Eunike na Loisi—Waelimishaji Walio Vielelezo Bora

Tukiwa watumishi wa Yehova, twajua kwamba kuandaa elimu ya kidini yenye matokeo kwa watoto wetu ni daraka zito. Hata katika mazingira mazuri zaidi, kazi hii yaweza kuandamana na aina zote za vizuizi na magumu. Inakuwa vigumu hata zaidi wakati ambapo mzazi Mkristo anakabili ugumu huo katika nyumba iliyogawanyika kidini. Hali hiyo si mpya. Maandiko hutuambia kuhusu mzazi mmoja aliyejipata katika hali kama hiyo katika karne ya kwanza W.K.

Familia ya mwanamke aliyeitwa Eunike iliishi Listra, jiji lililokuwa katika mkoa wa Likaonia kusini-kati mwa Asia Ndogo. Listra lilikuwa jiji dogo la jimbo lisilo na umaana mkubwa. Lilikuwa koloni ya Waroma iliyoitwa Yulia Feliksi Gemina Lustra, ambalo lilianzishwa na Kaisari Augusto ili kukinza shughuli za magaidi katika maeneo yaliyokuwa karibu-karibu. Eunike alikuwa Mkristo Myahudi aliyeishi katika nyumba iliyogawanyika kidini pamoja na mume wake Mgiriki, Timotheo mwana wake, na mama yake Loisi.—Matendo 16:1-3.

Yaelekea, kulikuwa na Wayahudi wachache katika Listra, kwa kuwa Biblia haitaji kuwako kwa sinagogi huko, ingawa kulikuwa na idadi fulani ya Wayahudi katika Ikoniamu, umbali wa kilometa 30 hivi. (Matendo 14:19) Kwa hiyo lazima iwe ilikuwa vigumu kwa Eunike kushikilia imani yake. Uhakika wa kwamba, Timotheo, hakuwa ametahiriwa baada ya kuzaliwa kwake, kumefanya wasomi fulani kukisia kwamba mume wa Eunike alipinga jambo hilo.

Hata hivyo, Eunike hakuwa peke yake katika itikadi zake. Yaonekana kwamba Timotheo alipokea maagizo katika “maandishi matakatifu” kutoka kwa mama yake na kutoka kwa nyanya yake wa upande wa mama, Loisi.a Mtume Paulo alimhimiza sana Timotheo hivi: “Endelea katika mambo uliyojifunza na uliyoshawishwa kuamini, ukijua ni kutoka kwa watu gani ulijifunza hayo na kwamba tangu utoto sana umeyajua maandishi matakatifu, yawezayo kukufanya uwe mwenye hekima kwa ajili ya wokovu kupitia imani kuhusiana na Kristo Yesu.”—2 Timotheo 3:14, 15.

Elimu “Tangu Utoto”

Paulo aliposema kwamba Timotheo alikuwa amepewa elimu ya ‘maandishi matakatifu tangu utoto sana,’ kwa wazi hilo lilimaanisha tangu utotoni. Hilo ni kupatana na matumizi ya neno la Kigiriki (breʹphos) ambalo kwa ujumla humaanisha mtoto aliyetoka kuzaliwa. (Linganisha Luka 2:12, 16.) Hivyo, Eunike alichukua wajibu wake wa kupewa na Mungu kwa uzito, bila kupoteza wakati katika kumpa Timotheo mazoezi ambayo yangemsaidia akue awe mtumishi wa Mungu aliyejitoa.—Kumbukumbu la Torati 6:6-9; Mithali 1:8.

Timotheo ‘alishawishwa kuamini’ kweli za Maandiko. Kulingana na kamusi moja ya Kigiriki, neno alilotumia Paulo hapa humaanisha “kushawishiwa kwa uthabiti; kuhakikishiwa” kitu fulani. Bila shaka, wakati na jitihada kubwa zilihitajiwa ili kukaza usadikisho huo ndani ya moyo wa Timotheo, ukimsaidia kusababu juu ya Neno la Mungu na kudhihirisha imani katika hilo. Basi, yaonekana kwamba, Eunike na Loisi pia walifanya bidii kumfundisha Timotheo Maandiko. Nao wanawake hao wenye kumhofu Mungu walivuna thawabu iliyoje! Paulo aliweza kuandika hivi juu ya Timotheo: “Nakumbuka imani iliyo katika wewe isiyo na unafiki wowote, na iliyokaa kwanza katika nyanya yako Loisi na mama yako Eunike, lakini ambayo mimi nina hakika imo pia katika wewe.”—2 Timotheo 1:5.

Eunike na Loisi walitimiza fungu muhimu kama nini katika maisha ya Timotheo! Kuhusu jambo hilo, mwandikaji David Read asema: “Kama huyo mtume aliamini kwamba hilo halikuwa jambo la maana ila kugeuzwa imani kwa Timotheo binafsi, angemkumbusha hivyo mara moja. Lakini jambo la kwanza asemalo kuhusu imani ya Timotheo ni kwamba, tayari ‘ilikuwa hai ndani ya Loisi . . . na Eunike.’” Taarifa ya Paulo kuhusu imani ya Loisi, Eunike, na Timotheo yaonyesha kwamba mara nyingi elimu ya mapema ya Kimaandiko ifanywayo nyumbani na wazazi na hata wazakuu ni msingi wa kuamua matazamio ya wakati ujao wa kiroho wa kijana. Je, hilo halipaswi kufanya washiriki wa familia wafikirie kwa uzito kile wanachofanya ili kutimiza daraka hilo kuelekea Mungu na watoto wao?

