, “wenye kushika siri takatifu ya imani kwa dhamiri safi.” Mbele za Mungu, dhamiri ya mwanamume wa jinsi hiyo yapasa kutoa ushahidi kwamba yeye ni mnyoofu na hazoei jambo lolote la kichinichini wala lenye kuchafua. (Warumi 9:1; 2 Wakorintho 1:12; 4:2; 7:1) Hakuna mtu astahiliye kutumikia kundi la kondoo za Mungu asipokuwa mwenye kushikamana na ukweli na kanuni za kimungu.

Kukazia Fikira Sifa za Wazee

¹⁵ Sifa fulani hutumika hususa kwa wazee na hushughulika sana-sana na kazi yao wakiwa wachungaji na walimu. Wewe uliye mwanamume Mkristo, je! watimiza matakwa haya?

¹⁶ Mwenye kiasi katika mazoea; mwenye kujidhibiti. (1 Timotheo 3:2; Tito 1:8, NW) Mzee apaswa kuwa mwenye tabia zenye uongozi mzuri, si mwenye kuwa mtumwa wa mazoea mabaya. Akabilipo majaribu, Mungu atamsa-idia adumishe usawaziko akisali kama mtunga zaburi: “Misononeko ya moyo wangu imezidika; O unitoe katika mikazo iliyo juu yangu.” (Zaburi 25:17, NW) Mwangalizi apaswa asali sikuzote kupata roho ya Mungu na aonyeshe tunda layo, kutia na kujidhibiti. (Luka 11:13; Wagalatia 5:22, 23) Kuwa mwangalifu juu ya fikira, usemi, na vitendo huwezesha mzee aepuke mambo ya kupita kiasi wakati aandaliapo kundi mwongozo wa kiroho.

¹⁷ Timamu katika akili. (1 Timotheo 3:2, NW) Ni lazima mzee awe mwenye akili, mwenye busara, na mwenye nadhari. Apaswa kuwa mwenye kufanya mambo akiwa na kusudi fulani na kutumia kufikiri kwa akili katika usemi na vitendo. Msingi wa kufikiri kwake kwa unyenyekevu na usawaziko ni hekima ya kimungu na mafundisho yenye afya ya Neno la Yehova, ambalo apaswa kuwa mwanafunzi walo mwenye bidii ya uendelevu.—Warumi 12:3; Tito 2:1.

¹⁸ Mwenye utaratibu. (1 Timotheo 3:2, NW) Neno la Kigiriki lililotumiwa hapa limetafsiriwa ‘-liopangwa vizuri’ kwenye 1 Timotheo 2:9, NW. Hivyo basi mzee apaswa kuwa na kigezo cha maisha yaliyopangwa kwa ustahifu na kwa mpango mzuri. Mathalani, apaswa kuwa mwenye kuwahi (kutochelewa-chelewa). Yaonekana Wakristo wa karne ya kwanza hawakufanya utunzaji maandishi uwe jambo kubwa, na mwangalizi leo hahitaji kuwa mhasibu au karani stadi. Watumishi wa huduma wangeweza kuangalia mambo yatakwayo katika pande hizi. Lakini neno la Kigiriki la “mwenye utaratibu” laweza kumaanisha mwenendo mwema, na hakika mwanamume hangestahili kuwa mzee ikiwa ni mtukutu au asiye na utaratibu.—1 Wathesalonike 5:14; 2 Wathesalonike 3:6-12; Tito 1:10, NW.

¹⁹ Mkaribishaji wa wageni. (1 Timotheo 3:2; Tito 1:8, NW) Mzee ‘hufuata mwendo wa ukaribishaji wa wageni.’ (Warumi 12:13; Waebrania 13:2, NW) Neno la Kigiriki la “mkaribishaji wa wageni” humaanisha kwa uhalisi “mwenye kupenda wageni.” Hivyo, mzee aliye mkaribishaji wa wageni hukaribisha wapya kwenye mikutano ya Kikristo, akionyesha upendezi ule ule katika maskini kama afanyavyo katika walio na ufanisi wa vitu vya kimwili. Yeye ni mkaribishaji wa wageni kwa wale wanaosafiri kwa masilahi ya Ukristo na huwasindikiza “kama ipasavyo kwa Mungu.” (3 Yohana 5-8) Kwa kweli, mzee huonyesha ukaribishaji wa wageni hasa kwa waamini wenzake kulingana na mahitaji yao na kadiri hali zake ziruhusuvyo.—Yakobo 2:14-17.

