Vijana—Mnafuatia Nini?

“Zikimbie tamaa za ujanani; ukafuate haki [uadilifu, HNWW], na imani, na upendo, na amani, pamoja na wale wamwitao Bwana kwa moyo safi.” —2 TIMOTHEO 2:22.

1. Tunatumaini nini kwa ajili ya vijana waliomo miongoni mwetu?

“MASHAHIDI WA YEHOVA,” likajulisha gazeti la habari la Kipentekoste la Sweden Dagen (Siku), “hufanyiza kikundi kinachojishindia idadi kubwa zaidi ya washiriki wapya kila mwaka nacho kina umati mkubwa zaidi wa vijana.” Labda wewe ni sehemu ya umati huo wa vijana safi, wenye kumhofu Mungu. Huenda ikawa umelelewa katika njia ya Kikristo kutoka utoto, au huenda ikawa umesikia na kuitikia ujumbe wa Ufalme wewe mwenyewe. Hata hali iwe ni nini, tunafurahi kuwa na wewe miongoni mwetu. Na ni tumaini letu kwamba utafuatia mwendo wa uadilifu, kama vijana Wakristo waaminifu-washikamanifu wa karne ya kwanza walivyofanya. Huenda maneno ya mtume Yohana yakakusimulia wewe kwa kufaa: “Mna nguvu, na neno la Mungu linakaa ndani yenu, nanyi mmemshinda yule mwovu.”—1 Yohana 2:14.

2. Ni mambo gani yawezayo kufanya kufuatia mwendo wa uadilifu kuwa jambo gumu wakati wa “uzuri wa ujana”?

² Wengi—naam walio wengi zaidi—wa vijana Wakristo leo wanastahimili mibano ya ulimwengu. Lakini huenda ukaona kwamba kudumisha mwendo huo si jambo rahisi. Unapokuwa katika “uzuri wa ujana,” waweza kuhisi ukishindwa na hisiamoyo mpya na zilizo nyingi sana. (1 Wakorintho 7:36) Wakati uo huo, huenda ikawa unahisi madaraka yenye kuongezeka shuleni, nyumbani, na kundini. Hata kuna mbano kutoka kwa Shetani Ibilisi mwenyewe. Akiwa ameazimia kuongoza vibaya wengi sana awezavyo, yeye hushambulia wale ambao huonekana wakiwa rahisi kushindiwa—kama vile alivyofanya katika bustani ya Edeni. Wakati huo, alikaza ujanja wake wenye kushawishi, si juu ya Adamu, aliyekuwa mwenye umri mkubwa zaidi, mwenye ujuzi mwingi zaidi, bali juu ya yule mwanamke mchanga zaidi, Hawa, mwenye ujuzi mdogo zaidi kwa kulinganishwa. (Mwanzo 3:1-5) Karne nyingi baadaye, Shetani alitumia ujanja uo huo juu ya kundi jipya la Wakristo katika Korintho. Mtume Paulo alisema hivi: “Nachelea [naogopa, HNWW]; kama yule nyoka alivyomdanganya Hawa kwa hila yake, asije akawaharibu fikira zenu, mkauacha unyofu na usafi kwa Kristo.”—2 Wakorintho 11:3.

3, 4. Shetani Ibilisi hutumia baadhi ya vyombo vipi kuwaongoza vibaya vijana, na tokeo laweza kuwa nini?