Labda pia Paulo alikuwa akifikiria aina ya mazingira ya nyumbani ambayo Loisi na Eunike walitokeza. Huenda mtume akawa alitembea nyumbani kwao wakati wa kukaa kwake Listra, mwaka wa 47/48 W.K. hivi. Hao wanawake wawili labda waligeuzwa imani kuwa Wakristo wakati huo. (Matendo 14:8-20) Labda mahusiano yenye uchangamfu, na furaha yaliyokuwa katika nyumba ile, yalimchochea Paulo kuchagua maneno ya kusema alipomrejezea Loisi kuwa “nyanya” ya Timotheo. Kulingana na msomi Ceslas Spicq, neno la Kigiriki alilotumia (mamʹme, tofauti na neno bora na lenye staha teʹthe) ni “neno la mtoto la upendo” kwa nyanya yake, ambalo katika muktadha huu laonyesha “tofauti zilizofichika za kujuana na shauku.”

Kuondoka kwa Timotheo

Hali ya ndoa ya Eunike wakati Paulo alipotembelea Listra mara ya pili (mwaka wa 50 W.K. hivi) haijulikani waziwazi. Wasomi wengi hudhania kwamba alikuwa mjane. Kwa vyovyote, akiwa chini ya mwongozo wa mama yake na nyanya yake, Timotheo alikuwa amekua na kuwa mwanamume mzuri asiye na umri mkubwa, labda akiwa na umri wa miaka 20 hivi kufikia wakati huo. Naye “aliripotiwa vema na akina ndugu katika Listra na Ikoniamu.” (Matendo 16:2) Kwa wazi, tamaa ya kueneza habari njema ya Ufalme ilikuwa imetiwa ndani ya moyo wa Timotheo, kwa kuwa alikubali mwaliko wa Paulo wa kusafiri pamoja naye na Sila kwenye safari ya umishonari.

Wazia jinsi Eunike na Loisi walivyohisi Timotheo alipokuwa karibu kuondoka! Walijua kwamba mara ya kwanza Paulo alipotembelea jiji lao, huyo mtume alikuwa amepigwa kwa mawe na kuachwa akifikiriwa kuwa amekufa. (Matendo 14:19) Kwa hiyo haikuwa rahisi kwao kumwacha kijana Timotheo aende. Yaelekea kwamba, walijiuliza angekaa huko kwa muda gani na kama angerudi akiwa salama. Ujapokuwa uwezekano wa kuwa na wasiwasi kama huo, mama yake na nyanya yake bila shaka walimtia moyo akubali pendeleo hili la pekee ambalo lingemwezesha kumtumikia Yehova kikamili zaidi.

Masomo Yenye Thamani

Twaweza kujifunza mengi zaidi kutokana na kuwachunguza kwa uangalifu Eunike na Loisi. Imani iliwachochea wampe Timotheo malezi ya maana ya kiroho. Kielelezo chenye ukomavu, kilicho imara cha ujitoaji-kimungu ambao wazakuu huwekea wajukuu wao na wengine, kwa hakika chaweza kunufaisha kutaniko zima la Kikristo. (Tito 2:3-5) Kielelezo cha Eunike vilevile hukumbusha akina mama walio na waume wasioamini, kuhusu daraka na thawabu za kupatia watoto wao maagizo ya kiroho. Kufanya hivyo huenda kukahitaji moyo mkuu nyakati nyingine, hasa ikiwa baba hapendelei itikadi za kidini za mwenzi wake. Pia busara yahitajiwa, kwa kuwa mke Mkristo lazima astahi ukichwa wa mume wake.

Imani, jitihada, na kujikana kwa Loisi na Eunike kulithawabishwa kwa kumwona Timotheo akifanya maendeleo ya kiroho kufikia hatua ya kuwa mishonari na mwangalizi bora kabisa. (Wafilipi 2:19-22) Vivyo hivyo leo, kufundisha watoto wetu kweli za Maandiko huhitaji wakati, subira, na azimio, lakini matokeo mazuri hufanya jitihada zote zistahili kwa kweli. Vijana wengi Wakristo walio vielelezo bora ambao wamefundishwa ‘maandishi matakatifu tangu utoto sana’ katika nyumba iliyogawanyika kidini humletea mzazi wao mwenye kumhofu Mungu shangwe kubwa. Na ni ya kweli kama nini mithali ile isemayo: “Amzaaye mtoto mwenye hekima atamfurahia”!—Mithali 23:23-25.

Mtume Yohana alisema hivi kuhusu watoto wake wa kiroho: “Sina kisababishi cha shukrani kilicho kikubwa zaidi kuliko mambo haya, kwamba niwe nikisikia kwamba watoto wangu waendelea kutembea katika kweli.” (3 Yohana 4) Hakika, hisia za moyoni zilizoelezwa katika maneno hayo zahisiwa na wengi ambao wamethibitika kuwa kama Eunike na Loisi, waelimishaji wawili walio vielelezo bora.

[Maelezo ya Chini]