²⁰ Mwenye kustahili kufundisha. (1 Timotheo 3:2, NW) Uwezo wa mzee akiwa mwalimu wa kiroho hautokani na wepesi wa kufahamu mambo akilini wala hekima ya kilimwengu. (1 Wakorintho 2:1-5, 13) Hutokea kwa sababu yeye ‘anashika kwa imara neno la uaminifu kwa habari ya ustadi [au, namna] wake wa kufundisha, apate kuweza kutia moyo kwa fundisho ambalo ni lenye afya na kukaripia pia wale wanaopinganisha.’ (Tito 1:9, NW; linganisha Matendo 20:18-21, 26, 27.) Ni lazima aweze ‘kuwaagiza kwa upole wale wasio na elekeo lenye kupendeleka.’ (2 Timotheo 2:23-26, NW) Hata ikiwa mzee si msemaji bora katika kundi, apaswa kuwa mwanafunzi mzuri sana wa Neno la Mungu hivi kwamba ana ustadi wa kutosha kuagiza na kushauri waamini, ambao pia hujifunza Biblia. (2 Wakorintho 11:6) Ni lazima astahili kutoa ‘fundisho lenye afya’ ambalo husaidia familia na watu mmoja mmoja wafuatie maisha za kimungu.—Tito 2:1-10.

²¹ Si mpigaji, bali mwenye kukubali maoni ya wengine, si mtaka vita. (1 Timotheo 3:3; Tito 1:7, NW) Akiwa mwenye kutafuta amani, mzee hapigi watu kimwili wala hawakandamizi kwa maneno ya kutukana wala ya kuchoma. (Linganisha 2 Wakorintho 11:20.) (Elezo linalotangulia kwamba yeye si “mpiga kelele ya ulevi” laonyesha kwamba huepuka utumizi usiofaa wa vileo ambao mara nyingi sana huongoza kwenye ugomvi.) Akiwa “mwenye kukubali maoni ya wengine” (au, “mwenye kuachia nafasi”), bila kuwa mtawala mwenye mamlaka kamili aliye mgumu kufurahishwa, yeye hafanyi matata kutokana na mambo madogo. (1 Wakorintho 9:12; Wafilipi 4:5; 1 Petro 2:18) Kwa kuwa mzee si mtaka vita, wala mfanya ugomvi, yeye huepuka magombano na ‘hana elekeo la hasira kuu.’—Tito 3:2; Yakobo 1:19, 20, NW.

²² Si mwenye kufuata nia yake mwenyewe. (Tito 1:7, NW) Kwa uhalisi, hiyo yamaanisha “si mwenye kujipendeza.” (Linganisha 2 Petro 2:10.) Ni lazima mzee asiwe mwenye kushikilia maoni yake kiamri bali apaswa awe na maoni ya unyenyekevu juu ya uwezo wake mbalimbali. Kwa kutofikiri kwamba yeye ndiye hushughulikia mambo vizuri kuliko mtu mwingine yeyote, yeye hushirikiana daraka kwa unyenyekevu pamoja na wengine na huthamini wingi wa washauri.—Hesabu 11:26-29; Mithali 11:14; Warumi 12:3, 16.

²³ Mpenda wema; mwadilifu. (Tito 1:8, NW) Ili astahili kuwa mzee, ni lazima mwanamume apende wema na awe mwadilifu. Mpenda wema hupenda kilicho chema machoni pa Yehova, hufanya matendo ya fadhili na yenye msaada, na huonyesha uthamini kwa wema wa wengine. (Luka 6:35; linganisha Matendo 9:36, 39; 1 Timotheo 5:9, 10.) Kuwa mwadilifu humaanisha kujipatanisha na sheria na viwango vya Mungu. Miongoni mwa mambo mengine, mwanamume wa jinsi hiyo hana upendeleo na hukumbuka mambo ya uadilifu, yaliyo safi kitabia, na yaliyo na nguvu za wema. (Luka 1:6; Wafilipi 4:8, 9; Yakobo 2:1-9) Kwa kuwa wema hutofautiana na uadilifu kwa kufanya mengi kuliko yale yatakwayo na haki, mpenda wema hufanyia wengine mengi kuliko yale yatakwayo kwake.—Mathayo 20:4, 13-15; Warumi 5:7.

²⁴ Mwaminifu-mshikamanifu. (Tito 1:8, NW) Mwanamume astahiliye kuwa mzee hudumisha ujitoaji usiovunjika kwa Mungu na hushikamana na sheria ya kimungu, hata kama ukamilifu-maadili wake watahiniwa jinsi gani. Yeye hufanya mambo ambayo Yehova hutarajia kwake, nayo ni kutia ndani kutumikia akiwa mpiga mbiu mwaminifu wa Ufalme.—Mathayo 24:14; Luka 1:74, 75; Matendo 5:29; 1 Wathesalonike 2:10.