³ Leo, huenda wazazi wako Wakristo wakakuhangaikia pia. Si kwamba wanafikiri kwamba una mwelekeo mbovu, bali wanajua kutokana na mambo waliojionea wenyewe kwamba hasa vijana ni rahisi kushindwa na “matendo yenye ufundi” ya Shetani. (Waefeso 6:11, NW, kielezi-chini) Kinyume cha kuonekana kuwa yenye uovu, mitego ya Shetani hufanywa ionekane kuwa yenye kuvutia sana, yenye kutamanika. Televisheni hutokeza kwa werevu sana, upendo wa vitu vya kimwili, ngono isiyoficha lolote, jeuri ya waziwazi, na uasiliani-roho vikiwa vitumbuizo. Akili changa zaweza kujawa na mambo ambayo si ya ‘kweli, yasiyo na staha, yasiyo haki, yasiyo safi, na yasiyo yenye kupendeza’ hata kidogo. (Wafilipi 4:8) Mbano wa marika ni chombo kingine chenye nguvu cha Shetani. Marika wanaweza kukuweka chini ya mbano mkubwa wa kujipatanisha na mtindo-maisha wao, mavazi yao, na mapambo yao. (1 Petro 4:3, 4) Mwandishi mmoja wa safu wa gazeti la habari William Brown alionelea hivi: “Ikiwa kuna Mungu yeyote mmoja wa kilimwengu kwa tineja, ni yule Mungu wa kujipatanisha. . . . Kwa matineja kuwa tofauti ni mkasa ulio mbaya zaidi ya kifo.” Msichana mmoja Shahidi katika Italia aliungama hivi: “Niliona haya kuwajulisha wanashule wenzangu kwamba nilikuwa Shahidi. Na kwa sababu nilijua kwamba sikumfurahisha Yehova, nilihuzunika na kushuka moyo.”

⁴ Usidanganyike—Shetani ataka kukuongoza kwenye uharibifu. Vijana wengi walio nje ulimwenguni watapata hasara ya kupoteza maisha zao wakati wa dhiki kubwa kwa sababu walijiruhusu wenyewe waongozwe vibaya. (Ezekieli 9:6) Njia pekee ya kuokoka ni kufuatia yaliyo sawa.

Jilinde Dhidi ya Mashirika Mabaya

5, 6. (a) Kijana Timotheo alikabili magumu gani alipokuwa akiishi Efeso? (b) Paulo alikuwa na shauri gani kwa Timotheo?

⁵ Hilo ndilo lililokuwa jambo kuu la shauri ambalo mtume Paulo alimpa kijana Timotheo. Kwa zaidi ya miaka kumi, Timotheo alikuwa ameandamana na mtume Paulo kwenye safari zake za mishonari. Wakati fulani ambapo Timotheo alikuwa akihudumu katika jiji la kipagani la Efeso, Paulo alikuwa ndani ya gereza la Kiroma akingojea kuuawa. Wakati wa kifo chake ulipokuwa ukikaribia, bila shaka Paulo alihangaika juu ya jinsi ambavyo Timotheo angeendelea. Efeso lilikuwa jiji lililojulikana sana kwa ajili ya utajiri wao, ukosefu wao wa adili, na vitumbuizo vyao vilivyoshusha heshima, na Timotheo asingekuwa tena na utegemezo wa mshauri wake mpendwa, mwenye kuaminika.

⁶ Kwa hiyo Paulo alimwandikia ‘mwanake mpendwa’ habari ifuatayo: “Basi katika nyumba kubwa havimo vyombo vya dhahabu na fedha tu, bali na vya mti, na vya udongo; vingine vina heshima, vingine havina. Basi ikiwa mtu amejitakasa kwa kujitenga na hao, atakuwa chombo cha kupata heshima, kilichosafishwa, kimfaacho Bwana, kimetengenezwa kwa kila kazi iliyo njema. Lakini zikimbie tamaa za ujanani; ukafuate haki [uadilifu, HNWW], na imani, na upendo, na amani, pamoja na wale wamwitao Bwana kwa moyo safi.”—2 Timotheo 1:2; 2:20-22.

7. ‘Vyombo visivyokuwa na heshima’ ambavyo Paulo alionya juu yavyo vilikuwa nini? (b) Vijana leo wanaweza kutumiaje maneno ya Paulo?

⁷ Hivyo, Paulo alimwonya Timotheo kwamba hata miongoni mwa Wakristo wenzake kungeweza kuwa ‘vyombo visivyo na heshima’—watu wasiojiendesha ifaavyo. Sasa ikiwa ushirika pamoja na Wakristo wapakwa-mafuta fulani ungaliweza kumdhuru Timotheo, ushirika pamoja na walimwengu ungeweza kumdhuru kijana Mkristo leo kwa kadiri kubwa zaidi kama nini! (1 Wakorintho 15:33) Hilo halimaanishi kutokuwa na urafiki kuelekea wanashule wenzako. Lakini unapaswa kuwa mwangalifu usije ukahusika nao sana kupita kiasi, hata kama hilo lakufanya uonekane kuwa mwenda-pekee nyakati nyingine. Hilo laweza kuwa jambo gumu sana. Asema msichana mmoja kutoka Brazili: “Ni jambo gumu sana. Ninaalikwa sikuzote na wanashule wenzangu kwenda karamu na mahali-mahali pasipofaa vijana Wakristo. Wao husema: ‘Eti nini! Huendi? Wewe ni mjinga!’”

8, 9. (a) Ushirika, hata pamoja na walimwengu wanaoonekana kuwa wazuri, unaweza kuhatarishaje Mkristo? (b) Unaweza kupata wapi marafiki wafaao?

⁸ Vijana wengine walimwengu huenda wakaonekana kuwa wazuri kwa sababu tu hawavuti sigareti, hawatumii lugha chafu, au hawashiriki katika ngono zisizo za kiadili. Lakini ikiwa hawafuatii uadilifu, fikira na mitazamo yao ya kimwili yaweza kwa urahisi kuwa na uvutano juu yako. Isitoshe, ungeweza kuwa na mambo mengi kadiri gani yanayowapendeza nyote wewe na wasioamini pia? (2 Wakorintho 6:14-16) Kwani, mambo ya kiroho unayothamini ni “upumbavu” tu kwao! (1 Wakorintho 2:14, Habari Njema kwa Watu Wote) Je! ungeweza kudumisha urafiki wao bila kuridhiana uache kanuni zako?

⁹ Kwa hiyo epuka washirika wasiofaa. Shiriki tu na Wakristo wenye kufikiria mambo ya kiroho wanaompenda Yehova kikweli. Uwe mwangalifu hata na vijana kundini wenye mtazamo usiofaa au wenye kuchambua-chambua. Unapokua kiroho, yaelekea kwamba uchaguzi wako wa marafiki unaowapendelea utabadilika. Msichana mmoja tineja aliye Shahidi asema hivi: “Nimekuwa nikifanya marafiki wapya katika makundi tofauti-tofauti. Jambo hilo limenifanya nitambue jinsi marafiki walimwengu wasivyohitajiwa.”

Kuzikimbia Tamaa Zisizofaa

10, 11. (a) Ni nini maana ya ‘kuzikimbia tamaa za ujanani’? (b) Mtu anaweza ‘kukimbiaje uasherati’?

¹⁰ Paulo pia alimhimiza Timotheo “[azikimbie] tamaa za ujanani.” Unapokuwa mchanga, kutaka kupendwa na wote, kujifurahisha, au kuridhisha tamaa za ngono kwaweza kuwa kwenye nguvu sana. Ikiwa hazidhibitiwi, tamaa hizo zaweza kukuongoza kwenye dhambi. Kwa hiyo Paulo alisema zikimbie tamaa zinazodhuru—kupiga mbio kana kwamba uhai wa mtu ulikuwa hatarini.a

¹¹ Kwa kielelezo, tamaa ya ngono, imewaongoza vijana wengi Wakristo kwenye uharibifu wa kiroho. Basi, ni kwa sababu nzuri kwamba Biblia hutuambia “ikimbieni zinaa [uasherati, NW]” (1 Wakorintho 6:18) Watu wawili wanapotafuta uchumba, wanapofanya urafiki, wanaweza kutumia kanuni hiyo kwa kuepuka hali zenye kushawishi—kama vile kuwa peke yao ndani ya nyumba au ndani ya gari lililoegeshwa. Kuwa na mtu wa kuwalinda huenda kukasikika kuwa jambo lisilo la kisasa, lakini kwaweza kuwa ulinzi wa kweli. Na ingawa huenda ikawa maneno na vitendo fulani vya kuonyeshana shauku vyaweza kufaa, ni lazima mipaka ya kiasi iwekwe ili kuepuka mwenendo usio safi. (1 Wathesalonike 4:7) Kukimbia uasherati kungetia ndani pia kuepuka sinema au programu za TV ambazo huenda zikaamsha tamaa zisizofaa. (Yakobo 1:14, 15) Mawazo yasiyo ya kiadili yakiingia akilini mwako bila kutazamiwa, badili mawazo. Fanya matembezi; soma jambo fulani; fanya kazi fulani ya nyumbani. Sala ni yenye nguvu hasa kwa habari hiyo.—Zaburi 62:8.b