Kuzitimiza Sifa

²⁵ Nyingi za sifa ambazo zimezungumzwa sasa hivi zahusisha mambo yenye kutakwa kwa kila Shahidi wa Yehova na huweza kufikiwa kupitia baraka ya Mungu juu ya funzo, jitihada, ushirika mwema, na sala ya kila mmoja. Huenda watu mmoja mmoja wakawa imara zaidi katika sifa fulani-fulani kuliko wengine. Lakini kwa kadiri ya kutosha, ni lazima watumishi wa huduma na wazee watimize matakwa yote ya pendeleo lao hususa.

²⁶ Mashahidi wa Yehova wote wapaswa watake kufanya kila jambo liwezekanalo katika utumishi wa Mungu. Roho hiyo husukuma wanaume Wakristo wajifanye kupatikana kwa ajili ya daraka la kundi. Je! wewe ni mwanamume aliyejiweka wakfu, aliyebatizwa? Ikiwa ndivyo, jitahidi kufikia na ufanye kila jitihada ili ustahili kutumikia!

[Maelezo ya Chini]

Wewe Ungejibuje?

◻ Kwa nini sasa kuna uhitaji mkubwa wa wanaume wazee kupokea daraka la kundi?

◻ Ni nini baadhi ya sifa ambazo ni lazima zitimizwe na watumishi wa huduma?

◻ Ni nini baadhi ya sifa ambazo ni lazima wazee watimize?

◻ Kwa nini ni lazima mzee ajue jinsi ya kusimamia vema nyumba yake?

◻ Ni nini huchochea wanaume Wakristo wajifanye kupatikana kwa ajili ya wajibu wa kundi?

[Maswali ya Funzo]

 1. Kundi la Kikristo halina nafasi ya watu wa aina gani?

 2. Kwa nini sasa kuna uhitaji mkubwa wa wanaume kubeba daraka katika kundi la Kikristo?

 3. Kwa msingi, ni yapi yaliyo madaraka ya wazee na watumishi wa huduma?

 4. Ni wapi hasa twapata orodha za sifa za wale wenye kuaminishwa daraka la kundi?

 5. Ni nini maana ya kuwa bila lawama?

 6. Kuwa mume wa mke mmoja kwamaanisha nini?

 7. (a) Je! umri wa kimwili ndio hustahilisha mwanamume awe mzee? (b) Ni nini huhusika katika kusimamia nyumba kwa njia nzuri?

 8. Kabla mwanamume mwenye familia hajaweza kuwa mzee, ni lazima ajifunze kufanya nini?

 9. Ni lazima mzee au mtumishi wa huduma ajizoeze uangalifu gani kuhusu vileo?

 10. Kwa nini wapenda pesa na wale walio na pupa ya pato la udanganyifu hawastahili kuwa wazee au watumishi wa huduma?

 11. Kwa nini “mwanamume aliyeongolewa karibuni” hapaswi kupendekezwa kwa daraka la kundi?

 12. Je! matakwa yaliyoorodheshwa kwa ajili ya watumishi wa huduma ni ya kutimizwa nao peke yao?

 13. Yamaanisha nini kuwa mzito?

 14. (a) Kutokuwa mwenye kauli mbili kwamaanisha nini? (b) Kuwa na dhamiri safi hutaka nini?

 15. Ni sifa za nani ambazo sasa zachunguzwa, nazo zahusu nini hasa?

 16. (a) Ni nini chatakwa ili kuwa mwenye kiasi katika mazoea? (b) Mzee aweza kudumishaje kujidhibiti?

 17. Ni jambo gani lahusika katika kuwa timamu katika akili?

 18. Kuwa mwenye utaratibu hutaka nini kwa mzee?

 19. Kwa sababu ni mkaribishaji wa wageni, mzee hufanya nini?

 20. Ni katika njia zipi ni lazima mzee astahili kufundisha?

 21. (a) Kwa nini yaweza kusemwa kwamba mzee si mpigaji? (b) Yamaanisha nini kuwa mwenye kukubali maoni ya wengine? (c) Kutokuwa mtaka vita kwamaanisha nini?

 22. Ni jambo gani laonyeshwa na uhakika wa kwamba ni lazima mzee asiwe mfuata nia yake mwenyewe?

 23. (a) Wewe ungefasilije “mpenda wema”? (b) Kuwa mwadilifu humaanisha nini?

 24. Kuwa mwaminifu-mshikamanifu hutaka nini?

 25. Sifa ambazo zimezungumzwa sasa hivi zatakwa kwa nani, na sifa hizo zaweza kufikiwaje?

 26. Kwa nini wanaume Wakristo hujifanya wapatikane kwa ajili ya daraka la kundi?

[Picha katika ukurasa wa 24, 25]

Wazee na watumishi wa huduma wapaswa kusimamia nyumba zao kulingana na kanuni za Biblia?