12. Unajifunzaje kuchukia mabaya? Toa kielezi.

¹² La maana zaidi, ni lazima ujifunze kuchukia, kukirihi, na kuzira mabaya. (Zaburi 97:10) Unaweza kuchukiaje jambo ambalo huenda mwanzoni likawa lenye kufurahisha au lenye kupendeza? Kwa kufikiria matokeo! “Msidanganyike, Mungu hadhihakiwi; kwa kuwa cho chote apandacho mtu, ndicho atakachovuna. Maana yeye apandaye kwa mwili wake, katika mwili wake atavuna uharibifu; bali yeye apandaye kwa Roho, katika Roho atavuna uzima wa milele.” (Wagalatia 6:7, 8) Tunaposhawishwa tushindwe na ashiki, fikiria jambo la maana zaidi—jinsi kushindwa huko kutakavyomuumiza Yehova Mungu. (Linganisha Zaburi 78:41.) Fikiria pia, ule uwezekano wa kuwa na mimba isiyotakwa au wa kuambukizwa ugonjwa, kama vile UKIMWI. Fikiria jinsi utakavyosononeka kihisiamoyo na kupoteza kujistahi kwako. Hata huenda kukawa na matokeo ya kudumu muda mrefu. Mwanamke mmoja Mkristo akiri hivi: “Mume wangu na mimi tulifanya ngono pamoja na watu wengi kabla ya kukutana. Ingawa sisi sote ni Wakristo leo, maisha yetu ya ngono ya wakati uliopita yangali chanzo cha ugomvi na wivu katika ndoa yetu.” Jambo ambalo halipasi kupuuzwa pia, ni kule kupoteza kwako mapendeleo ya kitheokrasi au ule uwezekano wa kuondoshwa kutoka katika kundi la Kikristo! (1 Wakorintho 5:9-13) Je! raha yoyote ya kitambo tu yastahili gharama kubwa kama hiyo?

Kufuatia Uhusiano wa Karibu Pamoja na Yehova

13, 14. (a) Kwa nini kukimbia mabaya hakutoshi? (b) Mtu anawezaje ‘kufuatia kumjua Yehova’?

¹³ Hata hivyo, kukimbia mabaya hakutoshi. Timotheo alihimizwa pia ‘afuate uadilifu, imani, upendo, amani.’ (HNWW) Hilo ladokeza bidii nyingi. Nabii Hosea alisihi vivyo hivyo taifa la Israeli lisilokuwa jaminifu: “Njoni, tumrudie BWANA [Yehova, NW] . . . Tukaendelee [tutafuatia, NW] kumjua BWANA [Yehova, NW].” (Hosea 6:1-3) Je! wewe mwenyewe umefanya ufuatiaji huo? Unatia ndani zaidi ya kuhudhuria mikutano tu na kuandamana pamoja na wazazi wako katika utumishi wa shambani. Mwanamke mmoja Mkristo aliungama hivi: “Wazazi wangu walinilea katika kweli, nami nilibatizwa nikiwa na umri mdogo. . . . Ni mara chache nilipokosa na sikukosa kamwe mwezi mmoja katika utumishi, lakini sikusitawisha kamwe uhusiano wa kibinafsi wa karibu pamoja na Yehova.”

¹⁴ Kijana mwingine akiri kwamba yeye pia alishindwa kupata kumjua Yehova akiwa kama Rafiki na Baba, akimwona kuwa Roho wa kuwaziwa tu. Alitumbukia katika ukosefu wa adili akawa mama asiyeolewa akiwa na umri wa miaka 18. Usifanye kosa lilo hilo! ‘fuatia kumjua Yehova,’ kama vile Hosea alivyohimiza. Kwa kusali na kutembea pamoja na Yehova kila siku, unaweza kumfanya awe rafiki yako wa siri. (Linganisha Mika 6:8; Yeremia 3:4.) “Hawi mbali na kila mmoja wetu” tukimtafuta. (Matendo 17:27) Programu ya kawaida ya funzo la Biblia la kibinafsi ni ya muhimu. Kawaida hiyo haihitaji kutia mambo mengi sana au kuwa yenye kutatanisha. “Kila siku mimi husoma Biblia kwa dakika 15 hivi,” asema msichana aitwaye Melody. Weka kando wakati wa kusoma kila nakala ya Mnara wa Mlinzi na Amkeni! Uwe tayari kwa ajili ya mikutano ya kundi ili uweze “[kuwahimiza wengine] katika upendo na kazi nzuri.”—Waebrania 10:24, 25.

Wape Wazazi Wako Moyo Wako

15. (a) Kwa nini nyakati nyingine ni vigumu kwa mtu kuwatii wazazi? (b) Kwa nini kwa kawaida utii ni kwa faida ya kijana?

¹⁵ Wazazi wanaomhofu Mungu wanaweza kuwa chanzo cha kweli cha msaada na utegemezo. Lakini ona sehemu ambayo ni lazima ushiriki: “Watiini wazazi wenu katika Bwana, maana hii ndiyo haki. Waheshimu baba yako na mama yako; amri hii ndiyo ya kwanza yenye ahadi, Upate heri, ukae siku nyingi katika dunia.” (Waefeso 6:1-3) Ni kweli, unapata kuwa mwenye umri mkubwa zaidi na yaelekea wataka uhuru zaidi. Huenda pia ukazidi kutambua mipaka ya wazazi wako. “Baba zetu wa kibinadamu,” akakiri mtume Paulo, “wangeweza tu kufanya waliyofikiria kuwa bora zaidi.” (Waebrania 12:10, The Jerusalem Bible) Hata hivyo, kwa vyovyote vile, bado ni faida yako kuwatii. Wazazi wako wanakupenda na wanakujua vema kuliko mtu mwingine yeyote. Ingawa huenda usikubaliane nao sikuzote, kwa kawaida wao hujali kwa moyo masilahi yako. Kwa nini ukinze jitihada zao za kukulea “katika nidhamu na rekebisho la akilini la Yehova”? (Waefeso 6:4, NW) Kwa kweli, ni mpumbavu tu ambaye “hudharau kurudiwa na babaye.” (Mithali 15:5) Kijana mwenye hekima atatambua mamlaka ya wazazi wake na kuonyesha staha ifaayo.—Mithali 1:8.

16. (a) Kwa nini si jambo la hekima kwa vijana kuwaficha wazazi wao matatizo? (b) Vijana wanaweza kufanya nini ili kufanyia maendeleo uwasiliano pamoja na wazazi wao?

¹⁶ Hilo lingetia ndani kuwaambia wazazi wako kweli, ukiwajulisha ikiwa una matatizo yoyote, kama vile ukiwa na shaka zinazosumbua kuhusu kweli au ukitumbukia katika mwenendo wenye kutilika shaka. (Waefeso 4:25) Kuwaficha wazazi wako hali hizo zenye kufadhaisha kunasababisha matatizo zaidi. (Zaburi 26:4) Ni kweli, wazazi wengine hawajitahidi sana kuwasiliana. “Mama yangu haketi kamwe kuongea na mimi,” akalalamika msichana mmoja mchanga. “Siwi kamwe na moyo mkuu wa kusema ninavyohisi kwa sababu ninaogopa kwamba atanichambua.” Ikiwa umo katika hali kama hiyo, chagua kwa hekima wakati ufaao wa kuwajulisha wazazi wako jinsi unavyohisi. “Mwanangu, nipe moyo wako,” yahimiza Mithali 23:26. Jaribu kuzungumza mahangaiko yako pamoja nao kwa ukawaida, kabla ya matatizo mazito kusitawi.

Endelea Kufuatia Uadilifu!

17, 18. Ni nini kitakachomsaidia kijana aendelee katika kufuatia kwake uadilifu?

¹⁷ Kuelekea mwisho wa barua yake ya pili, Paulo alimhimiza Timotheo hivi: “Ukae katika mambo yale uliyofundishwa na kuhakikishwa.” (2 Timotheo 3:14) Ni lazima ufanye vivyo hivyo. Usimruhusu yeyote wala chochote kikuvutie mbali na kufuatia kwako uadilifu. Ulimwengu wa Shetani—hata uwe na mambo yenye kuvutia kama nini—umejaa uovu. Hivi karibuni huo pamoja na wote walio sehemu yao watapatwa na uangamizo. (Zaburi 92:7) Azimia kutoangamia pamoja na umati wa Shetani.

¹⁸ Kwa sababu hiyo, ni lazima uchunguze daima miradi, tamaa, na masilahi yako. Jiulize hivi, ‘Je! mimi hudumisha viwango vya juu vya usemi na mwenendo wakati ambapo wazazi wangu na washiriki wa kundi hawawezi kuniona? Mimi huchagua marafiki wa aina gani? Je! marika walimwengu huamua mavazi na mapambo yangu? Nimejiwekea miradi gani? Je! ninatamani sana utumishi wa wakati wote—au ninatamani kazi-maisha katika mfumo wa mambo wa Shetani unaopotelea mbali?’

19, 20. (a) Kwa nini kijana hapaswi kushindwa na matakwa ya Yehova? (b) Vijana wanaweza kutumia maandalizi gani kwa kujifaidi?

¹⁹ Labda unaona uhitaji wa kufanya marekebisho katika fikira zako. (2 Wakorintho 13:11) Usihisi umeshindwa. Kumbuka, Yehova hatazamii zaidi kwako kuliko yaliyo ya kiasi. Nabii Mika aliuliza hivi: “BWANA [Yehova, NW] anataka nini kwako, ila kutenda haki, na kupenda rehema, na kwenda kwa unyenyekevu na Mungu wako!” (Mika 6:8) Hilo halitakuwa jambo gumu sana ukitumia kwa kujifaidi maandalizi ya Yehova ya kukusaidia. Uwe na uhusiano wa karibu na wazazi wako. Shiriki kwa ukawaida na kundi la Kikristo. Jitahidi hasa, kupata kuwajua wazee wa kundi. Wanahangaika juu ya masilahi yako na wanaweza kuwa chanzo cha utegemezo na faraja. (Isaya 32:2) La maana zaidi, sitawisha uhusiano wa karibu, wenye uchangamfu pamoja na Yehova Mungu. Atakupa nguvu na nia ya kufuatia yaliyo sawa!

²⁰ Hata hivyo, vijana wengine hudhoofisha jitihada zao za kukua kiroho kwa kusikiliza muziki usiofaa. Makala ifuatayo itaelekeza fikira za pekee kwenye habari hiyo.

[Maelezo ya Chini]

Je! Wakumbuka?

◻ Kwa nini ni rahisi hasa kwa vijana kushindwa na “matendo yenye ufundi” ya Shetani?

 Kwa nini kushirikiana kwa ukaribu na vijana walimwengu ni jambo la hatari?

◻ Ungeweza kukimbiaje ukosefu wa adili katika ngono?

◻ Unaweza kufuatiaje uhusiano wa karibu pamoja na Yehova?

◻ Kwa nini ni jambo la maana kuwasiliana na wazazi wako?

[Picha katika ukurasa wa 16]

Wenzi wanaotafuta uchumba hupata kujuana kwa hekima katika vikao ambavyo haviwatenganishi na watu wengine, kama vile kuteleza kwenye barafu